ẢNH HƯỞNG và kế THỪA NHỮNG THÀNH tựu của PHONG TRÀO THƠ mới TRONG THƠ 1945 1975

www.trungtamtinhoc.edu.vn

CHỦ ĐỀ:

ẢNH HƯỞNG VÀ KẾ THỪA
NHỮNG THÀNH TỰU CỦA
PHONG TRÀO THƠ MỚI
TRONG THƠ 1945-1975

L/O/G/O
www.trungtamtinhoc.edu.vn


THÀNH VIÊN NHÓM:
1.Ngô Thị Ngọc Ngân
2.Nguyễn Thị Thảo Nguyên
3.Tô Thị Ngọc Hiếu
4.Nguyễn Thị Mỹ Duyên
5.Trần Thị Ngọc Châu
6. Nguyễn Thị Hạnh

www.trungtamtinhoc.edu.vn


BỐ CỤC:
KHÁI QUÁT THƠ GIAI ĐOẠN 1945-1975
ẢNH HƯỞNG VỀ NỘI DUNG
ẢNH HƯỞNG VỀ NGHỆ THUẬT
TỔNG KẾT

www.trungtamtinhoc.edu.vn

NỘI DUNG:

Lòng yêu
nước

Quan niệm về
tình yêu trong
thơ kháng chiến

www.trungtamtinhoc.edu.vn

Cái tôi trữ tình
quần chúng

Nền văn học chủ yếu
sáng tác theo cảm
hứng lãng mạn


NGHỆ THUẬT:

Thể thơ

Hình thức

www.trungtamtinhoc.edu.vn

Ngôn ngữ

Cảm hứng
sáng tạo


KHÁI QUÁT THƠ GIAI ĐOẠN 1945-1975
Kế thừa những truyền thống và kinh nghiệm của các
thời kì trước, văn học Việt Nam 1945- 1975 đã xứng
đáng với sứ mệnh cao cả của một nền văn học trong
thời đại mới. Đổi mới về nội dung tư tưởng, cảm xúc
và hình thức nghệ thuật nhưng không hề đứt đoạn
với nền thơ dân tộc từ ca dao, thơ cổ điển trung đại
đến thơ mới.
Các nhà thơ thời kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ
như Tố Hữu, Nguyễn Đình Thi, Phạm Tiến Duật, Vũ
Cao, Chính Hữu, Xuân Diệu,... đã có nhiều tìm tòi,
sáng tạo góp phần đổi mới thi ca Việt Nam.
www.trungtamtinhoc.edu.vn


NỘI DUNG:
1. Lòng yêu nước
Lột sắt đường tàu
Rèn thêm dao kiếm
Áo vải chân không
Đi lùng giặc đánh
(trích Nhớ-Hồng Nguyên)

www.trungtamtinhoc.edu.vn

NỘI DUNG:
1. Lòng yêu nước
Súng
nổ
rung
trời
giận
dữ
➔ Lòng yêu nước thời kì 1945-1975 là yêu
Người
lên như
bờ
nước
công khai,
còn nước
thời kìvỡ
1930-1945
là
từ máu
lửa
yêuNước
nước Việt
thầmNam
kính (do
thời kì
này bị
Rũthuộc)
bùn đứng dậy sáng lòa.
Pháp

(trích Đất nước-Nguyễn Đình Thi)

www.trungtamtinhoc.edu.vn


NỘI DUNG:
2. Cái tôi trữ tình quần chúng

Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom
(trích Khoảng trời và hố bom - Lâm Thị Mỹ Dạ)

➔ Toàn bộ sức lực của dân tộc đã được vắt kiệt ra vì công
cuộc giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. Chủ
nghĩa anh hùng đã được phát huy cao độ, mỗi con
người đều sẵn sàng hi sinh cho cuộc chiến của dân
tộc. Cô gái trẻ trong bài đã sẵn sàng đánh đổi cuộc
sống của mình để bảo vệ sự toàn vẹn của con đường
“cho đoàn xe kịp giờ ra trận”.
www.trungtamtinhoc.edu.vn


NỘI DUNG:
2. Cái tôi trữ tình quần chúng
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
( trích Người con gái Việt Nam - Tố Hữu)
➔ Bài thơ “Người con gái Việt Nam” được Tố Hữu viết
tặng chị Trần Thị Lý - nữ chiến sĩ cách mạng kiên trung
của Quân đội nhân dân Việt Nam, luôn một lòng trung

thành với Đảng, không chịu khuất phục trước những đòn
tra tấn dã man của quân thù.
www.trungtamtinhoc.edu.vn


NỘI DUNG:
3. Quan niệm về tình yêu trong thơ kháng chiến (19451975)
3.1. Tình yêu mang niềm đau mất mát thời kháng chiến
Tình cảm thầm yêu trộm nhớ của tuổi học trò đành phải
ngăn lại trước nhiệm vụ thiêng liêng của đất nước. Chẳng
ai nói với ai điều gì song cả hai đều hiểu:
Họ chia tay
Vẫn chẳng ai nói điều gì
Mà hương thầm thơm mãi bước người đi
(trích Hương thầm – Phan Thị Thanh Nhàn)
www.trungtamtinhoc.edu.vn


NỘI DUNG:
3.1 Tình yêu mang niềm đau mất mát thời kháng
chiến
❖Nỗi đau mất người yêu đã được hai nhà thơ kí
thác qua nhiều hình ảnh đau thương, tan tác:
Anh ngước nhìn lên hai dốc núi
Hàng thông bờ cỏ con đường quen
Nắng lụi bỗng dưng mờ bóng khói
Núi vẫn đôi mà anh mất em!
( trích Núi đôi – Vũ Cao)

www.trungtamtinhoc.edu.vn

NỘI DUNG:
3.1 Tình yêu mang niềm đau mất mát thời kháng
chiến
❖ Thời chống Mỹ, người ta dám “yêu nhau” trong thơ và
cũng dám gác lại tình yêu ấy vì nghĩa vụ đỗi với Tổ
quốc. Tình yêu đôi lứa của hai trái tim nhưng không
mang màu sắc vị kỉ cá nhân mà thăng hoa rực rỡ vô
cùng.

Gió nói tôi nghe những tiếng thì thào
Khi Tổ quốc cần họ biết sống xa nhau
(trích Cuộc chia li màu đỏ - Nguyễn Mĩ) )
www.trungtamtinhoc.edu.vn


Trái tim đau nỗi đau mất nước
Anh ơi anh – khi Tổ quốc yêu cầu
Ta sẵn sàng gởi lại nhớ thương nhau
Theo bước hành quân kháng chiến
(trích Nhớ - Hoàng Thị Minh Khanh)

➔Khao khát yêu thương, mong nhớ là vậy, nhưng chiến
tranh đã ngăn cách tình yêu, ngăn trở đời thường. Vì thế,
thời chiến tranh, thơ viết về tình yêu lại càng mãnh liệt,
cuốn hút. Và thơ ca xây dựng hình tượng về tình yêu –
nỗi nhớ trong sự chia xa luôn thể hiện tính nhân văn sâu
sắc.
www.trungtamtinhoc.edu.vn

3.2 Tình yêu thiên nhiên
“ Bảy năm về trước em mười bảy
Anh mới đôi mươi trẻ nhất làng
Xuân Dục – Đoài Đông hai cánh lúa
Bữa thì em tới bữa anh sang”
(trích Núi Đôi – Vũ Cao)
➔Tình yêu của họ không biết bắt đầu từ bao giờ, nhưng
nó gắn bó với cánh đồng, với đồi núi của làng quê
Xuân Dục – Đoài Đông

www.trungtamtinhoc.edu.vn


3.2 Tình yêu thiên nhiên
“Cảnh rừng Việt Bắc thật là hay
Vượn hót chim kêu suốt cả ngày
Khách đến thì mời ngô nếp nướng
Săn về thường chén thịt rừng quay
Non xanh nước biếc tha hồ
Rượu ngọt, chè tươi mặc sức say
Kháng chiến thành công ta trở lại
Trăng xưa, hạc cũ với xuân này”
(trích Cảnh rừng Việt Bắc-Hồ Chí Minh)
➔Sự gắn kết thiên nhiên với con người, con người với
thiên nhiên ở một nơi thiên nhiên vẫn như còn nguyên sơ
và con người vẫn nguyên vẹn tình yêu tha thiết với thiên
nhiên
www.trungtamtinhoc.edu.vn

3.2 Tình yêu thiên nhiên
“Em ơi! Buồn làm chi

Anh đưa em về sông Đuống
Ngày xưa cát trắng phẳng lì
Sông Đuống trôi đi
Một dòng lấp lánh
Nằm nghiêng nghiêng trong kháng chiến trường kỳ
Xanh xanh bãi mía bờ dâu
Ngô khoai biêng biếc
(trích Bên kia sông Đuống)

➔Hình ảnh sông Đuống được miêu tả cụ thể, đẹp đẽ, sống
động, nó giống như một chinh thể đẹp mà ở góc nhìn nào
người ta cũng cảm nhận được và kiêu hãnh với vẻ đẹp của
nó
www.trungtamtinhoc.edu.vn


3.3 Tình yêu đôi lứa hướng về tổ quốc
Giấu một chùm hoa trong chiếc khăn tay
Cô bé ngập ngừng sang nhà hàng xóm
Bên ấy có người ngày mai ra trận
Cô gái như chùm hoa lặng lẽ
Nhờ hương thơm nói hộ tình yêu
(trích Hương thầm-Phan Thị Thanh Nhàn)
➔Đóa hoa của Phan Thị Thanh Nhàn trong bài thơ
“Hương thầm” lại rất khiêm nhường, lặng lẽ, đằm

thắm trong nhiệm vụ làm sứ giả cho tình yêu

www.trungtamtinhoc.edu.vn


3.3 Tình yêu đôi lứa hướng về tổ quốc
Từ nơi em gửi đến nơi anh
Những đoàn quân trùng trùng ra trận
Như tình yêu nối lời vô tận
Đông Trường Sơn nối Tây Trường Sơn
(trích Trường Sơn Đông Trường Sơn Tây-Phạm Tiến Duật)
➔Những da diết riêng tư không tách rời hơi thở và nhịp
sống của cả một thế hệ.

www.trungtamtinhoc.edu.vn


3.3 Tình yêu đôi lứa hướng về tổ quốc
Xưa yêu quê hương vì có chim có bướm
Có những ngày trốn học bị đòn, roi
Nay yêu quê hương vì trong từng nắm đất?
Có một phần xương thịt của em tôi
(trích Quê hương-Giang Nam)
➔Dù phải vĩnh viễn cách xa nhau nhưng trái tim yêu
không hề bi luỵ, người ta lại càng thêm yêu và
càng cầm chắc tay súng hơn trước quân thù

www.trungtamtinhoc.edu.vn

3.3 Tình yêu đôi lứa hướng về tổ quốc
➔ Tình yêu trong Thơ mới là lãng mạn, thơ mộng, bay bổng,
choáng ngợp, say men nhưng tình yêu chưa bắt nguồn từ
thực tế cho nên nó dễ dàng gặp trắc trở, éo le, ngang trái và
dẫn đến chia li.
➔Thơ tình yêu trong thời kì này luôn có sự hài hòa đan xen
các tình cảm riêng – chung; trong cái chung người ta dễ
dàng tìm thấy cái riêng và trong cái riêng vẫn có sự hiện
hữu của cái chung
➔Thơ tình yêu thời kháng chiến cũng lãng mạn, mơ mộng,
thăng hoa tâm hồn nhưng còn có thêm sự hài hòa, kết hợp
với hoàn cảnh cụ thể của đời sống. Tình yêu đậm chất lãng
mạn nhưng lại rất thực, không mộng ảo. Chính điều này đã
làm nên chất lãng mạn cách mạng trong thơ viết về tình yêu
kháng chiến
www.trungtamtinhoc.edu.vn


4. Nền văn học chủ yếu sáng tác theo cảm hứng
lãng mạn:
❖ Cảm hứng lãng mạn là gì?
Là những khát vọng, hoài bảo ước mơ lớn lao và đầy tin
tưởng về tương lai của đất nước, con người .Là sự kết hợp
hài hoà giữa các nhân tố hiện thực và lãng mạn. Là đặc
trưng của thơ ca thời kì này.
Ngực lép bốn nghìn năm, trưa nay cơn gió mạnh
Thổi phồng lên. Tim bỗng hóa mặt trời.
(trích Huế tháng tám – Tố Hữu)

❖ Khúc tráng ca ghi lại khí thế hào hùng có một không hai

trong lịch sử.
www.trungtamtinhoc.edu.vn


4. Nền văn học chủ yếu sáng tác theo cảm hứng
lãng mạn:
❖ Sự chuyển đổi cảm hứng của phong trào thơ mới:
“Việt Nam sau một thời lao khổ
Bây giờ cười như hoa nở
Hội loài người vui vẻ lắm ngày mai.”
(trích Trở về -Xuân Diệu)

❖ Biểu dương cái mới nảy sinh trong cuộc đấu tranh của
dân tộc của nhân dân của đất nước mến yêu vô hạn.

www.trungtamtinhoc.edu.vn


4) Nền văn học chủ yếu sáng tác theo cảm hứng
lãng mạn:
Nhớ đêm ra đi, đất trời bốc lửa
Cả kinh thành nghi ngút cháy sau lưng
Những chàng trai chưa trắng nợ anh hùng
Hồn mười phương phất phơ cờ đỏ thắm
Rách tả tơi rồi đôi giày vạn dặm
Bụi trường chinh phai bạc áo hào hoa.
(trích Ngày về - Chính Hữu)

➔Bao chàng trai Hà Nội lên đường cứu nước với hào khí
lãng mạn của tuổi trẻ căng đầy nhựa sống.

www.trungtamtinhoc.edu.vn


4) Nền văn học chủ yếu sáng tác theo cảm hứng
lãng mạn:
Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai
(trích Theo chân Bác – Tố Hữu)

➔Giải phóng Miền Nam thống nhất đất nước đó là khát
vọng một đời của Bác và toàn dân tộc.Trong những năm
chiến tranh chống Mỹ, Miền bắc không tiếc sức người
sức của ,chi viện tất cả cho Miền Nam thân yêu.

www.trungtamtinhoc.edu.vn