Quy trình kiểm tra - đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học phổ thông

I H C QU C GIA HÀ N I
KHOA S PH M

QUY TRÌNH KI M TRA - ÁNH GIÁ K T QU H C
T P
C A H C SINH TRUNG H C PH THÔNG

LU N V N TH C S S

PH M V T LÝ

Chuyên ngành: LÝ LU N VÀ PH

NG PHÁP D Y H C
(B MÔN V T LÝ)

Mã s

: 60 14 10

H c viên: V V n Cát
Cao h c ngành s ph m V t Lý khóa 1
Cán b h

ng d n: GS.TS. Nguy n
c Chính
PGS.TS. ng Xuân h i

HÀ N I - 2008

M CL C
M

TRANG

U

1.

Lý do ch n đ tài

1

2.

M c đích nghiên c u c a đ tài

3

3.

Khách th và đ i t

3

4.

Gi thuy t khoa h c c a đ tài

3

5.

Nhi m v nghiên c u c a đ tài

3

6.

Ph

7.

Ph m vi, gi i h n nghiên c u c a đ tài

8.
9.

ng nghiên c u c a đ tài

ng pháp nghiên c u c a đ tài

óng góp c a lu n v n

4
4

C u trúc c a lu n v n

Ch

4

5

ng 1: C s lý lu n c a quy trình ki m tra - đánh giá

6

1.1

M t s khái ni m liên quan đ n đ tài

6

1.1.1.

L

6

1.1.2.

ng giá ( Measurement )
ánh giá (Assesment ).

6

1.1.3.

Tr c nghi m (test ).

6

1.1.4.

Khái ni m ki m tra - đánh giá.

7

1.1.5.

Khái ni m quy trình ki m tra- đánh giá.

7

1.2.

Ch c n ng c a ki m tra - đánh giá trong giáo d c

8

1.2.1.

Ch c n ng đ nh h

ng

8

1.2.2.

Ch c n ng đ c thúc, kích thích, t o đ ng l c

8

1.2.3.

Ch c n ng sàng l c, l a ch n

8

1.2.4.

Ch c n ng c i ti n, d báo

9

1.3.

Nh ng yêu c u đ i v i vi c ki m tra đánh giá

9

1.3.1.

Tính quy chu n

9

1.3.2.

Tính khách quan.

9


1.3.3.

Tính toàn di n.

10

1.3.4.

Tính xác nh n và phát tri n

10

1.3.4.

Tính xác nh n và phát tri n

10

1.4.

M t s n i dung ki m tra- đánh giá thành qu giáo d c

10

1.4.1.

M t nh n th c

10

1.4.2.

M t thái đ

11

1.5.

V trí, vai trò c a ki m tra - đánh giá trong quá trình

12

đào t o
1.5.1.

V trí c a ki m tra đánh giá

12

1.5.2.

Vai trò ki m tra- đánh giá trong giáo d c

14

1.6.
1.6.1.

c tr ng c a ki m tra - đánh giá trong l p h c
Ki m tra đánh giá trong l p h c nh m m c đích cao
nh t là vì s ti n b c a ng

15
15

i h c trong su t quá trình

h ct p
1.6.2.

Ki m tra- đánh giá trong l p h c đ nh h

ng cho ho t

16

Kiêm tra- đánh giá trong l p h c mang l i l i ích cho

16

đ ng c a giáo viên
1.6.3.

c th y và trò
1.6.4.

Ki m tra- đánh giá trong l p h c là ki m tra đánh giá

16

theo ti n trình, liên t c.
1.6.5.

Ki m tra đánh giá trong l p h c tu thu c vào t ng l p

17

h c c th
1.6.6.

Ki m tra đánh giá trong l p h c g n v i m i ho t đ ng
c a ng

i giáo viên trong và ngoài gi h c, là b ph n

c u thành c a ph

ng pháp d y h c và là c s hình

17


thành tài n ng s ph m

1.7.

Vai trò c a ki m tra- đánh giá trong l p h c

1.8

M c tiêu h c t p và các ph

ng pháp ki m tra đánh giá

18
20

c a giáo viên
1.8.1

M c tiêu h c t p trong l nh v c ki n th c

20

1.8.2

M c tiêu h c t p trong l nh v c k n ng.

34

1.8.3.

M c tiêu h c t p trong l nh v c thái đ .

35

1.9.

nh h

ng c a ki m tra đánh giá đ i v i các y u t c a

44

quá trình d y h c môn v t lý.
1.9.1.

M i quan h gi a ki m tra đánh giá v i m c tiêu d y

44

h c
1.9.2.

M i quan h gi a ki m tra đánh giá v i quá trình d y

47

h c.
TiÓu kÕt ch-¬ng 1

50

Ch-¬ng 2: Thùc tr¹ng kiÓm tra- ®¸nh gi¸ ë

51

tr- êng trung häc phæ th«ng Kinh M«n 2
2.1.

Tr

2.1.1

S l

2.1.2.

ng Trung h c ph Thông Kinh Môn 2
c v tr

ng trung h c ph thông Kinh Môn 2

i ng giáo viên

51
51
51

2.1.3.

V h c sinh

52

2.1.4.

V c s v t ch t ph c v d y h c

53

2.1.5.

V công tác qu n lý ho t đ ng d y h c.

54

2.2.

Th c tr ng d y và h c

54

2.2.1.

K t qu d gi th m l p.

54

2.2.2.

B ng th ng kê s li u đi u tra d y và h c môn v t lý

57

tr

ng THPT Kinh Môn2


2.3.

Th c tr ng ki m tra đánh giá k t qu h c t p môn v t
lý

tr

60

ng THPT Kinh Môn 2

2.3.1

Ki m tra mi ng

61

2.3.2.

Ki m tra 15 phút

61

2.3.3.

Ki m tra 45 phút

62

Ti u k t ch
Ch

ng 2

67

ng 3: Xây d ng quy trình ki m tra đánh giá

69

k t qu h c t p c a h c sinh
3.1.

Quy trình t ch c ki m tra đánh giá

69

3.2.

Xây d ng quy trình ki m tra đánh giá k t qu h c t p

75

c a h c sinh ph n quang hình h c v t lý l p 11 nâng

cao
3.2.1.

M c đích c a ki m tra đánh giá

3.2.2

L a ch n các hình th c và ph

75
ng pháp ki m tra đánh

77

Phân tích n i dung ph n quang hình h c v t lý 11 nâng

77

giá
3.2.3.

cao
3.2.4.

Xây d ng h m c tiêu quang hình h c v t lý 11 THPT

83

3.2.5.

Vi t các câu h i đ ki m tra đánh giá các m c trí n ng

96

khác nhau trong ph n quang hình h c v t lý 11 nâng cao
theo m c tiêu môn h c
3.2.6

L p dàn bài thi. Duy t l i câu h i tr

c khi thi th

105

nghi m
( Phân tích câu h i) . T h p đ thi theo dàn bài
3.2.7.

thi th nghi m

105

3.2.8

Phân tích và s a đ i câu h i sau khi thi th nghi m. T p

106

h p các câu h i thành bài ki m tra hoàn ch nh

3.2.9.

Ti n hành thi th t và nghi m thu k t qu

106

3.3.

K ho ch ki m tra đánh giá ph n quang hình h c v t lý

110

11 nâng cao
Ti u k t ch

ng 3

112

K T LU N VÀ KHUY N NGH

113

1. K t lu n

113

2. Khuy n ngh

114

TÀI LI U THAM KH O

115

PH L C


U

M
1. Lý do ch n đ tài

Trong l ch s c a phát tri n giáo d c và nhà tr
c a nhân lo i, khi con ng

ng, k t bu i bình minh

i sáng t o ra ch vi t, khi có tr

ng, khi có th y, có trò,

có d y và h c, có s truy n th và ti p thu, l nh h i, t t y u có thi và ki m tra,
ki m tra đánh giá
th c c a con ng

m c đ và hình th c còn đ n gi n tu thu c vào m c đ nh n
i trong m i th i đ i.

Trong nh ng n m g n đây, vi c hoàn thi n quá trình d y h c đã đ

c quan

tâm nghiên c u, nh ng nhi u tác gi kh ng đ nh r ng m t trong nh ng y u t quan
tr ng c a quá trình d y h c v n còn n m trong bóng t i đó là y u t ki m tra đánh
giá k t qu h c t p c a h c sinh, mà hi u qu c a nó nh h
l

ng giáo d c toàn di n c a nhà tr

ng sâu s c t i ch t

ng. i u đó đòi h i các c p qu n lý, các th y

cô giáo và toàn xã h i c n quan tâm và nghiên c u đúng m c.
Th c ti n giáo d c c ng nh nhi u ph

ng ti n thông tin đ i chúng và d

lu n xã h i cho th y y u t ki m tra đánh giá trong giáo d c, ki m tra đánh giá k t
qu h c t p c a h c sinh còn nhi u b t c p ch a đáp ng đ

c yêu c u phát tri n

c a xã h i đó là
S d ng khoa h c v đo l

ng ki m tra đánh giá l c h u.

Hình th c ki m tra đánh giá còn đ n đi u.
M c đ ki m tra đánh giá còn nghèo nàn.
N i dung ki m tra đánh giá còn phi n di n ch a toàn di n.
C s
Hi n t
h c v đo l

c a vi c ki m tra đánh giá ch a khoa h c......

ng vi ph m tính khách quan , thi u c s khoa h c, s d ng khoa
ng ki m tra đánh giá l c h u v n còn khá ph bi n . Vi c xây d ng

nh ng tiêu chí, thi t k các công c đo, t ch c đo, ki m tra đánh giá các công c
ra đ , t ch c coi thi, ki m tra đ n khâu ch m bài, cho đi m ki m tra đánh giá k t


qu h c t p c a h c sinh, hi n t
t

ng ra đ ch a sát đ i t

ng sai ki n th c trong đ thi, đ ki m tra, hi n

ng, ki m tra đánh giá còn tu ti n th hi n

ch m đi m, ki m tra đánh giá x p lo i h c sinh, ph
ng

vi c ra đ ,

thu c nhi u vào ch quan c a

i giáo viên. Hình th c ki m tra đánh giá ch a th c s phong phú, còn đ ng

nh t vi c cho đi m v i vi c ki m tra đánh giá, làm xu t hi n áp l c đi m s trong
ng

i h c, gây tâm lý ch y theo đi m s , thi gì thì h c y, m t n n giáo d c ng

thí. ..còn ph bi n.
ol

ng và ki m tra đánh giá k t qu c a các ho t đ ng d y và h c, nói

h p h n là đo l

ng và ki m tra đánh giá k t qu h c t p c a h c sinh là m t v n

đ l n c a các nhà qu n lý giáo d c và c a t t c các giáo viên. B t kì m t quá
trình giáo d c nào c ng nh m t o ra nh ng bi n đ i nh t đ nh trong con ng
ng

i h c. Mu n bi t nh ng bi n đ i đó x y ra

giá hành vi c a con ng

m c đ nào ph i ki m tra đánh

i đó trong m t tình hu ng nh t đ nh. S ki m tra đánh

giá cho phép chúng ta xác đ nh: vi c d y h c có thành công hay không, ng
có ti n b hay không, m c tiêu d y h c đ
đ tđ

ic a

ih c

c đ t ra có phù h p hay không và có

c hay không. Nh v y s ki m tra đánh giá ph i đ

c xem là b ph n quan

tr ng và h p thành m t th th ng nh t c a quá trình d y h c.
Trên th gi i có nhi u ti n b đáng khâm ph c v khoa h c đo l
ki m tra đánh giá, xu t hi n nhi u b công c đo l

ng và

ng ki m tra đánh giá hi u qu ,

có tính ch t chu n qu c t , m t đi n hình là b công c , câu h i trong các kì thi
ti ng anh c a TOEFL mà vi n kh o thí Hoa Kì thi t k .
Vi c nghiên c u thi t k quy trình ki m tra đánh giá k t qu h c t p có tính
khoa h c s t o ra m t công c đ c d ng thúc đ y vi c d y và h c có hi u qu
mang l i s phát tri n m i trong d y h c c ng nh trong giáo d c.
Xu t phát t nh ng lí do nêu trên, tôi ch n nghiên c u đ tài :

"Quy trình ki m tra - đánh giá k t qu h c t p c a h c sinh
Trung h c ph thông" (ph n quang hình h c sách giáo khoa v t lý 11 nâng
cao) làm đ tài lu n v n cao h c chuyên nghành lý lu n và ph

ng pháp d y h c

môn v t lý.
2. M c đích nghiên c u c a đ tài
Nghiên c u c s lý lu n và th c ti n đ xây d ng quy trình ki m tra đánh
giá k t qu h c t p c a h c sinh nh m kh c ph c các b t c p, t n t i c a vi c ki m
tra đánh giá, nh m phân lo i và ki m tra đánh giá thành qu h c t p c a h c sinh
m t cách chính xác và khách quan h n.
3. Khách th và đ i t

ng nghiên c u c a đ tài

3.1. Khách th nghiên c u
Ho t đ ng ki m tra đánh giá k t qu h c t p c a h c sinh .
3.2.

it

ng nghiên c u

Quy trình ki m tra đánh giá k t qu h c t p c a h c sinh THPT (Ph n quang
hình h c l p 11 v t lý nâng cao).
4. Gi thuy t khoa h c c a đ tài
N u nghiên c u nh ng c s lý lu n và th c ti n đ xây d ng đ

c quy trình

ki m tra đánh giá k t qu h c t p c a h c sinh thì kh c ph c vi c vi ph m tính
khách quan, thi u chính xác trong ki m tra đánh giá và vi c phân lo i h c sinh phát
huy tính ch đ ng tích c c, sáng t o c a h c sinh trong quá trình h c t p và qua đó
nâng cao k t qu c a vi c d y h c
5. Nhi m v nghiên c u c a đ tài
đ tđ

c m c đích đ ra c a đ tài, đ tài c n th c hi n các nhi m v

sau:
5.1. Nghiên c u c s lý lu n c a đ tài


Nghiên c u tài li u v ki m tra đánh giá nói chung, quy trình ki m tra đánh
giá môn h c nói riêng
5.2. Nghiên c u th c tr ng ki m tra đánh giá k t qu h c t p c a h c sinh
Nghiên c u quá trình ki m tra đánh giá môn v t lý b c THPT
5.3. Nghiên c u, xây d ng quy trình ki m tra đánh giá k t qu h c t p c a h c
sinh
Xây d ng h m c tiêu bài h c

d ng ng x quan sát đ

c.

i m i h th ng câu h i, bài t p ki m tra đánh giá nh m phát huy n ng l c
sáng t o c a h c sinh.
Xây d ng ma tr n đ ki m tra, đ thi cho ph n quang hình h c sách giáo
khoa v t lý 11 nâng cao.

Xây d ng b câu h i cho các kì ki m tra đánh giá trên c s h m c tiêu
môn h c
Xây d ng quy trình ki m tra đánh giá trong vi c ki m tra đánh giá k t qu
h c t p c a h c sinh.
Th nghi m quy trình ki m tra đánh giá ph n quang hình h c sách giáo khoa
v t lý 11 nâng cao.
L p k ho ch ki m tra đánh giá.
ng pháp nghiên c u c a đ tài

6. Ph
6.1. Ph

ng pháp nghiên c u lí lu n

Phân tích và t ng h p các v n đ lý lu n.
6.2. Ph

ng pháp nghiên c u th c ti n

6.3. Ph

ng pháp th ng kê toán h c

6.4. Ph

ng pháp chuyên gia.

7. Ph m vi, gi i h n nghiên c u c a đ tài
*Ph m vi kh o sát
Tr

ng THPT Kinh Môn 2.


TÀI LI U THAM KH O
1. Nguy n

c Chính (2004).

ol

ng và đánh giá k t qu h c t p c a h c

sinh. Tài li u gi ng d y Khoa S ph m HQGHN.
c Chính (2005). Ki m đ nh ch t l

2. Nguy n
xu t b n

ng trong giáo d c đ i h c. Nhà

i h c qu c gia Hà N i.

3. V Cao

àm (2002). Ph

ng pháp lu n nghiên c u khoa h c. Nhà xu t b n

khoa h c và k thu t.

ng Xuân H i (2003). Lý lu n d y h c nói chung và d y h c đ i h c nói

4.

riêng. Tài li u h c t p dành cho các l p cao h c HQG Hà N i.
5. Lê Th M Hà (10/2001). M t s khái ni m c b n v đánh giá trong giáo d c
. T p chí giáo d c.
6.
ch

ình Hoan (11/2006). Chu n ki n th c và k n ng các môn h c trong
ng trình giáo d c ph thông. T p chí giáo d c.

7. Nguy n Công Khanh(8/2001). M t s ph
c y c a công c đo l

ng pháp c b n đánh giá đ tin

ng . T p chí giáo d c.

8. Nguy n Th Khôi (2007),t ng ch biên. V t lý l p 11 nâng cao. Nhà xu t
b n giáo d c.
9. Nguy n Th Khôi (2007),t ng ch biên. Bài t p v t lý l p 11 nâng cao. Nhà
xu t b n giáo d c.
10. Tr n Th Oanh (2004).

ánh giá trong giáo d c. Nhà xu t b n

ih cs

ph m Hà N i.
11. Lê
ch t l

c Phúc, Hoàng

c Nhu n (1996). C s lý lu n c a vi c đánh giá

ng h c t p c a h c sinh ph thông. Hà N i.

12. Lâm Quang Thi p (1994).Nh ng c s c a k thu t tr c nghi m. Hà N i


13. Lâm Quang Thi p (2008). Tr c nghi m và ng d ng. Nhà xu t b n khoa h c
và k thu t.
14. D

ng Thi u Th ng (1995). Tr c nghi m và đo l

ng thành qu h c t p

Nhà xu t b n khoa h c xã h i.
15. D

ng Thi u Th ng (1998).Tr c nghi m tiêu chí.Nhà xu t b n giáo d c.

16. Michel develay(2003). M t s v n đ v đào t o giáo viên. D y và h c ngày
nay.
17. Allan C. Ornstein và thomas J.Lasley, II(2001). Các chi n l

cđ d yh c

có hi u qu . Ban đào t o đ i h c qu c gia biên d ch.
18. B giáo d c và đào t o (2008). Tr c nghi m v t lý . Nhà xu t b n giáo d c.
19. B giáo d c và đào t o (2000). i u l tr

ng trung h c . Nhà xu t b n giáo

d c.
20. B giáo d c và đào t o (2000). Các v n đ v ki m tra đánh giá giáo d c.
Hà N i.
21. B giáo d c và đào t o (2000). Ch

ng trình v t lý ph thông . Nhà xu t b n

giáo d c.
22. Lu t giáo d c(1998). Nhà xu t b n Chính tr Qu c gia Hà N i.
23. Khoa S ph m
ch t l

i h c Qu c gia Hà N i(2004). K y u h i th o khoa h c

ng giáo d c và v n đ đào t o giáo viên. Hà N i.

24. Http://www.danangpt.vnn.vn/home/tracnghiem/index.html.
25. Http://wwwmoet.gov.vn