Bài 18: Trai sông ( 4 cột)

Tuần 10 ngày soạn:01/11/2007
Tiết 19 ngày dạy :06/11/2007
CHƯƠNG IV
NGÀNH THÂN MỀM
Bài 18 : TRAI SÔNG
I.Mục tiêu bài học
1.Kiến thức
- Tìm hiểu được đặc điểm cấu tạo và cách di chuyể của trai sông,một đại diện của thân mềm.
- Hiểu được cách dinh dưỡng, cách sinh sản của trai sông thích nghi với lối sống thụ động, ít di
chuyển.
2 .Kĩ năng
Quan sát - Hoạt động nhóm
3 .Thái độ
Yêu thiên nhiên, yêu thích động vật.
II.Thiết bị dạy học
Tranh phóng to các hình tronh sách
Vật mẫu Trai sông thả trong bình nước.
III.Phương pháp dạy học : .
IV.Tiến trình tổ chức tiết học.
1.Hoạt động 1(2 phút): Giới thiệu bài.
Thân mềm là ngành có lối sống ít hoạt động. Trai sông là đại diên điển hình cho lối sống đó ở thân
mềm.
2.Hoạt động 2: Tìm hiểu hình dạng và cấu tạo trai sông.
-Mục tiêu: Thấy được hình dạng cấu tạo ngoài thích nghi với lối sống ít hoạt động.
-Tiến hành hoạt động 2
TG NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG GV HOẠT ĐỘNG HS
13
I. Hình dạng, cấu tạo .
1. Vỏ trai

- Vỏ trai có 2 mảnh gắn với nhau nhờ

bản lề ở phía lưng.

- Vỏ trai có 3 lớp : lớp sừng, lớp đá
vôi và lớp xà cừ ở trong.
2. Cơ thể trai.
- Dưới vỏ là áo trai :mặt ngoài tiết ra
lớp vỏ đá vôi, mặt trong áo tạo thành
khoang áo là môi trường hoạt động
dinh dưỡng của trai.
- Tiếp đến là hai tấm mang ở mỗi bên.
- Trung tâm cơ thể : phía trong là thân
trai và phía ngoài là chân trai.

Cho hs quan sát mẫu vật kết
hợp với hình 18.1,2,3 và TT .
? Hai mảnh vỏ trai gắn với
nhau nhờ bộ phận nào.
? Vỏ trai gồm những lớp nào.

? Phía trong vỏ trai là bộ phận
nào của trai.Bộ phận đó có
chức năng gì?
? Phía trong khoang áo là
những bộ phận nào.
Cho hs thảo luận lệnh.(5 p)
Thực hiện theo yêu cầu
của GV
- Hai mảnh vỏ của trai
gắn vói nhau nhờ bản
lề ở phía lưng.

- Vỏ trai gồm 3 lớp :
Lớp sừng, lớp đá vôi
và lớp xà cừ.
- Trong vỏ trai là áo
trai, Phía ngoài tiết lớp
vỏ đá vôi, bên trong là
khoang áo.
- Trong khoang áo là
hai tấm mang ở mỗi
bên. Trung tâm cơ thể
thân trai,phía ngoài là
chân trai

3. Hoạt động 3: nghiên cứu sự di chuyển và dinh dưỡng của trai sông.
-Mục tiêu : thấy được sự liên quan giữa di chuyển và dinh dưỡng của trai sông.
-Tiến hành hoạt động 3
TG NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG GV HOẠT ĐỘNG HS
13
II. Di chuyển
Trai di chuyển chậm chạp trong bùn
với tốc độ 20 – 30 Cm một giờ.
III. Dinh dưỡng.
Trai hút nước qua ống hút để vào
khoang áo rồi qua mang vào miệng,
nhờ sự rung động của các lông trên
tấm miệng. Qua mang, Ôxi được tiếp
nhận , đến miệng thức ăn được giữ
lại, đó là cách dinh dưỡng thụ động ở
trai.
Yêu cầu hs xem hình 18.4 và

giải thích cơ chế giúp trai di
chuyển dược trong bùn theo
chiều mũi tên.
Cho hs nghiên cứu tt và thảo
luận lệnh.
Giải thích : Trai thò
chân và vươn dài
trong bùn về hướng
muốn đi tới để mở
đường , sau đó trai co
chân đồng thời vói
việc khép vỏ lại, tạo ra
lực đẩy do nước phụt
ra ở phía sau, làm trai
tiến về phía trước .
KQ_TL :
Dòng nước đi vào cơ
thể trai mang theo Oxi
và vụn hữu cơ.
Trai dinh dưỡg theo
kiểu thụ động.
3. Hoạt động 3: nghiên cứu sự sinh sản của trai sông.
-Mục tiêu : thấy được sự sinh sản và phát tán của trai sông.
-Tiến hành hoạt động 3
TG NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG GV HOẠT ĐỘNG HS
8
IV. Sinh sản
Cơ thể trai phân tính,. Đến mùa sinh
sản, trai cái nhân tinh trùng của trai
đực

Cho hs thảo luận nhanh lệnh Trứng phát triển thành
ấu trùng trong mang
trai mẹ sẽ được bảo
vệ tốt hơn.
Ấu trùng trai bám vào
mang và da cá giúp
chúng phát tán đi xa.
4. Hoạt động 5(7 phút): Kiểm tra – Đánh giá
? Trai tự vệ bàng cách nào. Cấu tạo nào của trai dảm bảo cách tự vệ đó có hiệu quả ?
Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa gì đối với môi trường nước ?
* Cho hs đọc phần kết luận.
5. Hoạt động 6(2 phút): Dặn dò :Để học tốt được bài 2 các em cần chuẩn bị :
- Đọc trước bài 19
- Xem trước h19
6.Kinh nghiệm rút ra từ hoạt động dạy và học
……………………………………………………………………………………………............................
...........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................