Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp chuyên nghiệp quân đội theo tiếp cận năng lực

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

LÊ HÙNG CƯỜNG

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG
TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGHỆ AN - 2017


ii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. vii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ .............................................................................. viii
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................. ix
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................ 3
4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................ 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu...................................................................................... 4
6. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................ 4
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 4
8. Những luận điểm bảo vệ ................................................................................. 6
9. Những đóng góp mới của luận án................................................................... 7

10. Cấu trúc của luận án ..................................................................................... 8
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN
NĂNG LỰC ........................................................................................................... 9

1.1. TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ............................................. 9
1.1.1. Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ GV ................ 9
1.1.2. Nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên theo tiếp cận năng lực..... 17
1.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA ĐỀ TÀI ............................................. 23
1.2.1. Giáo viên ............................................................................................ 23
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ giáo viên ............................................................. 24
1.2.3. Phát triển và phát triển đội ngũ giáo viên .......................................... 25
1.2.4. Năng lực ............................................................................................. 27
1.2.5. Giải pháp và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường trung
cấp chuyên nghiệp quân đội ............................................................... 28


iii
1.3. NGƯỜI GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP
QUÂN ĐỘI TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY ............................................... 30
1.3.1. Vị trí, vai trò của giáo viên trường trường trung cấp chuyên nghiệp
quân đội .............................................................................................. 30
1.3.2. Nhiệm vụ của giáo viên trường trung cấp chuyên nghiệp quân đội .... 32
1.3.3. Đặc trưng lao động sư phạm của người giáo viên trường trung cấp
chuyên nghiệp quân đội...................................................................... 34
1.3.4. Những yêu cầu về năng lực của người giáo viên trường trung cấp
chuyên nghiệp quân đội...................................................................... 35
1.4. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG
CẤP CHUYÊN NGHIỆP THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC ............................ 43
1.4.1. Sự cần thiết phát triển giáo viên trường chuyên cấp chuyên nghiệp

quân đội theo tiếp cận năng lực ......................................................... 43
1.4.2. Định hướng phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
chuyên nghiệp quân đội theo tiếp cận năng lực ................................. 44
1.4.3. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp chuyên nghiệp
quân đội theo tiếp cận năng lực .......................................................... 45
1.4.4. Chủ thể quản lý phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
chuyên nghiệp quân đội...................................................................... 53
1.5. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP
QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC .................................................. 54
1.5.1. Yếu tố chủ quan .................................................................................. 54
1.5.2. Yếu tố khách quan .............................................................................. 55
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ................................................................................. 59
Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI ................................. 61

2.1. TÌNH HÌNH PHÁT TRIỂN TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP
QUÂN ĐỘI ....................................................................................................... 61
2.1.1. Lịch sử phát triển trường trung cấp chuyên nghiệp quân đội ............ 61


iv
2.1.2. Ngành nghề, quy mô đào tạo .............................................................. 64
2.1.3. Chất lượng đào tạo ............................................................................. 66
2.2. KHÁI QUÁT VỀ KHẢO SÁT THỰC TRẠNG....................................... 68
2.2.1. Mục đích khảo sát............................................................................... 68
2.2.2. Đối tượng khảo sát ............................................................................. 68
2.2.3. Nội dung khảo sát ............................................................................... 69
2.2.4. Phương pháp khảo sát ........................................................................ 70
2.3. THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP

CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI ..................................................................... 71
2.3.1. Về số lượng, giới tính và độ tuổi đội ngũ giáo viên ........................... 71
2.3.2. Trình độ đào tạo của đội ngũ giáo viên .............................................. 72
2.3.3. Trình độ nghiệp vụ sư phạm, ngoại ngữ, tin học của đội ngũ GV ..... 73
2.4. THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CỦA ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI ........................... 75
2.4.1. Năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên ............................................ 75
2.4.2. Năng lực chuyên môn nghề của đội ngũ giáo viên ............................ 77
2.4.3. Năng lực phát triển chương trình đào tạo của đội ngũ giáo viên ....... 79
2.4.4. Năng lực nghiên cứu khoa học ........................................................... 80
2.4.5. Năng lực quan hệ với doanh nghiệp của đội ngũ giáo viên ............... 82
2.4.6. Năng lực phát triển nghề nghiệp ........................................................ 83
2.5. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG
TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI. ............................................ 84
2.5.1. Thực trạng quy hoạch đội ngũ giáo viên ............................................ 84
2.5.2. Thực trạng tuyển dụng đội ngũ giáo viên .......................................... 85
2.5.3. Thực trạng bố trí, sử dụng giáo viên .................................................. 87
2.5.4. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng phát triển giáo viên ........................... 88
2.5.5. Thực trạng đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên ............. 92
2.5.6. Thực trạng chính sách đối với giáo viên ............................................ 94
2.5.7. Các yếu tố tác động đến sự phát triển của đội ngũ giáo viên
trường trung cấp chuyên nghiệp quân đội .......................................... 97


v
2.6. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG ............................................... 99
2.6.1. Mặt mạnh ............................................................................................ 99
2.6.2. Mặt tồn tại......................................................................................... 100
2.6.3. Nguyên nhân..................................................................................... 102
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................... 104

Chương 3. GIẢI PHÁP TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG CẤP
CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC .................... 105

3.1. NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ................................................ 105
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ................................................... 105
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn................................................... 105
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ................................................... 105
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...................................................... 106
3.2. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRƯỜNG
TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI THEO TIẾP CẬN
NĂNG LỰC.................................................................................................... 106
3.2.1. Tổ chức quán triệt vai trò và sự cần thiết phát triển đội ngũ
giáo viên trường trung cấp chuyên nghiệp quân đội theo tiếp cận
năng lực ............................................................................................ 106
3.2.2. Xây dựng khung năng lực giáo viên trường trung cấp chuyên
nghiệp quân đội trong bối cảnh hiện nay ......................................... 109
3.2.3. Cải tiến công tác quy hoạch, tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giáo viên
trường trung cấp chuyên nghiệp quân đội theo tiếp cận năng lực ... 115
3.2.4. Tổ chức hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội
ngũ giáo viên trường trung cấp chuyên nghiệp quân đội ................. 123
3.2.5. Cải tiến phương pháp đánh giá, xếp loại giáo viên theo năng lực ... 127
3.2.6. Xây dựng môi trường, tạo động lực làm việc cho đội ngũ giáo
viên trường trung cấp chuyên nghiệp quân đội ................................ 132
3.3. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC GIẢI PHÁP ............................................. 138
3.4. KHẢO SÁT SỰ CẦN THIẾT, TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP
ĐÃ ĐỀ XUẤT ................................................................................................ 140


vi
3.4.1. Mục đích khảo sát............................................................................. 140

3.4.2. Đối tượng khảo sát ........................................................................... 140
3.4.3. Nội dung khảo sát ............................................................................. 140
3.4.4. Phương pháp khảo sát ...................................................................... 141
3.4.5. Đánh giá kết quả khảo sát................................................................. 141
3.4.6. Kết quả khảo sát ............................................................................... 142
3.5. THỬ NGHIỆM ........................................................................................ 144
3.5.1. Mục đích thử nghiệm ....................................................................... 144
3.5.2. Nội dung thử nghiệm ........................................................................ 144
3.5.3. Tiêu chí đánh giá .............................................................................. 145
3.5.4. Phương pháp và tiến hành thử nghiệm ............................................. 147
3.5.5. Kết quả thử nghiệm .......................................................................... 147
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................... 151
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................ 152
1. KẾT LUẬN ................................................................................................ 152
2. KIẾN NGHỊ ................................................................................................ 154
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ
ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ .................................................................................... 157
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 158
PHỤ LỤC


vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

TT

Các chữ viết tắt

Các chữ viết đầy đủ

01

BD

Bồi dưỡng

02

CBQL

Cán bộ quản lý

03

CNH, HĐH

Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa

04

CNTT

Công nghệ thông tin

05

CSVC

Cơ sở vật chất

06

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

07

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

08

GD, ĐT

Giáo dục, Đào tạo

09

GV

Giáo viên

10

HS

Học sinh

11

KT - XH

Kinh tế - xã hội

12

NCKH

Nghiên cứu khoa học

13

NLDH

Năng lực dạy học

14

NLSP

Năng lực sư phạm

15

NLTH

Năng lực thực hành

16

NVSP

Nghiệp vụ sư phạm

17

PPDH

Phương pháp dạy học

18

QLGD

Quản lý giáo dục

19

TCCN

Trung cấp chuyên nghiệp

20

TCCNQĐ

Trung cấp chuyên nghiệp quân đội

21

TCNL

Tiếp cận năng lực

22

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


viii
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Khung lý thuyết về năng lực nghề nghiệp giáo viên trường TCCNQĐ .... 42
Sơ đồ 1.2. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên trung cấp chuyên nghiệp
quân đội theo tiếp cận năng lực ........................................................ 46
Sơ đồ 2.1. Kết quả tốt nghiệp của HS các trường TCCNQĐ trong 5 năm
(2011 - 2016)..................................................................................... 67
Sơ đồ 2.2. Tỷ lệ số phiếu khảo sát CBQL, GV các trường TCCNQĐ .............. 69
Sơ đồ 3.1. Quy trình xây dựng quy hoạch phát triển ĐNGV ........................... 119
Sơ đồ 3.2. Quy trình tuyển dụng, sử dụng ĐNGV theo tiếp cận năng lực ...... 120
Sơ đồ 3.3. Tiến trình đào tạo, bồi dưỡng năng lực giáo viên ........................... 124
Sơ đồ 3.4. Năng lực dạy học của giáo viên trước thử nghiệm ......................... 148
Sơ đồ 3.5. Năng lực dạy học của giáo viên sau thử nghiệm ............................ 149
Sơ đồ 3.6. So sánh năng lực dạy học của giáo viên trước và sau khi thử nghiệm .. 150

ix
DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1.

Bảng quy mô HS của 5 trường, trong 5 năm (2011 - 2016) ........... 66

Bảng 2.2.

Kết quả tốt nghiệp của học sinh trung cấp 5 năm (2011 - 2016) .... 66

Bảng 2.3.

Bảng tỷ lệ số phiếu khảo sát CBQL, GV các trường TCCNQĐ..... 69

Bảng 2.4.

Bảng độ tuổi của đội ngũ giáo viên ................................................. 71

Bảng 2.5.

Bảng trình độ đào tạo ĐNGV cơ hữu các trường TCCNQĐ .......... 72

Bảng 2.6.

Trình độ NVSP của ĐNGV Trường TCCNQĐ .............................. 73

Bảng 2.7.

Trình độ Ngoại ngữ của ĐNGV ...................................................... 74

Bảng 2.8.

Tỷ lệ ý kiến đánh giá năng lực dạy học của ĐNGV ....................... 75

Bảng 2.9.

Tỷ lệ ý kiến đánh giá của HS về năng lực dạy học của ĐNGV ...... 76

Bảng 2.10. Tỷ lệ ý kiến đánh giá năng lực chuyên môn nghề của ĐNGV ....... 77
Bảng 2.11. Tỷ lệ ý kiến đánh giá năng lực phát triển chương trình đào tạo
của ĐNGV ....................................................................................... 79
Bảng 2.12. Tỷ lệ ý kiến đánh giá năng lực NCKH của ĐNGV......................... 80
Bảng 2.13. Tỷ lệ ý kiến đánh giá năng lực quan hệ với doanh nghiệp của
ĐNGV.............................................................................................. 82
Bảng 2.14. Tỷ lệ ý kiến đánh giá năng lực phát triển nghề nghiệp của ĐNGV ... 83
Bảng 2.15. Đánh giá mức độ thực hiện của quy hoạch ĐNGV ........................ 85
Bảng 2.16. Công tác tuyển dụng ĐNGV ........................................................... 87
Bảng 2.17. Đánh giá việc bố trí, sử dụng giáo viên........................................... 88
Bảng 2.18. Nhận thức về mức độ cần thiết của công tác đào tạo, bồi dưỡng
ĐNGV.............................................................................................. 89
Bảng 2.19. Tỷ lệ ý kiến đánh giá về mức độ thực hiện công tác đào tạo,
bồi dưỡng ĐNGV ............................................................................ 90
Bảng 2.20. Nhận thức về mức độ cần thiết của công tác đánh giá ĐNGV ....... 92
Bảng 2.21. Mức độ thực hiện việc đánh giá ĐNGV ......................................... 93
Bảng 2.22. Nhận thức về mức độ cần thiết của việc thực hiện chế độ chính
sách đối với GV ............................................................................... 95


x

Bảng 2.23. Mức độ thực hiện chế độ chính sách đối với giáo viên................... 96
Bảng 2.24. Các yếu tố tác động đến sự phát triển của ĐNGV .......................... 97
Bảng 3.1.

Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết của các giải pháp ............. 142

Bảng 3.2.

Kết quả khảo nghiệm về tính khả thi của các giải pháp ................ 143

Bảng 3.3.

Tiêu chí đánh giá năng lực dạy học của đội ngũ giáo viên ........... 145

Bảng 3.4.

Năng lực dạy học của giáo viên trước thử nghiệm ....................... 148

Bảng 3.5.

Năng lực dạy học của giáo viên sau thử nghiệm .......................... 149

Bảng 3.6.

So sánh năng lực dạy học của giáo viên trước và sau thử nghiệm . 149


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Trong công cuộc đổi mới, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự
nghiệp giáo dục Việt Nam đã phát triển không ngừng và đạt được những thành
tựu lớn lao. Nhưng nhìn chung, chất lượng đào tạo còn thấp, chưa đáp ứng yêu
cầu thực tiễn. Công tác phát triển đội ngũ giáo viên còn nhiều hạn chế, chưa đáp
ứng được yêu cầu của đất nước trong thời kỳ CNH - HĐH. Trong văn kiện Đại
hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII đã khẳng định: “Đổi mới căn bản và toàn
diện giáo dục, đào tạo; phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; tăng
cường tiềm lực và đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ”. Bên cạnh đó sự
phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất
lượng cao là một đột phá chiến lược, là yếu tố quyết định quá trình cơ cấu lại
nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng và là lợi thế cạnh tranh dài hạn, bảo
đảm KT - XH phát triển nhanh, hiệu quả, bền vững [23].
Để có thể thích ứng với xu thế của toàn cầu hóa, sự phát triển của KH&CN
và nền kinh tế tri thức, các trường TCCNQĐ phải không ngừng đổi mới theo một
chiến lược nhất quán với tầm nhìn rộng. Đồng thời, tập trung xây dựng và phát
triển năng lực cốt lõi và những năng lực phân biệt của ĐNGV để tạo lợi thế cạnh
tranh bền vững, lâu dài; tăng cường đáp ứng nhu cầu KT - XH của quốc gia; lấy
người học làm trung tâm trong quá trình đào tạo theo hướng cung cấp cho HS
kiến thức, tay nghề phù hợp trong bối cảnh hiện nay.
Hiện nay, khoa học kỹ thuật, công nghệ trên thế giới ngày càng phát
triển trong đó có khoa học và nghệ thuật quân sự. Để theo kịp sự phát triển
đó, Việt Nam ta phải tăng cường phát triển sự nghiệp GD&ĐT. Mặt khác, để
đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng
bước hiện đại, cán bộ quân đội không chỉ có lòng trung thành, bản lĩnh chính
trị vững vàng, phẩm chất đạo đức tốt mà còn có năng lực chuyên môn cao,


2
khả năng công tác tốt, hoàn thành nhiệm vụ chính trị trong tình hình mới.
Nhằm đáp ứng yêu cầu đó, Đảng ủy Quân sự Trung ương đã có Nghị quyết

93 về tiếp tục đổi mới công tác đào tạo cán bộ và xây dựng nhà trường quân
đội chính quy [24].
Trường TCCNQĐ được giao nhiệm vụ đào tạo nhân viên kỹ thuật quân sự
cho các đơn vị trong toàn quân và cung cấp nguồn nhân lực đa dạng theo yêu
cầu của thị trường lao động. Để thực hiện được sứ mệnh trọng đại này, các
trường TCCNQĐ phải không ngừng đổi mới theo một chiến lược nhất quán với
tầm nhìn rộng, đặc biệt phải nâng cao chất lượng đào tạo. Chất lượng đào tạo
các trường TCCNQĐ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng ĐNGV là yếu tố quyết
định nhất đến chất lượng đào tạo. Trong quá trình xây dựng và phát triển, nhiều
nước trên thế giới rất coi trọng và quan tâm đến công tác phát triển ĐNGV.
Công tác này được coi là nhiệm vụ then chốt, đảm bảo chất lượng đào tạo và sự
thành công của cả quá trình phát triển giáo dục.
ĐNGV trường TCCNQĐ hiện nay còn nhiều bất cập về chất lượng, số
lượng và cơ cấu: ĐNGV vừa thừa vừa thiếu cục bộ, không đồng bộ về cơ cấu
chuyên môn, năng lực SPKT của một số GV chưa tương xứng với bằng cấp.
Công tác phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ đã được chú trọng và đạt được
những kết quả nhất định. Tuy nhiên vẫn chưa xây dựng được khung năng lực cụ
thể của GV, chưa chú trọng phát triển năng lực ĐNGV, việc tuyển dụng, sử
dụng ĐNGV còn chưa hiệu quả, việc cử GV đi học tập nâng cao trình độ còn
nhiều bất cập, chưa có chế tài phù hợp để quản lý GV, đặc biệt là GV có trình độ
cao; việc kiểm tra, đánh giá GV không được chú trọng, sức ép đối với GV phải
tự đào tạo, bồi dưỡng không cao, việc sàng lọc cán bộ thiếu cơ sở,... Do đó
ĐNGV ngày càng tăng nhưng sự thay đổi để nâng cao năng lực, chất lượng đội
ngũ vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu.
Từ đó, có thể nhận thấy công cuộc đổi mới QLGD ở nước ta phụ thuộc
một phần lớn vào năng lực, trí tuệ của đội ngũ GVQLGD và chuyên gia QLGD.


3
Tuy nhiên, lời giải cho bài toán phát triển đội ngũ này, đến nay dường như còn

bỏ ngỏ. Có rất ít công trình nghiên cứu chuyên sâu về vấn đề phát triển đội ngũ
GVQLGD; đặc biệt, chưa có nghiên cứu nào về phát triển ĐNGV trường
TCCNQĐ theo tiếp cận năng lực.
Trên cơ sở lý thuyết các mô hình tiếp cận phát triển NNL và dưới góc độ
quản lý, tác giả lựa chọn đề tài “Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
chuyên nghiệp quân đội theo tiếp cận năng lực” với mong muốn nghiên cứu đề
xuất giải pháp đổi mới quản lý phát triển đội ngũ GV để từng bước chuẩn hóa,
hiện đại hóa. Từ đó chuẩn hóa hệ thống các kiến thức, kỹ năng và thái độ cần
thiết cho người GVQLGD gắn với yêu cầu nhiệm vụ cụ thể trước yêu cầu đổi
mới căn bản toàn diện GD&ĐT. Với ý nghĩa quan trọng và cấp thiết đó, tác giả
lựa chọn vấn đề “Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp chuyên nghiệp
quân đội theo tiếp cận năng lực” làm đề tài nghiên cứu cho Luận án tiến sỹ
chuyên ngành Quản lý giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu
Luận giải một cách có hệ thống về lý luận và thực tiễn ở trường
TCCNQĐ theo TCNL; từ đó, luận án đề xuất giải pháp phát triển ĐN GV các
trường TCCNQĐ theo TCNL nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện
GD&ĐT và góp phần phát triển kinh tế và bảo vệ an ninh - quốc phòng.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển ĐNGV các trường TCCNQĐ theo TCNL.
4. Giả thuyết khoa học
Giáo viên trường TCCNQĐ có nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân
lực chuyên môn kỹ thuât cho Bộ quốc phòng; trong bối cảnh đổi mới căn bản
toàn diện giáo dục, công tác phát triển đội ngũ này là nhu cầu hết sức cấp thiết.


4

Có thể vận dụng phương thức quản lý nguồn nhân lực dựa trên năng lực
vào phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ theo tiếp cận năng lực nhằm đề xuất
một hệ thống giải pháp đảm bảo tính đồng bộ, tính thực tiễn và tính khả thi
bằng cách xây dựng khung năng lực GV trường TCCNQĐ làm công cụ cho quá
trình tổ chức quản lý các nội dung phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ, góp phần
nâng cao năng lực nghề nghiệp cho mỗi GV và toàn ĐNGV trường TCCNQĐ.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề phát triển ĐNGV trường
TCCNQĐ theo TCNL.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng năng lực ĐNGV, thực trạng phát triển
ĐNGV trường TCCNQĐ.
5.3. Đề xuất và thử nghiệm mọt giải pháp phát triển ĐNGV trường
TCCNQĐ theo TCNL.
5.4. Thử nghiệm một giải pháp, nhằm khẳng định tính cần thiết và tính
khả thi của giải pháp đã đề xuất
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Khách thể điều tra
Điều tra cán bộ quản lý, GV trường TCCNQĐ;
6.2. Địa bàn nghiên cứu
Khảo sát thực trạng ĐNGV ở 5 trường TCCNQĐ trong giai đoạn 20112016. Đó là các trường: Trung cấp kỹ thuật Trinh sát, Trung cấp Kỹ thuật Xe Máy (Khu vực Miền Bắc), Trung cấp Kỹ Thuật Miền Trung, (Khu vực Miền
Trung), Trung cấp Quân y II, Trung cấp kỹ thuật Hải quân (Khu vực Miền Nam)
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận
- Tiếp cận hệ thống: Yêu cầu xem xét các đối tượng một cách toàn diện,
trong các mối liên hệ, trong trạng thái vận động và phát triển, trong hoàn cảnh
cụ thể để tìm ra quy luật vận động của đối tượng nghiên cứu. Trong đề tài luận


5
án, vận dụng quan điểm tiếp cận hệ thống để thấy được phát triển ĐNGV trường

TCCNQĐ thuộc tổng thể phát triển ĐNGV, phát triển nguồn nhân lực làm cơ sở
lý luận cho đề tài nghiên cứu.
- Tiếp cận nguồn nhân lực: Phát triển nguồn nhân lực cho thấy năng lực
ĐNGV và chất lượng đào tạo, năng lực chuyên môn và năng lực sư phạm có liên
quan mật thiết với nhau, tác động lẫn nhau. Phát triển ĐNGV cần đặt trong trạng
thái vận động và biến đổi không ngừng, trong mối quan hệ biện chứng với các điều
kiện kinh tế, văn hóa, xã hội và các yếu tố khác bên ngoài, bên trong nhà trường.
- Tiếp cận thực tiễn: Yêu cầu khoa học phải gắn liền với sự phát triển của
thực tiễn sinh động đa dạng. Chính vì vậy nghiên cứu khoa học phải có tính cấp
thiết nhằm mục đích cải tạo thực tiễn phục vụ cho đời sống con người. Trong đề
tài luận án, vận dụng quan điểm tiếp cận thực tiễn để thấy được thực trạng
ĐNGV trường TCCNQĐ về năng lực, trình độ, số lượng, chất lượng và cơ cấu,
mức độ đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng.
Đồng thời thấy được thực trạng giải pháp và các yếu tố ảnh hưởng đến ĐNGV
theo tiếp cận năng lực để đề xuất giải pháp phù hợp.
- Tiếp cận chuẩn hóa: Theo tiếp cận này, yêu cầu chuẩn hóa, chuyên
nghiệp hóa ĐNGV là một đòi hỏi tất yếu trong phát triển ĐNGV ở bình diện vĩ
mô và vi mô. Luận án sử dụng chuẩn năng lực GV trường TCCNQĐ để xác
định mức độ đáp ứng các yêu cầu cơ bản về năng lực của ĐNGV trường
TCCNQĐ trong phạm vi nghiên cứu, xác định các giải pháp phát triển ĐNGV
trường TCCNQĐ.
- Tiếp cận năng lực: Là nghiên cứu và vận dụng tích hợp các kiến thức,
kỹ năng và thái độ để hoàn thành một công việc nào đó của nghề đạt chuẩn quy
định trong những điều kiện cần thiết. TCNL trong nghiên cứu đề tài luận án để
xác định những năng lực cần có khi thực hành nghề nghiệp của ĐNGV, xác định
các tiêu chuẩn năng lực đối với GV để giúp họ có thể thực hiện tốt nhiệm vụ
theo yêu cầu. Từ đó chuyển hóa các tiêu chuẩn năng lực của họ vào hoạt động
phát triển đội ngũ như: lập kế hoạch phát triển; đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho

6
ĐNGV; sử dụng, đánh giá GV dựa trên các tiêu chuẩn năng lực; tạo động lực
cho ĐNGV phát triển.
7.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các tài liệu liên quan đến đề tài;
- Khái quát hóa các nhận định độc lập và mô hình hóa.
7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.2.1. Phương pháp điều tra
Dùng phiếu hỏi để khảo sát GV, cán bộ quản lý trường TCCNQĐ để đánh
giá thực trạng năng lực ĐNGV, thực trạng phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ.
7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Thực hiện phỏng vấn về những nội dung nghiên cứu của đề tài, trao đổi
với một số GV, cán bộ quản lý đang công tác tại 5 trường TCCNQĐ.
7.2.2.3. Phương pháp chuyên gia
Tổng hợp ý kiến nhận xét của các chuyên gia về nội dung nghiên cứu
của đề tài với hình thức hội thảo, chuyên đề, phiếu trưng cầu ý kiến, phỏng
vấn trực tiếp để lấy ý kiến của các nhà khoa học, cán bộ quản lý và GV về
tính cấp thiết và tính khả thi của giải pháp phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ
được tác giả đề xuất trong luận án.
7.2.2.4. Phương pháp thử nghiệm
Thực hiện thử nghiệm để kiểm nghiệm nội dung của một trong số các
giải pháp mà luận án đã đề xuất.
7.3. Các phương pháp bổ trợ
Phương pháp thống kê toán học để xử lý dữ liệu thu được về mặt định
lượng. Phương pháp xử lý và phân tích dữ liệu nghiên cứu bằng phần mềm
SPSS và phần mềm công nghệ thông tin.
8. Những luận điểm bảo vệ
8.1. Xây dựng được khung lý thuyết về phát triển ĐNGV trường
TTCNQĐ theo tiếp cận năng lực, hướng đến mục tiêu “chuẩn hóa” là một yêu

7
cầu khách quan và cấp bách, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới chất lượng giáo dục
nghề nghiệp.
8.2. Thực trạng ĐNGV trường TCCNQĐ hiện nay đủ về số lượng, tương đối
phù hợp về mặt cơ cấu. Nhưng về mặt năng lực chưa đáp ứng được yêu cầu; vì vậy
phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ theo tiếp cận năng lực đáp ứng yêu cầu là nâng
cao về năng lực.
8.3. Để phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ theo tiếp cận năng lực, cần
quản lý đồng bộ các thành tố: Quy hoạch phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ;
tuyển chọn và sử dụng đội ngũ dựa vào năng lực; đào tạo, bồi dưỡng đánh giá các
năng lực chuyên biệt; xây dựng môi trường làm việc và tạo động lực là phù hợp
để phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ theo tiếp cận năng lực; đáp ứng yêu cầu
đổi mới GD trong bối cảnh hiện nay.
9. Những đóng góp mới của luận án
9.1. Luận án đã xây dựng được cơ sở lý luận về phát triển đội ĐNGV
trường TCCNQĐ theo tiếp cận năng lực; Làm rõ vai trò, đặc trưng lao động và
mô hình nhân cách người GV trường TCCNQĐ.
Đề xuất được cấu trúc nội dung khung năng lực người GV trường
TCCNQĐ.
9.2. Luận án đã đánh giá thực trạng và đưa ra được bức tranh tổng
thể về GD nghề nghiệp và ĐNGV trường TCCNQĐ; đưa ra được những
yêu cầu về năng lực và 6 nhóm năng lực (năng lực dạy học, năng lực về
chuyên môn nghề nghiệp, năng lực cứu nghiên khoa học, năng lực phát
triển và thực hiện chương trình đào tạo, năng lực quan hệ với doanh
nghiệp, năng lực phát triển nghề nghiệp) đối với GV nhằm đáp ứng nhiệm
vụ đổi mới cơ bản và toàn diện GD nghề nghiệp. Đặc biệt, luận án đã xác
định được nhu cầu sát hợp và cấp thiết cần ĐT, BD đối với ĐNGV của các
trường . Đồng thời, nêu bật được tình hình hoạt động phát triển ĐNGV

trong thực tiễn, mặt mạnh, mặt yếu; mức độ thành công, những nguyên


8
nhân của tồn tại, bất cập về các giải pháp phát triển ĐNGV mà trường
TCCNQĐ đã áp dụng trong thực tế.
9.3. Đã xây dựng khung năng lực GV trường TCCNQĐ gồm 6 tiêu chuẩn
gồm 14 tiêu chí, đây cũng là cơ sở xây dựng công cụ đánh giá giáo viên theo
chuẩn năng lực; Đồng thời, đề xuất được 6 giải pháp và đã thử nghiệm được
giải pháp phát triển ĐNGV trường TCCNQĐ theo TCNL.
10. Cấu trúc của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị: Luận án gồm có 3 chương.
Chương 1. Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
chuyên nghiệp quân đội theo tiếp cận năng lực.
Chương 2. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
chuyên nghiệp quân đội.
Chương 3. Giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp
chuyên nghiệp quân đội theo tiếp cận năng lực.


9
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP QUÂN ĐỘI
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC
1.1. TỔNG QUAN VỀ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ
1.1.1. Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ GV
- Những nghiên cứu ở ngoài nước:
Vấn đề ĐNGV và phát triển ĐNGV đã được quan tâm nghiên cứu ở nhiều
nước trên thế giới. Có thể kể đến các công trình tiêu biểu như: Learning to teach

(Richard I.Arends, 1998), Education portal and distance learning project
(Andrew Scryner, 2004), Information technology training Programs for students
and teachers (Hary Kwa, 2004),... Nhìn chung, khi đề cập đến phát triển ĐNGV,
ngoài sự thống nhất về nội dung các nhiệm vụ với quản lí phát triển nguồn nhân
lực, các nghiên cứu đều dành sự quan tâm đặc biệt đến chất lượng GV, năng lực
của GV. Với việc phát triển của các phương tiện công nghệ dạy học hiện đại, nội
dung kiến thức các ngành khoa học ngày càng phong phú,... dẫn đến yêu cầu cấp
thiết phải đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục, vai trò của ĐNGV. Các
công trình nghiên cứu đã nhấn mạnh: Trong quá trình xây dựng, phát triển
ĐNGV không chỉ quan tâm đến việc nâng cao chất lượng ĐNGV mà còn phải
chú trọng thúc đẩy sự phát triển bền vững, thích ứng nhanh của mỗi GV và cả
đội ngũ, quan tâm cách thức bồi dưỡng theo mô đun, kèm theo đó là chính sách
giảm giờ dạy trên lớp của GV, coi trọng cơ cấu quan hệ về chức danh giữa tỉ lệ
giáo sư với trợ giảng và trợ lí. Daniel R.Beerens - tác giả cuốn “Creating a
Culture of Montivation and Learning ” cho rằng: Tính động trong tăng trưởng và
luôn luôn mới là tiêu chí trung tâm của ĐNGV hiện nay. Ông chủ trương tạo ra
một nền văn hóa về sự thúc đẩy và thường xuyên học tập của ĐNGV, coi đó là
giá trị mới, chính yếu của nhà giáo [91].


10
OsDonnel (1986) Modular Design in TAFE caurses, NSW, Sydnel. Raja
Roy Singh, (1991), Education for the Twenty - first Century Asia - Pacific
Perspectives, Unesco Principal egional office for Asiaand the Pacific Bangkok:
Thầy giáo cần phải biết và có thể làm gì với vấn đề cốt lõi là: GV phải tận tâm
với HS và việc học; GV phải làm chủ môn học, biết cách dạy môn học của mình
và liên hệ với các bộ môn khác; GV phải có trách nhiệm trong giảng dạy, quản
lý kiểm tra, đánh giá việc học của HS; GV phải thường xuyên suy nghĩ sáng tạo,
phát triển kinh nghiệm nghề nghiệp; GV phải là thành viên đáng tin cậy của
cộng đồng học tập, biết cộng tác với đồng nghiệp, hợp tác với cha mẹ HS. Chất

lượng ĐNGV là chủ đề được các nhà khoa học giáo dục ở các nước trên thế giới
quan tâm nghiên cứu, đến nay đã có nhiều công trình được công bố. Theo kết
quả nghiên cứu của các thành viên OECD (Tổ chức Hơp tác Phát triển Châu Âu)
chất lượng nhà giáo gồm các nội dung sau: Kiến thức phong phú về phạm vi
chương trình và nội dung bộ môn mình giảng dạy; Kỹ năng sư phạm, kể cả việc
có được “kho kiến thức” về phương pháp giảng dạy, về năng lực sử dụng những
phương pháp đó; Có tư duy phản ánh trước mỗi vấn đề và có năng lực tự phê
bình, nét rất đặc trưng của nghề dạy học; Biết cảm thông và cam kết tôn trọng
phẩm giá của người khác; Có năng lực quản lí, kể cả trách nhiệm quản lí trong
và ngoài lớp [100].
Fielden J (1998), Phát triển ĐNGV là yêu cầu của trường TCCNQĐ đứng
trước những thách thức của nhu cầu học tập ngày càng lớn của dân số, do sự đòi
hỏi của sự phát triển kinh tế, xã hội trong hoàn cảnh mới, sự thay đổi của công
nghệ, các yêu cầu mới của thị trường lao động. Theo tổng kết của UNESCO,
trong nền giáo dục hiện đại, vai trò của người GV đã có thay đổi theo các
phương hướng sau đây: Đảm nhận nhiều chức năng hơn so với trước, có trách
nhiệm lớn hơn trong việc lựa chọn nội dung dạy học và giáo dục; Chuyển mạnh
từ chỗ truyền thụ kiến thức sang tổ chức việc học của học sinh, sử dụng đến mức
tối đa những nguồn tri thức trong xã hội; Coi trọng việc cá biệt hóa trong học


11
tập, thay đổi tính chất trong quan hệ thầy trò; Yêu cầu rộng rãi hơn những
phương tiện dạy học hiện đại, do đó yêu cầu trang bị thêm những kiến thức và
kỹ năng cần thiết; Yêu cầu hợp tác rộng rãi và chặt chẽ hơn với các giáo viên
cùng trường, thay đổi cấu trúc trong mối quan hệ giữa giáo viên với nhau; Yêu
cầu thắt chặt hơn các mối quan hệ với cha mẹ học sinh và cộng đồng, góp phần
nâng cao chất lượng cuộc sống; Yêu cầu giáo viên tham gia các hoạt động rộng
rãi ngoài nhà trường; Giảm bớt và thay đổi uy tín truyền thống trong quan hệ với
học sinh, nhất là đối với học sinh lớn và với cha mẹ học sinh. GV trường

TCCNQĐ họ có thể căn cứ vào những yêu cầu này mà chọn một số lĩnh vực cần
thiết nhất đối với mình để đi sâu. Khuyến cáo 21 điểm về chiến lược phát triển
giáo dục hiện đại của tổ chức UNESCO chỉ rõ: “Thầy giáo phải được đào tạo để
trở thành những nhà giáo dục nhiều hơn là những chuyên gia truyền đạt kiến
thức” và đặc biệt là chương trình đào tạo GV cần triệt để sử dụng các thiết bị và
phương pháp dạy học mới nhất” [82].
Nội dung nghiên cứu đã đề cập nhiều đến vai trò của người thầy giáo nói
chung, nhưng chưa có một nhận xét đánh giá nào về năng lực ĐNGV trường
TCCNQĐ, về vấn đề phát triển ĐNGV, các nhà khoa học giáo dục ở mỗi nước,
các tổ chức giáo dục quốc tế đã chú trọng nghiên cứu và đi đến những tiêu chí
chuẩn hóa ĐNGV cùng những giải pháp, kinh nghiệm nhằm xây dựng, phát
triển ĐNGV đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực mới cho thời kỳ hội nhập
quốc tế.
Michael Fullan và Andy Hargreaves đã xác định các phương diện của sự
phát triển giáo viên trong cuốn “Teacher development and educational change”
(1992): Phát triển tâm lý; phát triển chuyên môn, nghiệp vụ; phát triển chu kỳ
nghề nghiệp. Theo Blackwell R, Blackmore p (2003), phát triển đội ngũ nằm
trong chiến lược của các nhà trường quân đội; các tác giả đưa ra nhiều giải pháp
khác nhau về phát triển đội ngũ: Xây dựng các khoa thành những cộng đồng học
tập và đào tạo nguồn nhân lực, khuyến khích việc dạy học dựa trên các kết quả


12
nghiên cứu; đưa công nghệ thông tin vào quá trình bồi dưỡng đội ngũ và tạo các
điều kiện hỗ trợ việc phát triển đội ngũ [88]
Từ cuối thế kỷ XX, các nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên theo xu
hướng chuẩn nghề nghiệp được tiến hành ở nhiều nước trên thế giới. Nhiều
nước đã xây dựng chuẩn cho nền giáo dục của mình, gồm: Chuẩn chất lượng,
chuẩn trường, chuẩn cán bộ quản lý, chuẩn giáo viên. Nhìn chung, những công
trình nghiên cứu đều coi ĐNGV, phát triển ĐNGV là một trong những điều kiện

cơ bản đảm bảo chất lượng và sự phát triển của nền giáo dục, quan điểm và nhận
thức về vị trí, vai trò của ĐNGV ngày càng đúng đắn, toàn diện hơn. Đồng thời,
các nghiên cứu cũng đưa ra nhiều giải pháp khác nhau để phát triển ĐNGV như:
Xây dựng chuẩn nghề nghiệp, các tiêu chí, yêu cầu, phương pháp kiểm tra đánh
giá, sử dụng công nghệ, kỹ thuật hiện đại.
- Những nghiên cứu ở trong nước:
Các công trình nghiên cứu về đội ngũ giáo viên, phát triển đội ngũ giáo
viên ở nước ta đã được công bố khá phong phú, đa dạng, gồm các sách chuyên
khảo, các bài tạp chí, luận văn, luận án, đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ,
các văn bản, chính sách của Đảng, Nhà nước,... Có thể kể đến các công trình
nghiên cứu theo các chủ đề sau đây:
+ Nghiên cứu về vị trí, vai trò, chất lượng của ĐNGV
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Không có thầy giáo thì không có
giáo dục,... Không có giáo dục, không có cán bộ thì không nói gì đến kinh tế văn hóa”. Do đó, xây dựng và phát triển ĐNGV là vấn đề mang tính lý luận và
thực tiễn sâu sắc đối với sự phát triển giáo dục của nước ta. Tác giả Trần Đình
Tuấn trong bài nghiên cứu về vai trò của ĐNGV đã khẳng định:Chất lượng đội
ngũ nhà giáo là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục đào tạo [68]. Tác giả Lê
Đức Ngọc cho rằng: Có 2 lý do chính phải quan tâm hàng đầu về phát triển
ĐNGV các nhà trường đó là: Trình độ đội ngũ quyết định chất lượng và khả
năng của một trường trong giảng dạy, nghiên cứu và phục vụ xã hội trong nền


13
kinh tế hàng hóa; Chi phí lương và phụ cấp cho đội ngũ này là khoản chi phí lớn
nhất của mỗi nhà trường, nó gắn liền với vấn đề chất lượng, hiệu quả và hiệu
suất đào tạo [56]. Theo tác giả Phan Văn Kha, nội dung đổi mới căn bản quản lí
nhà nước về giáo dục và quản lí cơ sở giáo dục là đổi mới căn bản về chính sách
phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục; Đảng, Nhà nước cần có chính
sách đặc biệt đối. với đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục vì giáo dục vừa là
mục tiêu vừa là động lực phát triển kinh tế xã hội, là nhân tố quyết định sự phát

triển xã hội, thực hiện sứ mệnh nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo
nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao cho đất nước, trong đó đội ngũ nhà
giáo và CBQL giáo dục có vai trò quyết định đảm bảo chất lượng hiệu quả giáo
dục; về đổi mới căn bản và toàn diện [47].
Vấn đề GV và chuẩn hóa ĐNGV không chỉ được các nhà giáo dục, các
nhà kinh điển Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh, các văn kiện nghị quyết của
Đảng Cộng sản Việt Nam, Luật giáo dục và nghị định, hướng dẫn thực hiện
của Chính phủ mà còn được đề cập trong chỉ thị, nghị quyết của Đảng Quân ủy
Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị. Nghị quyết 93 của Đảng
ủy Quân sự Trung ương về đổi mới nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng
cán bộ, GV trường TCCN xây dựng nhà trường chính quy đã xác định xây
dựng ĐNGV: Bồi dưỡng ĐNGV và cán bộ QLGD: Đổi mới kiến thức, nâng
cao trình độ học vấn, kinh nghiệm thực tiễn và phương pháp sư phạm [24].
Thực hiện tiêu chuẩn hóa ĐNGV và tổ chức đào tạo bồi dưỡng ĐNGV theo
chức danh quy định, chỉ thị số 40 ngày 22 tháng 04 năm 2013 của Bộ trưởng
Bộ Quốc phòng về một số nhiệm vụ cấp bách kiện toàn và phát triển đội ngũ
nhà giáo quân đội đến năm 2020 đã xác định tiêu chuẩn, chỉ ra mục tiêu, nhiệm
vụ và chủ trương biện pháp cấp bách kiện toàn và phát triển ĐNGV trong các
học viên, trường sỹ quan quân đội thời kỳ mới, Nghị quyết 86/ĐUQSTƯ xác
định phát triển đội ngũ nhà giáo quân đội “chú trọng về nâng cao trình độ học
vấn, năng lực và tay nghề sư phạm”. Nội dung cơ bản của nghị quyết, chỉ thị


14
của Đảng Quân sự Trung ương Bộ quốc phòng đã chỉ ra những vấn đề cơ bản
về nâng cao chất lượng ĐNGV [26].
Tóm lại: Những công trình nghiên cứu trên đã khẳng định vị trí, vai trò
quyết định chất lượng giáo dục đào tạo của ĐNGV, nghiên cứu về quy hoạch,
đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng giảng viên và cán bộ quản lý; nghiên cứu thực
trạng, đánh giá giảng viên theo chuẩn hóa. Kết quả nghiên cứu của những công

trình này có giá trị làm tư liệu khoa học để chúng tôi tham khảo.
+ Nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên
Chiến lược phát triển GD 2011 - 2020 chỉ rõ, phát triển đội ngũ giáo viên
và CBQL GD là giải pháp then chốt để đạt được mục tiêu chiến lược: Đến năm
2020, nền giáo dục nước ta được mới căn bản và toàn diện theo hướng chuẩn
hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế; chất lượng GD
được nâng cao một cách toàn diện…
Theo tác giả Nguyễn Thị Bình, bàn về các giải pháp đổi mới giáo dục
toàn diện, các chuyên gia giáo dục có chung một đề xuất: Công tác xây dựng
đội ngũ giáo viên phải được xem là giải pháp cốt lõi, quan trọng nhất. Theo các
tác giả phải tập trung sửa đổi chính sách đối với nhà giáo và cải cách công tác
đào tạo, bồi dưỡng giáo viên. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên. Tập thể
các nhà giáo, nhà khoa học tham gia đề tài nghiên cứu về giáo dục do Quỹ Hòa
bình và Phát triển Việt Nam tổ chức đã đề xuất 5 nhóm giải pháp: (1) Đổi mới
công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển nhân lực của ngành giáo dục theo
hướng đại học hóa giáo viên phổ thông và nâng cao chất lượng tuyểnsinh vào
ngành sư phạm; (2) Sắp xếp lại các trường đại học sư phạm thành một hệ thống
có chung chiến lược phát triển; (3) Đổi mới nội dung và phương pháp đào tạo,
bồi dưỡng giáo viên phổ thông theo hướng chuyển từ đào tạo một lần sang đào
tạo căn bản; (4) Sửa đổi chính sách về tiền lương và phụ cấp, bảo đảm để giáo
viên dạy ở trường công và gia đình họ có mức sống cao hơn mức sống trung
bình trong xã hội cũng như tạo điều kiện về tài chính để giáo viên nâng cao


15
trình độ nghề nghiệp thông qua học tập tiếp tục và tham gia các hoạt động văn
hóa; (5) Xây dựng và ban hành Luật Nhà giáo và nghề dạy học, tạo cơ sở pháp
lý cho việc thực hiện các giải pháp đã nêu, đặc biệt là xác lập chuẩn mực pháp
lý về phẩm chất, năng lực của nhà giáo và những người tham gia quản lý nhà
trường [ 6 ]..

Tác giả Bùi Minh Hiền - Vũ Ngọc Hải - Đặng Quốc Bảo đưa ra yêu cầu
chung về xây dựng và phát triển đội ĐNGV trong một nhà trường phải đủ về
số lượng, đạt chuẩn về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu. Nhóm tác giả phân tích
chức năng quản lý phát triển ĐNGV từ việc lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo,
kiểm tra phải đảm bảo số lượng, chất lượng và cơ cấu của ĐNGV trong nhà
trường là điều kiện cần phát triển, chú ý đến sự đồng thuận của ĐNGV mới
để tạo điều kiện đủ cho ĐNGV phát triển bền vững [37] .Tác giả Bùi Văn
Quân, Nguyễn Ngọc Cầu, đề cập ba cách tiếp cận nghiên cứu quản lý phát
triển ĐNGV: (i) Cách tiếp cận quản lý và phát triển nguồn nhân lực theo sơ
đồ của Chirstan Batal; (ii) Tiếp cận theo phương pháp quản lý gồm: Phương
pháp giáo dục, vận động tuyên truyền, phương pháp hành chính, phương pháp
kinh tế; (iii) Tiếp cận theo nội dung phát triển ĐNGV. Việc lựa chọn cách
tiếp cận nào đó còn phụ thuộc vào khả năng và kết quả phân tích thực tiễn của
nhà nghiên cứu quyết định [57]. Tác giả Nguyễn Văn Đệ (2012), phát triển
đội ngũ giáo viên các trường Đại học ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long đáp
ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đại học. Hệ giải pháp phát triển theo chức năng
quản lý, tác động đồng bộ vào các nhân tố, là chìa khóa khắc phục thiếu GV
các ngành, có tác dụng thực hiện nhiệm vụ đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội.
Đề xuất được 5 nhóm giải pháp quản lí phát triển ĐNGV các trường đại học
vùng đồng bằng sông Cửu Long đáp ứng yêu cầu đổi mới GDĐH [28]. Tuy
nhiên tác giả chưa có giải pháp nào đề cập đến phát triển GV trường
TCCNQĐ trong đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho công nghiệp hóa, hiện
đại hóa. Luận án tiến sĩ chuyên ngành quản lý giáo dục của tác giả Võ Thành