Công trình thủy lợi máy đóng mở kiểu vít yêu cầu thiết kế, kỹ thuật trong chế tạo, lắp đặt, nghiệm thu TCVN 83012009

TCVN

TIÊU CHU

N QU

C GI A

TCVN 8301 : 2009
Xu t b n l n 1

CÔNG TRÌNH TH Y L I –
MÁY ÓNG M

KI U VÍT – YÊU C U THI T K , K

THU T TRONG CH T O, L P

T, NGHI M THU

Hydraulics structures - Technical requirements for operating screw
mechanism designing, manufacturing, acceptance, trasfer

HÀ N I - 2009


TCVN 8301 : 2009

2

TCVN 8301: 2009

M cl c
Trang
L i nói đ u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

1 Ph m vi áp d ng: . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

2 Thu t ng và đ nh ngh a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5

3 Ký hi u máy đóng m ki u vít . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

4 Yêu c u chung v k thu t. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

5 Yêu c u v v t li u. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7

6 Yêu c u k thu t v thi t k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

7 Yêu c u k thu t ch t o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

8 Ghi nhãn và s n ph . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

9 L p đ t máy t i công trình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

10 V n hành máy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

11 Quy trình v n chuy n và x p kho. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

12 Nghi m thu, bàn giao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

Ph l c A (Quy đ nh): V t li u ch t o các b ph n máy đóng m ki u vít . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

Ph l c B (Tham kh o): Thi t k các b ph n truy n đ ng c a máy đóng m ki u vít. . . . . . . . . . . . .

21

3


TCVN 8301 : 2009

L i nói đ u

TCVN 8301 : 2009 đ

c chuy n đ i t

14TCN 190 - 2006 Công trình

th y l i - Máy đóng m ki u vít - Thi t k , ch t o, l p đ t, nghi m thu Yêu c u k thu t, theo quy đ nh t i kho n 1 đi u 69 c a Lu t Tiêu chu n
và Quy chu n k thu t và đi m a, kho n 1 đi u 7 c a Ngh đ nh s
127/2007/N -CP ngày 01 tháng 8 n m 2007 c a Chính ph quy đ nh chi
ti t thi hành m t s đi u c a Lu t Tiêu chu n và Quy chu n k thu t.
TCVN 8301 : 2009 do Trung tâm Khoa h c và Tri n khai k thu t th y l i
thu c tr

ng

nông thôn đ

i h c Th y l i biên so n, B Nông nghi p và Phát tri n
ngh , T ng c c Tiêu chu n

o l

ng Ch t l

ng th m

đ nh, B Khoa h c và Công ngh công b t i Quy t đ nh s 3058/Q BKHCN ngày 31 tháng 12 n m 2009.

4


TCVN 8301: 2009

TIÊU CHU

N QU

C GIA

TCVN 8301 : 2009

Công trình th y l i - Máy đóng m ki u vít
Yêu c u k thu t trong thi t k , ch t o, l p đ t, nghi m thu
Hydraulics structures - Technical requirements operating screw mechanism
designing, manufacturing,acceptance, trasfer

1 Ph m vi áp d ng
1.1 Tiêu chu n này quy đ nh các yêu c u v thi t k , ch t o, l p đ t, nghi m thu, bàn giao các máy
đóng m ki u vít dùng đ nâng c a van trong các công trình thu l i, thu đi n, giao thông, c i t o môi

tr

ng.

1.2 Tiêu chu n này áp d ng cho các máy đóng m

ki u vít thu c m i lo i hình: ch t o m i, s a

ch a, ph c h i, nâng c p ho c m r ng.
1.3 Khi nghiên c u, thi t k , ch t o, l p đ t, ngoài vi c tuân theo nh ng quy đ nh trong tiêu chu n
này còn ph i tuân th các tiêu chu n hi n hành khác có liên quan.

2 Thu t ng và đ nh ngh a
2.1
Máy đóng m ki u vít (Operating screw mechanism)
Thi t b c khí thu công d a trên nguyên lý truy n đ ng vít - đai c.
chuy n đ ng t nh ti n kéo c a van lên ho c xu ng theo ph

ai c quay t i ch làm tr c vít

ng d c tr c.

2.2
L c đóng m
L c th ng đ

(Power of press and lift)
c l c c n l n nh t, đ

c xác đ nh

v trí b t l i nh t khi đóng ho c m c a van.

2.3
Máy đóng m ki u vít quay tay (Screw mechanism operated by hand)
Máy đóng m đ

c d n đ ng b ng tay quay.
5


TCVN 8301 : 2009
2.4
Máy đóng m ki u vít ch y b ng đi n (Screw mechanism operated by electric power)
Máy đóng m đ

c d n đ ng b ng đ ng c đi n.

2.5
Ngu n đ ng l c (transfer element)
Ngu n đ ng l c hay b ph n truy n l c là đ ng c đi n ho c quay tay.
2.6
H p gi m t c (Gear box)
B ph n truy n đ ng t ngu n đ ng l c đ n vít me.
2.7
H p ch u l c (Carrier-box)
B ph n truy n chuy n đ ng quay t

h p gi m t c thành chuy n đ ng t nh ti n c a tr c vít và truy n

t i tr ng đóng m xu ng n n. H p ch u l c còn g i là giá đ ho c thân máy, ho c saxi máy đóng m .
2.8
Tr c vít (Ballscrews)
Tr c có ren chuy n đ ng t nh ti n làm nhi m v đóng m c a van.
2.9
B ph n ch th và h n ch hành trình (Indicator odometer)
C c u báo đ m và cho phép c a van đóng m trong kho ng hành trình đã xác đ nh tr

c.

2.10
H n ch mômen quá t i (Overload momentum protection)
C

c u ng t ngu n đi n đ ng c

khi mô men c n l n h n mômen t i đ ng c

nh m b o v an toàn cho máy.

3 Ký hi u
Máy đóng m ki u vít đ

c ký hi u là QV n.

trong đó:
Q là tr s bi u th l c đóng m c a máy đóng m , t n;
V

là ki u máy đóng m tr c vít - đai c;

là bi u th máy đóng m ch y đi n và c quay tay;

6

m t giá tr nh t đ nh,


TCVN 8301: 2009
n là bi u th s tr c vít - đai c; n có giá tr là 1 ho c 2.
VÍ D : Máy 10V 1 là lo i máy đóng m

ki u tr c vít – đai c có l c đóng m

10 t n, ch y đi n (k t

h p quay tay khi không có đi n), có 01 tr c vít – đai c.

4 Yêu c u chung
4.1 Máy đóng m ch y đi n ph i có b ph n quay tay khi m t đi n và ph i có các ti p đi m hành trình
(ti p đi m cu i) đ tác đ ng d ng đóng (ho c m ) c a khi c a van đóng (m ) hoàn toàn.
4.2 Các đ ng c c a máy đóng m ki u vít làm vi c t i 40 % mômen xo n yêu c u.
theo tiêu chu n IEC 34, có th làm vi c khi đi n áp l
đ nh m c.
4.3

ng c ch t o

i thay đ i trong ph m vi ±10 % so v i đi n áp

ng c đ t ngoài tr i ph i có v b o v c p IP54.

ng c ph i có h p che đ tránh các tác đ ng x u c a môi tr

ng và đ

c trang b các b o v

sau:
- B o v ch ng quá t i;
- B o v ch ng ng n m ch;
- B o v ch ng quá đi n áp;
- B o v ch ng kém áp;
- B o v ch ng m t pha;
- B o v ch ng k t rô to.

5 Yêu c u v v t li u
5.1 Khi thi t k c n ph i l a ch n các lo i v t li u đã đ

c tiêu chu n hoá.

5.2 Ph i ghi rõ và đ y đ trong b n v ch t o ho c trong yêu c u k thu t các lo i v t li u dùng đ
ch t o các chi ti t, các b ph n c a máy.
5.3 V t li u tr

c khi đ a ra ch t o các b ph n ch u l c chính nh tr c, g i đ , h p ch u l c, bánh

r ng, kh p n i, vít ... ph i có nhãn mác theo quy đ nh, ch ng ch c a nhà s n xu t, ngu n g c xu t x
rõ ràng, n u không ph i l y m u đ ki m tra t i các phòng thí nghi m h p chu n. V t li u đ

cs

d ng ph i theo đúng ch d n trong các b n v thi t k ch t o.
5.4 Tr

c khi s d ng, thép ph i đ

c n n th ng, ph ng và đ

5.5 Que hàn ph i có nhãn mác, xu t x

c làm s ch g , d u m .

rõ ràng, đ m b o ch t l

thép hàn và b n v thi t k , đ m b o tính ch t c lý và đ

c b o qu n theo quy đ nh.

5.6 V t li u s n ph , b o v b m t làm vi c và ti p xúc môi tr
yêu c u k thu t c a thi t k , đ m b o ch t l

ng ph i đ

c l a ch n theo đúng

ng và yêu c u k thu t. V t li u s n ph ph i đ

đ y đ nhãn mác, h n s d ng, tính ch t hoá lý rõ ràng. Không đ
ch ch a đ

ng, các ch tiêu phù h p v i lo i

c ghi

c s d ng các lo i s n ph t pha

c công nh n hay lo i s n ph không rõ ngu n g c.
7


TCVN 8301 : 2009
5.7 V t li u gio ng ch n d u m ph i đ

c s n xu t t i c s chuyên ngành, có ch ng ch v các ch

tiêu c lý, hoá h c b o đ m kh n ng làm vi c

môi tr

ng kh c nghi t.

5.8 V t li u ch t o các b ph n máy tham kh o Ph l c A.

6 Yêu c u v thi t k
6.1 L a ch n các thông s c a máy
Các thông s sau đây c a máy đóng m ki u vít b t bu c ph i l a ch n tr

c khi thi t k máy:

a) L c đóng m Q, kN ho c N;

b) Hành trình đóng m L max , m;
R

R

c) Th i gian đóng m b ng đi n T đ , min;
R

R

d) Th i gian đóng m b ng quay tay T qt , min;
R

R

e) Ch đ làm vi c.
6.2 Tính toán ch n đ ng c và phân b t s truy n
Sau khi l p s đ truy n đ ng c a máy (Hình A.1; Ph l c A) ti n hành ch n công su t đ ng c và t
s truy n c a máy.
6.3 Ch n công su t đ ng c
Công su t đ ng c (N đc ) ph i tho mãn đi u ki n :
R

N đc ≥ N ct
R

R

R

Q.v

N ct =
R

R

(1)

∑η

R

∑η = η1n .η 2 .η3 .η 4n
v=

(2)

H max
T

(3)

trong đó:
N ct là công su t tính toán, kW ;
R

R

Q

là l c đóng m , kN;

v

là t c đ đóng m c a van, mm/s;

H max là chi u sâu n
R

R

c l n nh t tr

c c a van, mm;

là th i gian đóng m c a van, s;

T

∑η là hi u su t truy n đ ng;
η 1 là hi u su t c a b truy n đ ng tr c vít – bánh vít:
R

R

η1 = 0,75 v i tr c vít 1 đ u m i;
η1 = 0,75 v i tr c vít 2 đ u m i;
8

TCVN 8301: 2009
η1n là hi u su t c a c p bánh r ng th ng v i n s c p bánh r ng;

η 2 là hi u su t b truy n bánh r ng côn;
η3 là hi u su t b truy n tr c vít-đai c;
η 4n là hi u su t c a c p

l nv ins c p

l n.

6.4 Xác đ nh t s truy n đ ng và phân ph i t s truy n c a máy
6.4.1 T s truy n đ ng khi ch y đi n áp d ng công th c (4)

id =

nd / c
= i GT .i CL
nd / oc
R

R

R

(4)

R

trong đó:
i GT là t s truy n h p gi m t c;
R

R

i CL là t s truy n c a h p ch u l c.
R

R

B ng 1- B ng tra t s truy n đ ng
Q, kN

iđ

i GT

i CL

≤ 20

70,38

17,6

4,0

≥ 30

352

17,6

20

R

R

R

6.4.2 T s truy n đ ng khi đóng m b ng quay tay áp d ng công th c (5) và (6)
i qt =
R

R

M d /o
M qt

M qt = P.r.m.k
R

R

(5)
(6)

trong đó:

M đ/ô là mô men c n thi t khi quay đai c trên tr c vít me;
R

R

M qt

là mô men trên tr c tay quay;

P

là l c m t ng

r

là bán kính tay quay;

m

là s ng

k

là h s quay không đ u.

R

R

i;

i;

T s truy n đ ng đóng m b ng quay tay t ng lên t l thu n theo l c nâng, đ

c ch n theo B ng 2

9


TCVN 8301 : 2009
B ng 2 - T s truy n đ ng t ng theo l c nâng
Q, kN

≤2

3

5

8

10

20

≥ 30

i qt

2

3

6

6

8

14

70

R

6.5 Thi t k b truy n đ ng
Sau khi tính toán ch n đ

c đ ng c , phân ph i t s truy n đ ng, ch n h p gi m t c, yêu c u tính

toán các b truy n đ ng bánh r ng côn, truy n đ ng vít đai c, truy n đ ng tr c vít – bánh vít. Cách
tính toán thi t k tham kh o Ph l c B ho c tham kh o các tài li u thi t k c khí hi n hành.

7 Yêu c u v ch t o
7.1 Yêu c u k thu t gia công t i x

ng

7.1.1 Gia công c khí

7.1.1.1 Các phôi thép ph i c t b ng máy c t, máy c a, tr
Không đ

ng h p ngo i l có th c t b ng khí ôxy.

c c t thép b ng que hàn.

7.1.1.2 Phôi thép sau khi c t ph i t y s ch ba via, x , không đ n i c c g gh quá 1 mm trên b m t
và không có v t r n n t.
7.1.1.3 Khi s
kích th

d ng phôi đúc b ng gang ho c thép, ph i b o đ m ch t l

ng phôi đúc và b o đ m

c phôi có tính đ n đ d gia công phù h p yêu c u b n v thi t k theo tiêu chu n hi n hành.

Cho phép có các khuy t t t n u chi u sâu khuy t t t không l n h n 10 % chi u dày phôi đúc.

c

phép hàn vá các khuy t t t nh ng ph i đ m b o theo quy đ nh trong tiêu chu n liên quan.
7.1.1.4

chính xác gia công ch t o c a t t c các chi ti t ph i tuân th b n v thi t k , trong tr

ng

h p không quy đ nh c th thì các sai s ch t o không th p h n c p 8 theo tiêu chu n liên quan.

7.1.1.5 Khi gia công các chi ti t có đ chính xác cao nh bánh r ng, bánh vít, tr c vít ... ph i l p quy
trình công ngh ch t o.
7.1.1.6

không đ ng tr c, đ ôvan, đ l ch rãnh then so v i đ

1/2 dung sai kích th
7.1.1.7

cđ

ng kính ngõng tr c n i l p ghép bánh r ng,

đ o vai tr c l y theo c p chính xác IT8 và theo kích th

cđ

ng tâm chu n không l n h n
bi.
ng kính tr c.

7.1.1.8 V h p gi m t c, v h p ch u l c: Các b m t l p ghép, các n p ph i đ

c gia công nh n,

ph ng đ t c p chính xác 0 ho c 6 theo tiêu chu n liên quan.
7.1.1.9 Dung sai kho ng cách tr c khi gia công không th p h n c p 8 theo tiêu chu n liên quan.
7.1.1.10 Các kh p n i tr c :
7.1.1.11 Ren vít -

ai c :

TCVN v ren vít - đai c.

10

đ oh

ng tâm và m t mút l y b ng ± 0,005.D kh p.

c ch t o theo ren thang ho c ren ch

nh t theo c p chính xác c a


TCVN 8301: 2009
7.1.2 Gia công k t c u thép
7.1.2.1 D ng c đo l

ng k t c u ph i dùng g m th

c lá, th

c góc, th

c cu n b ng kim lo i có đ

chính xác c p 2, theo tiêu chu n liên quan.
7.1.2.2 Công tác chu n b v t li u th c hi n theo yêu c u sau:
a) N n và u n th ng thép tr

c khi gia công tránh t o v t x

c, v t lõm, khuy t t t khác trên b m t;

b) Khi c t thép đ gia công c u ki n c n xác đ nh rõ công ngh ch t o đ tính đ d gia công do co
ngót khi hàn và l p ráp;
c) Khi l y d u th công ch đ

c s d ng m i v ch và con tu.

7.1.2.3 Cho phép khoan l trên các chi ti t tr
khoan t i x

c ho c sau khi đã hàn ghép thành k t c u và ph i

ng đ đ m b o tr c c a l th ng góc v i m t chi ti t. Các l và quy cách khoan ph i theo

đúng b n v thi t k .
7.1.2.4 Cho phép áp d ng khoan l tr c ti p theo ph
máy khoan đi n. Tr
khi n theo ch

ng pháp l y d u trên máy khoan ch y h i ép,

ng h p ch t o hàng lo t ph i khoan theo d

ng ho c dùng rô b t khoan đi u

ng trình.

7.1.2.5 Công tác hàn th c hi n theo yêu c u sau:
a) Khi hàn đính ch c n m i hàn có chi u cao t i thi u đ khi hàn chính th c m i hàn này s làm nóng
ch y m i hàn đính. Chi u cao m i hàn đính không l n h n 0,5 chi u cao m i hàn chính th c theo thi t
k . Không đ

c b trí m i hàn đính t i v trí m i hàn chính giao nhau;

b) Que hàn đính và hàn chính ph i cùng lo i và phù h p v i mác thép hàn, ch t l

ng m i hàn t

ng

t nhau;
c) Ph i đ m b o ki u vát mép, kích th

c khe h gi a các chi ti t khi hàn và kích th

c m i hàn theo

đúng ch d n trên b n v thi t k ;
d) Ch đ

c phép hàn ch ng l p ti p theo khi đã đánh s ch x và khuy t t t l p hàn tr

c;

e) Th hàn h quang ph i có ch ng ch v n b ng h p cách;
g)

Sau khi hàn xong ph i đánh s ch h t x , m t kim lo i trên b m t. Khi t y b không làm h ng b

m t k t c u và ph i b o đ m b ng ph ng và nh n m t;
h)

Ki m tra khuy t t t b m t m i hàn b ng m t th

d

ng;

ng, kính lúp và đo kích th

c m i hàn b ng

i) Vi c x lý khuy t t t m i hàn ph i theo tiêu chu n liên quan.
7.1.2.6 Khi liên k t các b ph n k t c u b ng bu lông, ph i đánh s ch các b m t l p ghép.
khi xi t ch t bu lông đ

c ki m tra b ng th

c lá có b dày 0,3 mm, th

kín khít

c không th lùa vào sâu quá

20 mm.

11


TCVN 8301 : 2009
7.2 Yêu c u k thu t l p ráp và ki m tra t i x

ng

7.2.1 Ph i có đ tài li u thi t k , quy trình công ngh tr
x

c khi l p ráp thành các c m thi t b t i

ng.

7.2.2 Các chi ti t máy và k t c u tr
gia công xu t x
7.2.3

c khi l p ph i ki m tra s l

ng theo b n v l p c a t ng phân x

L p ráp các c m thi t b t i x

thành b hoàn ch nh tr

ng và ch ng nh n ch t l

ng.

ng : H p gi m t c, h p ch u l c ph i đ

c khi đ a t i hi n tr

ng sau

c l p ráp và c n ch nh

ng l p đ t. Sai s l p ráp và ki m tra đ

c tham kh o

trong B ng B13, Ph l c B.
7.2.4. Sau khi l p ráp, các b ph n máy ph i đ

c ch y th

không t i theo thi t k t i x

biên b n nghi m thu cho t ng b ph n. H p gi m t c ch y th

4 gi

có đ o chi u, các c

ng và có
c u khác

ch y th 2 gi có đ o chi u.

7.2.5. Nhi t đ d u trong h p gi m t c cho phép khi ch y th , xem B ng B.14 - Ph l c B.
7.2.6 Nghi m thu t i x
h i đ ng nghi m thu tr

ng: Sau khi l p ráp và ch y th

ph i ti n hành ki m tra và có xác nh n c a

c khi s n ch ng g .

7.2.7 K t qu nghi m thu c a và vi c đánh giá ch t l
d u ki m tra lên s n ph m m i đ

c xu t x

ng ch t o ph i đ

c ghi vào biên b n và đóng

ng.

7.2.8 N i dung ki m tra (KCS):
a) S phù h p c a v t li u đã dùng đ ch t o so v i thi t k ;
b)

chính xác kích th

c) Ch t l

c và dung sai l p ghép cho phép;

ng các m i ghép hàn, các m i ghép bu lông;

d) K t qu ch y th ;
e) Ch t l

ng l p s n ch ng g ;

g) Ki m tra đ chính xác các s li u ghi nh t ký ch t o, lý l ch máy và tài li u nghi m thu.

8 Ghi nhãn và s n ph
8.1 Nhãn mác
8.1.1 Máy đóng m ki u vít ch y đi n ho c quay tay đ u ph i có nhãn mác hàng hoá.
8.1.2 Nhãn mác ph i ghi đ y đ các thông tin sau:
- Tên c s s n xu t, đ a ch ;
- Tên s n ph m;
- Thông s k thu t : l c đóng m , t c đ đóng m , công su t đ ng c … ;
- Kích th
12

c, tr ng l

ng;


TCVN 8301: 2009
- S n xu t theo tiêu chu n nào;
- Ngày, tháng, n m s n xu t.
8.2 S n ph
8.2.1 T t c các b ph n, k t c u sau khi đã ch t o xong và đã đ

c xác nh n m i đ

c ti n hành

s n ph .
8.2.2

B m t kim lo i ph i làm nh n, khô ráo, s ch d u m tr

c khi s n.

8.2.3

Lo i s n ph i có ch ng ch ngu n g c, còn h n s d ng.

8.2.4

Lo i s n, chi u dày l p s n ph và quy trình công ngh s n ph i tuân th thi t k quy đ nh và

phù h p v i các tiêu chu n liên quan.
8.3 Ghi nhãn
8.3.1 T t c các máy đóng m ki u vít sau khi ch t o ph i g n nhãn. N i dung nhãn mác quy đ nh t i
8.1.2.
8.3.2 Nhãn đ

c g n trên n p h p ch u l c.

9 L p đ t máy t i công trình
9.1 Ph i dùng thi t b c u đúng t i tr ng, t c đ và chi u cao nâng phù h p, ph i móc c u đúng v trí

trên máy đóng m .
9.2 Chi u dày l p bê tông d

i b l p máy và h p ch u l c không nh h n 50 mm.

9.3 Sai s chi u cao đ t máy so v i thi t k trong kho ng ± 50 mm.
9.4 Sai l ch v trí c a tai treo trên c a van ph ng theo h

ng kéo c a so v i thi t k

cho phép

± 5 mm.
9.5

l ch tâm c a tr c vít me so v i tâm tai c a ≤ 5 mm.

9.6

không vuông góc c a tr c vít kép so v i m t ph ng ngang ph i nh h n ± 0,5 mm/1 m c a

kho ng cách gi a hai vít.
th ng b ng c a máy đ

9.7
v

c n i v i cánh c a b ng ch t c ng trong m t ph ng n m ngang không

t quá ± 0,5 mm/1 m chi u dài kho ng cách gi a hai h p ch u l c.

10 V n hành máy
10.1 Ki m tra m c d u m bôi tr n trong h p gi m t c, h p ch u l c, tr c vít đai c.
10.2 Tr

c khi v n hành máy, đ c bi t là máy m i v n hành l n đ u ph i dùng tay quay, quay th các

b ph n quay c a máy. N u có hi n t

ng k t ho c ti ng kêu l là ph i d ng ki m tra x lý ngay.

10.3 Ki m tra s làm vi c c a thi t b đi n trong h th ng phân ph i và đi u khi n.
13


TCVN 8301 : 2009
10.4 Ki m tra l i đi n tr cách đi n c a đ ng c và cáp đi n tr
10.5 Sau khi ki m tra và x

lý t t c các v

c khi máy ch y.

ng m c v k thu t b t đ u ch y th

đ ng c , xác đ nh

chi u quay c a đ ng c .
10.6 G t ly h p sang v trí ch y đi n, theo dõi c c u làm vi c.
10.7 Trong quá trình máy v n hành ph i theo dõi máy làm vi c. N i dung theo dõi g m:

- Ch đ dòng đi n áp;
- Ch s nhi t đ ;
- Ch s d u bôi tr n;
- Máy ch y êm, không quá nóng

m t s c c u truy n l c.;

- Không có ti ng kêu l ;
- Ch y n đ nh, không rung.
10.8 V n hành đóng m

van trong tr ng thái khô ba l n và hai l n th

n

c đ ng th i ki m tra các

thông s sau:
- Công su t tiêu th đ ng c ;
- V n t c nâng h ;
- Nhi t đ t i các

bi, c c u ch u l c ;

- Máy làm vi c êm, không rung gi t đ c bi t t i các bánh r ng n kh p.

11 Quy trình v n chuy n và x p kho
11.1 Ph i xác đ nh kích th

c, tr ng l

ng hàng và quãng đ

ng v n chuy n đ l a ch n ph

ng

ti n thích h p.
11.2 Ph i có ph

ng án kê kích và ch ng bu c đ đ m b o an toàn cho ng

i và ph

ng ti n v n

chuy n.
11.3 Ph i ki m tra l i toàn b danh m c hàng, các tài li u liên quan và quan sát đ phát hi n nh ng
sai h ng, thi u h t khi giao nh n t i x

ng c ng nh khi d hàng sau v n chuy n. T t c sai sót thi u

h t đ u ph i ghi biên b n.
11.4 Các b ph n bôi tr n h ph i thay m m i, các l tra d u ph i nút kín.
11.5 Các c m máy và thi t b đi n ph i đ trong kho, kê cao, khô ráo trên các giá g .

12 Nghi m thu, bàn giao
12.1 Nghi m thu t nh
12.1.1 Các tài li u khi nghi m thu t nh g m có:

14


TCVN 8301: 2009
a) Tài li u thi t k k thu t, ch t o chi ti t, lý l ch thi t b , ch t l

ng thép, que hàn, bu lông và các v t

li u khác;
b) Tài li u h

ng d n v n hành, các tr

ng h p h ng hóc ho c s c th

ng g p và bi n pháp kh c

ph c. Danh m c các v t t ph tùng thay th cho các thi t b c a máy đóng m ;
c) Biên b n xác nh n thay đ i thi t k và v trí l p đ t (n u có);
d) Biên b n nghi m thu t ng ph n các công vi c l p đ t thi t b t i hi n tr

ng;

e) Biên b n ki m tra và b n v hoàn công l p đ t thi t b ;
g) Biên b n nghi m thu công tác xây d ng có liên quan đ n thi t b ;
h) Nh t ký l p đ t;
i) Tài li u giao nh n thi t b , v n chuy n c a ch đ u t và đ n v l p đ t.
12.1.2 L p biên b n nghi m thu, đánh giá thi t b đã đ

c l p t nh vào công trình theo đúng thi t k và

cho phép ch y th không t i.
12.2 Nghi m thu ch y th không t i
12.2.1 Ch y th không t i nh m xác đ nh tình tr ng ho t đ ng c a thi t b , bao g m các n i dung sau:
a) Th i gian ch y th theo yêu c u thi t k c a nhà ch t o;
b) Ki m tra hành trình đóng m c a vít;
c) Ki m tra đ rung đ ng, n đ nh c a thi t b ;
d) Ki m tra h th ng làm vi c, đ ng c , d u, li h p và thi t b quay tay.
12.2.2 L p biên b n nghi m thu ch y th không t i khi ch y đ th i gian quy đ nh và khi đ t yêu c u
k thu t theo các s li u đo đ c đ

c.

12.3 Nghi m thu ch y th có t i
12.3.1 Các thông s k thu t sau đây c n xác đ nh khi ch y th có t i :
a) Th i gian ch y th do nhà thi t k và ch t o quy đ nh;
b) Ki m tra l c đóng m , t c đ đóng m c a thi t b , m c đ kín khít khi đóng và m hoàn toàn;
c) M c đ t ng t i tr ng, áp su t tác d ng c a h p ch u l c;
d) Ki m tra s bôi tr n c a các b ph n;
e) Ki m tra nhi t c a các b ph n , h p gi m t c, h p ch u l c;
g) Ki m tra đ

n đ nh, rung đ ng khi làm vi c;

h) Ki m tra đ

n kh p, ch u l c c a các c c u;

i) Ki m tra làm vi c trong tr

ng h p dùng tay quay.
15


TCVN 8301 : 2009
12.3.2 H i đ ng nghi m thu ki m tra và l p biên b n nghi m thu n u đ t yêu c u k thu t.
12.4 Bàn giao thi t b đ a vào s d ng
Sau khi h i đ ng nghi m thu ký vào biên b n nghi m thu, ti n hành bàn giao thi t b đ đ a vào s
d ng. N i dung bàn giao g m:
a) Bàn giao các tài li u đã l p khi nghi m thu t nh, nghi m thu không t i và có t i;
b) Bàn giao thi t b cho nhà s d ng;
c) Ký biên b n bàn giao thi t b ;
d) Xác đ nh trách nhi m b o hành c a nhà cung c p thi t b .
12.5 Nh ng v n đ c n chú ý
12.5.1 Các k t qu trong quá trình ki m tra, th

nghi m và k t lu n nghi m thu ph i ghi đ y đ vào

biên b n nghi m thu.
12.5.2 Sau khi ki m tra, nghi m thu n u có sai sót c n s a ch a thì ph i th c hi n tr

c khi t ng

nghi m thu.
12.5.3 C quan t

v n thi t k ph i so n th o h

ng d n quy trình v n hành, b o d

bàn giao.
12.5.4 T t c các h s nghi m thu ph i đ

16

c l u tr theo quy đ nh hi n hành.

ng thi t b và


TCVN 8301: 2009
Ph l c A
(Quy đ nh)
V t li u ch t o các b ph n máy đóng m

ki u vít

A.1 S đ truy n đ ng – Máy đóng m ki u vít

1

7

5

4
6
8

10

3

9

2

a)

Ki u I: (Q t 10 t n – 20 t n)

CHÚ THÍCH:

1) Tay quay;
2)

ng c đi n;

3) Kh p n i;

4) C p bánh r ng;

7) C p bánh r ng côn;

5) V u li h p;

8) Vít me đai c;

6) Li h p;

9) H p gi m t c;
10) H p ch u l c.

17


TCVN 8301 : 2009

1
7

8

5

4
6

10
3

9

2

b) Ki u II: Q >20 t
CHÚ THÍCH:
1) Tay quay;
2)

ng c đi n;

3) Kh p n i,

4) C p bánh r ng th ng;

7) C p bánh r ng côn;

5) Tay g t v u ly h p:

8) Vít me đai c;

6) V u li h p;

9) H p gi m t c;
10) H p ch u l c.

Hình A.1- S đ truy n đ ng máy đóng m ki u vít

A.2 Các lo i v t li u chính đ

c dùng đ ch t o máy đóng m

ki u vít

B ng A.1- M t s lo i thép và que hàn dùng đ ch t o máy đóng m ki u vít
Lo i thép
Thép Các bon thông d ng
Thép Các bon ch t l

18

ng

Mác thép

Mác que hàn (hàn tay)

CT 38

E42

C 45

E50A


TCVN 8301: 2009
B ng A.2 - Các lo i v t li u dùng đ ch t o máy đóng m ki u vít
Tên b ph n máy

TT

V t li u ch t o

Tay quay, n p ch n bi, n p h p gi m t c, n p th m d u,
1

vòng ch n, ch n tr c, càng g t lay h p, tay g t ly h p,

CT38

bulông + đai c (lo i không ch u l c l n), b đ ng c ...
2

3

Các lo i bulông, đai c, ch t, vít chìm liên k t ch u l c, then
b ng, con g t, tr c g t ly h p ...
Tr c vít, bulông kh p n i, bánh r ng nón, ly h p di đ ng, đai
c ch u l c.

CT41

Thép C45

4

B máy, kh p n i tr c h p gi m t c, kh p n i tr c đ ng c

Gang xám GX18-36

5

H p ch u l c, n p h p ch u l c.

Gang xám GX 21-40

6

Bánh vít

7

Gio ng, ph t ch n d u m

ng thanh
Cao su, ph t d ch u d u

B ng A.3 - Thành ph n hoá h c c a m t s thép k t c u
n v tính: %

Mác thép

Cacbon (C)

Silic (Si)

Mangan (Mn)

Ph t pho (P)

L u hu nh (S )

CT38s

0,14 - 0,22

≤ 0,07

0,30 - 0,60

≤ 0,04

≤ 0,05

CT38n

0,14 - 0,22

0,05 - 0,17

0,40 - 0,65

≤ 0,04

≤ 0,05

CT38

0,14 - 0,22

0,12 - 0,3

0,40 - 0,65

≤ 0,04

≤0,05

B ng A.4 - C tính c a m t s thép Các bon k t c u
Mác

σ b /MPa
R

thép
CT38

ST/Mpa chia theo đ dày, mm

δ 5 (%), theo đ dày, mm
R

R

R

< 20

20∼40 40∼100 > 100

Th

u n ngu i 180o
P

P

theo đ dày, mm

< 20

(20∼40)

> 40

≤ 20

> 20

363∼461

235

226

216

196

27

26

24

d = 0,5

d=a

373∼481

245

235

226

206

26

25

23

d = 0,5

d=a

490∼628

284

275

265

255

20

19

17

d = 3a

d=a

CT38n
CT38
CT51

CHÚ THÍCH:

a)

dày c a m u; d)

ng kính u n.

19


TCVN 8301 : 2009
B ng A.5 - Thành ph n hoá h c c a thép Các bon ch t l

ng C45

n v tính: %

Mác

C

thép
45

Si

Mn

0,17∼0,37 0,50∼0,80

0,42∼0,50

P≤

S≤

Cr

Ni

Cu

0,035

0,04

≤ 0,25

≤ 0,25

≤ 0,25

B ng A.6- C tính c a thép Các bon ch t l

Mác

Tr ng thái

thép

nhi t luy n

45

Th

st/Mpa

δ5 ,%

Ψ, %

ak/J*cm-2

598

353

16

40

49

ng hoá

R

R

-

c ng (HBS)

σ b /MPa
R

ph n khác

ng C45

C tính, ≥

R

Thành

Cán

ho c r m

nóng

nhi t đ cao

229

197

P

B ng A.7 - C tính c a m t s gang xám thông d ng
Mác gang

4

8

Chi u dày v t đúc, mm *
15
30
50

80

150

b n kéo σ b ≥ /MPa
R

R

GX 15-32

220

180

150

110

105

90

80

GX 18-36

270

220

200

160

140

130

120

GX 21-40

310

270

250

210

180

165

150

GX 15-32

241

224

210

201

163

156

130

GX 18-36

255

240

230

216

170

163

143

GX 21-40

260

255

245

238

187

170

156

c ng ≤ (HBS)

* Giá tr đ b n kéo c a v t đúc dày 15 mm t

CHÚ THÍCH:

ng t v i phôi th đ

ng kính 30 mm.

B ng A.8 - Thành ph n hoá h c c a m t s gang xám thông d ng
n v tính: %

C

Si

Mn

P≤

S≤

GX 15-32

3,50 ∼ 3,70

2,00 ∼ 2,40

0,50 ∼ 0,80

0,20

0,15

GX 18-36

3,30 ∼ 3,50

1,40 ∼ 2,40

0,70 ∼ 1,00

0,20

0,15

GX 21-40

3,20 ∼ 3,40

1,40 ∼ 2,20

0,70 ∼ 1,00

0,20

0,15

Mác gang

CHÚ THÍCH:

20

Cho phép h p kim hoá b ng các nguyên t Cu, Ni, P …


TCVN 8301: 2009
Ph l c B
(Tham kh o)
Thi t k các b ph n truy n đ ng c a máy đóng m ki u vít
B.1 Thi t k b truy n đ ng vít – đai c
B.1.1 Ch n v t li u
B.1.1.1 V t li u tr c vít: Thép C45.
B.1.1.2 V t li u đai c:
a) Máy đóng m có s c nâng Q đ n 20 t n: GX 21 – 40.

b) Máy đóng m có s c nâng Q l n h n 20 t n : C45.
B.1.2 Ch n ki u ren và b

c ren

B.1.2.1 Ki u ren : ren thang cân v i góc α = 30o
P

B.1.2.1 B

c ren s : ch n theo b

B.1.3 Tính toán đ
+

c ren thang tiêu chu n ΓOCT 9484 – 73 : s = 4; 6; 8; 10; 12; 16.

ng ren vít

ng kính ren trung bình, tính b ng mm;

Q
,
π .ψ H .ψ h .[ q ]

d2 ≥
R

R

(B.1)

trong đó :
Q là l c đóng m , N;
ψH =

H2
= 1,2 ÷ 2,5 là h s c a đai c;
d2

ψh =

h
= 0,5 là h s chi u cao ren thang, v i h là chi u cao ren; s b
s

R

R

R

R

c ren;

[q] = 5 N/mm2 ÷ 6 N/mm2 là áp su t cho phép lên ren gi a thép và gang;
P

P

P

P

[q] = 7 N/mm2 ÷12 N/mm2 là áp su t lên ren cho phép gi a thép và thép.
P

P

P

P

B.1.4 Ch n các thông s c a vít và đai c
B.1.4.1 Góc vít : γ = arctg(s/πd 2 ), ch n góc vít: γ = 30o.
R

R

P

P

B.1.4.2 Xác đ nh chi u cao đai c H 2 , mm.
R

H 2 = ψ H .d 2
R

R

R

R

R

R

R

(B.2)

21


TCVN 8301 : 2009
B.1.4.3 S vòng ren c a đai c Z :
Z = H 2 /s ≤ 12
R

(B.3)

R

B.1.5 Tính ki m nghi m v đ b n
B.1.5.1 Tr c vít c n đ
R

P

P

P

P

c xác đ nh theo công th c;

M
,
W

τ=

P

(B.5)

ng su t ti p tuy n τ, N/mm2 đ

B.1.5.3

P

c xác đ nh theo công th c, tính b ng N/mm2;

Q 4.Q
,

=
F π .d12

σ=

ng, tính b ng N/mm2;

(B.4)

ng su t pháp tuy n σ đ

B.1.5.2

ng đ

σ 2 + 3.τ 2 ≤ [σ ] ,

σ tđ =
R

c ki m tra v đ b n theo ng su t t

(B.6)

trong đó:
d 1 là đ
R

ng kính trong c a ren, mm;

R

Q là l c đóng m , N;
M là mô men xo n trên ti t di n nguy hi m c a vít, N/mm2 ;
P

d2
.tg(γ±ρ) ,
2

M = Q.

P

(B.7)

“+”: nâng;
“-” : h ;
V i b truy n t hãm có h s ma sát f = 0,1 ;
ρ là góc ma sát , ρ = 5o43’ ;
P

P

W là mô men ch ng u n c a ren vít ;
W=

[σ] =

P

16

σc
3

(B.8)

P

c xác đ nh theo công th c, tính b ng N/mm2;

,

P

R

(B.9)

R

ai c c n đ

B.1.5.5

c ki m tra v đ b n kéo và đ b n ép b m t theo các công th c sau:

b n kéo:
σk =

R

P

σ c là gi i h n ch y c a v t li u tr c vít.

trong đó:

22

≈ 0,2d13 , mm3.

ng su t cho phép [σ] đ

B.1.5.4

a)

π .d13

R

5,2.Q
≤ [σ k ]
π .( D 2 − d 2 )

(B.10)


TCVN 8301: 2009

trong đó:

Q là l c đóng m , N;
D là đ

ng kính ngoài c a đai c, mm;

là đ

d

ng kính ngoài c a tr c vít, mm;

[σ k ] = 30 N/mm2 ÷ 40 N/mm2

là ng su t kéo cho phép c a gang;

[σ k ] = 50 N/mm2 ÷ 60 N/mm2

là ng su t kéo cho phép c a thép C45.

R

R

R

P

R

P

P

P

P

P

P

P

b n ép m t:

b)

- Theo ng su t ti p tuy n:

Q
≤ [τ c ]
π .D.h

τc =
R

R

(B.11)

trong đó:
Q là t i tr ng nâng, N;
D là đ

ng kính ngoài c a đai c, mm;

là chi u cao vành t a c a đai c, mm;

h

[τ c ] = 30 N/mm2 ÷ 50 N/mm2 là ng su t ti p cho phép c a đai c b ng gang ho c đ ng thanh.
R

R

P

P

P

P

- Theo ng su t pháp tuy n:
σd =
R

R

4.Q
≤ [σ d ]
π .( D02 − D 2 )

trong đó:

D 0 là đ
R

R

D là đ

(B.12)

ng kính ngoài vành t a đai c, mm;
ng kính ngoài c a đai c, mm;

Q là l c đóng m , N;
[σ d ] = 60 N/mm2 ÷ 80 N/mm2 là ng su t d p cho phép c a đai c.
R

R

P

P

P

P

B.1.6 Tính toán ki m tra n đ nh
B.1.6.1 Khi đ m nh λ > 60, tr c vít c n đ
công th c

le:

QTh
≥  n y  =3÷4
Q  

ny =
R

c ki m tra v u n d c đ m b o n đ nh khi ch u nén theo

R

(B.13)

trong đó:
n y là h s an toàn n đ nh;
R

R

[n y ] là h s an toàn n đ nh cho phép;
R

R

Q Th là t i tr ng t i h n.
R

R

23


TCVN 8301 : 2009
B.1.6.2 Khi đ m nh λ ≥ 100:
Q Th =
R

J=

R

π 2 .E.J
( µ .l ) 2

(B.14)

π .d14 

d 
 0, 4 + 0, 6 
d1 

64 

trong đó:

(B.15)

J là mô men quan tính c a ti t di n vít, mm4 ;
P

P

E là mô đun đàn h i, v i thép E = 2,1.105 N/mm2 ;
P

P

P

P

µ là h s chi u dài, µ = 0,7;

l

d1

d

Hình B.1 - S đ tính n đ nh tr c vít
B.1.6.3 Khi đ m nh λ t 60 ÷ 100, Q Th đ

R

Q Th =
R

π .d12

R

4

( a − b.λ )

R

c tính theo công th c:
( B.16)

trong đó:
a, b là h s th c nghi m đ i v i thép C45: a = 450 N/mm2 , b = 1,67 N/mm2.
P

m nh c a tr c vít đ

B.1.6.4
λ=

P

P

P

c xác đ nh theo công th c:

µ .l

(B.17)

i

trong đó:
µ là h s chi u dài, µ = 0,7
l là kho ng cách t tâm đai c đ n tâm g i tr c ho c t tâm đai c đ n tâm tr c tai kéo c a.
i=

24

J

πd12 / 4

là bán kính quán tính c a ti t di n tr c vít, mm.

(B.18)


TCVN 8301: 2009
B.2 Thi t k b truy n bánh r ng côn.
B.2.1 Theo s đ truy n đ ng c a máy đóng m ki u I (Hình A.1) đ truy n chuy n đ ng quay cho đai

c ch u l c trong h p ch u l c t h p gi m t c t i c n s d ng c p bánh r ng côn.
B.2.2 Ch n v t li u
-

V t li u bánh r ng nh : Thép C45;

-

V t li u bánh r ng l n: GX 21 – 40;

-

Tr c bánh r ng: Thép C45;

-

C tính và thành ph n hoá h c c a v t li u các chi ti t đ

c xác đ nh theo

i u A.2 Ph l c A.

B.2.3 Tính toán b truy n đ ng bánh r ng côn
B.2.3.1 Xác đ nh ng su t cho phép
ng su t ti p xúc cho phép khi v t li u bánh r ng b ng thép, tính b ng N/mm2;

B.2.3.2

P

[σ tx ] = 2,6 HB,
R

P

(B.19)

R

ng su t ti p xúc cho phép khi v t li u bánh r ng gang xám, tính b ng N/mm2;

B.2.3.3

P

[σ tx ] = 1,5 HB,
R

P

(B.20)

R

ng su t u n cho phép c a r ng, tính b ng N/mm2;

B.2.3.4

P

σ −1

[σ u ] =
R

,

[ n ] .K σ

R

P

(B.21)

trong đó:
σ -1 là gi i h n m i khi u n, N/mm2 ;
R

R

P

P

σ -1 = 0,34 σ b (đ i v i thép cacbon);
R

R

R

R

σ -1 = 0,34 σ b (đ i v i gang);
R

R

R

R

v i σ b gi i h n b n c a v t li u;
R

R

[n]: h s an toàn:
[n] = 1,9 là đ i v i thép và gang không qua nhi t luy n;
[n] = 1,7 là đ i v i thép và gang có qua nhi t luy n;
K σ là h s t p trung ng su t:
R

R

+ K σ = 1,4-1,6 là đ i v i thép th
R

R

ng hoá và tôi b m t;

+ K σ = 1-1,2 là đ i v i gang
R

R

25