Thuốc bôi ngoài da và cách sử dụng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (407.13 KB, 18 trang )
1
THUỐC BÔI NGOÀI DA
VÀ CÁCH SỬ DỤNG
BS. Vũ Thị Phương Thảo
7/22/2015
Nội dung
2
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Nhắc lại cấu trúc, nhiệm vụ của da
Cơ chế tác dụng của các thuốc bôi
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hấp thu thuốc qua da
Nguyên tắc sử dụng thuốc bôi
Các dạng thuốc bôi ngoài da
Phương pháp bôi
7/22/2015
Nhắc lại cấu trúc, nhiệm vụ của da
3
Lớp thượng bì
Lớp bì
Màng chất béo bảo vệ: không ảnh hưởng đến sự hấp thu thuốc
Lớp sừng: giữ lại 1 phần dược chất
Hệ thống mạch máu giúp hoạt chất đi vào da
Lớp hạ bì
Nang lông chiếm 1-2% diện tích da
Sự hấp thu thuốc qua phần phụ là thứ yếu
7/22/2015
4
7/22/2015
Cơ chế tác dụng của các thuốc bôi
5
Làm tăng cường hoặc hạn chế bốc hơi nước qua da
Làm tăng tuần hoàn máu
Làm mát, dịu da, chống ngưng tụ máu, giúp bốc hơi nước qua
da
Gây dãn mạch
Gây co mạch
Ngấm vào da
Tùy theo dạng thuốc và dung môi sử dụng
7/22/2015
Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hấp thu thuốc qua da
6
Hiệu quả của một loại thuốc bôi phụ thuộc vào độ mạnh
của thuốc và khả năng thấm qua da.
Nồng độ thuốc
Độ dày và tính nguyên vẹn của lớp sừng
Số lần thoa thuốc
Tính hút giữ của tá dược
7/22/2015
7/22/2015
Lượng thuốc thoa
8
7/22/2015
Nguyên tắc sử dụng thuốc bôi
Nguyên tắc chủ yếu
1.
Phải chẩn đoán chính xác bệnh để chỉ định đúng
thuốc bôi.
2.
Tùy tình trạng và diễn tiến bệnh, dùng các dạng thuốc
bôi khác nhau.
Cấp: dung dịch, đắp ướt.
Bán cấp: hồ, kem, bột, dung dịch
Mãn: mỡ.
Nguyên tắc chủ yếu
3.
Phải sử dụng thuốc có nồng độ thích hợp
4.
5.
Trẻ em dùng thuốc có nồng độ thấp hơn người lớn.
Vị trí bẹn, bìu, nách, có nồng độ thấp hơn vùng
khác.
Chú ý tình trạng cảm ứng da.
Nếu sang thương quá nhiều, đối với một số
thuốc bôi như corticoid, calcipotriol, cần phải
tính lượng thuốc bôi và diện tích sang thương
da.
Nguyên tắc thứ yếu
1.
2.
3.
4.
Cẩn thận khi sử dụng các loại thuốc bôi dễ
gây mẫn cảm.
Đối với hóa chất ít sử dụng, cần làm test.
Chú ý sự tương kỵ giữa các loại thuốc với
nhau.
Chỉ định rõ ràng:
Cách sử dụng: ngâm, nhỏ giọt, thoa.
Thời gian: số lần dùng thuốc trong ngày.
Các dạng thuốc bôi ngoài da
12
Dung dịch
Thuốc bột
Thuốc mỡ
Thuốc hồ
Thuốc kem
7/22/2015
Thuốc bôi dạng dung dịch
13
Tính chất: hoạt chất chính + nước hoặc alcool và các
chất dễ bốc hơi như ether, acetone, chlorophorme.
Tác dụng: làm dịu da, sát khuẩn, sát trùng, diệt nấm.
Sử dụng trong giai đoạn cấp hoặc bán cấp khi thương tổn còn rỉ
dịch.
Vd: dung dịch lưu huỳnh 5%, eosine 2%, milian, BSI,
castellani…
7/22/2015
Thuốc bơi dạng bột
14
Tính chất: hoạt chất + bột thảo mộc hay bột khoáng
chất.
Tác dụng: làm dòu da, chống sung huyết, hút nước,
sát khuẩn.
Bột thảo mộc như bột gạo, bột mì…
Bột khoáng chất như bột Talc, bột Kaolin.
Dùng khi thương tổn ở giai đoạn cấp, rỉ dòch hoặc dùng ở nếp
gấp.
Thích hợp cho loại da nhờn hơn là loại da khô.
Vd: bột Mycoster dùng để trò nấm kẽ.
7/22/2015
Thuốc bơi dạng mỡ
15
Tính chất: hoạt chất + vaselin hoặc lanolin, tỷ lệ hoạt
chất tối đa là 10%.
Tác dụng: làm bong vảy, mềm da, chống viêm, giảm
ngứa.
Chỉ nên dùng trong bệnh da mạn tính, dày, khô, không được
dùng trong thương tổn cấp và chảy nước.
Vd: Mỡ salicylic 5%, 10%.
7/22/2015
Thuốc bơi dạng hồ
16
Tính chất: pha đặc hơn thuốc mỡ, tỷ lệ bột nhiều hơn
tỷ lệ vaselin.
Tác dụng: làm da đỡ xung huyết, hút nước, hút dòch
tiết, da sẽ dễ bốc hơi.
Thường dùng trong giai đoạn cấp.
Vd: Hồ nước
7/22/2015
Thuốc bơi dạng kem
17
Tính chất: hoạt chất và vaselin, lanolin, dầu béo,
glycerin. Công thức gần giống mỡ nhưng có thêm
nước. Đôi khi người ta cho thêm chất làm thơm để
dạng thuốc kem có tính thẩm mỹ.
Tác dụng: làm dòu da, mềm da, chống viêm, diệt
khuẩn, diệt nấm…
Ví dụ các loại kem chứa corticosteroid, kem trò mụn…
7/22/2015
Phương pháp bơi
18
Cách đơn giản
Tùy vào các vùng da khác nhau
Vùng da mỏng dễ kích thích: dùng thuốc với nồng độ thấp.
Vùng da dày: có thể dùng nồng độ cao.
Da các nếp gấp, nếp kẽ chỉ nên dùng thuốc bột, thuốc nước
hoặc kem, tránh dùng thuốc mỡ.
Tùy vào lứa tuổi
Bôi một lớp mỏng và chà nhẹ nhàng vào vùng thương tổn
Da trẻ em: nhạy cảm với thuốc bôi tại chỗ và đáp ứng nhanh.
Băng ép
Băng ép với gạc bằng plastic là phương pháp hiệu quả để
làm tăng hấp thu thuốc đặc biệt là các corticosteroid.
7/22/2015
