Đồ án: Đánh giá tác động môi trường dự án xây dựng các hồ chứa nhỏ thuộc vùng đệm vườn quốc gia

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA KHÍ TƯỢNG - THỦY VĂN

ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG DỰ ÁN XÂY DỰNG CÁC
HỒ CHỨA NHỎ THUỘC VÙNG ĐỆM VƯỜN QUỐC GIA NAM
CÁT TIÊN – TỈNH BÌNH PHƯỚC

Sinh viên thực hiện: Phạm Tuấn Anh
Giáo viên hướng dẫn: Ths. Lê Thu Trang

Hà Nội, năm 2014


Đồ án tốt nghiệp đại học

Trường ĐH TN&MT HN

1

LỜI CẢM ƠN
Đồ án tốt nghiệp“ Đánh giá tác động môi trường dự án xây dựng các hồ chứa
nhỏ thuộc vùng đệm Vườn Quốc gia Nam Cát Tiên – Tỉnh Bình Phước” hoàn thành tại
Khoa Khí tượng Thủy văn- Tài nguyên nước thuộc trường Đại học Tài nguyên và Môi
trường Hà Nội vào tháng 6 năm 2014.
Trước hết, em xin bày tỏ lòng cám ơn sâu sắc tới quý Thầy, Cô giáo trong Khoa
Khí tượng Thủy văn - Tài nguyên nước đã tạo điều kiện tốt nhất trong quá trình em thu
thập và xử lý số liệu phục vụ quá trình thực hiện Đồ án Tốt nghiệp.
Đặc biệt em xin bày tỏ sự cảm ơn chân thành tới Ths. Lê Thu Trang.Cô đã tận
tình chỉ bảo cho em trong suốt quá trình thực hiện Đề tài.
Trong khuôn khổ của Đồ án Tốt nghiệp, do điều kiện có hạn, nên không tránh

khỏi những hạn chế và thiếu sót. Rất mong nhận được các ý kiến đóng góp quý báu của
các thầy, cô giáo và những người quan tâm.
Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, tháng 6 năm 2014
Sinh viên
Phạm Tuấn Anh

Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

2

Trường ĐH TN&MT HN

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................. 1
DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU............................................................................ 5
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................... 7
DẪN LỜI NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI HƯỚNG ............................................................. 8
DẪN LỜI NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI PHẢN BIỆN ...................................................... 9
LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 10
CHƯƠNG I :TỔNG QUAN VỀ ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG VÀ
PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG CHO HỒ CHỨA NHỎ.
........................................................................................................................................ 12
1.2. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN ĐTM TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở VIỆT NAM ........ 13

1.3. YÊU CẦU VỀ ĐTM CỦA VIỆT NAM VÀ MỘT SỐ TỔ CHỨC QUỐC TẾ . 15
1.3.1. Yêu cầu về ĐTM của Việt Nam................................................................... 15
1.3.2. Yêu cầu về ĐTM của ngân hàng Thế giới ................................................... 16
1.4. TỔNG QUAN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI
TRƯỜNG ................................................................................................................... 19
1.5. GIỚI THIỆU VỀ CÁC HỒ CHỨA VÀ DỰ ÁN ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI
TRƯỜNG ĐỐI VỚI CÁC HỒ CHỨA ...................................................................... 23
1.5.1. Các vấn đề môi trường do vị trí dự án ......................................................... 23
1.5.2. Các vấn đề môi trường liên quan đến thiết kế ............................................. 23
1.5.3. Các vấn đề môi trường liên quan đến giai đoạn xây dựng........................... 24
1.5.4. Các vấn đề liên quan đến khai thác vận hành .............................................. 24
1.5.5. Các biện pháp tiềm năng để cải thiện môi trường ....................................... 24
1.5.6. Xem xét khả năng kết hợp thủy điện ........................................................... 24
CHƯƠNG II :ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA KHU VỰC DỰ
ÁN .................................................................................................................................. 26
2.1. GIỚI THIỆU VỀ DỰ ÁN ................................................................................... 26
2.1.1. Vài nét về dự án .......................................................................................... 26
2.1.3. Bố trí các hạng mục công trình .................................................................... 32
Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

3

Trường ĐH TN&MT HN

2.1.4. Xác định tiêu chuẩn chỉ tiêu kỹ thuật ........................................................... 33

2.1.5. Khối lượng vốn đầu tư và tổ chức thi công.................................................. 37
2.2.1. Môi trường đất ............................................................................................. 44
2.2.2. Môi trường nước .......................................................................................... 52
2.2.3. Môi trường không khí .................................................................................. 56
2.2.4. Tồn lưu chất độc quân sự ............................................................................. 57
2.2.5. Điều kiện tài nguyên môi trường sinh thái................................................... 57
2.3. ĐIỀU KIỆN KINH TẾ XÃ HỘI ......................................................................... 59
2.3.1 Hiện trạng xã hội ........................................................................................... 59
2.3.2. Dân số và dân tộc ......................................................................................... 60
2.3.3. Mức sống và thu nhập của các hộ gia đình .................................................. 61
2.3.4. Cơ sở hạ tầng ................................................................................................ 61
2.4. YÊU CẦU ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG ĐỐI VỚI DỰ ÁN ........ 63
2.4.1. Yêu cầu của Việt Nam ................................................................................. 63
2.4.2. Yêu cầu của ngân hàng thế giới ................................................................... 64
CHƯƠNG III :ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA DỰ ÁN ĐỐI VỚI MÔI TRƯỜNG .... 65
3.1. YÊU CẦU VÀ PHẠM VI ĐÁNH GIÁ .............................................................. 65
3.1.1. Phạm vi tác động về mặt thời gian của dự án xây dựng các đập ................. 65
3.1.2. Phạm vi tác động về mặt không gian của dự án bao gồm............................ 65
3.2. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA DỰ ÁN ĐẾN MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN .... 65
3.2.1. Những hoạt động chính của dự án tác động tới môi trường ........................ 65
3.2.2. Những tác động chính của dự án đến môi trường tự nhiên.......................... 65
3.2.3. Đánh giá tác động của dự án đến môi trường xã hội ................................... 83
3.3. ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH CHI PHÍ LỢI ÍCH MỞ RỘNG ĐỂ
ĐÁNH GIÁ TỔNG HỢP VỀ DỰ ÁN ....................................................................... 85
3.3.1. Các cơ sở tính toán ....................................................................................... 85
3.3.2. Hiệu ích kinh tế ............................................................................................ 86
CHƯƠNG IV :CÁC BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG CỦA DỰ ÁN ĐỐI VỚI
MÔI TRƯỜNG .............................................................................................................. 99
Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

4

Trường ĐH TN&MT HN

4.1. CÁC BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG TỰ
NHIÊN ....................................................................................................................... 99
4.1.1. Trong giai đoạn tiền thi công ....................................................................... 99
4.1.2. Trong giai đoạn thi công .............................................................................. 99
4.1.3. Trong giai đoạn quản lý vận hành .............................................................. 100
4.2. CÁC BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG CỦA DỰ ÁN ĐẾN MÔI
TRƯỜNG XÃ HỘI .................................................................................................. 100
4.3. TỔNGHỢP ........................................................................................................ 101
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................... 104

Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

5

Trường ĐH TN&MT HN

DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU
A. DANH MỤC HÌNH
Hình 2 – 1 : Bản đồ gianh giới và phân bố rừng vườn quốc gia Cát Tiên ..................... 26
Hình 2 – 2 : Bản đồ khu vực vườn quốc gia Nam Cát Tiên .......................................... 28

A. DANH MỤC BẢNG
Bảng 2 – 1: Nhu cầu dùng nước của cây trồng tính theo chương trình Cropwat .......... 34
Bảng 2 – 2: Mức tưới cho lúa và cà phê tại mặt ruộng theo các tháng như sau ............ 34
Bảng 2 – 3: Đường quan hệ lòng hồ Dak Ben ............................................................... 35
Bảng 2 – 4: Đường quan hệ lòng hồ Dak Lah ............................................................... 35
Bảng 2 – 5: Đường quan hệ lòng hồ Dak Ouln.............................................................. 35
Bảng 2 – 6: Mực nước dâng bình thường của hồ Dak Lah, Dak Ben và Dak Ouln ...... 36
Bảng 2 – 7: Mực nước lũ thiết kế công trình Dak Lah, Dak Ben và Dak Ouln ............. 37
Bảng 2 – 8: khối lượng giải tỏa mặt bằng xây dựng ...................................................... 37
Bảng 2 – 9: Tổng mức đầu tư của dự án. ....................................................................... 38
Bảng 2 – 10: Tổng mức đầu tư của dự án ...................................................................... 38
Bảng 2 – 11: Nhu cầu thiết bị thi công cả cho mỗi công trình ...................................... 41
Bảng 2 – 12: Bảng vật tư vật liệu chính ......................................................................... 43
Bảng 2 – 13: Tình hình sử dụng đất huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước ........................ 50
Bảng 2 – 14: Cơ cấu cây trồng trên địa bàn nghiên cứu ................................................ 51
Bảng 2 – 15: Năng suất cây trồng qua các năm (ĐVT : tạ/ha) ...................................... 51
Bảng 2 – 16: Chất lượng nước mặt tại các suối Dak Lah, Dak Ben và Dak Ouln......... 53
Bảng 2 – 17: Chất lượng nước ngầm tại các suối Dak Lah, Dak Ben và Dak Ouln ...... 54
Bảng 2 – 18: Sự khác biệt giữa chất lượng nước ngầm và nước mặt trong lưu vực ..... 55
Bảng 2 – 19: Khí hậu vùng dự án .................................................................................. 56
Bảng 2 – 20: Thành phần dân tộc................................................................................... 60
Bảng 2 – 21: Mức tăng dân số từ năm 1995 – 2000 ...................................................... 60
Bảng 3 – 1 : Lượng nước trả về hạ lưu trong mùa khô của công trình Dak Ouln (103m3)
........................................................................................................................................ 67
Bảng 3 – 2 : Lượng nước trả về hạ lưu trong mùa khô của công trình Dak Ben (103m3)

........................................................................................................................................ 67
Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

6

Trường ĐH TN&MT HN

Bảng 3 – 3 : Lượng nước trả về hạ lưu trong mùa khô của công trình Dak Ben (103m3)
........................................................................................................................................ 67
Bảng 3 – 4 : Các đặc trưng dòng chảy của công trình Dak Ouln................................... 69
Bảng 3 – 5 : Kết quả tính toán đặc trưng dòng chảy năm thiết kế ................................. 70
Bảng 3 – 6 : Kết quả phân phối dòng chảy năm công trình Dak Ouln theo hai tuyến .. 70
Bảng 3 – 7 : Phân phối ∆z cho các tháng theo tỷ lệ bốc hơi Piche ................................ 71
Bảng 3 – 8 : Lượng nước yêu cầu hàng tháng tuyến hạ lưu ......................................... 71
Bảng 3 – 9 : Lượng nước yêu cầu hàng tháng tuyến hạ lưu ......................................... 72
Bảng 3 – 10: Đặc trưng hồ chứa Dak Ouln tuyến hạ lưu ............................................... 72
Bảng 3 – 11 : Đặc trưng hồ chứa Dak Ouln tuyến thượng lưu ...................................... 73
Bảng 3 – 12: Phân phối dòng chảy năm thiết kế hồ Dak Lah ........................................ 75
Bảng 3 – 13 : Lượng nước yêu cầu hàng tháng hồ Dak Lah ......................................... 77
Bảng 3 – 14 : Đặc trưng hồ chứa Dak Lah .................................................................... 78
Bảng 3 – 15: Phân phối dòng chảy năm thiết kế hồ Dak Lah ........................................ 80
Bảng 3 – 16 : Lượng nước yêu cầu hàng tháng hồ Dak Ben ......................................... 80
Bảng 3 – 17: Đặc trưng hồ chứa Đak Ben ..................................................................... 81
Bảng 3 – 18 : Khối lượng giải tỏa mặt bằng xây dựng .................................................. 83
Bảng 3 – 19 : Chi phí và thu nhập của 1 ha cà phê trước dự án (1000 đ) ...................... 88

Bảng 3 – 20 : Chi phí và thu nhập của 1 ha cà phê sau dự án (1000 đ) ......................... 88
Bảng 3 – 21 : Chi phí và thu nhập của 1 ha lúa Đông – Xuân (1000 đ) ........................ 89
Bảng 3 – 22 : Chi phí và thu nhập của 1 ha lúa Hè – Thu (1000 đ) .............................. 89
Bảng 3 – 23 : Tổng hợp hiệu ích trước và sau dự án công trình Dak Lah ..................... 90
Bảng 3 – 24 : Tổng hợp hiệu ích trước và sau dự án công trình Dak Ben..................... 90
Bảng 3 – 26 : Tổng hợp hiệu ích trước và sau dự án công trình Dak Ouln phương án hạ
lưu................................................................................................................................... 91
Bảng 3 – 27 : Tính toán các chỉ tiêu kinh tế NPV, IRR dự án Dak Lah ........................ 93
Bảng 3 – 28 : Bảng tính các chỉ tiêu kinh tế NPV, IRR dự án Dak Ben. ...................... 94
Bảng 3 – 29 : Bảng tính các chỉ tiêu kinh tế NPV, IRR dự án Dak Ouln phương án
thượng lưu ...................................................................................................................... 96
Bảng 3 – 30 : Bảng tính các chỉ tiêu kinh tế NPV, IRR dự án Dak Ouln phương án hạ
lưu................................................................................................................................... 97
Bảng 3 – 31 : Các chỉ tiêu kinh tế dự án Dak Ouln ....................................................... 98

Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

Trường ĐH TN&MT HN

7

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

ĐTM
WB

IEE
EA
BVR
PTNT
MNDBT

: Đánh giá tác động môi trường
: Ngân hàng thế giới
: Báo cáo đánh giá tác động môi trường sơ bộ
: Đánh giá môi trường
: Bảo vệ rừng
: Phát triển nông thôn
: Mực nước dâng bình thường

Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

8

Trường ĐH TN&MT HN

DẪN LỜI NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI HƯỚNG
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………..……………..

Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

9

Trường ĐH TN&MT HN

DẪN LỜI NHẬN XÉT CỦA NGƯỜI PHẢN BIỆN

……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………..……………..

Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

10

Trường ĐH TN&MT HN

LỜI MỞ ĐẦU
Cùng với sự phát triển của toàn cầu, cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật diễn ra
ngày càng mạnh mẽ, nền kinh tế của các quốc gia càng thịnh vượng thì môi trường
ngày càng chịu tác động mạnh mẽ do hậu quả của sự phát triển đó. Con người ngày
càng khai thác triệt để nguồn tài nguyên thiên nhiên để phục vụ cho nhu cầu phát triển
của mình. Việt Nam còn nằm trong những quốc gia mà vấn đề ô nhiễm môi trường
được quan tâm hàng đầu. Cùng với nhịp độ phát triển chung của thế giới thì Việt Nam
còn không ngừng mở rộng hợp tác kinh doanh, quan hệ với tất cả các nước. Điều này
tạo thuận lợi cho Việt Nam trong tình hình hội nhập phát triển nhưng cũng để lại hậu
quả tác động xấu đến môi trường.
Theo quy định tại điều 18 luật bảo vệ môi trường do Quốc hội Nước Cộng Hòa
Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam “Tổ chức cá nhân khi xây dựng, cải tạo vùng sản xuất,
khu dân cư, các công trình kinh tế, khoa học, kỹ thuật, y tế, văn hóa, xã hội, an ninh
quốc phòng, chủ dự án đầu tư nước ngoài hoặc liên doanh vớ nước ngoài, chủ dự án
phát triển kinh tê – xã hội phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường để cơ quan
quản lý nhà nước về môi trường thẩm định”
Phân tích và dự báo đánh giá mức độ tác động đến thành phần môi trường khi
dự án đi vào hoạt động.

Đưa ra các giải pháp hợp lý nhằm giảm thiểu tác động môi trường và các kiến
nghị cần thiết đối với cơ quan chức năng trong quá trình thực hiện dự án.
Để minh chứng cho vấn đề trên chuyên đề này thực hiện đánh giá tác động môi
trường dự án xây dựng các hồ chứa nhỏ thuộc vùng đệm Vườn Quốc gia Nam Cát Tiên
– Tỉnh Bình Phước
Trong quá trình thực hiện đánh giá tác động môi trường đối với dự án, đã sử
dụng phương pháp phân tích chi phí – lợi ích mở rộng để đánh giá và tính toán lợi ích
của dự án.
Cấu trúc chuyên đề gồm 4 phần :
Phần I : Tổng quan về đánh giá tác động môi trường và phương pháp đánh giá tác động
môi trường cho hồ chứa nhỏ
Phần II : Đặc điểm tự nhiên kinh tế xã hội của khu vực dự án
Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn


Đồ án tốt nghiệp đại học

Trường ĐH TN&MT HN

11

Phần III : Đánh giá tác động của dự án đối với môi trường
Phần IV : Các biện Pháp giảm thiểu tác động của dự án đối với môi trường
Kết luận và Kiến nghị

Ngành Thủy văn

Khoa Khí tượng Thủy văn