trọng tâm kiến thức ngữ văn 12 bài NHỮNG đứa CON TRONG GIA ĐÌNH (full)

NHỮNG ĐỨA CON TRONG GIA ĐÌNH
Nguyễn Thi
Một sô thầy cô nói bài này bên GDTX không học nên không phải ôn. Nhưng các
em vẫn phải học để thi và kiểm tra ở trường, thi học sinh giỏi.
Với truyện ngắn này, các em ôn tập theo những dạng đề sau :
+ Dạng 1 : Cảm nhận hình tượng nhân vật.
Tác phẩm có nhiều nhân vật, trong đó 2 nhân vật chính là chị Chiến và Việt. Các
nhân vật khác ít khi vào.
+ Dạng 2 :Cảm nhận, phân tích đoạn trích văn xuôi.
Tác phẩm này chú ý những đoạn quan trọng như :
“Một loạt súng lớn văng vẳng dội đến ầm ĩ...đang bắtđầu xung phong”
“Cúng mẹ và cơm nước xong... lội hết đồng này sang bưng khác”.
+ Dạng 4 : Nghị luận ý kiến bàn về nhân vật, ý kiến bàn về tác phẩm,…
+ Dạng 5 :Dạng đề so sánh văn học: tác phẩm này có thể so sánh với những tác
phẩm cùng chủ đề ( ví dụ Rừng Xà Nu)
+ Dạng 6:Liên hệ thực tế ( dạng đề tích hợp nghị luận xã hội). Ví dụ : từ hình
tượng nhân vật Việt và Chiến, có thể liên hệ tới vẻ đẹp của người chiến sĩ đang
ngày đêm bảo vệ biển đảo quê hương, liên hệ tới trách nhiệm của thành niên hiện
nay đối với đất nước, hoặc lí tưởng sống của thanh niên hiện nay,
3 vấn đề trọng tâm của tác phẩm cần nắm vững là truyền thống yêu nước,
khuynh hướng sử thi, hình ảnh con người nam bộ ...
KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Tác giả
– Nguyễn Đình Thi ( 1924 -2003) bút danh là Nguyễn Ngọc Tấn.


– Nguyên quán của ông ở làng Vũ Thạch- Hà Nội, cha qua đời từ khi ông còn nhỏ,
mẹ đi bước nữa nên ông phải sống nương tựa nhờ họ hàng xung quanh, cuộc sống
cơ cực vất cả.
– Ông sáng tác nhiều thể loại: bút kí, truyện ngắn, tiểu thuyết…
2. Tác phẩm.

a. Hoàn cảnh sáng tác
– “ Những đứa con trong gia đình” được Nguyễn Đình Thi viết ngay trong những
ngày chiến đấu ác liệt khi ông đang công tác ở tạp chí văn nghệ quân giải phóng.
b. Ý nghĩa nhan đề
– Truyện viết về những đứa con trong gia đình có truyền thống yêu nước cách
mạng, những cá nhân tiêu biểu cho sự hi sinh vì nước vì dân. Đó cũng là hình ảnh
thu nhỏ của cả miền Nam đau thương, một vùng đất anh hùng đứng lên chống Mĩ,
chịu bao đau thương mất mát, những nỗi khổ đến cùng cực, rồi giành được thắng
lợi vang dội.
– Hình ảnh những đứa con trong gia đình ấy cũng thể hiện cho cả một đất nước
Việt Nam, đồng lòng muôn người như một, đoàn kết đấu tranh đến cùng để bảo vệ
quê hương, đất nước. Một tình yêu như ngọn lửa cháy không bao giờ tắt.
3.Những biểu hiện của khuynh hướng sử thi trong đoạn trích này
- Chất sử thi của thiên truyện được thể hiện qua tính chất ngợi ca truyền thống lớn
của một dân tộc, thể hiện trong truyền thông một gia đình.
- Cuốn sổ là lịch sử gia đình, qua đó thấy lịch sử của một đất nước, một dân tộc
trong cuộc chiến chống Mĩ
- Số phận của những đứa con, những thành viên trong gia đình cũng là số phận
của nhân dân miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ khốc liệt.
Truyện của một gia đình dài như dòng sông còn nối tiếp: "Trăm dòng sông đổ vào
một biển, con sông của gia đình ta cũng chảy về biển, mà biển thì rộng lắm... rộng


bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta...". Truyện kể về một dòng sông nhưng nhà
văn muốn ta nghĩ đến biển cả. Truyện về một gia đình nhưng ta lại cảm nhận được
cả một Tổ quốc đang hào hùng chiến đấu bằng sức mạnh sinh ra từ những đau
thương.
- Mỗi nhân vật trong truyện đều tiêu biểu chọ truyền thống, đều gánh vác trên vai
trách nhiệm với gia đình, với Tố quốc trong cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại. Tất cả
các nhân vật đều có phẩm chất của những người anh hùng:

+ Căm thù giặc sâu sắc
+ Gan góc, dũng cảm, khao khát được chiến đấu giết giặc
+ Giàu tình nghĩa, rất mực thủy chung, son sắt với cách mạng và quê hương
Thiên truyện là một bài ca ca ngợi truyền thống đấu tranh bất khuất của những
người nông dân Nam Bộ nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung.
4. Phân tích và so sánh tính cách các nhân vật Việt và Chiến để làm rõ sự tiếp nối
truyền thống gia đình của những người con.
Chiến và Việt là thế hệ tiếp nối cùa dòng sông truyền thống của gia đình. Người
mẹ ngã xuống nhưng dòng sông truyền thông vẫn chảy:
* Hình tượng người mẹ luôn hiện về trong Chiến:
- Chiến mang vóc dáng của má: "hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng...
thân người to và chắc nịch". Đó là vẻ đẹp của những con người sinh ra để gánh
vác, để chống chọi, để chịu đựng và để chiến thắng.
- Chiến đặc biệt giống má ở cái đêm sắp xa nhà đi bộ đội. Chiến biết lo liệu, toan
tính việc nhà y hệt má (nói nghe ìn như má vậy). Hình ảnh người mẹ như bao bọc
lấy Chiến, từ cái lối nằm với thằng út em trên giường ở trong buồng nói với ra đến
lồ hứ một cái "cóc’“ rồi trỏ mình. Đến nỗi chỉ trong một khoảng thời gian ngắn
ngủi trong đêm, Việt đã không dưới ba lần thấy chị giống như má, có khác là ở chỗ
chị "không bẻ tay rồi đập vào bắp vế than mỏi" mà thôi. Chính Chiến cũng thấy
mình trong đêm ấy đang hòa vào trong mẹ: "Tao cũng đã lựa ý nếu má còn sống
chắc má tính vậy, nên tao cũng tính vậy.“ Nguyễn Thi muốn cho ta hiểu rằng:
trong cái thời khắc thiêng liêng ấy, người mẹ luôn trong lòng những đứa con.


* Nét tính cách chung của hai chị em.
- Hai chị cũng cùng sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau thương
(cùng chứng kiến cái chết đau thương của ba và má).
- Hai chị em có chung mối thù với bọn xâm lược. Tuy còn nhỏ tuổi, chí căm thù
đã thôi thúc hai chị em cùng một ý nghĩ: phải trả thù cho ba má và có cùng nguyện
vọng: được cầm súng đánh giặc.

- Tình yêu thương là vẻ đẹp tâm hồn của hai chị em. Tình cảm này được thể hiện
sâu sắc và cảm động nhất trong cái đêm chị em giành nhau ghi tên tòng quân và
sáng hôm sau trước khi lên đường nhập ngũ cũng khiêng bàn thờ má sang nhà chú
Năm.
- Cả hai chị em đều là những chiến sĩ gan góc dũng cảm. Đánh giặc là niềm say
mê lớn nhất của hai chị em Việt và Chiến cũng là của tuổi trẻ miền Nam trong
những năm tháng ấy: "Hạnh phúc của tuổi trẻ là trên trận tuyến đánh quân thù"
- Hai chị em Việt đều có những nét ngây thơ, thậm chí có phần trẻ con (giành
nhau bắt ếch nhiều hay ít, giành nhau thành tích bắn tàu chiến giặc và giành nhau
ghi tên tòng quân).
* Nét riêng ở Chiến:
- Hơn Việt chừng một tuổi nhưng Chiến người lớn hơn hẳn: Chiến có thể bỏ ăn
để đánh vần cuốn sổ gia đình. Chiến không chỉ "nói in như má" mà còn học được
cách nói "trọng trọng" của chú Năm...
- Tính cách "người lớn" ở Chiến còn thể hiện ở sự nhường nhịn. Tuy có lúc giành
nhau với em: tranh công bắt ếch, đánh tàu giặc, đi tòng quân nhưng bao giờ cô
cũng nhường em hết, trừ việc đi tòng quân.
Nguyễn Thi đã xây dựng nhân vật Chiến vừa có cá tính vừa phù hợp với lứa tuổi,
giới tính. Chiến là nhân vật được hiện lên qua hồi tưởng của Việt nhưng đã gây
được ấn tượng sâu sắc.


* Nét riêng của Việt:

- Nếu Chiến có dáng dấp của một người lớn thực sự thì ở Việt là sự lộc ngộc, vô
tư của một cậu con trai đang tuổi ăn tuổi lớn.
-

Chiến nhường nhịn em bao nhiêu thì Việt hay tranh giành với chị bấy nhiêu.

- Đêm trước ngày ra đi, Chiến nói với em những lời nghiêm trang thì Việt lúc
"lăn kềnh ra ván cười khì khì", lúc lại rình "chụp một con đom đóm úp trong lòng
tay".
- Vào bộ đội, Chiến đem theo tấm gương soi còn Việt lại đem theo một chiếc
súng cao su.
- Nhưng sự vô tư không ngăn cản Việt trở thành một anh hùng (ngay từ bé Việt đã
dám xông vào đá thằng đã giết cha mình. Khi trở thành một chiến sĩ, mặc dù chỉ có
một mình, với đôi mắt không còn nhìn thấy gì, với hai bàn tay đau đớn, Việt vẫn
quyết tâm ăn thua sống mái với quân thù).
Nhân vật Việt là một thành công lớn trong cách xây dựng nhân vật của Nguyễn
Thi. Tuy còn hồn nhiên và còn nhỏ trước chị nhưng trước kẻ thù Việt lại vụt lớn,
chững chạc trong tư thế của một người chiến sĩ.
ĐỀ BÀI THAM KHẢO
Đề 1 : Cảm nhận của anh/ chị về vẻ đẹp của thanh niên Việt Nam trong thời kì
kháng chiến chống Mĩ cứu nước qua hai đoạn trích sau:
“… Cây sắt thứ hai đập vào trước ngực Mai, chị lật đứa bé ra sau lưng. Nó lại
đánh sau lưng, chị lật đứa bé ra trước ngực.
… T nú sẽ không kêu ! không”
“…Việt tỉnh dậy lần thứ tư, trong đầu còn thoáng qua hình ảnh của người mẹ.
….Ở đó có các anh đang chờ Việt, đạn ta đang nổ lên đầu giặc Mĩ những đám lửa
dữ dội, và những mũi lê nhọn hoắt trong đêm đang bắt đầu xung phong…”
Đáp án:ở bài Rừng xà nu
/>

Đề 2 : Đề bài: “Văn xuôi những năm kháng chiến chống Mỹ xứng đáng là bản
anh hùng ca ca ngợi những con người miền Nam anh hùng, kiên cường, bất khuất,
căm thù giặc cháy bỏng, yêu thương quê hương đất nước tha thiết, thủy chung,
nghĩa tình son sắt với cách mạng, với kháng chiến”.
Qua việc phân tích các tác phẩm tiêu biểu đã học trong giai đoạn chống Mĩ cứu
nước, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến trên ?

Đáp án : HƯỚNG DẪN:
Học sinh có thể lấy dẫn chứng từ 2 tác phẩm tiêu biểu “Rừng xà nu” – Nguyễn
Trung Thành và “Những đứa con trong gia đình” – Nguyễn Thi.
1: Giải thích ý kiến:
+ Ý kiến trên đề cập đến chủ nghĩa anh hùng cách mạng – nguồn cảm hứng chủ
đạo trong văn học Việt Nam, đặc biệt là văn học giai đoạn 1945 – 1975 mà biểu
hiện cụ thể là ca ngợi phẩm chất của những con người miền Nam anh hùng, kiên
cường, bất khuất, căm thù giặc cháy bỏng, yêu thương quê hương đất nước tha
thiết, thủy chung, nghĩa tình son sắt với cách mạng, với kháng chiến.
+ Cả hai tác giả Nguyễn Trung Thành và Nguyễn Thi đều gắn bó với cuộc chiến
đấu chống Mỹ, là những nhà văn chiến sĩ ở tuyến đầu máu lửa. Tác phẩm của họ
mang hơi thở nóng hổi của cuộc chiến đấu với những hình tượng nhân vật sinh
động, bước vào văn học từ thực tế chiến đấu.
+ Hai truyện ngắn “Rừng xà nu” (1965), “Những đứa con trong gia đình” (1966)
đều ra đời trong giai đoạn ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, khi đế
quốc Mỹ đem quân vào miền Nam nước ta, dân tộc ta đứng trước trận chiến một
mất một còn để bảo vệ độc lập tự do, bảo vệ quyền sống. Ra đời trong bối cảnh đó,
hai tác phẩm ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng, với chất sử thi đậm đà.
2: Chứng minh ý kiến:
Những con người miền Nam chịu đựng nhiều đau thương, mất mát – nỗi đau tiêu
biểu cho đau thương của cả dân tộc. Ở họ, có tình yêu quê hương đất nước và lòng
căm thù giặc sâu sắc.
Dẫn chứng:


+Tnú phải chứng kiến cảnh vợ con bị kẻ thù tra tấn đến chết, bản thân anh bị giặc
đốt mười đầu ngón tay.
+Việt và Chiến chứng kiến cái chết của ba má: ba bị chặt đầu, má chết vì đạn giặc.

Những đau thương đó hun đúc tinh thần chiến đấu, lòng căm thù giặc sâu sắc của

con người Việt Nam. Biến đau thương thành sức mạnh chiến đấu cũng là một biểu
hiện của chủ nghĩa anh hùng cách mạng:
+ Tnú lên đường đi “lực lượng” dù mỗi ngón tay mất đi một đốt.
+ Việt và Chiến cùng vào bộ đội, coi việc đánh giặc trả nợ nước, thù nhà là lẽ
sống.
Họ chiến đấu bởi sức mạnh của lòng căm thù giặc, cũng là bởi sức mạnh của tình
yêu thương, vì: chỉ có cầm vũ khí đứng lên, ta mới có thể bảo vệ được những gì
thiêng liêng nhất, bảo vệ tình yêu và sự sống. Chân lí đó đã được minh chứng qua
số phận và con người cách mạng của những người dân Nam Bộ trong hai tác phẩm
trên, chân lí đó cũng được rút ra từ thực tế đau thương mất mát nên nó càng có giá
trị, càng khắc sâu vào lòng người.
Những con người miền Nam anh hùng, kiên cường, bất khuất, thủy chung, nghĩa
tình son sắt với cách mạng, với kháng chiến:
Nhân vật Tnú:
+ Từ nhỏ đã gan dạ, đi liên lạc bị giặc bắt được, tra tấn dã man vẫn quyết không
chịu khai.
+ Anh vượt ngục trở về, lại là người lãnh đạo thanh niên làng Xô Man chống giặc,
bị đốt mười đầu ngón tay vẫn không kêu rên trước mặt kẻ thù.
Ở Tnú toát lên vẻ đẹp của người anh hùng trong sử thi Tây Nguyên và vẻ đẹp của
chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời đại chống Mĩ.
Nhân vật Việt: bị thương trong trận đánh lại lạc mất đơn vị, vẫn chắc tay súng
quyết tâm tiêu diệt kẻ thù. Đối với chị Chiến, Việt ngây thơ, nhỏ bé, còn trước kẻ
thù, Việt vụt lớn lên, chững chạc trong tư thế người anh hùng.


Nhân vật Chiến: cùng em bắn cháy tàu địch trên sông Định Thủy; quyết tâm lên
đường trả thù cho gia đình với lời nói như dao chém đá “Tao đã thưa với chú Năm
rồi, đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy
à”.
Các nhân vật khác:

+ Cụ Mết: luôn tự hào về buôn làng, về người Strá; luôn dặn dò con cháu giữ gìn
niềm tin sắt đá “Cán bộ là Đảng, Đảng còn núi nước mình còn” và quyết tâm
chống lại kẻ thù “Chúng nó cầm súng mình phải cầm giáo”.
+ Mai: một cô gái gan dạ, dũng cảm, sẵn sàng đi nuôi cán bộ, thà chết chứ không
chịu khai ra chồng ở đâu.
+ Dít: trước súng đạn kẻ thù, đôi mắt nó vẫn bình thản lạ lùng.
+ Ba má Việt và chú Năm: đều nhiệt tình tham gia cách mạng. Đặc biệt, chú Năm
là người lưu giữ truyền thống gia đình, là khúc thượng nguồn trong dòng sông lịch
sử gia đình.
+Cụ Mết, Mai, Dít, bé Heng trong “Rừng xà nu”; ba, má, chú Năm trong “Những
đứa con trong gia đình” đều là những con người yêu quê hương đất nước, gắn bó
với buôn làng, với gia đình, với người thân yêu. Tình yêu Tổ Quốc của họ bắt đầu
từ những tình cảm bình dị đó, cho nên nó càng bền bỉ, càng có sức mạnh lớn lao
khiến kẻ thù phải run sợ.
TÓM LẠI: Các nhân vật của hai truyện ngắn đều đã vượt lên nỗi đau và bi kịch cá
nhân để sống có ích cho đất nước. Những đau thương của họ cũng chính là đau
thương của dân tộc trong những năm tháng chiến tranh. Tinh thần quả cảm, kiên
cường của họ cũng chính là tinh thần của cả dân tộc Việt Nam, là biểu hiện cao đẹp
của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
3: ĐÁNH GIÁ CHUNG:
Với nghệ thuật miêu tả và khắc họa nhân vật tài tình, các tác giả đã dựng nên
những chân dung anh hùng rất sinh động; đồng thời tái hiện lại không khí và tinh
thần của dân tộc trong thời đại chống Mỹ cứu nước.


Qua đó chúng ta cảm nhận được tấm lòng yêu nước của các nhà văn. Họ đã khơi
dậy trong mỗi con người Việt Nam lòng yêu nước, tự hào dân tộc, ý thức trách
nhiệm với vận mệnh non sông.
Lưu ý : Học sinh có thể lấy dẫn chứng từ các tác phẩm cùng thời
Đề 3 : Hình tượng người lính và Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong truyện

ngắn “Những đứa con trong gia đình” Nguyễn Thi
Bài làm :
“Những đứa con trong gia đình” của nhà văn Nguyễn Thi được sáng tác trong
không khí của những ngày kháng chiến chống Mỹ quyết liệt và hào hùng. Câu
chuyện kể về những đứa con trưởng thành trong gia đình có truyền thống cách
mạng. Mỗi một nhân vật trong tác phẩm có một nét tính cách riêng, nhưng đều
mang vẻ đẹp của con người Việt Nam trong kháng chiến.
Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trước tiên thể hiện ở những nhân vật mang phẩm
chất anh hùng, bất khuất, từ đau thương trỗi dậy để chiến đấu chống lại kẻ thù xâm
lược:
Hai chị em Chiến và Việt cùng sinh ra trong một gia đình chịu nhiều mất mát đau
thương do kẻ thù gây ra. Ngay từ nhỏ , hai chị em đã chứng kiến cái chết của cha
rồi sau này là cái chết của người mẹ thật tàn khốc. Tất cả điều đó đã tạc vào tâm
khảm chị em Việt mối thù sâu nặng không đội trời chung với kẻ thù xâm lược. Tuy
còn nhỏ tuổi, lòng căm thù đã thôi thúc hai chị em có cùng một ý nghĩ: phải trả thù
cho ba má, và có cùng nguyện vọng: được cầm súng đánh giặc.
Việt là nhân vật trung tâm của câu chuyện. Việt xuất thân trong một gia đình cách
mạng. Những con người trong gia đình ấy đã gắn bó với nhau trong một mối tình
ruột thịt, người nào cũng đáng yêu, đáng quý, người nào cũng có tính cách riêng,
nhưng tất cả đều có lòng căm thù giặc sâu sắc, hành động dũng cảm, gan góc trong
chiến đấu, có niềm say mê và khao khát được đánh giặc, rất tình nghĩa, rất đỗi thủy
chung với gia đình, với cách mạng và Tổ quốc. Hơn nữa, Việt xuất thân trong một
gia đình mang nặng thù nhà, nợ nước. Ông nội của Việt bị lính tổng Phòng bắn vào
giữa bụng, bà nội bị lính quận Sơn hành hạ, đánh đập. Ba của Việt thì bị giặc chặt
đầu, má Việt thì bị trái ca nông của Mỹ giết chết khi đi đấu tranh ở Mỏ Cày, thím
Năm thì bị giặc bắn chết khi đi rọc lá chuối… những người thân trong gia đình của
Việt lần lượt bị giặc sát hại. Những đau thương mất mát này đã sớm khơi dậy lòng
căm thù giặc của Việt, đồng thời cũng sớm khơi dậy ý thức đấu tranh để trả thù
nhà và góp phần vào việc đấu tranh giải phóng miền Nam của Việt.

Việt là một cậu con trai mới lớn, ngây thơ và hiếu động. . Lúc nhỏ Việt đã rất gan
lì. Trước nỗi đau mất cha, cậu bé Việt không còn biết sợ hãi là gì, Việt đã đi theo
má mà la “Trả đầu ba! Trả đầu ba!”, rồi khi thằng giặc liệng đầu ba vào ngực mẹ,
làm máu me văng cùng đầu chị em Việt. “Đầu ba ở dưới không lượm” mà Việt “cứ
nhè cái thằng liệng đầu mà đá”. Lòng căm thù giặc đã dậy lên trong lòng Việt.
Càng lớn lên ý thức và hành động của Việt càng chín chắn hơn. Việt đã cùng chị
đánh giặc trên sông Định Thủy, rồi lại cùng chị tranh nhau xin đi bộ đội. Ý thức
đấu tranh quyết liệt đã thể hiện ở Việt ngay trong câu chuyện giữa hai chị em trong
cái đêm cả hai đều được đi bộ đội. Khi Chiến nói với Việt: “Chú Năm nói mày với
tao kỳ này là ra chân trời mặt biển, xa nhà thì ráng học chúng học bạn, thù cha mẹ
chưa trả mà bỏ về là chú chặt đầu”, thì Việt trả lời ngay với chị: “Chị có bị chặt
đầu thì chặt chứ chừng nào tôi mới bị”.Câu nói ấy của Việt đã thể hiện một thái độ
khá dứt khoát, một ý chí quyết ra đi trả thù cho ba má Việt. Và ngay sau khi vào bộ
đội, tân binh Việt đã lập nên chiến công trong một trận đánh quyết liệt với quân
thù. Việt đã diệt được một xe đầy Mỹ và bắn nhào một xe tăng. Việt bị thương ở
hai mắt, không còn thấy được gì cả. Thế mà Việt vẫn quyết bò đi tìm đồng đội .
Trong cơn mê Việt nhớ lại những gì đã xảy ra trong gia đình mình. Việt nhớ má,
nhớ chú Năm, nhớ chị Chiến… tỉnh ra Việt càng cảm thấy căm thù, càng có ý thức
quyết tâm chiến đấu. Nghe tiếng máy bay và tiếng xe bọc thép của địch rú lên, Việt
không hề run sợ mà trong tư thế sẵn sàng chiến đấu. Như vậy, là Việt đã đi xa hơn
khúc sông truyền thống gia đình. Việt chủ động đi tìm giặc mà đánh. Việt chính là
hình tượng nhân vật điển hình cho tầng lớp thanh niên thời đánh Mỹ tham gia vào
cuộc kháng chiến với tất cả nhiệt huyết và niềm hăng say của tuổi trẻ, làm nên
khúc sông truyền thống gia đình.
Tuy chiến đấu rất dũng cảm nhưng trong cuộc sống thường ngày Việt vẫn còn là
cậu bé ngây thơ, hồn nhiên và trẻ con: rất thương chị nhưng không biết lo toan
cùng chị, chỉ biết đi chiến đấu. Đi chiến đấu mà Việt vẫn giắt sau lưng một chiếc
ná thun. Khi bị thương Việt có thoáng nghĩ đến cái chết, nhưng Việt cũng chưa
hiểu cái chết là như thế nào: “Chết là gì nhỉ? Chắc là đau gấp mấy lần bị thương.

Hay chết là người thật biến lên trên nóc nhà, còn người giả thì nằm lại đó? Việt
chưa bao giờ nghỉ tới cái chết, mà cũng chưa nghe ai nói rõ nó ra sao”. Và Việt
không hề biết sợ chết, chỉ sợ là không còn được ở chung với đồng đội và cũng
không được đi bộ đội nữa . Những điều suy nghĩ của Việt về cái chết thật ngây
thơ . Trước sau, trong hoàn cảnh nào Việt cũng nghĩ đến chiến đấu. Đó chính là
bản chất vốn có của Việt và cũng chính là bản chất tốt đẹp của tuổi trẻ Việt Nam
thời chống Mỹ.


Trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình Nguyễn Thi đã xây dựng khá
thành công hình tượng nhân vật Việt – một nhân vật tiêu biểu cho tuổi trẻ miền
Nam, tuổi trẻ của cả đất nước anh hùng. Sức mạnh của tuổi trẻ không gì ngăn nổi,
hứa hẹn sẽ mở ra những khúc sông hào hùng hơn, vẻ vang hơn để đổ về biển lớn
của cách mạng.
Trong tác phẩm, nhân vật Chiến hiện lên là một cô gái trẻ nhưng biết lo liệu, toan
tính việc nhà chu đáo trước khi tòng quân. Chị đã trưởng thành trong khó khăn
gian khổ, đảm việc nước giỏi việc nhà, dù trong bom đạn ác liệt vẫn luôn hướng ra
chiến trường. Chiến đã có thể thay thế được người mẹ đã mất để lo liệu công việc
gia đình, và Chiến còn có thể cầm súng để đánh lại kẻ thù nữa.Chiến đã nói với em
trong đêm thu xếp việc nhà trước lúc ra trận: “Tao đã thưa với chú Năm rồi. Đã
làm thân con gái thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à!”. Câu nói
mộc mạc, giản dị ấy vang lên như một lời thề chắc nịch thể hiện ý chí , lòng quyết
tâm của thế hệ trẻ lúc bấy giờ.
Chú Năm tiêu biểu cho vẻ đẹp của người nông dân Nam bộ hiền lành chất phác,
giàu cảm xúc . Cuộc đời chú Năm chứng kiến bao tội ác của thằng Tây, thằng Mỹ
và bọn tay sai.Chú hay kể sự tích cho con cháu,động viên con cháu tham gia đánh
giặc trả thù cho ba má, bảo vệ quê hương. Chú có cuốn sổ ghi chép chuyện gia
đình. Đó còn là những trang ghi chép tội ác của kẻ thù gây ra, những chiến công
của từng thành viên, như một biên niên sử. Bản thân ông cũng chính là một trang
sử sống, khi gửi gắm, nhắn nhủ cho hai chị em Chiến và Việt: “chuyện gia đình ta

nó cũng dài như sông, để rồi chú sẽ chia cho mỗi người một khúc mà ghi vào
đó…”. Nhân vật đã thể hiện vẻ đẹp của tấm lòng sắt son, ý thức trách nhiệm của
thế hệ đi trước.
Má của Chiến và Việt hội tụ phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ Nam bộ anh hùng
trong kháng chiến. Ấn tượng tác giả để lại đậm nét trong người đọc về nhân vật
này là về tính gan góc từ khi còn là con gái. Má đã phải trải qua thời khắc dữ dội
nhất , nỗi đau lớn nhất của người vợ đó là khi chứng kiến kẻ thù chặt đầu chồng.
Nhưng má đã vượt lên đau thương để nuôi dạy đàn con khôn lớn trưởng thành.
Hình ảnh người mẹ lội hết đồng này sáng bưng khác, đối mặt với họng súng quân
thù để đòi đầu chồng thật cảm động. Má là hiện thân của vẻ đẹp gan góc được tôi
luyện trong đấu tranh, với đức hy sinh lặng thầm, tảo tần lam lũ, đau thương chôn
kín trong giọt nước mắt. Trong tâm hồn người phụ nữ ấy là tình yêu lớn lao, ý chí
bất khuất kiên cường và cả tinh thần dám hy sinh, đổi mạng sống vì cách mạng.


Tác phẩm thành công khi khắc hoạ hình tượng những người nông dân Nam Bộ
trong kháng chiến, những con người bình thường giản dị nhưng lại có vẻ đẹp, tầm
vóc phi thường. Các nhân vật đều đã vượt lên nỗi đau và bi kịch cá nhân để sống
có ích cho đất nước. Những đau thương của họ cũng chính là đau thương của dân
tộc trong những năm tháng thương đau của chiến tranh. Vẻ đẹp của họ kết tinh
chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam, sức mạnh làm nên chiến thắng của nhân
dân Việt Nam, một phẩm chất cao quí còn để lại những tấm gương cho thế hệ sau
noi theo./
Đề 5 : So sánh Việt và T nú ( xem đề và đáp án ở bài Rừng xà nu)
Đề 6 : So sánh Chiến và Mai ( xem đề và đáp án ở bài Rừng Xà nu)
Đề 7 : Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi
Một loạt đạn súng lớn văng vẳng dội đến ầm ĩ trên ngọn cây. Rồi loạt thứ
hai…Việt ngóc dậy. Rõ ràng không phải tiếng pháo lễnh lãng của giặc. Đó là
những tiếng nổ quen thuộc, gom vào một chỗ, lớn nhỏ không đều, chen vào đó là
những dây súng nổ vô hồi vô tận. Súng lớn và súng nhỏ quyện vào nhau như tiếng

mõ và tiếng trống đình đám dậy trời dậy đất hồi Đồng khởi. Đúng súng của ta rồi!
Việt muốn reo lên. Anh Tánh chắc ở đó, đơn vị mình ở đó. Chà, nổ dữ, phải chuẩn
bị lựu đạn xung phong thôi! Đó, lại tiếng hụp hùm…chắc là một xe bọc thép vừa bị
ta bắn cháy. Tiếng súng nghe thân thiết và vui lạ. Những khuôn mặt anh em mình
lại hiện ra…Cái cằm nhọn hoắt ra của anh Tánh, nụ cười và cái nheo mắt của anh
Công mỗi lần anh động viên Việt tiến lên…Việt vẫn còn đây, nguyên tại vị trí này,
đạn đã lên nòng, ngón cái còn lại vẫn sẵn sàng nổ súng. Các anh chờ Việt một
chút. Tiếng máy bay vẫn gầm rú hỗn loạn trên cao, nhưng mặc xác chúng. Kèn
xung phong của chúng ta đã nổi lên. Lựu đạn ta đang nổ rộ…
(Trích Những đứa con trong gia đình – Nguyễn Thi)
1. Đoạn văn trên được viết theo phương thức biểu đạt nào?
2. Nội dung chủ yếu của đoạn văn bản là gì ?
3. Nêu tác dụng của biện pháp so sánh trong đoạn văn ?
4. Từ láy văng vẳng có ý nghĩa như thế nào trong việc miêu tả cảnh chiến
trường?
5. Tại sao Tiếng súng nghe thân thiết và vui lạ đối với nhân vật Việt ?
6. Hãy xác định những câu văn là lời của nhân vật Việt, tìm hiểu tâm
trạng của việt bộc lộ trong những câu văn đó
7. Qua đoạn văn, anh/ chị hiểu gì về nhân vật Việt?
Trả lời :
Câu 1 : Đoạn văn được viết theo phương thức tự sự .


Câu 2 : Đoạn văn kể chuyện nhân vật Việt bị thương nặng trên chiến trường. Một
lần tỉnh lại, Việt nghe tiếng súng của ta, nhớ về đồng đội và quyết tâm tìm về đơn
vị.
Câu 3 : Phép tu từ so sánh trong văn bản được thể hiện qua câu văn : Súng lớn và
súng nhỏ quyện vào nhau như tiếng mõ và tiếng trống đình đám dậy trời dậy đất
hồi Đồng khởi. Hiệu quả nghệ thuật: đem tiếng súng lớn, súng nhỏ của ta so sánh
với tiếng mõ, tiếng trống, nhà văn gợi lại âm thanh quen thuộc đã từng gắn bó với

nhân vật Việt khi anh đang cô độc và bị thương nặng giữa chiến trường, đồng thời
là sống dây tinh thần quật khởi của đồng bào miền Nam trong những ngày đánh
Mỹ. Qua đó, ta thấy được tình yêu quê hương, ý chí, nghị lực phi thường của nhân
vật Việt.
Câu 4 : Từ láy văng vẳng miêu tả tiếng súng từ xa vọng lại, dồn dập , liên tiếp.
Cảnh chiến trường khốc liệt, dữ dội…
Câu 5: Đối với nhân vật Việt, tiếng súng nghe thân thiết và vui lạ . Bởi vì, đó là
tiếng súng của đồng đội. Nó gọi Việt tới phía của sự sống. Tiếng súng đồng đội gọi
chiến đấu đã tiếp thêm sức mạnh mới để gọi Việt đến.
Câu 6: Lời nhân vật:
-Rõ ràng không phải tiếng pháo lễnh lãng của giặc.
– Đúng súng của ta rồi!
– Anh Tánh chắc ở đó, đơn vị mình ở đó.
-Chà, nổ dữ, phải chuẩn bị lựu đạn xung phong thôi!
-Đó, lại tiếng hụp hùm…chắc là một xe bọc thép vừa bị ta bắn cháy.
-Tiếng súng nghe thân thiết và vui lạ.
-Những khuôn mặt anh em mình lại hiện ra…
-Cái cằm nhọn hoắt ra của anh Tánh, nụ cười và cái nheo mắt của anh Công mỗi
lần anh động viên Việt tiến lên… -Các anh chờ Việt một chút.
->>Tâm trạng phấp phỏng, hồi hộp mong chờ , niềm vui sướng hân hoan khi phát
hiện ra tiếng súng quen thuộc của đồng đội.
Câu 7. Việt là một người chiến sĩ, người anh hùng hội tụ đủ các phẩm chất của một
người lính với tính cách gan dạ, dũng cảm ,kiên cường, bản lĩnh không sợ hãi,
khuất phục trước khó khăn: khi anh bị lạc đơn vị, bị thương nhưng anh vẫn bình
tĩnh, lạc quan và luôn ở tư thế chiến đấu.Hình ảnh người lính bị thương vẫn giữ tư
thế sẵn sàng chiến đấu đến hơi thở cuối cùng đã thể hiện được tính cách anh hùng
của nhân vật.Việt chính là hình tượng nhân vật điển hình cho tầng lớp thanh niên
thời đánh Mỹ tham gia vào cuộc kháng chiến với tất cả nhiệt huyết và niềm hăng
say của tuổi trẻ.
Đề 8: So sánh Việt và Chiến

Xem thêm tại : />