Sáng Kiến Kinh Nghiệm Một Số Biện Pháp Phát Huy Tính Tích Cực Nhận Thức Cho Trẻ 5 - 6 Tuổi Qua Hoạt Động Dạy Trẻ Phép Đếm

THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1.Tên sáng kiến: Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức
cho trẻ 5 - 6 tuổi qua hoạt động dạy trẻ phép đếm.
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Hoạt động LQVT
3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 10 tháng 9 năm 2015 đến ngày
20 tháng 4 năm 2016
4. Tác giả sáng kiến:
Họ và tên: Trần Thị Nhan
Năm sinh: 24 – 07 - 1985
Nơi thường trú: Xuân Ngọc - Xuân Trường - Nam Định
Trình độ chuyên môn: Cao đẳng SP – Chuyên ngành GD Mầm non
Chức vụ công tác: Giáo viên
Nơi làm việc: Trường Mầm non Xuân ngọc
Địa chỉ liên hệ: Phú an - Xuân Ngọc - Xuân Trường - Nam Định
Điện thoại: 01274977325
5. Đơn vị áp dụng sáng kiến
Tên đơn vị: Trường Mầm non Xuân Ngọc
Địa chỉ: Xuân Ngọc - Xuân Trường - Nam Định
Điện thoại CQ: 0350.3751842


BÁO CÁO SÁNG KIẾN
I.Điều kiện, hoàn cảnh tạo ra sáng kiến
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Mục tiêu của giáo dục mầm non là hình thành cơ sở ban đầu về nhân cách con
người phát triển toàn diện. Hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ
mầm non là một nội dung quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục mầm
non. Hiệu quả của việc hình thành các biểu tượng toán cho trẻ không chỉ phụ
thuộc vào việc xây dựng hệ thống các biểu tượng toán mà còn phụ thuộc vào
phương pháp, biện pháp tổ chức trong hoạt động LQVT.
Làm quen với toán ở lứa tuổi mầm non vô cùng quan trọng trong việc cung

cấp những kiến thức ban đầu cho trẻ. Cho trẻ làm quen với những biểu tượng
toán ngay từ tuổi mầm non là một việc rất cấn thiết vì đó chính là cơ hội tốt để
giúp trẻ hình thành phẩm chất, năng lực hoạt động cho mình như: Tìm tòi quan
sát, so sánh thông qua hoạt động với toán để giúp trẻ hình thành những biểu
tượng ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, định hướng không
gian, thời gian để sau này trẻ vững vàng tự tin hơn khi tiếp nhận những kiến thức
của môn toán những giai đoạn tiếp theo.
Trên vai trò của tính tích cực nhận thức (TTCNT) trong cuộc sống con
người nói chung và trong hoạt động nhận thức của con người và của trẻ nói riêng,
vấn đề phát huy TTCNT cho người học được các bậc học trong ngành giáo dục
đặc biệt quan tâm chú ý. Phát huy TTCNT cho trẻ mầm non cũng được sự quan
tâm của các nhà nghiên cứu, chỉ đạo giáo viên mầm non trong việc đổi mới hình
thức giáo dục mầm non nhằm phát huy tính tích cực nói chung và TTCNT nói
riêng cho trẻ trong quá trình hoạt động.
Trước tình hình đó, là một giáo viên chủ nhiệm tôi luôn trăn trở đi tìm ra
các giải pháp để nâng cao TTCNT . Từ đó, tôi đã nghiên cứu và đưa ra sáng kiến
của mình trong đề tài: “Một số biện pháp phát huy TTCNT cho trẻ 5 - 6 tuổi
qua hoạt động dạy trẻ phép đếm”.
II. Mô tả giải pháp
1. Giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
* Thực trạng
Trẻ sinh ra và lớn lên giữa các sự vật và hiện tượng đa dạng. Ngay từ nhỏ
trẻ đã được tiếp xúc và làm quen với những nhóm vật có màu sắc, kích thước và


số lượng phong phú, với các âm thanh chuyển động có ở xung quanh trẻ. Trẻ lĩnh
hội số lượng của chúng bằng các giác quan khác nhau như: Thị giác, thính giác,
giác quan vận động...
Trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi có khả năng phân tích các đối tượng của một
nhóm. Trẻ khái quát được một đối tượng nằm trong nhóm và ngược lại nhiều.

Khi đánh giá độ lớn các đối tượng của một nhóm, trẻ mẫu giáo lớn ít bị ảnh
hưởng bởi các yếu tố như: màu sắc, kích thước, vị trí sắp đặt của các đối tượng.
Đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mầm non là ham ham chơi thích sự vui nhộn ,
thích khám phá những điều mới lạ nhưng cũng mau nhàm chán, nếu các tiết học
đơn điệu và không hấp dẫn lôi cuốn.
Trẻ 5- 6 tuổi bắt đầu hiểu mối quan hệ thuận nghịch giữa các số liền kề của
dãy số tự nhiên. Trên cơ sở đó dần dần trẻ hiểu quy luật thành lập dãy số tự
nhiên. Kỹ năng đếm của trẻ ngày càng trở nên thuần thục, trẻ không chỉ đếm
đúng số lượng các nhóm vật mà còn cả các âm thanh và động tác, qua đó trẻ hiểu
sâu sắc vai trò của số kết quả. Mặt khác, trẻ không chỉ đếm từng vật mà còn đếm
từng nhóm vật, qua đó trẻ hiểu sâu sắc hơn ý nghĩa của các khái niệm đơn vị đơn vị phép đếm có thể là các nhóm vật chứ không chỉ là từng vật riêng lẻ.
* Thuận lợi:
- Bản thân luôn tâm huyết với nghề nghiệp, yêu nghề mến trẻ, luôn có tinh
thần học hỏi chuyên môn.
- Trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, 95% trẻ học qua lớp 4 tuổi tại trường, nên
có sự nhận thức đồng đều
- Lớp tôi luôn được sự quan tâm tâm tạo mọi điều kiện của Ban giám hiệu
nhà trường, luôn có sự góp ý chân tình của các bạn đồng nghiệp.
* Khó khăn:
- Hoạt động LQVT là một hoạt động khó bởi tính đặc thù của nó là trừu
tượng, khô khan, đòi hỏi sự chính xác, khoa học và đòi hỏi giáo viên phải nắm
vững phương pháp linh hoạt sáng tạo khi tổ chức cho trẻ LQVT, mặt khác khả năng
ghi nhớ có chủ định của trẻ còn hạn chế trẻ dễ nhớ nhưng chóng quên vì thế cũng
ảnh hưởng tới chất lượng hoạt động
- Giáo viên mầm non chưa nắm chắc được các biện pháp phát huy TTCNT
cho trẻ 5 - 6 tuổi qua hoạt động dạy trẻ phép đếm, vì thế họ rất khó khăn trong


việc tổ chức hoạt động đếm cho trẻ sao cho đạt hiệu quả cao trong việc phát huy
TTCNT.

- Những trò chơi học tập được sử dụng trong dạy đếm cho trẻ có trong
chương trình còn sơ sài. Tuy chương trình có sự đổi mới song phần lớn giáo viên
vẫn bị ảnh hưởng của lối dạy cũ, giáo viên chỉ chú ý đến việc giúp trẻ củng cố
kiến thức, kĩ năng đã học mà ít chú ý đến việc phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo cho trẻ.
- Đồ dùng trực quan, đồ chơi còn thiếu, chưa có sự đa dạng về chủng loại
nên kém hấp dẫn với trẻ. Không gian hoạt động của trẻ còn hẹp làm hạn chế khả
năng tích cực nhận thức của trẻ.
- Nhiều bậc phụ huynh chưa nhận thức được hết yêu cầu và tầm quan
trọng khi cho trẻ học LQVT họ thường quan tâm đến việc biết viết, đọc, biết làm
tính của con em mình.
- Xuất phát từ những đặc điểm trên, trong quá trình giảng dạy, tôi đã
nghiên cứu và đưa ra ““Một số biện pháp phát huy TTCNT cho trẻ 5 - 6 tuổi
qua hoạt động dạy trẻ phép đếm”.
2. Giải pháp sau khi có sáng kiến:
Từ những thực trạng nêu trên ngay từ đầu năm học tôi đã suy nghĩ và tìm
ra nhiều biện pháp phát huy TTCNT và áp dụng tốt trong hoạt động dạy trẻ phép
đếm kích thích hứng thú cho trẻ học tập .
2.1.Biện pháp 1: Xây dựng môi trường hoạt động đếm cho trẻ
Xây dựng môi trường hoạt động mang tính phát triển nhằm tạo ra môi
trường cho trẻ được hoạt động thoải mái, hấp dẫn trẻ. Từ đó kích thích trẻ hứng
thú hoạt động, nâng cao hiệu quả nhận thức cho trẻ
Môi trường cho trẻ cần đảm bảo một số yêu cầu: phải đảm bảo vệ sinh, an
toàn, hấp dẫn trẻ, tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động tự do thoải mái, độc lập
sáng tạo trong hoạt động nhận thức. Mặt khác, môi trường đó phải tạo cho trẻ ý
muốn được hoạt động tiếp và gợi mở, phát triển kĩ năng đếm để trẻ nhận thức
được thế giới xung quanh.
Môi trường hoạtt động đếm cho trẻ là một phần của môi trường học tập, nó
bao gồm cả môi trường vật chất, và môi trường xã hội. Môi trường này là nguồn
lực, động lực thúc đẩy trẻ họat động. Nó tạo điều kiện cho trẻ được tham gia vào

các hoạt động làm quen với toán học nói chung và hạot động đếm nói riêng dưới


nhiều hình thức khác nhau và trong các thời gian khác nhau trong ngày ( trên các
tiết học, trong giờ chơi chung, trong các khoảng thời gian tự do khác của trẻ) ở
trường mầm non.
*Môi trường vật chất: Bao gồm việc lựa chọn đồ dùng, đồ chơi; và cách
sắp xếp đồ dùng, đồ chơi.
- Lựa chọn đồ dùng, đồ chơi:
Những đồ dùng, đồ chơi phải mang tính mở, tức là chúng phải được dùng
với nhiều mục đích khác nhau. Chẳng hạn: khi tổ chức các hoạt động đếm cho trẻ
giáo viên có thể lựa chọn các hình vuông, hình chữ nhật có màu sắc, kích thước
khác nhau với mục đích vừa dạy trẻ nhận biết, phân biệt kích thước, hình dạng,
màu sắc, số lượng hoặc cũng có thể lựa chọn các bông hoa khác nhau để trẻ
không những học cách đếm số lượng hoa mà trẻ còn biết thêm được một số loài
hoa, cùng những đặc điểm của nó. Cách lựa chọn này cũng cần phải phù hợp với
chủ để, chủ điểm.
- Sắp xếp đồ dùng, đồ chơi:
Các đồ dùng, đồ chơi cần được bố trí phải tạo cơ hội cho trẻ được giao
tiếp, hợp tác với nhau trong quá trình hoạt động, cách bố trí đó phải hợp lí.
+ Góc toán học:
Những đồ chơi số, xếp hình các trò chơi phân loại và ghép đôi, các hình
hình học, màu, trò chơi đếm số lượng, que tính, hột hạt, bộ thẻ số, chữ số để đếm
và biểu thị số lượng, các đồ dùng phục vụ cho các trò chơi, bộ Đôminô toán học,
các sách báo tạp chí có hình ảnh đẹp để trẻ làm Ambum học toán.
+ Góc xây dựng:
Những nguyên vật liệu để xây dựng: gạch, những khối gỗ, tấm nhựa, bộ
lắp ghép để trẻ thao tác ghép theo ý tưởng của mình hoặc theo Lôgô có sẵn để
trang trí cho công trình xây dựng, có nhiều cây xanh, hoa để trẻ trồng.
+ Góc thiên nhiên:

Những chậu cây cảnh đặt thấp để trẻ có thể sờ, nhìn thấy, lau lá, tưới
nước, hoặc trồng thêm cây, Nên đặt chúng ở những vị trí khác nhau để trẻ có cơ
hội tìm hiểu số lượng cây, đặc điểm các loại cây, số lá, số hoa, số quả có trên
cây. Góc này cần có khoảng không gian rộng, thoáng đãng để trẻ dễ thao tác.
+ Góc tạo hình:


Phải có đầy đủ đất nặn, bảng nặn, bút và giấy vẽ để cung cấp cho trẻ, muốn
hướng trẻ vào chủ đề nào thì cần cung cấp cho trẻ những biểu tượng về chủ đề
đó, chẳng hạn đặt một vài vật mẫu cho trẻ làm theo, một vài hình ảnh để khơi gợi
ở trẻ hứng thú hoạt động để tạo ra sản phẩm ( trẻ muốn vẽ được được những bức
tranh đẹp như của cô, nặn được các con vật àm cô đặt làm mẫu,). Khích lệ trẻ
sáng tạo ra các cách làm khác nhau để tạo ra sản phẩm.
+ Góc phân vai:
Cần tạo sự phong phú về đồ dùng, đồ chơi, kích thích trẻ có thể nghĩ ra
nhiều ý tưởng thú vị và thể hiện ý đồ chơi của mình một cách hay nhất. Chẳng
hạn: ở chủ đề “thế giới thực vật” nên bố trí ở góc này nhiều đồ chơi khác nhau
cũng nói về thực vật như: các loại hoa quả, cây cối, hột hạt, và những dụng cụ
khác để trẻ có thể tiến hành chơi như: lọ để cắm hoa, giỏ đựng hoa ( mỗi lọ có
mấy bông hoa, có tất cả mấy lọ hoa?...), làn để đựng quả, cốc để bán nước,.; các
đồ dùng để chế biến các món ăn có nguồn gốc từ rau, củ, quả.
Trong mỗi góc hoạt động thì đồ dùng, đồ chơicần được sắp xếp theo một
trình tự nhất định để trẻ dễ dàng thao tác và sắp xếp theo mức độ phức tạp dần
của vật liệu. VD: góc toán thì trình tự sắp xếp các vật liệu phù hợp với phương
pháp dạy trẻ như: các vật liệu dạy đếm đến 10 được sắp xếp trước những vật liệu
làm quen với con số và phép tính. Mặt khác đồ dùng lựa chọn cần tránh phải
hướng dẫn nhiều lần sẽ làm giảm hứng thú của trẻ.
- Bố trí sắp xếp lớp học:
+ Không gian hoạt động của trẻ phải đủ diện tích để trẻ dễ di chuyển.
+ Cần chuẩn bị sẵn và đầy đủ đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.

+ Ranh giới cho mỗi nhóm hoạt động cần được xác định rõ ràng, để tránh
ảnh hưởng đến hoạt động của nhau làm giảm hiệu quả của hoạt động.
+ Cần sắp xếp số lượng trẻ trong lớp sao cho hợp lí, không quá đông để cô
giáo có thể bao quát được hết trẻ.
* Môi trường xã hội:
Đó chính là mối quan hệ giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ. Để thực hiện tốt
việc tạo ra môi trường xã hội lành mạnh, tạo điều kiện thúc đẩy TTCNT của trẻ,
cần chú ý:
- Xác định rõ vai trò của giáo viên trong hoạt động của trẻ:


Để trẻ hoạt động tích cực, độc lập trong hoạt động đếm thì giáo viên cần
tham gia hay không tham gia ở mức độ nào, vào thời điểm nào? Muốn biết được
điều này thì không có cách nào khác là giáo viên cần xác định mức độ nhận thức
và mức độ nắm phép đếm của trẻ, từ đó đề ra cách tác động hợp lí. VD: nếu phép
đếm được tiến hành với đồ vật, đồ chơi thật trẻ có thể thao tác được và đã biết
cách đếm trước đó, thì giáo viên không cần phải hướng dẫn nhiều mà cô chỉ gợi
mở để trẻ được độc lập trong quá trình đếm. Nếu phép đếm yêu cầu trẻ ở mức độ
cao hơn, phải tư duy nhiều hơn ( phải đếm nhẩm trong đầu sau đó nói kết quả) thì
giáo viên cần hướng dẫn gợi ý nhiều hơn, từ đó sẽ gợi ý kích thích trẻ tích cực
hoạt động hơn.
Như vậy, giáo viên là người hợp tác, gợi ý. chỉ dẫn cho trẻ khi cần thiết
chứ không can thiệp vào các hoạt động của trẻ; còn trẻ là chủ thể tích cực chủ
động trong hoạt động của mình.
- Tạo mối quan hệ tốt giữa cô và trẻ:
Đó chính là mối quan hệ hợp tác lẫn nhau, là sự bình đẳng, cởi mở, đáp
ứng được nhu cầu giao tiếp giữa cô và trẻ, giữa trẻ với trẻ. Bằng giọng nói ấm áp
đầy thiện cảm của cô giáo, sự động viên tinh thần khi thất bại, lúc thành công của
cô đối với trẻ sẽ giúp trẻ mạnh dạn, chủ động, tự tin hơn khi thực hiện nhiệm vụ
nhận thức của mình; trẻ tích cực hoạt động và có điều kiện bộc lộ hết khả năng

của mình.
Mối quan hệ của cô và trẻ được thể hiện ở:
+ Tạo bầu không khí tự tin, phấn khởi cho trẻ: bầu không khí thoải mái, dễ
chịu sẽ giúp trẻ giúp trẻ tích cực hơn trong việc thựuc hiện nhiệm vụ nhận thức.
Để làm Được việc này giáo viiên cần phải xây dựng môi trường hoạt động đếm
cho trẻ mạng tính phát triển, tôn trọng sự lựa chọn của trẻ, tạo cơ hội để mọi trẻ
đều được hoạt động.
+ Quan tâm đến khả năng, tính tích cực của từng trẻ. Vì mỗi trẻ có những
đặc điểm tâm lí khác nhau, nên trong quá trình tổ chức hạot động đếm cho trẻ
giáo viên cần dựa vào đặc điểm của từng trẻ ở từng thời điểm khác nhau để có sự
sắp xếp, lựa chọn hình thức phù hợp. Đối với những trẻ nhút nhát, thiếu tự tin
giáo viên cần kiên nhẫn, động viên giúp đỡ nhằm hình thành ở trẻ sự mạnh dạn tự
tin, tính độc lập khi thực hiện các nhiệm vụ được giao nói chung và nhiệm vụ
nhận thức thông qua hoạt động đếm nói riêng. Mặt khác với những trẻ nhận thức


nhanh, mạnh dạn, tự tin thì giáo viên cần khích lệ kịp thời đúng lúc, gợi mở để
trẻ gần gũi với các bạn khác, đồng thời giúp đỡ các bạn trong quá trình hoạt
động.
+ Tạo mối quan hệ hợp tác, hoà đồng giữa các trẻ với nhau.
2.2.Biện pháp 2: Sử dụng hệ thống bài tập đếm đa dạng:
Nhằm rèn luyện kĩ năng thao tác với các đồ vật và nhận biết số lượng của
chúng bằng phép đếm và khái quát chúng lại bằng các thẻ số tương ứng. Chính
việc được tri giác, tiếp xúc trực tiếp với đồ vật thật sẽ có sức hấp dẫn lôi cuốn trẻ
vào hoạt động, phát huy được tính tích cực chủ động của trẻ. Mặt khác việc sử
dụng bài tập đếm dùng lời ( bài tập đếm nâng cao) giúp trẻ rèn thích giác và khả
năng nhận biết nhanh những âm thanh, chuyển động của sự vatạ xung quanh trẻ.
- Lựa chọn và sắp xếp bố trí đồ dùng trực quan.
- Sử dụng đồ dùng trực quan một cách hợp lí vào hoạt động đếm.
- Cho trẻ được thao tác với đồ dùng, được tri giác kĩ để kích thích sự tìm

tòi, ham hiểu biết.
- Sử dụng bài tập đếm dùng lời phải vừa sức với trẻ.
Bản chất của biện pháp sử dụng bài tập đếm đa dạng nhằm: củng cố kĩ
năng đếm cho trẻ, khái quát lại những hiểu biết của trẻ về những sự vật, hiện
tượng, những âm thanh, chuyển động xung quanh trẻ. Từ đó, khơi gợi ở trẻ hứng
thú đếm để nhận biết, phát huy TTCNT trong hoạt động đếm của bản thân trẻ.
Mặt khác tư duy của trẻ là tư duy trực quan hình tượng – chúng sẽ rất thích thú
khi chúng được tận mắt, thao tác trực tiếp bằng đôi tay của mình với những đồ
vật ở xung quanh để thay đổi vị trí các nhóm vật, lắng nghe và đếm số lượng các
âm thanh, chuyển động, biến đổi số lượng của chúng và khái quát số lượng đó
bằng các con số. Trẻ thấy được hai nhóm vật tuy khác nhau nhưng có số lượng
như nhau. Chính những điều thú vị trên là động lực thúc đẩy trẻ hoạt động tích
cực để nhận thức.
Để bài tập đếm trở nên đa dạng, đạt hiệu quả cao thì trước tiên cần: tìm
hiểu, khảo sát đặc điểm tâm sinh lí, trình độ tư duy của trẻ, đồ dùng trực quan để
đưa ra hệ thống bài tập vừa sức với trẻ; hệ thống bài tập đó phải được xây dựng
từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp.
- Đếm theo hàng ngang; nhóm vật thuần nhất, không thuần nhất.


- Đếm theo các cách khác nhau: các vật được sắp xếp không theo một trình
tự nhất định ( sắp xếp theo các cách khác nhau ttrong không gian).
- Đếm từng vật riêng lẻ.
- Đếm với các cơ số khác nhau.
- Đếm số lượng các chuyển động.
- Đếm số lượng các âm thanh được phát ra.
2.3. Biện pháp 3: Sử dụng đa dạng các trò chơi giúp trẻ tích cực trong
hoạt động
Trò chơi là một trong những trực quan vô cùng quan trọng trong hoạt động
làm quen với biểu tượng toán.

Dạy phép đếm thông qua trò chơi học tập sẽ giúp trẻ hứng thú hơn, trẻ giải
quyết nhiệm vụ học tập mà giáo viên đưa ra dưới hình thức chơi vui vẻ mà vẫn
đạt hiệu quả cao. Học đếm nhẹ nhàng mà không hề gò ép trẻ phải như thế này
hay thế kia nâng cao hứng thú, phát huy tính tích cực cho trẻ trong quá trình đếm
để thực hiện trò chơi của mình.
Trò chơi dạy đếm cho trẻ phải phù hợp với mức độ nắm kiến thức, kĩ năng,
kĩ xảo của trẻ 5-6 tuổi. Nội dung dạy đếm của trò chơi phải định hướng lên phù
hợp, không quá khó đối với trẻ và phải luôn có yếu tố mới mẻ.
Trò chơi dạy đếm được sử dụng phải hướng cho trẻ được luyện tập trí tuệ
thực sự và tạo ra nhiều cơ hội để trẻ vận dụng những kiến thức, kĩ năng vào các
hoàn cảnh khác nhau.
- Trò chơi: Kiến tha muồi về tổ
- Trò chơi: “ Cắp cua”
- Trò chơi: “Thi ai nhanh”
- Trò chơi: “Cây nào quả ấy”
Nói tên trò chơi cho trẻ biết.
Phổ biến cách chơi, luật chơi.
Tiến hành chơi: Với những trò chơi khó cô có thể chơi mẫu cho trẻ quan
sát và nắm cách chơi, sau đó cho một vài trẻ khá lên chơi, tiếp đó là cho cả lớp
cùng chơi. Chú ý: Trò chơi dạy đếm đòi hỏi trẻ phải thực hiện được nhiệm vụ
nhận thức khi trò chơi kết thúc và được khái quát lại ở kết quả. Vì thế giáo viên
cần bao quát trẻ sát sao trong khi trẻ thực hiện các thao tác để giải quyết nhiệm
vụ nhận thức ( nhiệm vụ chơi) mà giáo viên đưa ra cho trẻ.


VD: Trò chơi động Gắn các toa tàu: Cho trẻ hát “Đoàn tàu nhỏ xíu” ra sân
xếp 3 hàng dọc. Khi có hiệu lệnh 3 bạn đầu hàng nhảy bật lên lấy toa tàu có số 1
gắn vào đầu tàu sau đó chạy về cuối hàng, bạn thứ hai tiếp tục nhảy bật lên lấy
toa tàu thứ 2, cứ như thế cho đến hết toa tàu thứ 8. Trong cùng thời gian là 1 bản
nhạc ngắn, đội nào gắn được đoàn tàu đủ 8 toa là thắng.

Tuy nhiên các trò chơi không nên lặp đi lặp lại ở cùng một hoạt động, sẽ
dẫn đến trẻ bị nhàm chán, không hứng thú tham gia hoạt động. Yêu cầu của trò
chơi phải được nâng dần nên qua mỗi lần chơi thì mới phát huy tính sáng tạo tính
tích cực của trẻ, chính vì vậy tôi đã nghiên cứu, xác định nội dung bài dạy để
chọn trò chơi cho phù hợp, tuỳ từng trò chơi mà tôi tổ chức cho trẻ chơi theo
nhóm, tổ, cá nhân và tập thể.
Trong hoạt động làm quen với biểu tượng toán tôi thường sử dụng trò chơi
học tập, và lựa chọn trong nhiều trò chơi học tập để áp dụng với từng bài cho phù
hợp
Ví dụ: Trò chơi “Hãy về đúng nhà”
Tôi thường sử dụng trong phần ôn luyện cho tập hợp số lượng, phép đếm.
Ví dụ: Hình dáng chữ số tôi thường sử dụng cho hoạt động ôn luyện và
nhận biết chữ số.
Qua việc sử dụng trò chơi trong các giờ làm quen với biểu tượng toán, hoạt
động trở lên sôi nổi, trẻ được tham gia hoạt một cách toàn diện, tinh thần thoải
mái nên cơ thể không bị mệt mỏi và căng thẳng. Điều này đã tạo cho trẻ hứng thú
hăng say trong quá trình tham gia hoạt động học tập.
2.4. Biện pháp 4: Tăng cường sử dụng phiếu bài tập đa dạng:
Rèn cho trẻ kĩ năng quan sát và nhận biết số lượng của các vật qua phiếu
bài tập của cô bằng phép đếm và khái quát kết quả bằng chữ số tương ứng. Hoặc
ngược lại trẻ biết tìm số lượng vật tương ứng với số ghi bên cạnh.
- Lập phiếu bài tập phải dựa trên trình độ nhận thức của trẻ, phải đảm bảo
tính vừa sức với trẻ.
- Phiếu bài tập phải đa dạng được sắp xếp theo mức độ tăng dần độ khó
của bài tập, yêu cầu trẻ phải tư duy nhiều hơn trong khi thực hiện bài tập của
mình. Mặt khác trẻ còn phải độc lập suy nghĩ để tìm ra phương án giải quyết bài
tập cho hiệu quả.
- Phiếu bài tập đòi hỏi độ rõ ràng cao, dễ hiểu đối với trẻ.

Sử dụng phiếu bài tập nhằm củng cố lại những biểu tượng đã có trong đầu
óc trẻ về các sự vật, hiện tượng, giúp cho trẻ ghi nhớ lâu và sâu hơn. Lúc này trẻ
thực hiện nhiệm vụ nhận thức ( đếm số lượng các nhóm vật ) không thông qua
hành động trực tiếp với vật thật mà chỉ thông qua hình ảnh của vật đó mà thôi (
nhìn trên hình vẽ xem có bao nhiêu bông hoa, bao nhiêu cây, bao nhiêu quả?.....);
hoặc những bài tập đòi hỏi trẻ phải ghi nhớ những sự vật đã biết và tái hiện lại
sao cho số lượng của chúng đúng với yêu cầu của cô ( hãy vẽ 7 bông hoa? Hãy
vẽ thêm để số quả trên cây là 9? .).
- Phát phiếu bài tập cho từng trẻ.
- Nói cho trẻ biết kĩ hơn yêu cầu của từng bài tập trong phiếu.
- Bao quát chung khi trẻ tiến hành làm bài tập.
- Có thể có những lời gợi ý bài tập cho trẻ đối với những bài tập khó.
- Khích lệ, động viên, tạo hứng thú cho trẻ trong khi trẻ làm bài tập để trẻ
hoạt động tích cực hơn.
- Với những trẻ thông minh, nhanh nhẹ, khả năng tư duy cao có thể cho trẻ
làm những bài tập đòi hỏi khả năng tư duy khá hơn nhằm thúc đẩy sự phát triển
của trẻ, giúp trẻ phát huy TTCNT của mình.
VD: Tôi đưa ra một số bài tập như sau:
Bài tập 1: Trẻ có kĩ năng đếm xác định số lượng trong phạm vi 10
1, Đếm số gấu bông cô đặt ( theo hàng ngang) trên bàn và giơ thẻ số
tương ứng?
2, Đếm số quả trên cây ( quả có kích thước, màu sắc khác nhau)?
3, Đếm số hạt có trong vòng đeo tay của búp bê?
4, Đếm số tiếng vỗ tay của cô ( tiếng gõ)? Chú ý tốc độ phải nhanh dần.
5, Đếm số lần cô nhảy( tốc độ nhanh dần
Bài tập 2: Trẻ có kĩ năng đếm từng nhóm vật và biết cách khái quát kết
quả bằng thẻ số tương ứng.
1, Đếm xem có bao nhiêu đôi dép?
2, Có bao nhiêu loại hoa trong bó?
3, Có bao nhiêu loại quả trong rổ?

4, Có bao nhiêu loài động vật trong tranh?
5, Có bao nhiêu loại cây trong vườn?


Bài tập 3: Trẻ biết thêm bớt biến đổi, tạo số lượng nhóm vật trong phạm
vi 10.
1, Cô có 7 con vịt, nếu cô thêm 1 con vịt thì có tất cả bao nhiêu con vịt?
2, Cô có 8 con chó, nếu cô bớt 2 con chó thì có tất cả bao nhiêu con chó?
3, Cô có 5 củ cà rốt, nếu cô thêm 3 củ thì có tất cả bao nhiêu củ cà rốt?
4, Cô có 5 loại quả, nếu cô bớt đi 3 loại quả thì còn tất cả bao nhiêu loại
quả?
5, Cháu có 8 loại kẹo, nếu cháu ăn mất 2 loại thì còn tất cả bao nhiêu
loại kẹo?
Bài tập 4: Trẻ biết chia nhóm đối tượng thành 2 phần theo các cách khác
nhau và khái quát các cách chia bằng các cặp thẻ số.
1, Hãy chia 8 cái bánh thành 2 phần theo các cách khác nhau và khái quát
lại bằng thẻ số tơng ứng?
2, Hãy tặng 7 bông hoa cho 2 bạn theo các cách khác nhau và ghi nhớ từng
cách tặng?
3, Hãy sắp xếp 6 chậu hoa vào dọc 2 bên hành lang theo các cách khác
nhau?
4, Cô có 8 quyển sách, cô đã tặng 3 cuốn; hỏi còn lại mấy cuốn?
5, Các con thử nghĩ xem với 5 gói quà cô có mấy cách tặng cho 2 bạn? là
những cách nào?
Tôi cho trẻ độc lập giải quyết các bài tập trong khoảng thời gian quy định
sau khi đa ra câu hỏi để trẻ tự làm và trả lời theo khả năng của mình.
2.5.Biện pháp 5: Phối hợp sử dụng các biện pháp trực quan, dùng lời,
thực hành để hướng dẫn trẻ hoạt động đếm:
Trên cơ sở giáo viên nắm vững các biện pháp trực quan, dùng lời, thực
hành mà có sự phối hợp một cách linh hoạt các biện pháp đó nhằm nâng cao

TTCNT trong hoạt động đếm của cá nhận trẻ, đồng thời làm giảm các mặt hạn
chế của các biện pháp nêu trên.
- Bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất và bổ xung lẫn nhau nhằm đạt được
mục đích đề ra.
- Đảm bảo tính hệ thống, lôgic các kiến thức cung cấp cho trẻ.


- Tạo cho trẻ niềm cảm xúc, niềm vui, sự hứng thú và duy trì hứng thú cho trẻ khi
tham gia hạot động đếm. Hướng tới tích cực hoá quá trình nhận thức cho trẻ
trong khi đếm.
Việc tổ chức hoạt động đếm cho trẻ được quy định trong chương trình
chăm sóc, giáo dục trẻ, cụ thể là trong môn học “ Hình thành biểu tượng toán học
cho trẻ”, mặt khác hoạt động đếm của trẻ còn được tiến hành mọi lúc, mọi nơi
qua các hoạt động của trẻ. Do đó, để phát huy TTCNT trong họat động đếm cho
trẻ mẫu giáo 5 -6 tuổi giáo viên cần kết hợp và sử dụng linh hoạt các biện pháp
trực quan, dùng lời, thực hành để hướng dẫn, lôi cuốn, tạo cho trẻ hứng thú tham
gia vào các hoạt động đếm có tính chất nhận thức đó. Với tư cách là người hướng
dẫn, tổ chức, định hướng và giúp trẻ trong các hoạt động nói chung và hoạt động
đếm nói riêng giáo viên có thể dùng kết hợp các biện pháp dùng lời nói ( trao đổi,
sử dụng hệ thống câu hỏi, câu đố, lời đề nghị, giảng giải. hướng dẫn, nhận xét)
với các biện pháp trực quan ( cho quan sát đồ vật, đồ chơi thật, tranh ảnh, vật
mẫu, sơ đồ,)cùng với việc cho trẻ quan sát tìm hiểu chúng nhằm giúp trẻ nắm
được số lượng, mối quan hệ số lượng giữa các nhóm vật.
Việc sử dụng các biện pháp trên giúp trẻ dễ dàng hiểu và nắm được nhiệm
vụ đếm ( đếm cái gì? Đếm như thế nào?...) và trình tự tiến hành hoạt động đếm (
cần tiến hành như thế nào?). Trong quá trình hướng dẫn trẻ hoạt động giáo viên
không chỉ đặt nhiệm vụ đếm cho trẻ mà còn chỉ cho trẻ cần phải thực hiện nhiệm
vụ đếm như thế nào cho có hiệu quả. Như vậy trẻ không chỉ được nhìn cô làm,
nghe cô nói mà còn trực tiếp tham gia vào các hoạt động đếm đa dạng. Chính
điều này mang lại cho trẻ niềm vui, thoả mãn nhu cầu mong muốn được đếm để

nhận thức của trẻ. Khi giao nhiệm vụ cho trẻ ( các bài tập thực hành nhận biết với
mức độ tái tạo hoặc sáng tạo ) giáo viên có thể giao cho trẻ từng phần của nhiệm
vụ và trình tự từng hành động để đi đến giải quyết một nhiệm vụ cụ thể trong
tổng thể. VD: hãy đếm số lượng kẹo có trong mỗi gói? Quan sát đặc điểm của
chúng để từ đó tiến hành so sánh ( nhiều hơn, ít hơn, bằng nhau) hoặc phân loại
chúng theo một dấu hiệu chung nào đó. Điều này đòi hỏi ở trẻ sự nỗ lực ngày
càng cao, độc lập, sáng tạo, phát huy TTCNT, và giáo viên là người gợi ý cho trẻ
thực hiện nhiệm vụ đếm bằng nhiều phương thức khác nhau.
Giáo viên cần lựa chọn các phương pháp, biện pháp tổ chức cho phù hợp.
VD: với hoạt động đếm để củng cố, rèn luyện những biểu tượng đã có thì cô có


thể sử dụng các biện pháp như: thực hành, dùng lời và trực quan làm mẫu khi cần
thiết. Như vậy, ở đây giáo viên có thể sử dụng biện pháp thực hành là chủ đạo.
Nhưng nếu hoạt động đếm hình thành biểu tượng mới thì lúc này có thể sử dụng
những biện pháp trực quan làm mẫu, dùng lời, thực hành .trong đó biện pháp trực
quan là chủ đạo.
Giáo viên cùng tham gia hoạt động đếm với trẻ, đưa ra các yêu cầu, nhiệm
vụ đếm. Lời nói của cô phải chính xác, cụ thể, rõ ràng, có sức cuốn hút trẻ vào
hoạt động đếm. Việc giao nhiệm vụ cho trẻ có thể là từng phần hoặc toàn bộ;
song dù lựa chọn cách giao nhiệm vụ nào thì cô cũng tạo điều kiện cho trẻ tự do
hành động theo suy nghĩ của mình nhằm phát huy TTCNT trong hoạt động đếm.
Sau khi giao nhiệm vụ đếm cho trẻ, trong khi trẻ hoạt động đế, tuỳ vào tình
huống cụ thể, khả năng đếm của từng trẻ mà cô có thể thay đổi phương pháp,
biện pháp phù hợp. VD: trong hoạt động đếm nhằm củng cố và rèn luyện kĩ năng
đã biết thì phương pháp chủ đạo là thực hành. Song nếu mức độ nắm hoạt động
đếm của trẻ không đạt so với mục đích, yêu cầu đề ra thì cô có thể thay đổi biện
pháp cho phù hợp, cô có thể làm mẫu hoặc hưỡng dẫn lại cho trẻ nắm chắc hơn.
2.6.Biện pháp 6: Tích cực học tập trao đổi kinh nghiệm với chị em
đồng nghiệp, học tập qua tài liệu, sách báo, chuyên san…áp dụng sáng tạo

vào lớp mình.
Trong các đợt thăm lớp dự giờ trong và ngoài trường tôi luôn chú ý đến
việc tạo môi trường ở các lớp mà tôi đã được thăm quan. Tôi thấy ở trường bạn
các cô giáo cùng có tạo môi trường cho trẻ LQVT, từ những mảng bìa hình
vuông hay hình chữ nhật sau đó dán cố định các hình con giống, hình hoa lên.
Tôi thấy cũng đẹp nhưng không bền, không thay đổi được và không tận dụng
được ở nhiều chủ điểm. Trên ý tưởng đó tôi đã nghiên cứu và sáng tạo ra các đồ
dùng sử dụng thuận tiện, bền đẹp hơn, phù hợp hơn với lứa tuổi.
VD: Tôi tận dụng thảm trải sàn cũ có độ xù của bông vải ốp lên tường theo
hình vuông hoặc hình chữ nhật như chiếc bảng nhỏ ở góc học tập đến chủ điểm
nào sẽ sử dụng các con giống, các đồ chơi tự tạo, để ôn hình, ôn số lượng hoặc
biết cùng nhau sắp xếp các bức tranh phải dùng mấy hình tròn, hình vuông, hình
chữ nhật. VD: Ở chủ điểm “Gia đình” (Xếp ngôi nhà của bé)
Tôi cho trẻ tự lấy các hình vuông, hình chữ nhật làm từ nhiều nguyên vật
liệu như mút xốp, bọt biển…phía sau có ráp dính và gắn theo yêu cầu của cô.


Muốn gắn được 2 con gà con phải dùng mấy hình tròn? Mỏ, chân dùng hình gì?
Cây nào cao hơn, cây nào thấp hơn, tường nào phải sử dụng hình gì, cửa sổ dùng
hình gì? và đếm lại những hình ảnh vừa gắn
Hay tôi đã học tập làm các hộp xúc xắc từ các hộp qùa với số lượng chấm
khác nhau để ôn các số lượng khác nhau, cho trẻ đếm.
2.7. Biện pháp 7: Phối hợp cùng gia đình trẻ.
Việc giúp trẻ hoạt động tích cực trong giờ học toán, gia đình cũng có một
vai trò rất lớn. Xác định được điều đó khi họp phụ huynh đầu năm tôi đã nêu rõ
tầm quan trọng của của bộ môm toán, mặt khác giúp phụ huynh cách dạy trẻ học
toán, và giúp phụ huynh một số biện pháp dạy con ở nhà sao cho phù hợp với
nhận biết của trẻ như ở trường, tránh tình trạng phụ huynh dạy trẻ kiến thức quá
cao so với độ tuổi, hoặc cung cấp kiến thức không chính xác với đặc điểm. Để
làm được điều đó tôi đã cung cấp tên bài , mục đích yêu cầu của từng bài cho phụ

huynh nắm được và đề nghị phụ huynh chỉ cho trẻ nhận thức trong phạm vi yêu
cầu của bài đề ra
Ví dụ: Khi học Làm quen với số 6(Thêm bớt) với yêu cầu của bài dạy: Dạy
trẻ thêm bớt 1, 2 đối tượng, ở trên lớp trẻ học thêm bớt trên đồ dùng trực qua xếp
tương ứng 1-1 để so sánh xem nhóm nào nhiều hơn, nhóm nào ít hơn? nhiều hơn
là bao nhiêu? Ít hơn là bao nhiêu? Vì sao con biết? Nhưng nhiều khi gia đình ở
nhà dạy trẻ không nắm được phương pháp dạy trẻ, nên đã dạy các phép tính và
khi trẻ không trả lời được lại mắng trẻ ... Như vậy là chưa đúng, chưa phù hợp
với lưa tuổi của trẻ.
Bên cạnh đó vận động phụ huynh sưu tầm những đồ chơi, đồ dùng vỏ hộp
sữa, hộp kẹo, vỏ nước gội đầu, bóng bàn, bóng ….phong phú về chủng loại, kích
thước chất liệu để để làm những đồ dùng tự tạo trong các giờ học toán để kích
thích trẻ học tốt hơn
III. Hiệu quả do sáng kiến đem lại.
Qua thực hiện đề tài sáng kiến: “Một số biện pháp phát huy tính tích cực
nhận thức cho trẻ 5 - 6 tuổi qua hoạt động dạy trẻ phép đếm” năm học 20152016 bản thân tôi đã thu được một số hiệu quả như sau:
1. Hiệu quả kinh tế.
Qua quá trình hoạt động làm quen với toán theo hình thức đổi mới tại lớp
.Tôi thực hiện nghiêm túc chương trình theo hướng đổi mới, với việc vận dụng
một số biện pháp, một số kinhnghiệm trên. Đến nay nhìn chung cháu rất thích


học môn toán, thích hoạt động với toán, khả năng về toán của trẻ cao hơn, trẻ
hoạt động tự tin thải mái, đặc biệt, trẻ đã phát huy được tính tích cực của trẻ. Và
các loai đồ chơi tự làm có giá trị thành tiền:
- Các loại hoa, quả làm bằng xốp, bằng len nhiều chủng loại khoảng 100
cái trị giá là: 5.000đcái
- Các con vật, các con rối làm từ chai nhựa. quả bóng và vải vụn, bông số
lượng 40 con trị giá :350.000đ
+ Nhờ có nguyên vật liệu phế thải, các đồ dùng phụ huynh giáo viên đã

làm được các đồ dùng giá trị: 350.000 đồng.
2. Hiệu quả về mặt xã hội
- Kết quả đạt được như sau:Tổng số 29 trẻ, số trẻ nắm được kĩ năng thực
hành 25 trẻ chiếm 86%
- So sánh kết quả ban đầu, số trẻ ham thích học toán, nắm được kiến thức
và kỹ năng thực hành tăng.
- Việc giáo dục giáo dục làm quen với toán theo hình thức đổi mới giúp trẻ
được hoạt động thoải mái, trẻ tham gia vào các hoạt động làm quen với toán một
cách tự tin. Giờ hoạt động làm quen với toán theo hình thức mới diễn ra nhẹ
nhành, không gò bó, cô và trẻ cùng được hoạt động thoải mái mở rộng được kiến
thức thông qua tổ chức đưa trẻ làm quen vào hoạt động.
Đối với giáo viên
Giáo viên được nâng cao năng lực, nâng cao tay nghề, bình tĩnh tự tin và
sáng tạo hơn trong các hoạt động cho trẻ. Giáo viên vững vàng hơn khi chuẩn bị
các hoạt động cho trẻ theo hướngs mở, giáo viên quan sát trẻ nhiều hơn, ít nói
hơn nhưng tập trung theo dõi, giúp đỡ, gợi mở và hướng dẫn cho trẻ.
Tạo cơ hội để giáo viên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm cùng nhau và có ý
tưởng sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động.
Đối với trẻ:
Trẻ tích cực, tự tin, hứng thú tham gia hoạt động. Biết vận dụng những
kiến thức đã học vào bản thân mình. Trẻ yêu trường lớp, yêu cô giáo và bạn bè,
ham thích đến trường.
Đối với phụ huynh:


- Phụ huynh tin yêu, ngày càng quan tâm nhiều đến lớp và con em mình,
nhiều phụ huynh còn giúp đỡ tôi rất nhiều trong ứng dụng thông tin vào môn làm
quen với toán
IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền.
Trên đây là “Một số biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức cho trẻ

5 - 6 tuổi qua hoạt động dạy trẻ phép đếm”.
Các biện pháp mà tôi đưa ra không phải là duy nhất. Tôi thiết nghĩ đó là
một đóng góp rất nhỏ trong việc góp phần làm phong phú thêm hệ thống các biện
pháp dạy học cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi, nhằm phát huy TTCNT cho trẻ. Rất
mong được sự quan tâm và đóng góp ý kiến của mọi người, giúp sáng kiến của
tôi hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn!
Tôi xin cam kết không sao chép bản quyền.
Xuân ngọc, ngày 20 tháng 04 năm 2016
Tác giả sáng kiến

Trần Thị Nhan


CƠ QUAN ĐƠN VỊ
ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
( Xác nhận, đánh giá, xếp loại)
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

PHÒNG GD – ĐT XUÂN TRƯỜNG
( Xác nhận, đánh giá, xếp loại)
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………