Các loại bệnh của bò

Mời cô và các bạn
lắng nghe bài thuyết
trình của tổ 3


Bệnh viêm não
•
Bệnh viêm não thể bọt biển ở bò (tiếng Anh là bovine
spongiform encephalopathy, viết tắt BSE), thông thường
được gọi là bệnh bò điên, là một loại bệnh gây suy thoái
hệ thần kinh và gây chết ở gia súc, với cơ chế lây nhiễm
gây sốc các nhà sinh vật học khi nó được khám phá vào
cuối thế kỷ 20 và có vẻ như có thể lây nhiễm cho người.
Mặc dù số gia súc bị giết không đáng kể so với các bệnh
gia súc khủng khiếp khác như bệnh lở mồm long móng và
rinderpest, bệnh bò điên đã thu hút sự chú ý rộng rãi vì
người ta cho rằng bệnh này có thể lây qua người, tuy
nhiên chưa chứng minh được là bệnh này có liên hệ với
các dạng bệnh Creutzfeldt-Jakob là một loại bệnh viêm
não ở người.

Bệnh lao bò là gì?
Đây là một bệnh truyền nhiểm do M.bovis gây ra và thường gặp
nhất ở loài bò. Bệnh cũng có thể xảy ra ở tất cả loài hữu nhũ
khác kể cả loài người. Tiên khởi, trực khuẩn M.bovis bắt đầu tấn
công vào các hạch bạch huyết (ganglions lymphatiques,lymph
nodes) và gây viêm sưng các hạch nầy. Sau đó theo thời gian
trực khuẩn lao lần lần lấn sang các cơ quan khác như phổi chẳng
hạn…Tùy theo sức đề kháng của con vật mà biến chuyển của
bệnh có thể khác nhau. Trường hợp bệnh nặng, khi mổ bò ra

chúng ta có thể thấy những u lao (tubercle)như những abcès nho
nhỏ từ 0.5-1.0cm đường kính và thường tập trung dưới dạng kết
chùm ở màng phổi (pleura), hoặc ở màng bụng (peritoneum). Ở
thú vật, bệnh lao biến chuyển rất chậm. Dấu hiệu chung chung là
bò ốm đi, yếu sức, sốt nhiều ít không chừng, biếng ăn, mất cân và
thỉnh thoảng hay ho từng cơn. Đôi khi vi khuẩn ngủ cả đời trong
cơ thể mà không bao giờ gây thành bệnh cho con vật. Rất khó
biết được là con vật đã mắc bệnh lao lúc nó đang còn sống. Bệnh
thường được phát hiện ra lúc con thú bị hạ thịt và được thú y sĩ
khám tại lò sát sinh.


•
Bệnh lao bò có thể lây sang cho người nên được gọi đó là Zoonotic
TB… Cần nói rõ là tại các quốc gia Tây phương, nhờ các chương
trình xét nghiệm thường xuyên tại nông trại (programme
d’éradication) bằng test tuberculine (chích ở khấu đuôi bò, pli
caudal) để loại bỏ những con nào có dương tính với bệnh lao nên
ngày nay bệnh lao bò đã giảm đi rất nhiều tại các quốc gia kỹ nghệ.
Riêng Canada thì được xem như không có bò bị nhiễm lao nữa…Tại
các lò sát sinh Canada , các quầy thịt bò được khám rất kỹ. Chú
trọng đặc biệt nhắm vào các hạch bạch huyết để tìm bệnh tích
lésions lymphadénites granulomateuses là dấu hiệu có thể có của
bệnh lao bò…Khi cắt các hạch bạch huyết vùng hàm
(Submandibular), vùng sau yết hầu (retropharyngeal), vùng cuống
phổi (bronchial) và vùng màng ruột (mesenteric), chúng ta thấy
hạch có hơi xền xệt (caseous) đôi khi có thêm vài điểm calci hóa.
Với các dấu hiệu nầy rất có thể là con vật đã bị lao. Để cho việc
chẩn doán được chính xác hơn, quầy thịt bị giam lại trong phòng
lạnh để chờ kết quả xét nghiệm của phòng thí nghiệm. Theo kinh

nghiệm làm việc của tác giả tại các nhà máy mổ bò ở Canada, thì rất
hiếm thấy kết quả dương tính cho biết có sự hiện diện của trực
khuẩn lao M. bovis trong bệnh phẩm, nhưng thay vào dó là các loại
vi khuẫn nhóm Actinobacillus hoặc Actinomyces, v.v…tức không
phải là vi trùng lao. Trong chăn nuôi, nhằm bảo vệ sức khỏe công
cộng cho nên người ta không chủ trương chữa trị thú bị nhiễm lao.
Bệnh lao bò là một bệnh lây nhiễm từ thú sang cho
người (Zoonose)

•
Các nhà khoa học Anh vừa phát hiện một
bệnh não bò mới làm liệt chết một con bò tơ
ở Anh.
•
Bộ Nông thôn và môi trường Anh cho biết một cuộc điều
tra đã được tiến hành sau khi người ta phát hiện có một
phần trắng trong não con bò tơ đã chết (sau khi bị liệt 5-6
ngày).
•
Một người phát ngôn cho biết con bò này đã được xét
nghiệm những bệnh ở bò đã biết nhưng không có bệnh
nào được tìm ra (kể cả bệnh louping-ill ,một loại bệnh
truyền rất nhanh qua não và cột sống).
•
Ông cho biết thêm, thêm Cơ quan nghiên cứu thú y (VLA)
dường như đã phát hiện ra đây là một loại bệnh mới.
•
Những thông tin mới nhất sẽ được đăng trên Veterinary
Record. Những chi tiết về tình trạng bệnh của bò đã thu
hút sự chú ý của UK Zoonoses Group.

Bệnh lây sang người
•
Nạn nhân là một người đàn ông ở Saskatchewan. Theo các quan
chức y tế Canada, trường hợp này không gây nguy hại nhiều cho
cộng đồng. Tuy nhiên, họ thừa nhận rằng nạn nhân có thể truyền
bệnh qua ống nội soi cho một số người khác. Có tới 71 bệnh nhân
đã dùng chung thiết bị với người đàn ông nói trên.
•
Các bác sĩ Canada lần đầu tiên nghi ngờ về căn bệnh này hồi tháng
tư năm nay. Sau chẩn đoán ban đầu, người ta phải loại bỏ ngay máy
nội soi đã dùng cho bệnh nhân đó. Chẩn đoán xác định về bệnh
vCJD (biến thể của bệnh bò điên ở người) chỉ được đưa ra tuần
trước, sau khi bệnh nhân tử vong. 71 bệnh nhân vô tình sử dụng
chung máy nội soi với nạn nhân đã được cảnh báo về nguy cơ
nhiễm bệnh. Họ cũng được yêu cầu không cho máu hoặc hiến mô.
•
Các prion gây bệnh vCJD thường tích tụ ở một số tổ chức của cơ
thể, trong đó có amiđan. Máy nội soi đưa qua họng của người bệnh
để xuống đường tiêu hóa có thể tiếp xúc trực tiếp với prion ở
amiđan. Trong cuộc họp báo tổ chức ngày 8/8, Shirley Paton thuộc
Health Canada, thừa nhận rằng việc tẩy sạch các prion khỏi máy nội
soi là điều rất khó khăn.

•
Theo cơ quan y tế Canada, chưa có cơ sở về việc bệnh bò điên đã
thâm nhập nguồn cung cấp thức ăn của Canada. Mọi bằng chứng
đều cho thấy, người đàn ông nói trên không mắc bệnh ở Canada,

rằng ông ta đã nhiễm bệnh sau nhiều chuyến đi dài ngày tới Anh
trong thời gian dịch bệnh đạt đỉnh điểm (những năm 80 và đầu thập
kỷ 90).
•
Tới nay, 125 người ở Anh đã phát bệnh vCJD, 10 người trong số này
vẫn còn sống. Pháp ghi nhận 6 trường hợp bò điên ở người, trong
khi Italy và Ireland mỗi nước ghi nhận 1 ca. Bệnh xốp não ở bò
(BSE) được chẩn đoán lần đầu tiên tại Anh vào năm 1986. Tuy
nhiên, các biện pháp bảo vệ sức khỏe con người chỉ bắt đầu được
áp dụng 3 năm sau đó. Ca tử vong vì bệnh vCJD đầu tiên được ghi
nhận tại Anh năm 1996, và ăn thịt bò nhiễm bệnh được coi là con
đường lây truyền chính.
•
Nghiên cứu gần đây cho thấy, bệnh có thể lây qua đường truyền
máu. Tại Anh, máu được lọc để bỏ hết tế bào bạch cầu, được coi là
kho dự trữ tiềm ẩn của prion. Phần lớn huyết tương (plasma) dùng
trong điều trị đều nhập từ nước ngoài.
•
Các dụng cụ dùng một lần để cắt amiđan đã được đưa vào sử dụng
ở Anh nhưng sau đó lại bị bỏ vì gây nhiều biến chứng. Ít nhất đã có 2
người chết sau khi được mổ bằng dụng cụ dùng 1 lần này.
Bệnh bò điên