Công nghệ cấy truyền phôi bò

1
1
c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i bß
c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i bß
2
ý nghĩa CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò
ý nghĩa CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò
1. Cấy truyền phôi phổ biến và nhân nhanh giống tốt, những đặc
tính quý hiếm ra thực tế sản xuất trên cơ sở khai thác triệt để
tiềm năng di truyền của những cá thể cái cao sản thông qua
việc lấy - bảo quản phôi và cấy truyền những phôi của chúng.
2. Nâng cao cường độ chọn lọc, đẩy mạnh công tác giống trên cơ
sở tăng nhanh tiến độ di truyền hàng năm, thông qua:
R= h
2
.S; g= R/L = (h
2
.S)/L
+ R: hiệu qủa chọn lọc
+ h2: Hệ số di truyền của tính trạng
+ L: Khoảng cách các thế hệ
+ S: Ly sai chọn lọc.
3. Nâng cao khả năng sinh sản, các sản phẩm thịt, sữa trong chăn
nuôi bò.
3
ý nghĩa CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò
ý nghĩa CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò
4. Hạn chế mức tối thiểu số lượng gia súc làm giống, từ đó giảm
các chi phí khác đi kèm như: chuồng trại, vật tư, nhân lực.
5. Giúp cho con người dễ dàng thuận lợi trong việc xuất khẩu, vận
chuyển, trao đổi con giống giữa các nước, các vùng, các địa

phương.
6. Một phương pháp bảo tồn, giữ gìn con giống dưới dạng trứng,
phôi, tinh trùng - phương pháp giữ gìn vật liệu di truyền.
7. Hạn chế một số dịch bệnh và nâng cao khả năng chống chịu
bệnh, khả năng thích nghi cho con vật ở môt trường mới, thông
qua:...
8. Làm cở sở thúc đẩy mạnh sự nghiên cứu và phát triển một số
ngành khoa học có liên quan: sinh lý, di truyền, Thú y...
4
lịch sử CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò
lịch sử CÔNG NGHệ CấY TRUYềN PHÔI Bò

1890 thí nghiệm đầu tiên về CTP thành công trên thỏ bởi
Walter Heap. Ông là người sáng lập ra công nghệ CTP.

1932: CTP thành công trên dê - Warwick và Berry.

1933: CTP thành công trên chuột cống - Nicholas.

1934: CTP thành công trên cừu - Warwick và Berry.

1951: Bê đầu tiên trên thế giới ra đời bằng CTP-Willet và cs.

1970: Thành công trong việc bảo quản phôi đông lạnh.

1972: CTP phôi đông lạnh thành công trên bò-Bilton và More;
Wilmut và Rowson.

1978: Em bé đầu tiên ra đời từ TTON và CTP-Steptoe và
Edward.

5
lịch sử CÔNG NGHệ
lịch sử CÔNG NGHệ
(tiếp)
(tiếp)

1982: Vi phẫu thuật phôi bò đã thành công trong phòng thí
nghiệm (theo Vlahov, 1987).

1984: Cấy phôi sau khi chia 2 thành công trên bò-William và cs.

1987: Có bê sinh ra do cấy ghép gene tăng trưởng nhanh (theo
Vlahov, 1987).

1992: Bằng kỹ thuật Cloning từ một phôi bò đã cho ra 5 phôi
(Viện INRA Pháp, 1992).

Một con cừu ra đời và trưởng thành từ nhân tế bào tuyến vú của
một cừu cái 6 năm tuổi tại Scotland-Ian Wilmut cà ctv.
6
7
Các trung tâm đầu tiên hoạt động về CTP giai đoạn 1972-1974
Các trung tâm đầu tiên hoạt động về CTP giai đoạn 1972-1974
TT
TT
Tên
Tên
Địa điểm
Địa điểm
1

1
Trung tâm nhập bò Canada
Trung tâm nhập bò Canada
Alberta - Canada
Alberta - Canada
2
2
Trung tâm Di truyền sinh học Bắc Mỹ
Trung tâm Di truyền sinh học Bắc Mỹ
Nebraska - Mỹ
Nebraska - Mỹ
3
3
Trung tâm buôn bán phôi
Trung tâm buôn bán phôi
Ontario - Canada
Ontario - Canada
4
4
Trung tâm ESSEX
Trung tâm ESSEX
Essex - Anh
Essex - Anh
5
5
Trung tâm cấy phôi Maplehurst
Trung tâm cấy phôi Maplehurst
IOWA - Mỹ
IOWA - Mỹ
6

6
Trung tâm nghiên cứu khoa học phôi
Trung tâm nghiên cứu khoa học phôi
Oklahoma - Mỹ
Oklahoma - Mỹ
7
7
Trung tâm di truyền Rocky Mountain
Trung tâm di truyền Rocky Mountain
Alberta - Canada
Alberta - Canada
8
8
Trung tâm Alberta Livestock Transplants
Trung tâm Alberta Livestock Transplants
Alberta - Canada
Alberta - Canada
9
9
Trung tâm Cấy truyền phôi bò
Trung tâm Cấy truyền phôi bò
Washington - Mỹ
Washington - Mỹ
10
10
Trung tâm Di truyền Carnation
Trung tâm Di truyền Carnation
Caliphornia-Mỹ
Caliphornia-Mỹ
11

11
Trung tâm Fortcollins
Trung tâm Fortcollins
Colorado-Mỹ
Colorado-Mỹ
12
12
Trung tâm Colrstairs
Trung tâm Colrstairs
Alberta - Canada
Alberta - Canada
13
13
Trung tâm cấy truyền phôi bò
Trung tâm cấy truyền phôi bò
Montana-Mỹ
Montana-Mỹ
14
14
Trung tâm quốc tế phục vụ sinh học lạnh
Trung tâm quốc tế phục vụ sinh học lạnh
Minnesota-Mỹ
Minnesota-Mỹ
15
15
Trung tâm giảng dạy thực hành thú y
Trung tâm giảng dạy thực hành thú y
Alberta - Canada
Alberta - Canada
8

Các tổ chức hoạt động về CTP trên thế giới
Các tổ chức hoạt động về CTP trên thế giới
TT
TT
Dạng hoạt động
Dạng hoạt động
Số lượng tổ chức
Số lượng tổ chức
1
1
Dội rửa, thu hoạch phôi và cấy phôi ngay ở cơ
Dội rửa, thu hoạch phôi và cấy phôi ngay ở cơ
quan
quan
175
175
2
2
Dội rửa thu hoạch phôi ở trại
Dội rửa thu hoạch phôi ở trại
338
338
3
3
Cấy phôi ở các trại
Cấy phôi ở các trại
241
241
4
4

Cấy phôi theo phương pháp phẫu thuật
Cấy phôi theo phương pháp phẫu thuật
157
157
5
5
Cấy phôi theo phương pháp không phẫu thuật
Cấy phôi theo phương pháp không phẫu thuật
239
239
6
6
Đông lạnh phôi
Đông lạnh phôi
140
140
7
7
Xác định giới tính của phôi
Xác định giới tính của phôi
11
11
8
8
Tổ chức bán trang thiết bị về đông lạnh phôi
Tổ chức bán trang thiết bị về đông lạnh phôi
94
94
9
9

Tổ chức bán hoá chất, hormon dùng gây rụng
Tổ chức bán hoá chất, hormon dùng gây rụng
trứng nhiều, gây động dục đồng pha
trứng nhiều, gây động dục đồng pha
4
4
Số liệu của Hội CTP thế giới 12-1982 - Hội kỹ thuật chăn nuôi Nhật Bản - 1995
9
Các tổ chức đầu tư nghiên cứu và phát triển công nghệ CTP ở Nhật
Các tổ chức đầu tư nghiên cứu và phát triển công nghệ CTP ở Nhật


10
Số lượng bò được CTP trên thế giới
Số lượng bò được CTP trên thế giới
Địa điểm
Địa điểm
Năm
Năm
Số bò được CTP (con)
Số bò được CTP (con)
Hà Lan
Hà Lan
1981
1981
500
500
1996
1996
30.000

30.000
Nhật Bản
Nhật Bản
1975
1975
10
10
1985
1985
5.034
5.034
1996
1996
57.980
57.980
Thế giới
Thế giới
1996
1996
412.573
412.573
11
Số lượng bò đực giống được sinh ra từ công nghệ CTP
Số lượng bò đực giống được sinh ra từ công nghệ CTP
Nước
Nước
Năm
Năm
Số lượng đực
Số lượng đực

giống
giống
Số lượng đực giống
Số lượng đực giống
sinh ra từ CTP
sinh ra từ CTP
Tỷ lệ
Tỷ lệ
Nhật
Nhật
1989
1989
115 (113)
115 (113)
*
*
119 (103)
119 (103)
76,8 (92,2)
76,8 (92,2)
1990
1990
175 (134)
175 (134)
145 (125)
145 (125)
82,9 (93,2)
82,9 (93,2)
Mỹ
Mỹ

**
**
1990
1990
100
100
47
47
47,0
47,0
* Số đực được nhập từ bên ngoài vào
** Số liệu của 100 đực giống tốt nhất được sử dụng ở Mỹ
12
lịch sử CÔNG NGHệ CTP bò ở Việt Nam
lịch sử CÔNG NGHệ CTP bò ở Việt Nam

1978: TT Khoa học tự nhiên và công nghệ quốc gia đã có một bộ
phận bắt đầu nghiên cứu CTP thỏ.

1980: nghiên cứu CTP bò

9/1989: Viện Chăn nuôi Bộ môn CTP được thành lập.

1992-nay: công nghệ CTP được giảng dạy và cho sinh viên-cao học
và NCS...

9/1997: khoá học đầu tiên về công nghệ CTP được tổ chức.

1986: con bê đầu tiên ở nước ta ra đời từ CTP.

1994: bò sinh đôi trong đó 1 bê do trứng rụng tự nhiên và 1 bê do
CTP.

1989: cấy 50 phôi đông lạnh (giúp đỡ của 2 chuyên gia Cuba)

1996,1997: 150 phôi đông lạnh cấy trên bò miền Nam và Hà Nội:
những bê sinh ra sinh trưởng, phát triển, sinh sản bình thường, cho
sữa vượt toàn đàn 20-30%.
13
Bª sinh ra tõ c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i
Bª sinh ra tõ c«ng nghÖ cÊy truyÒn ph«i
14
Bª sinh ®«i ra tõ mét ph«i c¾t ®«i
Bª sinh ®«i ra tõ mét ph«i c¾t ®«i
15
Bª sinh ra tõ thô tinh trong èng nghiÖm (IVF)
Bª sinh ra tõ thô tinh trong èng nghiÖm (IVF)
16
Nguyªn t¾c cña c«ng nghÖ CTP
Nguyªn t¾c cña c«ng nghÖ CTP
17
Các bước cơ bản trong công nghệ CTP
3. Gây đ.dục
đồng loạt
Bò nhận phôi1. Bò cho phôi
Gây rụng trứng nhiều
Gây đ.dục đồng pha
Phôi cho bò cho phôi
bằng đực giống tốt
Thu hoạch

phôi
9. Bò cho phôi sinh sản bình thường hoặc
lấy phôi lặp lại
10. Bò nhận phôi có chửa
8. Cấy truyền phôi
10. Bò nhận phôi có chửa
11. Đàn con năng suất cao đư
ợc sinh ra.
18
Chu kú ®éng dôc b×nh th­êng ë bß c¸i (ABS, 1991)
§éng ®ùc
(1 ngµy)
ThÓ vµng ho¹t ®éng
(10-12 ngµy)
ThÓ vµng
ph¸t triÓn
(4-5 ngµy)
ThÓ vµng
tho¸i ho¸
(4-5 ngµy)
19
CL Progesteron
e
Estru
s
Estru
s
5 1
0
1

5
N ng ồ độ Hormone
Rụng trứng
Rụng trứng
Endometrium PGF
2α
Deviatio
n
Dominance
Atresia
Recruitment
PGF
2α
FSH
E2
LH
Chu kú ®éng dôc - sÓng nang
20
Sóng nang và tính trội của nang:
Trứng rụng từ
chu kỳ trước
Sóng nang 1
Sóng nang 2
Rụng trứng
Động dục
Động dục
Ngày của chu kỳ
Đường kính của nang (mm)
21
động dục

Sự phát triển của phôi
Làm tổ
P
Động dục, thụ tinh, Rụng trứng, Thụ
tinh, Thể vàng và sự làm tổ
Rụng trứng
Thụ tinh
Phát hiện động dục,
thời điểm phối giống
thích hợp
Thể vàng
22
23
G©y siªu bµi no n·
G©y siªu bµi no n·
24
G©y siªu bµi no n·
G©y siªu bµi no n·
25
giéi röa thu ho¹ch ph«i bß
giéi röa thu ho¹ch ph«i bß