Vĩnh biệt Cửu Trùng đài

Phan thị hờng vĩnh biệt cửu trùng đài
Ngày 31- 12- 2007.
Tiết: 61- 62- 63.
Đọc văn: Vĩnh biệt cửu trùng đài
A. Yêu cầu cần đạt.
Giúp học sinh nắm đợc những đặc điểm cơ bản của thể loại bi kịch. Trên cơ sơ đó hiểu và phân tích đợc
xung đột kịch, tính cách diễn biến tâm trạng của Vũ Nh Tô và Đan Thiềm trong hồi năm của vỉ kịch. Qua
đó, nhận thc đợc quan điểm của nhân dân và Nguyễn Huy Tởng; đồng thời thấy đợc thái độ ngỡng mộ,
trân trọng tài năng của tác giả đối với những ngời nghệ sĩ có tâm huyết và tài năng lớn nhng lại rơi vào
mâu yhuẫn không thể giải quyết đợc giữa khát vọng nghệ thuật lớn lao và thực tế xã hội không tạo điều
kiện để thực hiện khát vọng ấy.
B. Phơng tiện thực hiện.
SGK, SGV, Giáo án.
C. Cách thức tiến hành.
Phơng pháp đọc phân vai.
- nêu vấn đề, gợi mở, trả lời câu hỏi.
D. Tiến trình dạy học.
1. ổn định tổ chức.
2. Bài cũ: Nêu sự hiểu biết của em về thế loại kịch?
3. Bài mới .
Hoạt động giáo viên- học sinh Yêu cầu cần đạt
Học sinh đọc tiểu dẫn
GV: phần tiểu dẫn trình bày những
nội dung gì? em hãy nêu cụ thể từng
nội dung?
GV: Em hãy tóm tắt ngắn gọn vỡ
kịch Vũ Nh Tô
I. Tiểu dẫn.
1. Tác giả (SGK)
Nguyễn Huy Tởng là nhà văn có thiên hớng khai thác đề tài lịch
sử và có đóng góp nổi bật ở thể loại tiểu thuýet và kịch

Huy Tởng luôn khao khát viết nên những tác phẩm quy mô, hoành
tráng về lịch sử bi hùng của đan tộc; khao khát nói lên đợc những
vấn đề có tầm triết lí sâu sắc về con ngời, cuộc sống và nghệ thuật.
Điều đó phần nào đợc thể hiện qua vở kịch Vũ Nh Tô.
2. Tóm tắt tác phẩm.
SGK
3. Thể loại bi kịch
Ngoài những đặc điểm chung của kịch, bi kịch còn có đặc điểm
riêng:
+ Xung đột bi kịch đợc tạo dựngtừ những mâu thuẫnkhông thể giải
quyết đợc; mọi cách giải quyết đều dẫn đến sự diệt vong những
giá trị quan trọng.
+ Nhân vật bi kịch là những con ngời có những say mê, khát vọng
lớn lao; đồng thời dôi khi có những sai lầm trong hành động,suy
1
Phan thị hờng vĩnh biệt cửu trùng đài
Qua tìm hiểu và đọc bài ở nhà, em
hãy chỉ ra những mâu thuẫn cơ bản
của vở kịch thể hiện qua đoạn trích?
Học sinh đọc văn bản (đọc đúng
giọng điệu của tong nhân vật).
GV: Qua lời thoại của Đan Thiềm em
thấy thể hiện mâu thuẫn gì? Đan
Thiềm Vũ Nh Tô là ngời nh thế
nào?
GV: Từ lời thoại của Đan Thiềm
chúng ta thấy bộc lộ xung đột nào?
Tiết 62:
GV: ở lớp 2 thể hiện mâu thuẫn gì?
mâu thuẫn đó phát triển nh thế nào?

Căn cứ vào đâu mà em nhận biết đợc
mâu thuẫn đó (vào lời thoại và lời
dẫn).
GV: Câu nói của Nguyễn Vũ hé mở
điều gì?
nghĩ.
+ Nhân vật thờng kết thúc bi thảm có ý nghĩa thức tỉnh,khơi gợi
tình cảm nhân văn.
II. Đọc hiểu đoạn trích.
1. Vị trí đoạn trích.
Thuộc hồi năm, hồi cuối tác phẩm.
Qua đoạn trích và cả tác phẩm tập trung vào hai mâu thuẫn cơ
bản:
+ Mâu thuẫn giữa nhân dân và bọn hôn quân bạo chúa.
+ Mâu thuẫn giữa nhân dân và ngời nghệ sĩ khao khát sáng tạo
nghệ thuật , cao siêu, thuần túy. Mâu thuẫn đó đã lên đến cao
trào.
2. Tìm hiểu đoạn trích:
Lớp 1:
Đan Thiềm Vũ Nh Tô
- Ông phải trốn đi, ông trốn đi
tâm trạng lo lắng bảo Vũ
Nh Tô trốn vì vua ăn chơi xa
xỉ, công lao hao hụt, dân lầm
than trân trọng tài năng
muốn bảo vệ tài năng cho nớc
nhà.
- Tôi phạm tội gì? Tôi không
trốn. Tôi sống cũng vì cửu
trùng đài chính trực, khao

khát sáng tạo cái đẹp, vì cái
đẹp.
Mâu thuẫn lời thoại giữa Đan Thiềm và Vũ Nh Tô là mâu thuẫn
không đối kháng.
Qua lời thoại của Đan Thiềm và Vũ Nh Tô cho thấy xung đột giữa
nhân dân với tập đoàn phong kiến.
Lớp 2:
Thể hiện mâu thuẫn giữa nhân dân lao động và giai cấp phong
kiến ngày càng phát triển.
Nguyễn Vũ Đan Thiềm Vũ Nh Tô
- Lật đật, xộc xệch. Thiên tử
đâu? Ta lo cho hoàng thợng
lắm. Vì Duy Sản là một đứa
tiểu nhân cái mầm của bạo
loạn thể hiện sự lo lắng của
Nguyễn Vũ đối với hoàng th-
ợng.
- Chúng tôi không rõ, nghe nh
họ đang làm phản thái độ
thờ ơ với thời cuộc.
Sự biến càng rõ thì số phận
của Vũ Nh Tô càng bị đe doạ.
Đan Thiềm Vũ Nh Tô
2
Phan thị hờng vĩnh biệt cửu trùng đài
GV: Sự biến càng rõ thì số phận của
Vũ Nh Tô càng nh thế nào?
GV: Trớc tình hình đó Đan Thiềm có
thái độ nh thế nào? Qua lời thoại em
thấy tâm trạng của Đan Thiềm ra

sao?
GV: Vũ Nh Tô thì nh thế nào? Đến
lúc này nhng Vũ Nh Tô vẫn ra sao?
GV: Lớp 3 chủ yếu nói đến vấn đề
gì? Đợc thể hiện qua lời thoại nào?
Khi nghe Lê Trung Mạo báo Nguyễn
Vũ có thái độ ra sao?
GV: Qua sự biến em thấy tập đoàn
phong kiến nh thế nào?
GV: Khi sự biến xảy ra thái độ của
Đan Thiềm và Vũ Nh Tô ra sao? Tác
giả không để hai nhân vật nói nhiều
có dụng ý gì?
GV: Bọn nội giám trong cung có thái
độ nh thế nào trớc sự biến? Còn Vũ
Nh Tô thì sao?
- Rú lên, trốn đi, mau lên. Ông
định chết ở đây sao vô cùng
lo lắng cho Vũ Nh Tô.
- Bà mặc kệ tôi, tôi tự có cách
c xử cha tỉnh ngộ, vẫn chìm
đắm trong mộng tởng xây cửu
trùng đài nên không nghe lời
khuyên của Đan Thiềm.
hai mâu thuẫn:
- Giữa nhân dân lao động và tập đoàn phong kiến.
- Mâu thuẫn trong con ngời Vũ Nh Tô.
Lớp 3:
Nói đến hậu quả của cuộc biến động.
Lê Trung Mạo Nguyễn Vũ

- Bẩm cụ lớn Trịnh Duy Sản
giết thiên tử. Hoàng hậu nhảy
vào lửa tự tử.
- Thiên tử đâu? Thiên thử đâu?
Khóc, ngã xuống, sau đó tự tử
tâm trạng hốt hoảng lo lắng
cho hoàng thợng. Bộc lộ tình
cảm sâu sắc với nhà vua. Là
một trung thần.
Nh vậy mâu thuẫn giữa nhân dân lao động và tập đoàn phong kiến
đợc thể hiện gián tiếp qua các nhân vật trung gian kể lại biến loạn
ấy.
Sự biến xảy ra rất nhanh làm cho bọn vua quan không ngờ đợc
sự thờ ơ vô trách nhiệm của tập đoàn phong kiến. Chỉ lo xây dựng
Cửu trùng đài để ăn chơi hởng lạc mà quên đi trách nhiệm đối với
nhân dân đất nớc.
Đan Thiềm Vũ Nh Tô
- Biến đến thế là cùng. - Hãy xem có thực không đã
thấy đợc sự lạc lõng thờ ơ với thời cuộc. Họ là những ngời đứng
ngoài cuộc, không quan tâm đến biến động chứng tỏ quyền lợi
của tập đoàn phong kiến. Cái họ cần là sáng tạo và thởng thức cái
đẹp.
Lớp 4 5:
Nội giám Vũ Nh Tô
- Đứng đây để chết cả lũ ?
Chạy đi anh em ơi tìm cách
thoát thân để bảo vệ tính
mạng.
Đan Thiềm
- Ông chạy trốn đi. Trốn đi!

Trốn đi! Đừng mơ mộng nữa,
ông phải đi đi. Ông nghe tôi
trốn đi vô cùng hốt hoảng
- Thế còn Cửu trùng đài Vô
lý! Vô lý! cha thức tỉnh tr-
ớc thời cuộc.
Vũ Nh Tô
- Có lý gì họ giết tôi. Tôi có
gây oán thù với ai bi kịch
đầy căng thẳng, không thể tìm
đợc câu trả lời: xây dung Cửu
3
Phan thị hờng vĩnh biệt cửu trùng đài
GV: Qua lời thoại của Vũ Nh Tô
chứng tỏ ông đang rơi vào bi kịch gì?
Tiết 63:
GV: Khi quân nổi loạn đến thì Đan
Thiềm có thái độ nh thế nào?
GV: Hình ảnh quân nổi loạn hiện lên
ra sao?
GV: Qua lời thoại em có cảm nhận gì
về nhân vật Đan Thiềm?
GV: Em có suy nghĩ gì về câu nói
của Đan Thiềm Ông cả, đài lớn đã
tan thành! Ông cả ơi, xin cùng ông
vĩnh biệt!.
GV: Sau khi Đan Thiềm bị bắt, quân
nổi loạn đã kết tội Vũ Nh Tô, nhng
ông vẫn ra sao? Thể hiện qua lời
thoại nào?

lo lắng cho Vũ Nh Tô. Lo sợ
tài năng của nớc nhà bị huỷ
diệt.
trùng đài là đúng hay sai, là
công hay là tội.
Lớp 7 8 9
Đan Thiềm Ngô Hạch (quân nổi loạn)
Bao tội lỗi tôi xin chịu hết
(quỳ xuống).
Tha cho ông cả. Ông ấy là một
ngời tài.
thái độ khẩn khoản tha thiết
cầu xin bất chấp cả tính mạng
và danh dự để bảo vệ Vũ Nh
Tô. Bà là ngời đam mê cái tài
siêu việt, biết trân trọng quý
mến cái tài. Là con ngời sáng
suet, tỉnh táo, nhạy bén với th-
ời cuộc ông cả, đài lớn đã tan
tành ông cả ơi! Xin cùng ông
vĩnh biệt rơi vào bi kịch,
tâm trạng đầy đau đớn, tuyệt
vọng, vỡ mộng. Nh vậy Đan
Thiềm Vũ Nh Tô là những ng-
ời tri kỷ, một khao khát sáng
tạo cái đẹp, một kháo khát và
thởng thức và bảo vệ cái đẹp.
Bắt lấy đôi gian phu dâm phụ.
Trói cổ nó lại. Trói cổ con đĩ
già lại. Trói thằng Vũ Nh Tô

lại thái độ sĩ nhục, mạt sát,
hống hách, tàn nhẫn thể hiện
sự căm phẫn sâu sắc.
Ngô Hạch và quân sỹ Vũ Nh Tô
Ra lệnh dẫn cung nữ và Vũ
Nh Tô về dinh. Kết tội Vũ Nh
Tô là thủ phạm, ra lệnh dẫn ra
pháp trờng. Chửi mắng Vũ
Nh Tô: Đồ ngu muội, đến cái
đầu mày chả chắc nói chi đến
Cửu trùng đài. Quân sỹ vả
vào miệng Vũ Nh Tô Đồ
giống vật không biết nhục.
Ta sẽ xây một Cửu trùng đài vĩ
đại.
Hy vọng gặp An Hoà hầu để
phân trần Ta không có tội
ta có tội gì. Để ta xây nốt Cửu
trùng đài, dung một kỳ công
muôn thuở Ta có thù oán gì
với các ngơi vẫn ảo tởng,
chìm đắm trong mộng tởng
sáng tạo cái đẹp đê tô điểm
cho non sông đất nớc đến
đây bi kịch trong con ngời Vũ
Nh Tô càng thể hiện mạnh mẽ:
khát vọng nghệ thuật, đam mê
sáng tạo chính đáng của ngời
nghệ sỹ muốn khẳng định tài
năng. Nhng ông đã đặt nhầm

4
Phan thị hờng vĩnh biệt cửu trùng đài
GV: Sự kiện gì đã khiến Vũ Nh Tô
rơi vào khủng hoảng? em có nhận xét
gì về lời thoại của Vũ Nh Tô ở cuối
đoạn trích?
GV: Qua bi kịch của Vũ Nh Tô đã để
lại cho em bài học gì? (đàm thoại,
thảo luận).
GV: Nh vậy các mâu thuẫn trong
đoạn trích đã đợc giải quyết cha?
GV: Khi xây dựng nhân vật Vũ Nh
Tô, Nguyễn Huy Tởng có thái độ nh
thế nào?
GV: Nhận xét chung về nghệ thuật
của đoạn trích?
chỗ, xa rời thực tế là xây dung
Cửu trùng đài trên máu và nớc
mắt ngời dân.
- Khi Cửu trùng đài bị đốt phá Vũ Nh Tô rơi vào trạng thái
khủng hoảng, tuyệt vọng.
+ Lời thoại ngắn, nối tiếp, sử dụng nhiều câu cảm thán và câu hỏi
tâm trạng đau đớn, xót xa vỡ mộng kinh hoàng, ngửa mặt lên
trời kêu than: Ôi mộng lớn! Ôi Đan Thiềm! Ôi Cửu Trùng Đài!
Tiếng kêu dồn dập hoà nhập vào nỗi đau bi tráng, rơi vào bi kịch
bế tắc tuyệt vọng gia khao khát lý tởng và hiện thực.
nếu khát vọng lý tởng chỉ đứng trên lập trờng cái đẹp mà không
đứng trên lập trờng cái thiện, đứng trên lập trờng nghệ thuật mà
không đứng trên lập trơng nhân dân, xa rời cuộc sống hiện thực
của nhân dân thì sẽ bị diệt vong nghệ thuật sáng tạo cái đẹp

phải gắn lion với cái thiện. Nghệ thuật phải xuất phát từ hiện thực
của nhân dân.
Mâu thuẫn giữa nhân dân và tập đoàn phong kiến đã đợc
giải quyết: vua bị giết, hoàng hậu tự tử, Nguyễn Vũ tự sát,
đám cung nữ bị nhục mạ.
Mâu thuẫn giữa khát vọng nghệ thuật cao siêu thuần tuý và
lợi ích thiết thực của quần chúng nhân dân cha đợc giải
quyết dứt khoát vì đến lúc chết Vũ Nh Tô vẫn không nhận
ra sai lầm của mình, vẫn cho mình là vô tội.
Thái độ của tác giả:
Đánh giá nhân vật qua con mắt của Đan Thiềm thể hiện thái
độ trân trọng, cảm thông đối với những ngời có tài, có khát vọng
sáng tạo cái đẹp. Nhng không ca ngợi, không đồng tình với cái
tài đó vì những lý tởng và khát vọng đó của Vũ Nh Tô đi ngợc lại
với lợi ích của nhân dân. Vũ Nh Tô không ý thức đợc cái đẹp một
phần là do tài năng nghệ thuật, một phần bắt nguồn từ cuộc sống
của nhân dân.
III. Tổng kết Luyện tập:
- Lời thoại ngắn gọn, kết hợp với lời dẫn truyện không khí
kịch sôi nổi, dồn dập, căng thẳng.
- Khắc hoạ nhân vật bằng hành động và lời thoại, sống động,
chân thực.
- Tạo tình huống đẩy mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm để nhân
vật tự huỷ diệt.
Phản ánh mâu thuẫn giữa tập đoàn phong kiến và nhân dân lao
động, mâu thuẫn giữa Vũ Nh Tô và nhân dân lao động. Mâu
5