Phỏng vấn nhà văn Tạ Duy Anh

Tạ Duy Anh: Không nói dối đã là lương thiện...
22/09/2008 23:01 – Báo Thanh niên.

Nhà văn Tạ Duy Anh
Ít có nhà văn nào mỗi lần ra sách lại được bàn tán xôn xao như Tạ Duy
Anh. Giã biệt bóng tối chưa hết ồn ào, Tạ Duy Anh lại sắp công bố Những
giấc mơ của tôi...
* Ít có nhà văn Việt Nam nào mỗi khi sách ra lại được dư luận hào hứng
bàn tán và phản ứng trái chiều như Tạ Duy Anh. Nhất là khi có một viện
chuyên nghiên cứu về văn chương đã tổ chức hội thảo để bàn về cuốn tiểu
thuyết hơn 200 trang Giã biệt bóng tối. Điều này có khiến cho anh tự rung
đùi, thích thú?
- Tôi chỉ cảm thấy điều đó giống như một gánh nặng. Sự thật thì không phải
lúc nào cũng sung sướng khi được nhiều người mang ra bàn tán. Khi đó tôi
chỉ thèm được yên tĩnh để suy nghĩ. Tôi là người luôn có quá nhiều việc
phải làm và nó thu hút toàn bộ mối quan tâm của tôi. Vì thế, với tôi, mỗi
cuốn sách ra đời giống như xong một việc. Rung đùi thì không - vì tôi ghét
thói quen đó, nhưng thở phào thì có đấy.
* Nhiều người cho rằng Giã biệt bóng tối của anh đượm màu sắc u ám, đen
tối và... tục tĩu. Anh có muốn "nói lại" không?
- Những gì có thể nói thì tôi đã nói trong tác phẩm. Tôi tuyệt đối tin vào trái
tim trong sáng của mình, vì thế hãy để mặc ai muốn nghĩ thế nào cũng
được. Mà cứ cho là nhiều người nghĩ như thế đi thì... họ vẫn không phải là
tất cả.
* Anh hay nói về sự phù phiếm của cuộc đời và sự phù phiếm của việc theo
đuổi những cái phù phiếm đó. Vậy, thế nào là phù phiếm, theo quan niệm
của anh, và anh làm gì để thoát khỏi nó?
- Phải ngoài ba mươi tuổi tôi mới nhận ra rằng, những việc đáng làm ở mỗi
người luôn chỉ bằng một phần nhỏ những việc không đáng làm, những việc
thuộc loại vớ vẩn. Theo tôi, việc gì đáng làm mà không làm đến nơi đến
chốn, việc gì không đáng làm mà dồn hết tâm huyết, sức lực vào để làm thì

chính là phù phiếm.
* Vì sao những trang viết trong trẻo nhất của anh lại là những trang viết về
gái điếm, về những đứa trẻ lang thang, bụi bặm, còn giới trí thức thì trở nên
xấu xí, kệch cỡm? Có bi quan quá không?
- Điều đó chỉ chứng tỏ tầng lớp người mà chúng ta quen gọi là dưới đáy ấy
còn đáng kính trọng và đáng cho tôi hy vọng.
"Sau mỗi tác
phẩm, tôi hy vọng
mình làm thay đổi
điều gì đó theo
chiều hướng tốt
lên, trước hết là từ
chính mình" - Nhà
văn Tạ Duy Anh
* Tập sách sắp xuất bản của anh - Những giấc mơ của tôi - kể lại những
giấc mơ của anh. Tại sao anh tin vào những giấc mơ?
- Tôi đã trải nghiệm đủ để nhận ra rằng có những điều ta không thể đặt câu
hỏi tại sao. Không thể nói là tôi tin vào những giấc mơ mà những giấc mơ
cho tôi biết trước hiện thực sẽ xảy đến. Và nó không hề đánh lừa tôi. Nếu là
bạn, bạn sẽ nghĩ là mình tin hay mình thấy?
* Những giấc mơ "tầm phào" ấy giúp ích gì cho anh, và cho độc giả?
- Những giấc mơ làm thay đổi cuộc đời một con người, một nhà văn, hoàn
thiện nhân cách ở anh ta thì không thể nói là tầm phào được. Tôi chỉ biết
chắc những gì tác động đến tôi qua những giấc mơ như vậy. Đó là nó cho
tôi vững tin vào tương lai, vào ý nghĩa của những hành vi mang tính đạo
đức, vào sức mạnh mỗi người có thể có và vào kiếp sau, kiếp sống cần
được chuẩn bị kỹ lưỡng hơn kiếp sống hiện tại.
* Anh nói với một nhà văn, một trí thức, điều quan trọng là cố gắng sống
sao cho lương thiện. Anh có thể nói rõ hơn?
- Trí thức là bộ phận tinh hoa của mỗi dân tộc. Chỉ trí thức mới phải gánh

chịu trách nhiệm là những kẻ được trao sứ mệnh. Một dân tộc được kính
trọng hay bị coi thường đều quyết định bởi tầng lớp trí thức. Vì cái sứ mệnh
lớn lao đó mà phải sống xứng đáng, không được cam chịu cúi đầu, không
được ngoan ngoãn làm những con vẹt, không được bán mình vì danh hay
vì lợi hay vì bất cứ quyền lợi cá nhân nào khác. Trí thức không được nói
dối. Theo tôi, bệnh nói dối của trí thức mới là hiểm họa lâu dài. Vì thế,
không nói dối đã là một người lương thiện rồi.
Y Nguyên
(thực hiện