HOÀN THIỆN CÔNG tác PHÂN TÍCH báo cáo tài CHÍNH tại CÔNG TY cổ PHẦN XI MĂNG sài sơn

BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

ĐỖ THỊ VINH

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI
CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ


ii

Hà Nội - 2016


BỘ CÔNG THƯƠNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

ĐỖ THỊ VINH
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI
CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN
Chuyên ngành : Kế toán
Mã số

: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC :

TS. Đậu Hoàng Hưng


ii

Hà Nội - 2016


i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi với sự
hướng dẫn của giảng viên TS. Đậu Hoàng Hưng. Các dữ liệu và kết quả nghiên
cứu trong luận văn này có nguồn gốc rõ ràng trung thực và không trùng lặp với các
công trình nghiên cứu trước đây.

Tác giả luận văn

Đỗ Thị Vinh


ii

LỜI CẢM ƠN
Qua thời gian nghiên cứu lý luận và thực tiễn về BCTC và phân tích BCTC, tác giả
đã hoàn thành luận văn thạc sĩ với đề tài “Hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài
chính tại Công ty cổ phần Xi măng Sài Sơn”
Tác giả xin chân thành cảm ơn TS.Đậu Hoàng Hưng đã quan tâm giúp đỡ, chỉ bảo
hướng dẫn tận tình và góp nhiều ý kiến quý báu để tác giả hoàn thành nghiên cứu này.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn đến:

- Các cán bộ lãnh đạo, cán bộ phòng kế toán Công ty cổ phần Xi măng Sài Sơn
đã giúp đỡ và tạo điều kiện để tác giả tìm hiểu thực tế, học tập kinh nghiệm trong thời
gian qua.
- Lãnh đạo cơ quan, các đồng nghiệp bạn bè đã tạo điều kiện cho tác giả đi
học và hoàn thành luận văn này.
Trong quá trình thực hiện khó có thể tránh khỏi những hạn chế gặp phải, vì
vậy, tôi rất mong được nhận những ý kiến đóng góp của quý thầy cô và bạn đọc để
luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày……tháng……năm 2016
Tác giả luận văn

Đỗ Thị Vinh


iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN............................................................................................i
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ........................................viii
MỞ ĐẦU........................................................................................................xi
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP...............................................................xviii
1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
.......................................................................................................................................xviii

1.1.1. Khái niệm phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp........................xviii
1.1.2. Ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp........................xix
1.1.3. Cơ sở dữ liệu phục vụ phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp......xxiii

1.2. TỔ CHỨC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ..............xxvii
1.3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH......................................xxx
1.4. NỘI DUNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ...........xxxix

1.4.1. Phân tích cấu trúc tài chính....................................................................xl
Bảng 1.1: Phân tích sự biến động về cơ cấu tài sản của doanh nghiệp . .xli
Bảng 1.2: Phân tích sự biến động về cơ cấu tài sản của doanh nghiệp . xlii
1.4.2. Phân tích tình hình đảm bảo vốn cho hoạt động kinh doanh..............xliii
Bảng 1.3: Nguồn tài trợ tài sản..................................................................xlv
1.4.3. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán........................xlviii
1.4.4. Phân tích hiệu quả kinh doanh...............................................................lii
1.4.5. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ................................................lviii
1.4.6. Phân tích các chỉ tiêu tài chính đặc thù của Công ty niêm yết trên thị
trường chứng khoán.......................................................................................lxii
TÓM TẮT CHƯƠNG 1.............................................................................lxiv
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN...............lxv
2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN ...........................lxv

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển...........................................................lxv
2.1.2. Đặc điểm tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh..............................lxvi


iv

2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý......................................................lxvii
(Nguồn: Công ty cổ phần Xi măng Sài Sơn)..............................................61
Sơ đồ 2.2: Quy trình sản xuất sản phẩm xi măng....................................61
Sơ đồ 2.3: Quy trình luân chuyển chứng từ giữa các phòng ban.............63
2.1.4. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán........................................................64

Sơ đồ 2.4. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy tính
.........................................................................................................................65
Sơ đồ 2.5: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung...........66
Sơ đồ 2.6: Sơ đồ bộ máy kế toán Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn.......68
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG
TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN...............................................................................69

2.2.1. Thực trạng về tổ chức phân tích báo cáo tài chính................................69
2.2.2. Thực trạng về phương pháp phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ
phần Xi măng Sài Sơn.....................................................................................70
2.2.3. Thực trạng về nội dung phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần
xi măng Sài Sơn..............................................................................................71
Bảng 2.1: Cơ cấu tài sản của Công ty.........................................................72
Bảng 2.2: Cơ cấu nguồn vốn của Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn......77
Bảng 2.3: Tình hình khoản phải thu của Công ty Cổ phần xi măng Sài
Sơn..................................................................................................................80
Bảng 2.4: Tình hình khoản phải trả của Công ty Cổ phần xi măng Sài
Sơn..................................................................................................................83
Bảng 2.5: Phân tích khả năng thanh toán của Công ty ............................85
Bảng 2.6: Báo cáo phân tích khái quát kết quả kinh doanh của Công ty
.........................................................................................................................88
Bảng 2.7: Chỉ tiêu sinh lời của Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn..........92
2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN ..........................................................93

2.3.1. Về những kết quả đã đạt được...............................................................93
2.3.2. Những mặt còn hạn chế.........................................................................94
CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI
CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN........................99
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY ...................................................99

v

3.1.1. Kế hoạch kinh doanh năm 2016............................................................99
3.1.2. Định hướng phát triển của Công ty trong những năm tới...................100
3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN.........................................................103

3.2.1. Yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính
103
3.2.2. Hoàn thiện công tác tổ chức phân tích báo cáo tài chính....................105
3.2.3. Hoàn thiện phương pháp phân tích báo cáo tài chính.........................107
3.2.4. Hoàn thiện nội dung phân tích báo cáo tài chính................................109
Bảng 3.1: Các chỉ tiêu phản ánh cấu trúc tài chính................................110
Bảng 3.2: Chỉ tiêu phân tích tình hình công nợ
Đơn
vị tính: Triệu đồng.......................................................................................112
Bảng 3.3: Nguồn tài trợ tài sản của Công ty............................................115
Bảng 3.4: Phân tích chỉ tiêu vốn hoạt động thuần...................................117
Bảng 3.5: Phân tích các chỉ tiêu về cân bằng tài chính...........................118
Bảng 3.6: Bảng số liệu để tính các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng tài sản của
Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn.............................................................121
Bảng 3.7: Chỉ tiêu hiệu quả sử dụng tài sản của Công ty ......................122
Bảng 3.8: Chỉ tiêu hiệu quả sử dụng nguồn vốn của Công ty................125
Bảng 3.9: Dòng tiền thu/chi từ các hoạt động..........................................126
Bảng 3.10: Tỷ trọng dòng tiền...................................................................127
Bảng 3.11: Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ..................................128
Bảng 3.12: Phân tích cổ phiếu của Công ty cổ phần xi măng Sài Sơn...134
3.3. ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP ...............................................137

3.3.1. Về phía Nhà nước...........................................................................................137
3.3.2. Về phía Công ty ..............................................................................................138
3.4 NHỮNG ĐÓNG GÓP VÀ HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU VỀ HOÀN
THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BCTC TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI
SƠN ...............................................................................................................................138

3.4.1. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu...............................................139
3.4.2. Những hạn chế trong nghiên cứu........................................................139
TÓM TẮT CHƯƠNG 3.............................................................................141


vi

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................143


vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CHỮ VIẾT TẮT

NỘI DUNG

BCTC

Báo cáo tài chính

ROA

Tỷ suất sinh lời của tài sản

ROE

Tỷ suất sinh lời của vốn chủ sở hữu

ROS

Tỷ suất sinh lời của doanh thu

ROI

Tỷ suất sinh lời của vốn

DN

Doanh nghiệp

VCSH

Vốn chủ sở hữu

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

TS

Tài sản

TSCĐ

Tài sản cố định

TSDH

Tài sản dài hạn

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

TSNH

Tài sản ngắn hạn

TSDH

Tài sản dài hạn

SXKD

Sản xuất kinh doanh`

GTGT

Giá trị gia tăng

HTK

Hàng tồn kho

HĐQT

Hội đồng quản trị


viii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ
Danh mục sơ đồ
LỜI CAM ĐOAN............................................................................................i
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ........................................viii
MỞ ĐẦU........................................................................................................xi
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP...............................................................xviii
1.1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
.......................................................................................................................................xviii

1.1.1. Khái niệm phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp........................xviii
1.1.2. Ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp........................xix
1.1.3. Cơ sở dữ liệu phục vụ phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp......xxiii
1.2. TỔ CHỨC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ..............xxvii
1.3. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH......................................xxx
1.4. NỘI DUNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ...........xxxix

1.4.1. Phân tích cấu trúc tài chính....................................................................xl
Bảng 1.1: Phân tích sự biến động về cơ cấu tài sản của doanh nghiệp . .xli
Bảng 1.2: Phân tích sự biến động về cơ cấu tài sản của doanh nghiệp . xlii

1.4.2. Phân tích tình hình đảm bảo vốn cho hoạt động kinh doanh..............xliii
Bảng 1.3: Nguồn tài trợ tài sản..................................................................xlv
1.4.3. Phân tích tình hình công nợ và khả năng thanh toán........................xlviii
1.4.4. Phân tích hiệu quả kinh doanh...............................................................lii
1.4.5. Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ................................................lviii
1.4.6. Phân tích các chỉ tiêu tài chính đặc thù của Công ty niêm yết trên thị
trường chứng khoán.......................................................................................lxii
TÓM TẮT CHƯƠNG 1.............................................................................lxiv
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN...............lxv
2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN ...........................lxv

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển...........................................................lxv


ix

2.1.2. Đặc điểm tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh..............................lxvi
2.1.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý......................................................lxvii
(Nguồn: Công ty cổ phần Xi măng Sài Sơn)..............................................61
Sơ đồ 2.2: Quy trình sản xuất sản phẩm xi măng....................................61
Sơ đồ 2.3: Quy trình luân chuyển chứng từ giữa các phòng ban.............63
2.1.4. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán........................................................64
Sơ đồ 2.4. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy tính
.........................................................................................................................65
Sơ đồ 2.5: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung...........66
Sơ đồ 2.6: Sơ đồ bộ máy kế toán Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn.......68
2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG
TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN...............................................................................69

2.2.1. Thực trạng về tổ chức phân tích báo cáo tài chính................................69
2.2.2. Thực trạng về phương pháp phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ
phần Xi măng Sài Sơn.....................................................................................70
2.2.3. Thực trạng về nội dung phân tích báo cáo tài chính tại Công ty cổ phần
xi măng Sài Sơn..............................................................................................71
Bảng 2.1: Cơ cấu tài sản của Công ty.........................................................72
Bảng 2.2: Cơ cấu nguồn vốn của Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn......77
Bảng 2.3: Tình hình khoản phải thu của Công ty Cổ phần xi măng Sài
Sơn..................................................................................................................80
Bảng 2.4: Tình hình khoản phải trả của Công ty Cổ phần xi măng Sài
Sơn..................................................................................................................83
Bảng 2.5: Phân tích khả năng thanh toán của Công ty ............................85
Bảng 2.6: Báo cáo phân tích khái quát kết quả kinh doanh của Công ty
.........................................................................................................................88
Bảng 2.7: Chỉ tiêu sinh lời của Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn..........92
2.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN ..........................................................93

2.3.1. Về những kết quả đã đạt được...............................................................93
2.3.2. Những mặt còn hạn chế.........................................................................94


x

CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI
CHÍNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN........................99
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY ...................................................99

3.1.1. Kế hoạch kinh doanh năm 2016............................................................99
3.1.2. Định hướng phát triển của Công ty trong những năm tới...................100

3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH
TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI SƠN.........................................................103

3.2.1. Yêu cầu và nguyên tắc hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính
103
3.2.2. Hoàn thiện công tác tổ chức phân tích báo cáo tài chính....................105
3.2.3. Hoàn thiện phương pháp phân tích báo cáo tài chính.........................107
3.2.4. Hoàn thiện nội dung phân tích báo cáo tài chính................................109
Bảng 3.1: Các chỉ tiêu phản ánh cấu trúc tài chính................................110
Bảng 3.2: Chỉ tiêu phân tích tình hình công nợ
Đơn
vị tính: Triệu đồng.......................................................................................112
Bảng 3.3: Nguồn tài trợ tài sản của Công ty............................................115
Bảng 3.4: Phân tích chỉ tiêu vốn hoạt động thuần...................................117
Bảng 3.5: Phân tích các chỉ tiêu về cân bằng tài chính...........................118
Bảng 3.6: Bảng số liệu để tính các chỉ tiêu hiệu quả sử dụng tài sản của
Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn.............................................................121
Bảng 3.7: Chỉ tiêu hiệu quả sử dụng tài sản của Công ty ......................122
Bảng 3.8: Chỉ tiêu hiệu quả sử dụng nguồn vốn của Công ty................125
Bảng 3.9: Dòng tiền thu/chi từ các hoạt động..........................................126
Bảng 3.10: Tỷ trọng dòng tiền...................................................................127
Bảng 3.11: Phân tích tình hình lưu chuyển tiền tệ..................................128
Bảng 3.12: Phân tích cổ phiếu của Công ty cổ phần xi măng Sài Sơn...134
3.3. ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP ...............................................137
3.3.1. Về phía Nhà nước...........................................................................................137
3.3.2. Về phía Công ty ..............................................................................................138
3.4 NHỮNG ĐÓNG GÓP VÀ HẠN CHẾ CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU VỀ HOÀN
THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH BCTC TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XI MĂNG SÀI
SƠN ...............................................................................................................................138

3.4.1. Những đóng góp của đề tài nghiên cứu...............................................139


xi

3.4.2. Những hạn chế trong nghiên cứu........................................................139
TÓM TẮT CHƯƠNG 3.............................................................................141
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................143
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế và nhu cầu thông tin tài chính của
doanh nghiệp ngày càng cao nên việc cung cấp thông tin tài chính trên các
Báo cáo tài chính chính xác kịp thời là vô cùng quan trọng. Thêm vào đó, nếu
chỉ đọc thông tin tài chính đơn thuần, mà không có sự phân tích đánh giá kết
hợp so sánh thì thông tin tài chính chỉ là những con số đơn thuần. Mục đích
của phân tích Báo cáo tài chính là giúp các đối tượng sử dụng thông tin đánh
giá đúng sức mạnh tài chính, khả năng sinh lời và triển vọng phát triển của
doanh nghiệp từ đó đưa ra các quyết định đúng đắn phù hợp với mục tiêu và
lợi ích mà họ hướng tới.
Trong giai đoạn hiện nay, ngành xi măng đang gặp rất nhiều khó khăn
như cung vượt cầu, thị trường bất động sản đóng băng, nhiều dự án phải
dừng hoặc giãn tiến độ nên nhu cầu tiêu thụ xi măng càng sụt giảm. Các nhà
máy chỉ hoạt động cầm chừng. Bên cạnh đó giá nguyên liệu đầu vào tăng cao,
chi phí lãi vay lớn do đầu tư xây dựng nhà máy xi măng khá tốn kém, nhiều
doanh nghiệp đứng bên bờ vực phá sản như xi măng Đồng Bành, xi măng Hạ
Long, xi măng Quang Sơn... Trong bối cảnh đó, để có thể tồn tại các doanh
nghiệp cần phải nhanh chóng đổi mới, trong đó, quản lý tài chính là một trong
những vấn đề được quan tâm hàng đầu và có ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống
còn của doanh nghiệp. Việc thường xuyên tiến hành phân tích báo cáo tài
chính của doanh nghiệp sẽ giúp các nhà quản trị doanh nghiệp và các cơ quan

chủ quản cấp trên thấy rõ hơn bức tranh về thực trạng hoạt động tài chính của
doanh nghiệp. Từ đó có những giải pháp hữu hiệu để nâng cao chất lượng
công tác quản lý tài chính, nâng cao chất lượng hiệu quả sản xuất kinh doanh


xii

trong doanh nghiệp.
Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn (SASOCO) được thành lập theo
hình thức chuyển từ doanh nghiệp nhà nước sang hình thức doanh nghiệp cổ
phần, có cổ phiếu được niêm yết trên sàn chứng khoán, là khách hàng vay vốn
của các ngân hàng nên các thông tin phản ánh năng lực tài chính, tình hình
hiệu quả hoạt động của Công ty luôn dành được sự quan tâm của rất nhiều đối
tượng: Cổ đông, nhà đầu tư, ngân hàng... Chính vì vậy việc nâng cao năng lực
tài chính, hiệu quả kinh doanh đã trở thành một mục tiêu quan trọng xuyên
suốt trong mọi hoạt động của Công ty.
Mặc dù công tác phân tích BCTC có vai trò đặc biệt quan trọng như
vậy nhưng hiện nay công tác phân tích tại Công ty vẫn còn nhiều hạn chế,
thiếu sót, chưa thể hiện được vai trò là một công cụ tham mưu đắc lực cho
Ban Giám đốc Công ty. Vì vậy, với mong muốn giải quyết được vấn đề trên,
tác giả lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính tại
Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn”.
2. Tổng quan các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài.
Hiện nay, chủ đề nghiên cứu về hoàn thiện công tác phân tích báo cáo
tài chính đã được rất nhiều tác giả ở các bậc học từ cử nhân đến tiến sĩ nghiên
cứu và đề cập. Mỗi công trình nghiên cứu đều có những nét đặc thù riêng tùy
thuộc vào thực trạng của đơn vị, nhóm đơn vị nghiên cứu và có đóng góp nhất
định cho công tác kế toán nói chung và công tác phân tích báo cáo tài chính
nói riêng tại các đơn vị, nhóm đơn vị được nghiên cứu. Một số công trình có
thể kể đến như:

- Nguyễn Thị Thanh Huyền (2015), “Hoàn thiện công tác phân tích báo cáo
tài chính tại các doanh nghiệp hạch toán độc lập thuộc Tổng công ty cổ phần
xây dựng Thanh Hóa”, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế
quốc dân, Hà Nội: Tác giả đã phân tích báo cáo tài chính với các nhóm chỉ


xiii

tiêu tình hình tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán,… Tuy nhiên,
nội dung phân tích báo cáo tài chính còn đơn giản thể hiện ở số lượng các chỉ
tiêu chưa đầy đủ theo yêu cầu của quá trình phân tích. Ngoài ra, khi phân tích
một số chỉ tiêu tài chính tác giả chỉ dừng lại ở việc tính toán các con số mà
không tìm hiểu bản chất hay nguyên nhân tạo ra con số đó và mức độ ảnh
hưởng của từng nhân tố đến kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, do đó
công ty chưa thấy được ý nghĩa sâu sắc của từng chỉ tiêu trong việc đưa ra
quyết định quản lý tài chính. Vậy sau khi phân tích xong tác giả vẫn chưa đưa
ra được các giải pháp khả thi phù hợp với tình hình kinh tế xã hội tại thời
điểm để phân tích. Phân tích chỉ mang tính chất để báo cáo chưa sử dụng để
đưa ra các quyết định nâng cao hiệu quả kinh doanh.
- Võ Thị Minh Tâm (2014),“Hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính
doanh nghiệp phục vụ cho vay tín dụng tại ngân hàng nông nghiệp và phát
triển nông thôn tỉnh Quảng Bình”, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Trường Đại học
Đà Nẵng: Tác giả đã nêu một số chỉ tiêu được phân tích kỹ như doanh thu, lợi
nhuận của từng bộ phận, chi phí so với doanh thu. Các chỉ tiêu này được so
sánh năm trước với năm nay. Đây cũng chính là hạn chế của đề tài, kết quả
phân tích mới chỉ phản ánh được sự biến động bên ngoài, chưa đánh giá được
cốt lõi của vấn đề, do đó chỉ có ý nghĩa trong ngắn hạn. Nguồn số liệu dùng
để phân tích còn rất hạn chế, chủ yếu sử dụng nguồn thông tin tài chính,
thông tin phi tài chính ít sử dụng, do đó số liệu cung cấp thường mang nặng
tính thống kê, tổng hợp mà chưa nêu rõ ràng ý nghĩa cũng như bản chất của

các thông tin. Và luận văn cũng chưa đi sâu vào báo cáo lưu chuyển tiền tệ để
phân tích quá trình hình thành và sử dụng lượng tiền phát sinh của doanh nghiệp.
- Nguyễn Thị Hà Thu (2015) “Hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài
chính tại Công ty CP Viglacera Từ Sơn”, Luận văn thạc sỹ kinh tế, Trường
Đại Học kinh tế quốc dân, Hà Nội: Tác giả mới chỉ nêu được thực trạng công


xiv

tác phân tích báo cáo tài chính tại công ty CP Viglacera Từ Sơn mà chưa đi
sâu, mở rộng hướng nghiên cứu ra các công ty cùng ngành để từ đó có cái
nhìn tổng quát toàn diện hơn nữa về thực trạng cũng như giải pháp để thoàn
thiện công tác phân tích báo cáo tài chính trong ngành vật liệu xây dựng. Tác
giả cũng chưa đưa ra được một số chỉ tiêu như hệ số tự tài trợ, hệ số nợ…
Nên khi phân tích cấu trúc tài chính tác giả đã không phân tích được mối quan
hệ giữa tài sản và nguồn vốn.
Qua nghiên cứu các công trình trên, tác giả nhận thấy các nghiên cứu
đều đã hệ thống hóa được những vẫn đề cơ bản về công tác phân tích BCTC ở
các khía cạnh khác nhau, ở các đơn vị nghiên cứu có ngành nghề sản xuất
kinh doanh khác nhau. Tuy nhiên, theo tác giả được biết chưa có công trình
nào nghiên cứu chuyên sâu mà mới chỉ dừng lại ở góc độ tính toán con số mà
chưa đánh giá được cốt lõi của vấn đề nên chỉ có ý nghĩa trong ngắn hạn,
phần lớn các kiến nghị hoàn thiện vẫn chưa đưa được giải pháp hiệu quả đặc
biệt nghiên cứu thực hiện tại công ty cổ phần xi măng Sài Sơn. Do đó, từ việc
kế thừa những kết quả của các đề tài trước, tác giả đã lựa chọn đề tài “Hoàn
thiện công tác phân tích báo cáo tài chính tại công ty cổ phần xi măng Sài
Sơn” nhằm bổ sung những khoảng trống kiến thức mà các đề tài trước đây
còn chưa đề cập đến.
3. Mục tiêu nghiên cứu
- Mục tiêu tổng quát: Hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính

tại Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn nhằm hỗ trợ đánh giá chính xác hơn,
đầy đủ hơn về thực trạng tài chính của doanh nghiệp, từ đó làm cơ sở đề xuất
các giải pháp để nâng cao năng lực tài chính và hiệu quả hoạt động sản xuất
kinh doanh cho doanh nghiệp.
- Mục tiêu cụ thể:
+ Khái quát và hệ thống hóa những vấn đề lý luận về công tác phân tích


xv

báo cáo tài chính của doanh nghiệp.
+ Nêu lên được thực trạng về công tác phân tích tài chính tại Công ty
Cổ phần xi măng Sài Sơn, cũng như đánh giá được thực trạng đó trong điều
kiện hoạt động thực tế của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay.
+ Đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác phân tích
tài chính nhằm phục vụ ngày càng đắc lực cho công tác quản trị tài chính tại
Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn.
4. Câu hỏi nghiên cứu
- Cơ sở lý luận chung về công tác phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
bao gồm những nội dung gì ?
- Thực trạng công tác phân tích báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần
Xi măng Sài Sơn hiện nay ra sao ?
- Kiến nghị và giải pháp nào nhằm hoàn thiện công tác phân tích báo
cáo tài chính tại Công ty Cổ phần Xi măng Sài Sơn.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt
động phân tích báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp nói chung và Công
ty cổ phần xi măng Sài Sơn nói riêng. Luận văn sẽ đi sâu vào nghiên cứu nội
dung phân tích, hệ thống các chỉ tiêu, phương pháp phân tích báo cáo tài
chính tại Công ty cổ phần xi măng Sài Sơn.

- Phạm vi nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác phân
tích báo cáo tài chính tại Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn trong giai đoạn từ
năm 2013 đến năm 2015.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập số liệu:
Tác giả nghiên cứu tài liệu nhằm xây dựng cơ sở lý luận chung về công
tác phân tích báo cáo tài chính thông qua các công trình khoa học đã công bố


xvi

như: Luận văn, luận án, giáo trình, tài liệu học tập, sách báo, các số liệu thống
kê, công văn giải trình chênh lệch lợi nhuận, bản cáo bạch, nghị quyết đại hội
đồng cổ đông, nguồn dữ liệu có trong nội bộ của doanh nghiệp do tác giả quan
sát, điều tra, thống kê, thu thập như báo cáo phân tích hàng năm của Công ty…
- Phương pháp xử lý số liệu:Tổng hợp và phân tích các số liệu sơ cấp
và thứ cấp thu thập được, các phương pháp cụ thể như: So sánh, thống kê, liên
hệ cân đối, phân tích tỷ lệ, loại trừ.
- Phương pháp trình bày kết quả: Kết quả của quá trình quan sát phân tích
được thể hiện bằng lời lẽ diễn giải và một số sơ đồ, bảng biểu để thấy được thực
trạng phân tích BCTC của Công ty, đồng thời có một số kiến nghị, giải pháp
nhằm hoàn thiện hơn về công tác phân tích BCTC tại Công ty.
7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Về mặt lý luận: Tác giả đã hệ thống hóa và hoàn thiện những vẫn đề

lý luận cơ bản về công tác phân tích báo cáo tài chính.
- Về mặt thực tiễn:
+ Trên cơ sở các lý luận khoa học và tình hình thực tế công tác phân
tích báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần Xi măng Sài Sơn, tác giả đã chỉ ra
những kết quả đạt được, những hạn chế cũng như nguyên nhân gây ra hạn chế

của công tác phân tích báo cáo tài chính của doanh nghiệp, từ đó đưa ra các
giải pháp và khuyến nghị cần thiết để hoàn thiện công tác phân tích báo cáo
tài chính doanh nghiệp, nhằm nâng cao năng lực, trình độ quản lý tài chính và
hiệu quả kinh doanh tại Công ty Cổ phần xi măng Sài Sơn.
+ Kết quả nghiên cứu của đề tài cũng là cơ sở cho các nghiên cứu sau
về hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính của Doanh nghiệp nói
chung và của các Doanh nghiệp xi măng nói riêng.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài lời mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục luận


xvii

văn được kết cấu gồm 3 chương:
- Chương 1: Cơ sở lý luận chung về phân tích báo cáo tài chính doanh
nghiệp.
- Chương 2: Thực trạng công tác phân tích báo cáo tài chính tại Công
ty cổ phần xi măng Sài Sơn.
- Chương 3: Hoàn thiện công tác phân tích báo cáo tài chính tại Công
ty Cổ phần Xi măng Sài Sơn.


xviii

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO
TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1.

LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI

CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1.1. Khái niệm phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Có rất nhiều khái niệm về phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
như:
- Theo vietgiaitri: “Phân tích báo cáo tài chính là một trong những hoạt
động quan trọng giúp cho người sử dụng thông tin có được sự đánh giá khách
quan về tình hình tài chính và kết quả hoạt động của các doanh nghiệp thông
qua các báo cáo tài chính, làm cơ sở cho việc ra các quyết định kinh tế - tài
chính.”
- Theo Nguyễn Ngọc Quang (2015), Giáo trình phân tích báo cáo tài
chính, NXB Tài chính, Hà Nội: “Phân tích báo cáo tài chính là việc vận dụng
tổng thể các phương pháp phân tích khoa học để đánh giá chính xác tình hình
tài chính của doanh nghiệp, giúp cho các đối tượng quan tâm nắm được thực
trạng tài chính và an toàn tài chính của doanh nghiệp, dự đoán được chính xác
các chỉ tiêu tài chính trong tương lai cũng như rủi ro tài chính mà doanh
nghiệp có thể gặp phải; qua đó, đề ra các quyết định phù hợp với lợi ích của
họ.”
Như vậy, chúng ta có thể hiểu phân tích báo cáo tài chính là quá trình
xem xét, kiểm tra, đối chiếu và so sánh các số liệu về tài chính trong kỳ hiện
tại với các kỳ kinh doanh đã qua. Thông qua việc phân tích báo cáo tài chính
sẽ cung cấp cho người sử dụng thông tin có thể đánh giá tiềm năng, hiệu quả
kinh doanh cũng như những rủi ro về tài chính trong tương lai của doanh
nghiệp. Phân tích báo cáo tài chính thực chất là phân tích các chỉ tiêu tài
chính trên hệ thống báo cáo hoặc các chỉ tiêu tài chính trên hệ thống báo cáo


xix

hoặc các chỉ tiêu tài chính mà nguồn thông tin từ hệ thống báo cáo nhằm đánh
giá tình hình tài chính của doanh nghiệp, cung cấp thông tin cho mọi đối

tượng có nhu cầu theo mục tiêu khác nhau.
1.1.2. Ý nghĩa của phân tích báo cáo tài chính doanh nghiệp
Như chúng ta đã biết, mọi hoạt động kinh tế của doanh nghiệp đều nằm
trong thể tác động liên hoàn với nhau. Bởi vậy, chỉ có thể phân tích tình hình
tài chính của doanh nghiệp mới đánh giá được đầy đủ và sâu sắc mọi hoạt
động kinh tế trong trạng thái thực của chúng. Từ đó, giúp các nhà quản lý đưa
ra được các quyết định quản lý chuẩn xác và đánh giá được thực trạng hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời giúp cho các đối tượng
quan tâm đi tới những dự đoán chính xác về mặt tài chính của doanh nghiệp,
qua đó có các quyết định phù hợp với lợi ích của chính họ.
Phân tích báo cáo tài chính là một trong những nội dung quan trọng
của phân tích tài chính doanh nghiệp. Phân tích báo cáo tài chính là quá trình
kiểm tra, đối chiếu, so sánh các số liệu, tài liệu về tình hình tài chính hiện
hành và trong quá khứ nhằm mục đích đánh giá tiềm năng, hiệu quả kinh
doanh cũng như những rủi ro trong tương lai của doanh nghiệp. Thực tế đã
chứng minh, đây là công cụ quản lý hiệu quả nhất được các nhà quản lý sử
dụng một cách rộng rãi. Đặc biệt là trong nền kinh tế thị trường, khi mà mục
tiêu về lợi nhuận và hiệu quả sản xuất kinh doanh được đặt lên hàng đầu, thì
phân tích báo cáo tài chính là căn cứ quan trọng giúp cho các nhà quản trị có
cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của doanh nghiệp, từ đó, thường
xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động tài chính và đánh giá chính xác thực trạng
cũng như tiềm lực tài chính của doanh nghiệp, làm cơ sở đưa ra các quyết
định đúng đắn trong kinh doanh.
Bên cạnh vai trò là công cụ hữu ích đối với hoạt động quản trị doanh
nghiệp, phân tích báo cáo tài chính còn là nguồn thông tin chủ yếu đối với


xx

những người bên ngoài doanh nghiệp, là mối quan tâm của nhiều nhóm người

khác nhau như: Các nhà đầu tư, cổ đông, chủ nợ, đối tác, nhà cho vay tín
dụng, cơ quan chính phủ, người lao động…. Mỗi đối tượng quan tâm đến báo
cáo tài chính của doanh nghiệp ở một góc độ khác nhau, với những mục đích
khác nhau. Song tất cả đều muốn đánh giá và phân tích xu thế của doanh
nghiệp để đưa ra các quyết định kinh tế phù hợp với mục tiêu của từng đối
tượng. Phân tích báo cáo tài chính giúp các đối tượng giải quyết được các vấn
đề họ quan tâm khi đưa ra các quyết định kinh tế.
- Đối với các nhà quản lý doanh nghiệp:
Mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản lý doanh nghiệp là tìm kiếm
lợi nhuận và khả năng trả nợ vì vậy họ cần thông tin để kiểm soát và chỉ đạo
tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, các nhà quản lý
doanh nghiệp thường quan tâm đến mọi khía cạnh về tài chính doanh nghiệp
và dựa trên cơ sở các hoạt động phân tích tài chính để đưa ra các quyết định
vì lợi ích các cổ đông của doanh nghiệp. Phân tích báo cáo tài chính là cơ sở
dữ liệu quan trọng nhất để các nhà quản lý đạt được các mục tiêu tài chính
như: cân bằng tài chính, tránh được sự căng thẳng về tài chính, đồng thời
đánh giá được khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, các rủi ro về tài chính
cũng như dự đoán về kết quả hoạt động nói chung và mức doanh lợi nói riêng
của doanh nghiệp trong tương lai. Từ đó giúp họ định hướng cho các quyết
định về đầu tư, tài trợ, phân chia lợi tức cổ phần, lập kế hoạch, dự toán ngân
sách và xây dựng các chiến lược tài chính, chiến lược kinh doanh cho doanh
nghiệp.
- Đối với các nhà đầu tư:
Các nhà đầu tư là những người giao vốn của mình cho doanh nghiệp
quản lý sử dụng, được hưởng lợi và cũng chịu rủi ro. Họ là những cổ đông,
các cá nhân, các đơn vị hoặc doanh nghiệp khác… Mối quan tâm hàng đầu


xxi

của nhóm đối tượng này là thời gian hoàn vốn, mức sinh lãi và sự rủi ro. Vì
vậy, họ cần các thông tin về điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, kết quả
kinh doanh và tiềm năng tăng trưởng của các doanh nghiệp. Phân tích báo cáo
tài chính giúp họ nhận biết được khả năng tài chính, hiệu quả hoạt động sản
xuất kinh doanh, mức độ rủi ro… để cân nhắc, lựa chọn và đưa ra các quyết
định hợp lý.
- Đối với các nhà cung cấp tín dụng:
Các nhà cung cấp tín dụng là những người cho doanh nghiệp vay vốn
để đáp ứng nhu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh, bao gồm cả cho vay ngắn
hạn và cho vay dài hạn. Khi cho vay họ phải biết chắc được khả năng hoàn trả
nợ vay, thu nhập của họ chính là lãi suất tiền cho vay. Do vậy, mối quan tâm
hàng đầu của đối tượng này chính là khả năng doanh nghiệp hoàn trả các
khoản nợ. Tuy nhiên, chủ nợ ngắn hạn và dài hạn lại có những lưu tâm và
cách thức phân tích báo cáo tài chính khác nhau. Các chủ nợ ngắn hạn đặc
biệt quan tâm đến khả năng thanh toán ngay của doanh nghiệp hay nói cách
khác là khả năng ứng phó của doanh nghiệp khi nợ vay đến hạn, do vậy họ
thường chỉ tập trung phân tích khả năng thanh toán lãi vay và thanh toán nợ
gốc vào ngày đáo hạn, những phân tích này thường được giới hạn trong một
khung thời gian cụ thể. Các chủ nợ dài hạn lại có những đánh giá và xem xét kĩ
lưỡng hơn đối với khả năng thanh toán của doanh nghiệp, họ cần xem xét khả
năng sinh lời và sự ổn định của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian
tương đối dài. Do vậy, một sự biến động trong ngắn hạn của doanh nghiệp có
thể là mối quan tâm lớn của các chủ nợ ngắn hạn nhưng chưa chắc đã là mối
lưu tâm của các chủ nợ dài hạn.
- Đối với các nhà cung ứng hàng hóa, dịch vụ cho doanh nghiệp:
Các nhà cung cấp thường xuyên cho doanh nghiệp thường chấp nhận
một thời hạn tín dụng cho các giao dịch hàng hóa, dịch vụ giữa hai bên. Do