VÌ SAO VIET NAM PHAI DOI MOI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT

MÔN CƠ SỞ TỰ NHIÊN XÃ HỘI 2-SỬ

Bài thuyết trình
CHỦ ĐỀ
Vì sao Việt Nam phải đổi mới


DANH SÁCH THÀNH VIÊN TRONG NHÓM

•
•
•
•
•
•
•

Nguyễn Thị Mai Phương
Lê Thị Thanh Hoa
Phạm Thị Hòa
Nguyễn Thái Lâm Hoàn
Trần Thị Bích
Trần Thị Thùy Dương
Nguyễn Minh Thư

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

2


Đổi mới là gì?

•

Đổi mới là quá trình mang tính chủ động, nằm trong quy luật vận động và
phát triển tự thân của sự vật. Điều này có nghĩa rằng đổi mới là một công
việc diễn ra hằng ngày. Bất cứ sự vật, hiện tượng, cá nhân và cộng đồng dân
tộc nào cũng luôn luôn trải qua thời kì đổi mới như là bản năng để tự thích
nghi với những thay đổi của môi trường sống.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

3


Nội dung thuyết trình
Bối cảnh trước đổi mới

Trong nước

Thế giới

Cách mạng KH- KT phát triển mạnh
Tác động đến tình hình thế giới.

Khủng hoảng ở Liên Xô và các nước XHCN

Nước ta còn gặp nhiều khó khăn sau khi thực hiện
hai kế hoạch 5 năm

Nước ta rơi vào tình trạng khủng hoảng

Đòi hỏi Đảng và Nhà nước phải tiến hành đổi mới


1.TÌNH HÌNH THẾ GIỚI

•

Đứng trước những thay đổi to lớn và toàn diện của tình hình thế giới nhất là những
thay đổi trong quan hệ giữa các nước do tác động mạnh của KH-KT
xu thế toàn cầu hóa ngày càng mở rộng.

•

Những năm đầu của thập kỉ 80 (đặc biệt 1985 trở đi) Liên Xô và các nước Đông Âu
nổi lên làn sóng cải cách, cải tổ cơ chế quan liêu bao cấp của CNXH làm cho các nước
này lâm vào khủng hoảng trầm trọng.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

5

1.TÌNH HÌNH THẾ GIỚI

• Trong khi đó, các nước TBCN biết vươn lên lấy cơ hội để phát triển và có nhiều
thành tựu.

• Ở châu Á, Trung Quốc đã khởi xướng cuộc cách mạng cải tổ từ đại hội XII tới đại
hội XIII đạt được những thành tựu tiêu biểu.
Trước xu thế chung của thời đại đó chính là đổi mới thì yêu cầu nước ta phải
đổi mới chính sách nếu không nước ta sẽ không nằm trong quỹ đạo này mà sẽ bị bật
ra khỏi thế giới.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

6


1.TÌNH HÌNH THẾ GIỚI

Chính vì vậy, việc đổi mới trở thành nhu cầu tất yếu là nhiệm vụ sống
còn đối với mọi quốc gia, do đó Việt Nam phải đổi mới để phù hợp với nhu cầu thế
giới.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

7

2) Tình hình Việt Nam

a) Tình hình kinh tế:
➢)Trong kế hoạch 5 năm (1976-1980), Đảng ta đã thống nhất sẽ hoàn thành hai mục
tiêu đó là:

➢)Xây dựng một bước cơ sở vật chất kĩ thuật của CNXH.
➢)Hình thành bước đầu cơ cấu kinh tế mới trong cả nước và cải thiện một bước đời sống của
nhân dân lao động.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

8


Nhằm thực hiện mục tiêu đó, nhân dân ta cả hai miền Nam-Bắc đã nổ lực hàn gắn vết thương
chiến tranh, khôi phục kinh tế, ổn định sản xuất và đời sống:

+ Ở miền Bắc: nhiều cơ sở kinh tế quốc doanh được phục hồi, mở rộng.

✓ Mô hình tập thể hóa trong nông nghiệp được đẩy lên mức cao nhất.

+ Ở miền Nam: sau 1975, công cuộc cải tạo XHCN được tiến hành nhằm thống nhất nền kinh
tế theo mô hình chung trong cả nước.

✓ Đối tượng của công cuộc cải tạo này chủ yếu vẫn là kinh tế tư nhân và kinh tế cá thể.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

9


•
•

Trong công nghiệp:
Nhà nước đã quốc hữu hóa và chuyển thành quốc doanh, tất cả các xí nghiệp công quản, các xí
nghiệp tư sản mại bản và tư sản bỏ chạy ra nước ngoài.

•
•
•

Đối với tư sản loại nhỏ được cải tạo bằng con đường thành lập xí nghiệp công tư hợp doanh.
Trong thương nghiệp:
Đảng và Nhà nước đã chủ trương phải xóa bỏ ngay thương nghiệp tư bản tư doanh, chuyển đại
bộ phận tiểu thương sang sản xuất.

•
•

Đầu năm 1978, chiến dịch tiến công vào tư sản thương nghiệp được triển khai.
Đồng thời, hệ thống mậu dịch quốc doanh và hợp tác xã mua bán được hình thành và dần dần
chiếm lĩnh thị trường.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

10


•

Trong nông nghiệp:

•

Từ cuối 1978 đến cuối 1980, phong trào hợp tác hóa nông nghiệp được đẩy mạnh ở các
tỉnh phía Nam.

•
•
•

Diện tích ruộng bỏ hoang đã được phục hồi, diện tích trồng trọt đã được tăng lên.
Đặc biệt còn được trang bị thêm máy kéo.
Nền kinh tế miền Nam bước đầu phát triển theo mô hình kinh tế ở miền Bắc cũng như của
cả phe CNXH nói chung.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

11


Tuy nhiên, những thành tựu về kinh tế còn thấp, thậm chí có những điểm không phù hợp, cản
trở sự phát triển của lực lượng sản xuất. Cụ thể:
Khu vực kinh tế quốc doanh và khu vực kinh tế tập thể rơi vào tình trạng đầu tư nhiều nhưng
làm ăn kém hiệu quả.

Ở miền Bắc, quy mô của hợp tác xã nông

Ở miền Nam, các hợp tác xã, tập đoàn sản

nghiệp ngày càng lớn thì hiệu quả càng

xuất được thành lập một cách ồ ạt nhưng cũng

thấp.

không có hiệu quả.

Hàng loạt hợp tác xã và tập đoàn sản xuất bị tan rã.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

12


=> Vì vậy, từ năm 1979 tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân đều giảm.

➢ Năm 1980, kết thúc kế hoạch 5 năm đầu tiên nhưng tất cả 15 chỉ tiêu đều không đạt kế hoạch,
bình quân đầu người không giữ được mức của năm 1976.

➢ Tình trạng thiếu lương thực diễn ra gay gắt. Nhà nước thiếu vốn đầu tư cho nền kinh tế, nhiều
công trình phải bỏ dở, hàng tiêu dùng thiết yếu thiếu trầm trọng.

➢ Bên cạnh đó, với những sai lầm trong phân phối thị trường tài chính, tiền tệ không ổn định nên
lạm phát xảy ra ở mức trầm trọng. Tác động xấu đến đời sống kinh tế- xã hội.
=> Đưa đất nước rơi vào khủng hoảng kinh tế - xã hội.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

13


➢Kế hoạch 5 năm (1981- 1985) Đảng ta đã tiến hành một số đổi mới

•
•

Trong nông nghiệp:
Ngày 13-1-1981, Đảng ta chính thức quyết định chủ trương thực hiện chế độ khoán sản
phẩm cuối cùng đến nhóm và người lao động (thường gọi là khoán 100) được nhân dân
hưởng ứng cao.

• Do đó, họ đã tích cực đầu tư công sức, vật tư phát triển sản xuất.
=> Đây được coi là bước đột phá đầu tiên trong quá trình đổi mới cơ chế quản lý

kinh tế nhà nước.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

14


•

Trong công nghiệp:

• Ngày 21-1-1981, Đảng ta đã ban hành một số nghị định về một số chủ trương và biện pháp
nhằm tiếp tục phát huy quyền chủ động sản xuất kinh doanh.

• Bước khởi đầu cho các doanh nghiệp tiếp cận cơ chế thị trường.
• Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân nên kết quả đổi mới còn hạn chế.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

15


•

Về chính sách giá cả - tiền lương :

•

1981-1982: nhà nước tiến hành điều chỉnh giá cả nhằm đưa hệ thống giá cũ quá thấp, nặng tính bao cấp,
tồn tại suốt mấy chục năm qua tiếp cận với giá cùng thời điểm.

•

Tháng 10- 1985, nhà nước tiến hành tổng điều chỉnh giá đi đôi với xây dựng hệ thống lương theo giá
mới, đồng thời tiến hành đổi tiền. Tuy nhiên, cải cách không mấy thành công, giá thị trường tự do tăng
vọt, chênh lệch giữa 2 loại giá ngày càng lớn gây hỗn loạn thị trường, khó khăn cho đời sống của nhân
dân.

=> Kế hoạch 5 năm lần 2 đã làm rõ những yếu kém của chế độ tập trung quan liêu bao cấp nhưng
chưa đủ sức phá vỡ cơ chế đó càng không đủ khả năng tạo ra một cơ chế mới, chưa tạo động lực
để phát triển kinh doanh, không đạt được chỉ tiêu ban đầu đề ra.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

16


Kết luận về kinh tế qua 2 kế hoạch 5 năm
Qua 2 kế hoạch 5 năm thì nền kinh tế có bước phát triển khá hơn, bình quân và thu nhập quốc dân
cũng tăng hơn. Nhưng nhìn chung kinh tế vẫn đang chiều hướng lâm vào khủng hoảng :
+ Quan hệ sản xuất chưa phù hợp với tích chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.
+ Đại bộ phận vẫn là lao động thủ công, nền kinh tế chủ yếu là sản xuất nhỏ, phân công lao động xã
hội kém phát triển, năng suất lao động rất thấp.
+ Kinh tế tăng trưởng chậm, lạm phát nghiêm trọng, gây tác động xấu đến kinh tế xã hội.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

17


Kết luận về kinh tế qua 2 kế hoạch 5 năm
+ Sản xuất không đáp ứng đủ nhu cầu tiêu dùng của nhân dân và một phần tiêu dùng phải dựa
vào nguồn nước ngoài.
+ Phân phối lưu thông rối ren. Ngân sách nhà nước bội chi liên tục.
+ Cơ sở vật chất kĩ thuật yếu kém, thiếu đồng bộ, trình độ kĩ thuật lạc hậu.
Chính vì vậy, Việt Nam cần phải có một công cuộc đổi mới toàn diện về kinh tế để đưa
nước ta thoát khỏi tình trạng trì trệ, khủng hoảng này.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

18


b) Tình hình chính trị:

•

Trong 1976-1980, Việt Nam đã đạt được một số thành tựu quan trọng như thống nhất đất nước về mặt
nhà nước, thiết lập hệ thống chính trị mới trong cả nước.

•

Sau chiến thắng biên giới phía Tây Nam và phía Bắc, Đảng và nhà nước ta đã tiếp tục chỉ đạo thực hiện
nhiệm vụ củng cố quốc phòng và an ninh, thi hành chính sách hậu phương quân đội.

•

Sự nghiệp bảo vệ tổ quốc, an ninh chính trị giành được nhiều thắng lợi mới, chúng ta đã tiêu diệt và làm
tan rã đại bộ phận lực lượng phản động fulro ở Tây Nguyên, bắt gọn nhiều nhóm phản động, gián điệp
và làm phá sản âm mưu phá hoại của chúng.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

19


b) Tình hình chính trị:

✓25/4/1976, nhân dân khắp hai miền Nam- Bắc nô nức tham gia Tổng tuyển cử bầu Quốc
hội.

✓Tuy nhiên, lực lượng vũ trang gặp nhiều khó khăn.
✓ Bộ máy quản lý cồng kềnh.
✓ Nhiều cấp trung gian vừa kém năng động vừa sinh ra đội ngũ quản lý kém năng lực, phong
cách cửa quyền, quan liêu.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

20


c) Tình hình xã hội (giáo dục, y tế, văn hóa):

o Giáo dục :
o Tháng 1- 1979, bộ chính trị đã ra nghị quyết 14 về cải cách giáo dục nhằm xây dựng và phát
triển hệ thống giáo dục quốc dân thống nhất trong cả nước.

o

Nhiều trường học đã được xây dựng với nhiều loại hình trường lớp được mở ra, hệ thống
dạy chính quy được hình thành.

o Đời sống công nhân viên gặp nhiều khó khăn
o Y tế : Mạng lưới các bệnh viện, phòng khám bệnh, trạm y tế, nhà hộ sinh, cơ sở điều dưỡng
được mở rộng. Tình hình y tế được cải thiện một cách rõ rệt

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

21


o Văn hóa:
- Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao có nhiều tiến bộ, trở thành phong trào
quần chúng trong các địa phương, xí nghiệp, trường học.

- Đã có những đóng góp nhất định trong việc xây dựng nền văn hóa mới, con người mới.
Tuy nhiên, do những chính sách sai lầm về kinh tế dẫn đến đời sống nhân dân ta còn gặp nhiều
khó khăn. Hiện tượng tiêu cực trong xã hội ngày càng nhiều. Công bằng xã hội bị vi phạm.
Pháp luật kỉ cương không nghiêm. Quần chúng giảm lòng tin đối với Đảng và sự điều hành của
Nhà nước.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

22


Kết luận

▪ Thực tiễn 10 năm xây dựng CNXH trên phạm vi cả nước càng khẳng định mô hình kinh tế cũ với đặc
trưng: công hữu hóa về tư liệu sản xuất với 2 thành phần kinh tế chủ yếu là quốc doanh và tập thể, quản
lý nền kinh tế theo cơ chế tập trung quan liêu bao cấp… đã trở thành sức cản lớn đối với sự phát triển
của sản xuất, dẫn đến tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã hội.

▪ Thực tế cuộc sống và sự vận động khách quan của các quy luật kinh tế đòi hỏi Đảng ta phải đổi mới.
Những đổi mới cục bộ trong 2 kế hoạc 5 năm không đủ cải thiện tình hình. Do đó, vấn đề đặt ra cấp
bách bây giờ là phải đổi mới căn bản, đổi mới toàn diện từ nhận thức lý luận một cách khách quan,
khoa học về mô hình CNXH đến tổ chức mô hình đó. Có như vậy mới đưa đất nước thoát khỏi khủng
hoảng kinh tế - xã hội, đưa đất đi lên và hội nhập quốc tế.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

23


Nhận thức của Đảng về công cuộc đổi mới
Đảng đã nhận thấy rằng sau khi thực hiện hai kế hoạch 5 năm
thì:

•

Cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp từ nhiều năm không tạo được động lực phát triển, làm suy
yếu kinh tế xã hội, hạn chế việc sử dụng và cải tạo các thành phần kinh tế khác, kìm hãm sản xuất, làm
giảm năng suất, chất lượng, hiệu quả, gây rối loạn phân phối lưu thông, và dẩn đến nhiều hiện tượng
tiêu cực trong xã hội.

•

Chúng ta mắc sai lầm trong lĩnh vực phân phối lưu thông, buông lỏng trong quản lý kinh tế- xã hội,
những hạn chế đã bộc lộ như bệnh chủ quan nóng vội và bảo thủ trì trệ trong bố trí cơ cấu kinh tế, cải
tạo XHCN.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

24


Nhận thức của Đảng về công cuộc đổi mới

•

Đảng và nhân dân ta vẫn khẳng định đi lên chủ nghĩa xã hội là con đường tất yếu của nước
ta, là sự lựa chọn sáng suốt của Bác Hồ, của Đảng. Xây dựng nước Việt Nam xã hội chủ
nghĩa là mục tiêu, lý tưởng của Đảng và nhân dân.

•

Đảng và Nhà nước xác định xu thế chung của thế giới thời điểm bấy giờ là tập trung phát
triển nền kinh tế và xu thế toàn cầu hóa. Mở rộng và nâng cao hiệu quả của công tác đối
ngoại. Áp dụng KH- KT vào sản xuất.

Nhóm 8

Vì sao Việt nam phải đổi mới

25