Phát triển văn hóa đọc cho sinh viên trường đại học khoa học – đại học thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ ĐỨC DUY

PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC –
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thái Nguyên - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

LÊ ĐỨC DUY

PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌCCHO SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC –
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. Nguyễn Thành Kỉnh

Thái Nguyên - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Sau một thời gian học tập nghiên cứu và triển khai đề tài: “Phát triển văn hóa
Đọc cho sinh viên Trường ĐHKH - ĐHTN”. Đến nay tôi đã hoàn thành đề tài nghiên
cứu của mình.
Tôi xin bày tỏ tấm lòng biết ơn sâu sắc nhất tới thầy giáo – Nguyễn Thành
Kỉnh- người thầy đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình tôi nghiên cứu và
thực hiện luận văn này.
Đồng thời tôi cũng chân thành cảm ơn tới lãnh đạo nhà trường, các cán bộ, giáo
viên thuộc các phòng, ban, khoa, tổ bộ môn, các đoàn thể, các em sinh viên trong
Trường ĐHKH - ĐHTN đã giúp đỡ để tôi hoàn thành tốt đề tài nghiên cứu này.
Do thời gian nghiên cứu có hạn, kết quả nghiên cứu có thể còn những thiếu xót.
Tác giả rất mong nhận được sự góp ý của các độc giả để đề tài nghiên cứu được hoàn
thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 08 năm 2015
Tác giả

Lê Đức Duy

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công
bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả

Lê Đức Duy

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
ii




MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................i
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................... ii
MỤC LỤC ................................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...............................................iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................................ v
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ - BIỂU ĐỒ ...................................................................vi
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................. 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................................... 3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................. 3

5. Giả thuyết khoa học ................................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 4
8. Dự kiến cấu trúc của luận văn ................................................................................... 5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH
VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC .......................................................................................... 6
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ....................................................................... 6
1.1.1. Lịch sử nghiên cứu phát triển văn hóa Đọc tại nước ngoài ................................. 6
1.1.2. Lịch sử nghiên cứu phát triển văn hóa Đọc tại Việt Nam ................................... 7
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ................... 9
1.2.1. Văn hóa ................................................................................................................ 9
1.2.2. Văn hóa nhà trường ........................................................................................... 10
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
iii




1.2.3. Văn hóa Đọc ...................................................................................................... 11
1.2.4. Phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên ................................................................ 14
1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ VĂN HÓA ĐỌC ............................................ 14
1.3.1. Vai trò của văn hóa Đọc .................................................................................... 14
1.3.2. Mối quan hệ giữa văn hóa Đọc với văn hóa nhà trường ................................... 16
1.3.3. Các yếu tố tạo thành văn hóa Đọc ..................................................................... 16
1.4. PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC ........ 22
1.4.1. Tầm quan trọng của phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên ............................... 22
1.4.2. Cơ sở pháp lý của phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên................................... 23
1.4.3. Mục tiêu phát triển văn hóa Đọc........................................................................ 24
1.4.4. Nội dung phát triển văn hóa Đọc ....................................................................... 25
1.4.5. Các phương pháp, hình thức phát triển văn hóa Đọc ........................................ 28

1.4.6. Hiệu trưởng nhà trường và các lực lượng trong phát triển văn hóa Đọc cho sinh
viên............................................................................................................................... 31
1.4.7. Các yếu tố ảnh hưởng tới phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên ....................... 32
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................................ 39
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC– ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ............................. 40
2.1. TỔ CHỨC NGHIÊN CỨU ................................................................................... 40
2.1.1. Vài nét về khách thể khảo sát ............................................................................ 40
2.1.2. Tổ chức nghiên cứu ........................................................................................... 41
2.1.2.1. Mục đích khảo sát ........................................................................................... 41
2.1.2.2. Đối tượng khảo sát .......................................................................................... 41
2.1.2.3. Nội dung khảo sát ........................................................................................... 41
2.1.2.4. Phương pháp khảo sát ..................................................................................... 41


2.2. THỰC TRẠNG VĂN HÓA ĐỌC CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
KHOA HỌC – ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ............................................................... 42
2.2.1. Nhận thức của sinh viên về văn hóa Đọc .......................................................... 42
2.2.2. Thói quen đọc của sinh viên trường Đại học Khoa học .................................... 45
2.2.3. Văn hóa ứng xử của sinh viên trong quá trình sử dụng tài liệu đọc .................. 58
2.2.4. Những thuận lợi của sinh viên trong đọc sách................................................... 59
2.2.5. Những khó khăn của sinh viên trong đọc sách .................................................. 62
2.3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG
ĐHKH – ĐHTN ........................................................................................................... 64
2.3.1. Tổ chức hình thành ý thức đọc sách cho sinh viên ............................................ 64
2.3.2. Thực trạng huy động các nguồn lực để hình thành thói quen đọc sách cho sinh
viên trường ĐHKH ...................................................................................................... 66
2.3.3. Thực trạng phát triển kỹ năng đọc sách cho sinh viên trường ĐHKH .............. 69
2.3.4. Thực trạng sử dụng phương pháp, hình thức phát triển văn hóa Đọc cho sinh
viên............................................................................................................................... 70

2.3.5. Môi trường đọc sách và phát triển môi trường đọc sách cho sinh viên trường
ĐHKH .......................................................................................................................... 73
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG .......................................................... 74
2.4.1. Những điểm mạnh ............................................................................................. 74
2.4.2. Những điểm yếu................................................................................................. 74
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 76
CHƯƠNG 3 CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC – ĐHTN .............................................................. 77
3.1. CÁC NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP ................................................... 77
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ...................................................................... 77
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả thiết thực .................................................... 77


3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo hệ thống ........................................................................... 77
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .................................................................... 78
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo phát huy vai trò chủ thể của giảng viên và sinh viên ........... 78
3.2. CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌC CHO SINH VIÊN ............. 78
3.2.1. Tuyên truyền nâng cao nhận thức của sinh viên về tự học, tự nghiên cứu .......... 79
3.2.2. Phát triển năng lực giảng dạy cho giảng viên theo hướng tích cực hóa hoạt
động của người học để hình thành văn hóa đọc cho sinh viên .................................... 81
3.2.3. Chỉ đạo giảng viên phát triển kỹ năng đọc sách cho sinh viên thông qua hoạt
động giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu khoa học ....................................................... 83
3.2.4. Tăng cường quản lý việc thiết kế và tổ chức dạy học theo hướng phát huy vai
trò tự học, tự nghiên cứu của sinh viên........................................................................ 85
3.2.5. Xây dựng thư viện thân thiện tạo môi trường thuận lợi thu hút sinh viên đọc
sách .............................................................................................................................. 87
3.2.6. Tăng cường kiểm tra, giám sát, đánh giá kết quả tự học, tự nghiên cứu của sinh
viên............................................................................................................................... 89
3.2.7. Mối liên hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 90
3.3. KHẢO NGHIỆM TÍNH KHẢ THI VÀ SỰ CẦN THIẾT CỦA CÁC BIỆN

PHÁP ........................................................................................................................... 92
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................. 96
1. Kết luận .................................................................................................................... 96
2. Khuyến nghị ............................................................................................................. 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 99
PHỤ LỤC ..................................................................................................................101


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Nghĩa của từ

Từ viết tắt
BGH

:

Ban Giám hiệu

BPQL

:

Biện pháp quản lý

CBQL&GV

:

Cán bộ quản lý và Giảng viên

CVHT

:

Cố vấn học tập

ĐHKH

:

Đại học Khoa học

ĐHTN

:

Đại học Thái Nguyên

ĐVT

:

Đơn vị tính

GV

:

Giảng viên / Giáo viên

GVCN

:

Giáo viên chủ nhiệm

HS

:

Học sinh

HSSV

:

Học sinh sinh viên

SL

:

Số lượng

SV

:

Sinh viên

TL

:

Tỷ lệ

TLSV

:

Trợ lý sinh viên

TT TT-TV

:

Trung tâm Thông tin – Thư viện

VHNT

:

Văn hóa nhà trường

iv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 2.1: Nhận thức về văn hóa Đọc của sinh viên .................................................... 43

Bảng 2.2: Vai trò của việc đọc sách đối với sinh viên ................................................ 45
Bảng 2.3: Loại tài liệu và mức độ quan tâm của sinh viên trong quá trình đọc .......... 51
Bảng 2.4: Địa điểm tìm kiếm thông tin của sinh viên trường ĐHKH – ĐHTN .......... 54
Bảng 2.5: Lý do sinh viên tới thư viện ........................................................................ 61
Bảng 2.6: Ý kiến của sinh viên về tinh thần và thái độ của nhân viên thư viện .......... 62
Bảng 2.7: Các biện pháp hình thành ý thức đọc sách cho sinh viên ........................... 65
Bảng 2.8: Các biện pháp huy động nguồn lực hình thành thói quen đọc sách cho
sinh viên ............................................................................................................. 67
Bảng 2.9: Các biện pháp phát triển kỹ năng đọc sách cho sinh viên........................... 69
Bảng 3.1: Kết quả thăm dò mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý .... 93

v


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ - BIỂU ĐỒ
Trang
Hình 3.1: Năng lực của một giảng viên đại học .......................................................... 82
Hình 3.2: Sơ đồ mối liên quan giữa các biện pháp ...................................................... 95

Trang
Biểu đồ 2.1: Thời gian đọc sách mỗi ngày .................................................................. 46
Biểu đồ 2.2: Thời điểm đọc sách trong ngày của sinh viên ......................................... 47
Biểu đồ 2.3: Nội dung và mức độ sử dụng tài liệu của sinh viên ................................ 49
Biểu đồ 2.4: Mục đích đọc tài liệu của sinh viên......................................................... 52
Biểu đồ 2.5: Tư thế khi đọc tài liệu của sinh viên ....................................................... 56
Biểu đồ 2.6: Phương pháp đọc sách của sinh viên ...................................................... 57
Biểu đồ 2.7: Thói quen lưu giữ tài liệu của sinh viên.................................................. 58
Biểu đồ 2.8: Mức độ thư viện đáp ứng nhu cầu đọc của sinh viên ............................. 60

vi

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong một tổ chức nói chung cũng như một Nhà trường, văn hóa luôn tồn tại
trong mọi hoạt động của tổ chức. Vấn đề là con người có ý thức được sự tồn tại của
nó để quản lý và sử dụng sức mạnh của nó hay không. Văn hóa Nhà trường là một tập
hợp các giá trị, niềm tin, hiểu biết, chuẩn mực cơ bản được các thành viên trong Nhà
trường cùng chia sẻ và tạo nên bản sắc của Nhà trường.
Ở Việt Nam trong những năm gần đây, văn hóa tổ chức đã được nhận diện như
một tiêu chí khi xây dựng hoạt động của các tổ chức mang tính chuyên nghiệp. Điều
đó chứng tỏ khai niệm văn hóa tổ chức tuy còn mới mẻ đối với Việt Nam nhưng các
tổ chức đã ý thức được tầm quan trọng của văn hóa tổ chức. Và hơn bất cứ tổ chức
nào trong xã hội, Nhà trường phải là tổ chức có “hàm lượng” văn hóa cao nhất; là nơi
hội tụ, kết tinh văn hóa để đào tạo ra những chuẩn mực văn hóa cho xã hội.
Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến việc phát triển văn
hóa Đọc trong nhân dân đã xác định “Chăm lo phát triển nhu cầu văn hóa Đọc của
các tầng lớp nhân dân… Tập trung củng cố và phát triển hệ thống thư viện, các loại
phòng đọc, trước hết ở cơ sở” (Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 25/8/2004 của Ban Bí thư
Trung ương Đảng Khóa IX). Tại Quyết định số 581/QĐ-TTg ngày 6/5/2009 của Thủ
tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020 cũng
đã yêu cầu: “Lấy nhiệm vụ phục vụ cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước làm mục tiêu lựa chọn sách, xây dựng vốn tài liệu thư viện để cung cấp kịp thời
cho bạn đọc. Xây dựng phong trào đọc sách trong xã hội, góp phần xây dựng có hiệu
quả thế hệ đọc tương lai”.
Điều lệ trường Đại học ban hành theo Quyết định số 58/2010/QĐ-TTg ngày
22/9/2010 của Thủ tướng Chính phủ, tại điều 45 đã quy định: “Trường Đại học phải
có thư viện và các trung tâm thông tin tư liệu chuyên ngành phục vụ hoạt động đào
tạo, khoa học và công nghệ”. Hệ thống thư viện, giáo trình, tài liệu là một trong
những tiêu chí để đánh giá trong kiểm định chất lượng trường Đại học; Là điều kiện

quan trọng đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy – học. Như vậy có thể thấy

1


phát triển văn hóa Đọc trong các trường Đại học là một vấn đề có ý nghĩa chiến lược
của Đảng, Nhà nước cũng như ngành Giáo dục và Đào tạo để góp phần thực hiện
mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước.
Hiện các trường Đại học, Cao đẳng trong cả nước đã chuyển đổi từ phương thức
đào tạo theo niên chế sang phương thức đào tạo theo hệ thống tín chỉ: Lấy người học
làm trung tâm; Giảm số giờ lý thuyết và tăng số giờ thảo luận, thí nghiệm, thực hành,
tự học; Tích cực hóa quá trình dạy học, sinh viên chủ động tự học, tự nghiên cứu. Để
giải quyết tốt những yêu cầu trên, đòi hỏi sinh viên cần được trang bị kiến thức sử dụng
thông tin, có phương pháp đọc sách và tự nghiên cứu sách, hình thành văn hóa Đọc.
Văn hóa Đọc được cấu thành từ 3 yếu tố đó là: thói quen đọc, phương pháp đọc
và kỹ năng đọc (GS. Chu Hảo – Hội thảo “Sách và chấn hưng giáo dục”). Văn hóa
Đọc đã vượt lên khái niệm đọc đơn thuần, nó hướng đến giá trị nghệ thuật đích thức,
hướng đến các ứng xử, giá trị và chuẩn mực thẩm mỹ của cộng đồng xã hội.
Đất nước Việt Nam với một nền văn hiến lâu đời, trọng sự học, đặc biệt là việc
đọc sách. Nhưng ngày nay, văn hóa Đọc đang dần bị lấn áp bởi các phương thức giải trí
như game online, mạng xã hội thì việc đọc sách dần đang thất thế, nhất là với giới trẻ.
Thực trạng trong những năm gần đây đó là xu hướng lười đọc sách, ngại đọc
sách và sự phai nhạt thói quen đọc sách của cộng đồng, trong đó đáng chú ý đến giới
trẻ nói chung và sinh viên trường Đại học Khoa học nói riêng. Sinh viên ít nghe nói
hoặc có nghe nói nhưng không hiểu thế nào là “văn hóa Đọc”. Sinh viên thụ động
trong việc đọc và nghiên cứu tài liệu, sách, báo để tìm kiến thức phục vụ cho việc tự
học và nghiên cứu khoa học. Chỉ học và đọc khi kì thi tới gần, chưa có văn hóa Đọc
đũng nghĩa.
Nhà trường chưa có chiến lược phát triển văn hóa Đọc; Công tác tuyên truyền,
hướng dẫn, phát động phong trào đọc sách trong sinh viên chưa thường xuyên.

Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Phát triển văn hóa Đọc cho sinh
viên trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên” làm đề tài nghiên cứu cho
luận văn tốt nghiệp.

2


2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của văn hoá đọc, xem xét vai trò và tác
động của văn hoá đọc trong nâng cao chất lượng quá trình học tập của sinh viên, từ
đó tập trung nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng văn hoá đọc của sinh viên
trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên, trên cơ sở đó đưa ra các biện pháp
quán lý, các giải pháp định hướng nhằm phát triển văn hoá đọc cho sinh viên nhà
trường.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
- Quá trình đọc sách và sử dụng sách, tài liệu của sinh viên trường đại học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
- Các biện pháp quản lý nhằm phát triển văn hóa Đọc của sinh viên trường Đại
học Khoa học – Đại học Thái Nguyên.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sởlý luận về phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên trường Đại học.
- Khảo sátthực trạng đọc sách, phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên trường Đại
học Khoa học – Đại học Thái Nguyên.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý nhằm phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên
trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên.
5. Giả thuyết khoa học
Việc đọc sách bị hạn chế bởi nhiều yếu tố. Nếu tìm được những biện pháp tác
động thích hợp sẽ kích thích nhu cầu đọc sách và phát triển được văn hóa Đọc trong
sinh viên, nâng cao hiệu quả của việc tự học, tự nghiên cứu của sinh viên góp phần

nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
6. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Văn hóa Đọc của sinh viên Trường Đại học Khoa học – Đại học
Thái Nguyên hiện nay.
- Về khách thể khảo sát: Sinh viên, giảng viên, nhân viên, cán bộ quản lýtrường
Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên.

3


7. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng, duy vật lịch sử và quan
điểm của Đảng, Nhà nước về văn hóa Đọc, về công tác sách, báo, tài liệu.
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu và hệ thống hóa những lý luận về văn hóa nhà trường, việc đọc và
văn hóa Đọc.
- Từ kết quả nghiên cứu lý luận xác định khung cơ sở phương pháp luận định
hướng quy trình, phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp chủ yếu để nghiên cứu lý luận là phương pháp nghiên cứu tài
liệu. Phương pháp này diễn ra theo các giai đoạn như phân tích, tổng hợp, hệ thống
hóa và khái quát hóa những lý thuyết, cũng như những nghiên cứu của các tác giả
trong và ngoài nước trên cơ sở các công trình đã được đăng tải trên các sách báo, tạp
chí về các vấn đề liên quan đến đề tài.
7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra
- Sử dụng trắc nghiệm để điều tra nhu cầu, thói quen, phương pháp và kỹ năng
đọc sách, tài liệu của sinh viên hiện nay.
Phương pháp quan sát
- Phương pháp này dùng hỗ trợ cho các phương pháp điều tra nhằm làm sáng tỏ
thêm nội dung nghiên cứu.

- Quan sát việc tự học, tự đọc của sinh viên để chuẩn bị bài trước khi lên lớp.
Quan sát việc sinh viên tới thư viện trường để đọc và mượn sách, tài liệu.

4


Phương pháp phỏng vấn
- Phương pháp này nhằm tìm hiểu sâu hơn về nhu cầu, thói quen đọc sách của
sinh viên trường Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên.

7.3. Phương pháp bổ trợ
- Để kết quả nghiên cứu đảm bảo tính khách quan, khoa học, chính xác, có độ
tin cậy cao cần sử dụng các phương pháp thống kê toán học để xử lý, kiểm tra số liệu.
8. Dự kiến cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận văn gồm 03 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên trường
Đại học.
Chương 2: Thực trạng phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên trường Đại học
Khoa học – Đại học Thái Nguyên.
Chương 3: Các biện pháp phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên ở trường
Đại học khoa học – Đại học Thái Nguyên.

5


CHƯƠNG 1:

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA ĐỌC
CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ

Văn hoá đọc gần đây đã được nhiều người đề cập với ý nghĩa là một hoạt động
văn hoá của con người thông qua việc đọc sách báo, tài liệu để tiếp nhận và xử lý
thông tin, tri thức một cách khoa học và bổ ích. Văn hoá đọc góp phần to lớn vào việc
bồi dưỡng, nâng cao kiến thức, hình thành và phát triển nhân cách con người. Để tôn
vinh những giá trị mà văn hóa Đọc mang lại, đã có bài báo khẳng định “Đọc sách là
hành trình của trí tuệ và tâm hồn”, “Đọc sách là biểu tượng của văn hóa và văn minh”
hay một trang web quen thuộc với bạn đọc đăng tải những thông tin về vấn đề đọc
sách và văn hóa Đọc đó là .
1.1.1. Lịch sử nghiên cứu phát triển văn hóa Đọc tại nước ngoài
Đánh giá cao tầm quan trọng của văn hóa Đọc, trong kỳ họp lần thứ 28 của Đại
Hội đồng Liên hợp quốc tại Paris (ngày 25/10 – 16/11/1995), UNESCO (Tổ chức văn
hoá, giáo dục, khoa học Liên hợp quốc) đã quyết định chọn ngày 23/4 hàng năm làm
“Ngày sách và bản quyền thế giới” (World Book and Copyright Day) [12], trong đó
nêu rất rõ mục tiêu và các thành phần tham gia ngày tôn vinh những giá trị của sách
và sự đóng góp của các tác giả cho sự ra đời của các tác phẩm bất hủ. Ngày này được
tổ chức hàng năm tại mỗi quốc gia nhằm bảo đảm cho mọi người khám phá và thỏa
mãn sở thích đọc của mình, đồng thời là dịp để tôn vinh những tác giả đã có nhiều
đóng góp cho sự tiến bộ văn hóa, văn minh xã hội của nhân loại. Đây cũng là dịp thể
hiện sự hợp tác, hợp lực giữa các tác giả, các nhà xuất bản, trường học, các thư viện,
các cơ quan Nhà nước, công ty tư nhân, các tổ chức phi chính phủ và các cơ quan
thông tin đại chúng trong việc tổ chức lễ kỷ niệm về sách và các tác giả.
Từ nhiều năm nay, tại các quốc gia ở châu Âu, Bắc Mỹ, châu Phi các hoạt động
quảng bá cho ngày đọc sách được trình diễn khắp nơi trên đường phố, trên các
phương tiện giao thông cộng cộng, trong giảng đường, thư viện, … Tiêu biểu nghiên
cứu văn hóa Đọc ở Đức cho thấy văn hóa Đọc Ðức đã có một sự phát triển liên tục,
6


bén rễ sâu xa trong đời sống xã hội và đời sống tinh thần người Ðức. Hội chợ sách
Leipzip, một truyền thống giao lưu văn hóa Đọc từ thế kỷ 17, được tổ chức vào tháng

3 mỗi năm cũng đang thu hút một số lượng lớn người triển lãm. Trên thế giới đã thiết
lập “một ngày tôn vinh để giữ gìn và phát triển văn hóa Đọc” vào 23/04 hàng năm.
1.1.2. Lịch sử nghiên cứu phát triển văn hóa Đọc tại Việt Nam
Tại Việt Nam những năm gần đây, văn hóa Đọc đã thu hút sự quan tâm của các
cơ quan quản lý của nhà nước và nhiều nhà nghiên cứu. Chính vì vậy, đã có rất nhiều
hoạt động nhằm phát triển văn hóa Đọc và các công trình nghiên cứu về văn hóa Đọc.
Tại Việt Nam, Ngày đọc sách thế giới được tổ chức hàng năm doHội đồng Anh
(British Council) khởi xướng từ năm 1996 ,Trung tâm văn hoá Pháp tại Hà Nội –
L’espace cũng có nhiều hoạt động có ý nghĩa thiết thực để tuyên truyền cho văn hoá
đọc. Những năm gần đây Bộ Văn Hoá Thông tin - Thể thao và Du lịch đãquyêt định
chọn ngày 23/4 hàng năm làm ngày hội đọc sách của Việt Nam, do Thư viện Quốc
gia làm chủ trì nhằm khuyến khích, đưa phong trào đọc sách, báo trở thành thành nét
đẹp văn hóa của con người Việt Nam trong thời kỳ đất nước giao lưu, hội nhập quốc
tế. Mong muốn“Ngày hội đọc sách” sẽ lan toả khắp cả 64 tỉnh thành nhằm thúc đẩy
và tôn vinh những ngành nghề liên quan đến sách báo và tri thức như :Thư viện, Xuất
bản, phát hành... để sách báo trở thành những người bạn thân thiết của mỗi người
hơn.
Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch đã tổ chức cuộc hội thảo với chủ đề “Định
hướng và giải pháp phát triển văn hóa Đọc ở Việt Nam”. Ngoài ra, Bộ còn xây dựng
dự thảo Đề án “Phát triển văn hóa Đọc trong cộng đồng giai đoạn 2011 - 2020, tầm
nhìn 2030” . Đề án là bước cụ thể hóa thực hiện Chiến lược phát triển văn hóa đến
năm 2020 với mục tiêu “Xây dựng phong trào đọc sách trong xã hội, góp phần xây
dựng có hiệu quả thế hệ đọc tương lai”.
Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận thấy được tầm quan trọng của văn hóa Đọc
trong đời sống xã hội. Nhiều nhà nghiên cứu tự đặt ra những câu hỏi “Thế kỷ XXI,
liệu văn hóa Đọc có còn nữa không?”, “Người Việt có “văn hóa Đọc”?”, “Văn hóa
Đọc có cần báo động?”.

7

Để trả lời được câu hỏi đặt ra, đã có không ít bài viết tìm hiểu về văn hóa Đọc
thời đại hiện nay: “Văn hóa Đọc, một cảm nhận” trên Tạp chí Sách và Đời sống;
“Văn hóa Đọc và phát triển văn hóa Đọc ở Việt Nam” của tác giả Nguyễn Hữu Viêm
– Thư viện Quốc Gia Việt Nam; “Đọc và văn hóa Đọc trước - 10 - ngưỡng cửa thông
tin” của tác giả Phạm Văn Tình đăng trên Tạp chí Thư viện số 3/2006; bài viết “Văn
hóa Đọc: Cơ hội và thách thức” của sinh viên Phạm Đức -Sinh viên trường Đại học
Văn hiến Thành phố Hồ Chí Minh, “Cảm nhận về văn hóa Đọc” của tác giả Nguyễn
Quang A – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển IDS hay bài báo cáo “Văn hóa
Đọc của sinh viên trường Đại học Lao động – Xã hội trước ngưỡng cửa công nghệ
thông tin” của Nhóm sinh viên khoa Công tác xã hội, trường Đại học Lao động – Xã
hội năm 2011. Về vấn đề phát triển văn hóa Đọc, nhiều đề tài luận văn thạc sỹ đã
nghiên cứu như: “Văn hóa Đọc trong thanh niên hiện nay (trường hợp tỉnh Khánh
Hòa)” của học viên Nguyễn Thị Khánh Hòa, luận văn thạc sỹ khoa văn hóa học
trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí
Minh, năm 2009; “Nghiên cứu đánh giá nhu cầu đọc sách để định hướng xuất bản
sách phục vụ bạn đọc, góp phần phát triển văn hoá đọc tại các vùng miền” của tác giả
Đỗ Kim Thịnh, Cục Xuất bản - Bộ Thông tin và Truyền thông, đề tài khoa học năm
2009; “Tăng cường và mở rộng phong trào đọc sách báo ở nông thôn tỉnh Hậu
Giang” của tác giả Võ Thị Thu Hương, Luận văn Thạc sĩ Khoa học Thư viện, Trường
Đại học Văn hoá, năm 2006; “Thực trạng văn hóa Đọc của thanh thiếu niên tại Bình
Dương hiện nay” của học viên Nguyễn Văn Thục, đề tài nghiên cứu khoa học xã hội
và nhân văn cấp tỉnh, năm 2011; “Văn hóa Đọc trong bối cảnh bùng nổ truyền thông”
của Nguyễn Hữu Giới đăng trên Tạp chí Văn nghệ, “Văn hóa Đọc cho trẻ - Người lớn
ưu tư gì?” của Liên Giang đăng trên báo Giáo dục và thời đại online. “Văn hóa Đọc –
nên bắt đầu từ gốc” của Trương Minh đăng trên báo Tuổi trẻ online…
Trong giới thư viện học đã có nhiều công trình nghiên cứu về văn hóa đọc như
“Đẩy mạnh văn hóa đọc trong thời đại Công nghệ thông tin” của Trần Văn Hà [2];
“Văn hóa đọc và vấn đề đặt ra hiện nay” của Phạm Thanh Tâm [5]; “Bàn thêm về văn
hóa đọc” của tác giả Lê Văn Bài [1]; “Giáo dục văn hóa đọc cho lứa tuổi thiếu nhi”

8


của TS. Trần Thị Minh Nguyệt [4] cũng như các công trình nghiên cứu khác được
trình bày tại tọa đàm về văn hóa đọc của người Việt Nam [6].
Một số Luận văn Thạc sĩ văn hóa Đọc và thư viện học đề cập tới văn hóa Đọc
như: “Phát triển văn hoá đọc cho sinh viên Học viện Cảnh sát nhân dân” của học viên
Đỗ Thu Thơm, chuyên ngành Khoa học Thư viện, Trường Đại học Khoa học Xã hội
và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội [8]; “Văn hóa Đọc của sinh viên Đại học
Quốc gia Hà Nội” (2014) của Nguyễn Thị Thanh Thủy [9], “Xây dựng và phát triển
văn hóa Đọc cho sinh viên trường Đại học Bách khoa Hà Nội” (2014) của Lê Thị
Hòa [3]…
Các công trình nói trên nhìn chung đều đề cập tới sự quan tâm, nhu cầu và vài
trò của văn hóa Đọc đối với sinh viên hoặc nghiên cứu thực trạng văn hóa Đọc của
sinh viên trên địa bàn thành phố Hà Nội. Tuy nhiên cho tới nay, chưa có công trình
nào đề cập tới phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên Trường ĐHKH – ĐHTN.
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.2.1. Văn hóa
Có nhiều định nghĩa về văn hoá. Năm 1952, Alfred Kroeber và Clyde
Kluckhohn (Mỹ), đã tìm thấy không dưới 164 định nghĩa về văn hóa. Sự khác nhau
của chúng không chỉ là ở bản chất của định nghĩa đưa ra (bởi nội dung, chức năng,
các thuộc tính) mà cả ở cách sử dụng rộng rãi của từ này. Tại Hội nghị Quốc tế các
nhà văn học họp tại Mehico do Unesco tổ chức năm 1982, trên cơ sở của 200 định
nghĩa khác nhau của văn hóa, bản tuyên bố chung của hội nghị đã chấp nhận một
quan niệm về văn hóa như sau: “ Trong ý nghĩa rộng nhất văn hóa là tổng thể những
nét riêng biệt về tinh thần và vật chất, trí tuệ và xúc cảm quyết định tính cách của một
xã hội hay của một nhóm người trong xã hội. Văn hóa bao gồm nghệ thuật và văn
chương, những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệ thống các giá
trị, những tập tục và tín ngưỡng” [11] Như vậy, dưới góc độ xã hội học thì văn hóa là

một hiện tượng xã hội gắn với đời sống xã hội, còn nội dung của văn hóa chính là sản
phẩm của hoạt động thực tiễn có tính sáng tạo của con người, luôn được chắt lọc kế
thừa, phát triển dưới tác động của con người, vì hạnh phúc của con người.

9


Theo những ý nghĩa đó, văn hóa là một hiện tượng xã hội đặc thù mà nét trội cơ
bản của hiện tượng này là ở chỗ chúng là một hệ thống những giá trị chung nhất cả về
vật chất và tinh thần cho một cộng đồng, một dân tộc, một thời đại hay một giai đoạn
lịch sử nào đó, là kết quả của quá trình hoạt động thực tiễn của con người trong môi
trường tự nhiên và trong các mối quan hệ xã hội.
Văn hóa là một hiện tượng khách quan, là tổng hòa của tất cả các khía cạnh của đời
sống trong xã hội.Sự có mặt của những thành tố và mối quan hệ giữa chúng tạo nên bộ
mặt chung nhất của hệ thống văn hóa, còn những biểu hiện cụ thể của văn hóa nói chung
và của mỗi thành tố nói riêng được phản ánh thông qua các loại hình văn hóa.
1.2.2. Văn hóa nhà trường
Có nhiều cách tiếp cận nội hàm văn hóa nhà trường (VHNT), do đó xuất hiện
nhiều định nghĩa khác nhau, tùy theo mỗi người nhấn mạnh khía cạnh này hay khía
cạnh khác. Tuy nhiên, tư trưởng xuyên suốt trong mọi định nghĩa là VHNT chính là
văn hoá mộttổ chức.
Hệ thống giá trị không phải là cái tự nhiên mà có, nó được hình thành một cách
lâu dài, từ từ, ổn định và được các thành viên thừa nhận, chấp nhận. Do đặc thù mà hệ
thống giá trị văn hóa của nhà trường này khác với hệ thống giá trị văn hóa của nhà
trường khác.
Hệ thống giá trị của VHNT bao gồm cả những giá trị vật chất và giá trị tinh
thần, nó tồn tại dưới dạng thức khác nhau như:những tồn tại vật lý bao gồm cấu trúc,
những nét hoa văn trang trí của các phòng học, khung cảnh nhà trường, đồng phục
của nhà trường, những biểu tượng, khẩu hiệu, các lễ nghi, các hoạt động văn hóa và
học tập của nhà trường, trong đó nó mang các giá trị tinh thần, những tồn tại tinh thần

- phi vật thể như truyền thống, ý thức, tình cảm, niềm tin của các thành viên đối với
nhà trường, bầu không khí tâm lý. - Kent.D.Peterson cho rằng: “Văn hóa nhà trường
là tập hợp các chuẩn mực, giá trị và niềm tin, các lễ nghi và nghi thức, các biểu tượng
và truyền thống tạo ra “vẻ bề ngoài” của nhà trường” [11].
Stephen Stolp cho rằng: Văn hóa nhà trường như là “một cấu trúc, một quá trình
và bầu không khí của các giá trị và chuẩn mực dẫn dắt giáo viên và học sinh đến việc
10


giảng dạy và học tập có hiệu quả” [11]. - Elizabeth R. Hinde cho rằng văn hóa nhà
trường không phải là một thực thể tĩnh. Nó luôn được hình thành và định hình thông
qua các tương tác với người khác và thông qua những hành động đáp lại trong cuộc
sống nói chung (Finnanm 2000). Văn hóa nhà trường phát triển ngay khi các thành
viên tương tác với nhau, với học sinh và với cộng đồng. Nó trở thành chỉ dẫn cho
hành vi giữa các thành viên của nhà trường. Văn hóa được định hình bởi những tương
tác với con người và hành động của họ được chỉ đạo bởi văn hóa. Đó là một vòng
tròn tự lặp đi lặp lại [11]. Tóm lại, từ những định nghĩa trên chúng ta dễ dàng nhận
thấy: - VHNT bao hàm những cái có thể nhìn thấy được, những cái có thể sử dụng
được và bầu không khí làm việc (biểu tượng, phương châm, khẩu hiệu, quy tắc,
những mong đợi…).
Khái niệm VHNT được các tác giả phương Tây hiểu rộng hơn nhiều so với việc
chỉ đạo ra một môi trường học tập hiệu quả. Chúng tập trung nhiều đến các giá trị cốt
lõi cần thiết cho dạy học và ảnh hưởng đến đời sống tinh thần của GV và HS. Nó liên
quan đến mọi đối tác trong trường từ BGH đến GV, HS, cha mẹ HS và CB cộng
đồng, đến mọi khía cạnh của nhà trường.
1.2.3. Văn hóa Đọc
Văn hóa Đọc – một bộ phận cấu thành văn hóa – là một trong những động lực
thúc đẩy sựu hình thành nên con người mới, những công dân có hiểu biết, có trí tuệ
để có thể thích ứng với sự phát triển của xã hội hiện đại – xã hội dựa trên nền tảng
của nền kinh tế tri thức. Văn hóa Đọc là phương tện quan trọng giúp cho con người

tiếp cận với thông tin, tri thức phù hợp, hữu ích nhất cho cuộc sống của mình.
Thuật ngữ văn hóa Đọc được sử dụng rộng rãi, nhưng cách hiểu về văn hóa Đọc
lại rất khác nhau, dẫn tới tình những định nghĩa chưa thống nhất. nhưng nhìn chung,
văn hóa Đọc là một khái niệm có hai nghĩa, một nghĩa rộng và một nghĩa hẹp:
+ Ở nghĩa rộng, đó là ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực đọc của mỗi cá
nhân, của cộng đồng xã hội và các nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước. Như
vậy, văn hóa Đọc ở nghĩa rộng là sự hợp thành của ba yếu tố, hay chính xác hơn là ba
lớp như ba vòng tròn không đồng tâm, ba vòng tròn giao nhau.

11


+ Ở nghĩa hẹp, đó là ứng xử, giá trị, chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân. Ứng xử,
giá trị và chuẩn mực này cũng gồm ba thành phần: thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ
năng đọc. [10, tr. 1-2]
Theo GS TS Hoàng Nam : “ Văn hóa Đọc được hình thành từ lâu đời trong lịch
sử, là một bước tiến quan trọng của lịch sử văn minh nhân loại. Điều kiện tiên quyết
cho văn hóa Đọc là phải biết chữ và biết tiếng mà chữ đó thể hiện”. Theo ông, văn
hóa Đọc gắn liền với chữ viết và nghề in”.
Theo tác giả Trần Thị Minh Nguyệt, xét trên bình diện phát triển văn minh nhân
loại văn hóa Đọc gắn liền với sự xuất hiện và phát triển của chữ viết; xét trên bình
diện cá nhân văn hóa Đọc biểu hiện trình độ phát triển tinh thần của con người (văn
hóa).
Trong bài “Văn hóa Đọc và phát triển văn hóa Đọc ở Việt Nam”, Nguyễn Hữu
Viêm cho rằng “Van hóa Đọc là một khái niệm có hai nghĩa, một nghĩa rộng và một
nghĩa hẹp. Ở nghĩa rộng, đó là ứng xử đọc, giá trị đọc và chuẩn mực của cộng đồng
và của các nhà quản lý và các cơ quan quản lý nhà nước… còn ở nghĩa hẹp, đó là
cách ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân. Nghĩa là văn hóa Đọc gắn
liền với ứng xử đọc, giá trị và chuẩn mực đọc của cá nhân và xã hội”.
Xem xét văn hóa Đọc theo nghĩa hẹp, tức là xét dưới góc độ văn hóa hành vi

của con người, cũng có nhiều quan điểm khác nhau.
Thủy Linh trong bài “Văn hóa Đọc, sức sống bền lâu” lại cho rằng: “ văn hóa
Đọc, nôm na hiểu rằng, biết cách đọc, biết cách cảm thụ, biết thu lượn những tri thức,
lối sống từ những con chữ, từ những điều chuyển tải sau con chữ, để biết sống tốt đẹp
hơn, xây dựng một xã hội văn hóa và những con người văn hóa” và rằng văn hóa Đọc
là một kênh giao tiếp quan trọng trong đời sống con người thông qua con đường tiếp
nhận đọc, con người có thể trao đổi và thu nhận thông tin.
Theo ThS. Chu Vân Khánh, văn hóa Đọc là một loại hình hoạt động văn hóa,
bởi lẽ: Đọc sách là tiêu thụ, quảng bá những giá trị văn hóa vá các giá trị từ sách báo
mà người đọc tiếp nhận, đã được thực thao và làm nền tảng để tiếp tục sáng tạo nên

12


những giá trị mới. Vì vậy, có thể xem văn hóa Đọc là một chỉ số văn hóa của một
cộng đồng xã hội.
Th.S Bùi Văn Vượng lại coi thuật ngữ văn hóa Đọc là đọc sách có văn hóa hay
xây dựng một xa hội đọc sách.
Theo TS. Lê Văn Viết, quan niệm đọc đến một mức độ, trình độ nhất định nào
đó thì mới được coi là văn hóa Đọc. [13, tr. 2]
Như vậy, văn hóa Đọc có thể hiểu một cách khái quát là cách thức ứng xử và
đánh giá đọc của mỗi cá nhân thông qua thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc
của bản thân.
Ngày nay với sự bùng nổ công nghệ thông tin, con người ngày càng tiếp xúc với
các phương tiện truyền thông hiện đại, nhiều ý kiến lo ngại rằng văn hóa nghê nìn sẽ
ngày càng lấn lướt văn hóa Đọc. Thậm chí nhiều người đổ lỗi cho sự phát triển của
công nghệ đã khiến cho văn hóa Đọc ngày càng bị lãng quên. Tuy nhiên, xu hướng
thế giới cho thấy, việc ra đời sách điện tử không hề làm mất đi văn hóa Đọc mà thậm
chí bởi sự tiện dụng, sách điện tử còn làm cho số người đọc sách tăng lên. Chúng ta
không nên gạt bỏ một công nghệ hiện đại khi mà nó hoàn toàn có khả năng thúc đẩy

văn hóa Đọc phát triển. Bởi lẽ các loại hình văn hóa khác như văn hóa nghe nhìn,
không thể lấn át văn hóa Đọc mà chúng chỉ bổ sung cho nhau, mỗi loại hình có một
thể mạnh riêng. Văn hóa Đọc bao giờ cũng đóng vai trò chủ đạo trong việc truyền bá
và tiếp thu kiến thức một cách hệ thống và sâu sắc mà văn hóa nghe nhìn không thể
làm được. Trong khi văn hóa nghe nhìn lấy đi sự sáng tạo, trí tưởng tượng thì văn hóa
Đọc lại làm giàu thêm những thứ đó. Đọc sách vẫn luôn được coi là một cách thưởng
thức văn hóa sang trọng và có chiều sâu. Vì thế chúng ta không cần quá lo lắng việc
trong xã hội phát triển văn hóa Đọc sẽ mất đi, cái cần làm là chúng ta hãy mở rộng
hơn những cách tiếp cận việc đọc.
Theo cách tiếp cận nghiên cứu của luận văn tác giả luận văn quan niệm văn hóa
Đọc là ứng xử, giá trị, chuẩn mực đọc của mỗi cá nhân, nó phản ánh thói quen đọc, sở
thích đọc và kỹ năng đọc.

13


1.2.4. Phát triển văn hóa Đọc cho sinh viên
Theo quan điểm triết học Mác - Lênin: Phát triển là khuynh hướng vận động đã
xác định về hướng của sự vật: hướng đi lên từ thấp đến cao, từ kém hoàn thiện đến
hoàn thiện hơn.
- Theo từ điển Xã hội học: Phát triển là sự biến đổi hợp quy luật theo phương
hướng không thể đảo ngược, được đặc trưng bởi sự chuyển biến chất lượng, bởi sự
chuyển biến sang một trình độ mới. Phát triển là đặc điểm cơ bản của vật chất, là
nguyên tắc giải thích về sự tồn tại và hoạt động của các hệ thống bất cân bằng, lưu
động, biến đổi.
- Theo tác giả Fran Emanuel Weinert: Phát triển là sự trải qua, tăng trưởng hay
lớn lên tự nhiên, phân hoá hoặc tiến hoá tự nhiên với những thay đổi liên tục kế tiếp
nhau.
Từ các quan điểm trên cho thấy quá trình phát triển văn hóa Đọccho sinh viên
trong thời gian dài dưới sự tác động, định hướng của các lực lượng giáo dục trong,

ngoài nhà trường và sự tự rèn luyện của bản thân sinh viên. Về bản chất là quá trình
biến đổi về mặt nhận thức và các kĩ năng, thái độ của SV trong quá trình đọc sách từ
thấp đến cao theo chiều hướng hoàn thiện dần thông qua con đường học tập, nghiên
cứu, tự nghiên cứu, tự rèn luyện. Hay nói một cách khác phát triển văn hóa đọc cho
sinh viên là dưới tác động của các lực lượng và môi trường giáo dục làm thay đổi
nhận thức, kỹ năng, thái độ của sinh viên trong quá trình đọc sách đi từ thấp đến cao
theo chiều hướng ngày càng hoàn thiện.
1.3. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ VĂN HÓA ĐỌC
1.3.1. Vai trò của văn hóa Đọc
Từ thực tế cuộc sống và thực tế giáo dục có thể khẳng định rằng văn hóa Đọc có
vai trò đặc biệt trong mọi hoạt động và sự phát triển của sinh viên (trong hoạt động
giáo dục và tự giáo dục, trong hoạt động giải trí, cập nhật thông tin, trong hoạt động
và sự phát triển văn hóa …).

14