Phân tích tình hình xuất khẩu của công ty cổ phần xuất nhập khẩu rau quả VEGETEXCO

Header Page 1 of 166.
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

PHÂN TÍCH HÌNH HÌNH XUẤT KHẨU CỦA CÔNG
TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU RAU QUẢ
VEGETEXCO

Ngành:

QUẢN TRỊ KINH DOANH

Chuyên ngành: QUẢN TRỊ NGOẠI THƢƠNG

Giảng viên hướng dẫn : PGS.TS Nguyễn Phú Tụ
Sinh viên thực hiện
MSSV: 1054010207

: Nguyễn Hoàng Hải
Lớp: 10DQN02

TP. Hồ Chí Minh, 2014

Footer Page 1 of 166.


Header Page 2 of 166.

Footer Page 2 of 166.

Header Page 3 of 166.

i
LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả
nêu trong khóa luận là trung thực. Những kết luận của khóa luận chưa từng được ai
công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Sinh viên thực hiện
Nguyễn Hoàng Hải

Footer Page 3 of 166.


Header Page 4 of 166.

ii
LỜI CẢM ƠN

Em xin chân thành cảm ơn toàn thể cán bộ công nhân viên của Công ty cổ phần
xuất nhập khẩu Rau Quả VEGETEXCO đã tạo điều kiện tốt nhất cũng như tận tình
giúp đỡ để em có thể hoàn thành tốt bài báo cáo thực tập của mình. Đặc biệt em xin
cảm ơn các cô chú trong phòng Kinh doanh 1 đã nhiệt tình hướng dẫn em trong suốt
thời gian thực tập tại công ty.
Em cũng xin cảm ơn thầy GVHD PGS.TS Nguyễn Phú Tụ đã hướng dẫn em làm tốt
khóa luận tốt nghiệp này.
Em xin chân thành cảm ơn.

Sinh viên thực hiện
Nguyễn Hoàng Hải

Footer Page 4 of 166.


Header Page 5 of 166.

iii
NHẬN XÉT CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP

.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

Footer Page 5 of 166.


Header Page 6 of 166.

iv

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................

Footer Page 6 of 166.

Header Page 7 of 166.

v
MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................1
1

Lý do chọn đề tài .........................................................................................1

2

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ....................................................................1

2.1

Mục tiêu chung ............................................................................................1

2.2

Mục tiêu riêng ..............................................................................................1

3

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ...............................................2

3.1

Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................2

3.2

Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................2

4

Phương pháp nghiên cứu của đề tài .............................................................2

5

Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp .................................................................3

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XUẤT KHẨU ..............................................4
1.1

Khái niệm về xuất khẩu ...............................................................................4

1.2

Vai trò của xuất khẩu ...................................................................................4

1.2.1

Đối với nền kinh tế toàn cầu ........................................................................4

1.2.2

Đối với nền kinh tế mỗi quốc gia.................................................................5

1.2.3

Đối với các doanh nghiệp ............................................................................7

1.3

Các hình thức xuất khẩu ..............................................................................8

1.4

Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu ......................................12

1.4.1

Các nhân tố trong nước ..............................................................................12

1.4.1.1

Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp .........................................................12

1.4.1.2

Các nhân tố bên trong doanh nghiệp .........................................................15

1.4.2

Các nhân tố từ nước ngoài .........................................................................16

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................................18
CHƢƠNG 2 : THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN

XUẤT NHẬP KHẨU RAU QUẢ VEGETEXCO GIAI ĐOẠN 2011-2013.......19
2.1
Giới thiệu khái quát về Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Rau quả VEGETEXCO ...........................................................................................................19
2.1.1

Quá trình hình thành và phát triển .............................................................19

2.1.2

Chức năng và lĩnh vực hoạt động ..............................................................20

2.1.3

Cơ cấu tổ chức ...........................................................................................21

2.1.3.1

Sơ đồ cơ cấu tổ chức ..................................................................................21

Footer Page 7 of 166.


Header Page 8 of 166.
2.1.3.2

vi

Chức năng và nhiệm vụ của các phòng ban .............................................. 21

2.2

Thực trạng tình hình xuất khẩu của Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Rau
quả VEGETEXCO giai đoạn 2011 – 2013 .............................................................. 23
2.2.1

Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh của công ty giai đoạn 2011-2013 .
................................................................................................................... 23

2.2.2

Phân tích kim ngạch xuất khẩu của công ty.............................................. 24

2.2.3

Phân tích tình xuất khẩu của công ty theo thị trường ............................... 26

2.2.4

Phân tích tình hình xuất khẩu của công ty theo cơ cấu mặt hàng ............. 32

2.2.5
Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của công ty Cổ
phần Xuất Nhập khẩu Rau quả ................................................................................. 35
2.2.5.1

Các nhân tố trong nước ............................................................................. 35

2.2.5.1.1 Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp ........................................................ 35
2.5.5.1.2 Các nhân tố bên trong doanh nghiệp......................................................... 37
2.2.5.2

Các nhân tố từ nước ngoài ........................................................................ 39

2.2.6

Phân tích SWOT ....................................................................................... 40

CHƢƠNG 3:GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO KIM NGẠCH
XUẤT KHẨU CHO CÔNG TY CỔ PHẦN XUẤT NHẬP KHẨU RAU QUẢ 42
3.1
Một số giải pháp nhằm nâng cao kim ngạch xuất khẩu cho công ty Cổ
phần Xuất Nhập khẩu Rau Quả ................................................................................ 42
3.1.1

Hoàn thiện và nâng cao công tác lãnh đạo ................................................ 42

3.1.2

Về chuyên môn, nghiệp vụ của nhân viên ................................................ 43

3.1.3

Về nguồn nhân lực .................................................................................... 44

3.1.4

Về mở rộng thị trường .............................................................................. 45

3.1.5

Về nguồn hàng hóa ................................................................................... 46

3.1.6

Về hệ thống kho bãi .................................................................................. 47

3.1.7

Về việc đẩy mạnh áp dụng thương mại điện tử ........................................ 48

3.1.8

Về hệ thống thiết bị của công ty ............................................................... 49

3.2

Một số kiến nghị ....................................................................................... 50

Kết luận ....................................................................................................................52
Tài liệu tham khảo
Phụ lục

Footer Page 8 of 166.


Header Page 9 of 166.

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ SỬ DỤNG

Danh mục các bảng
Bảng

Tên bảng

Trang

2.1

Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty giai đoạn 2011-2013

23

2.2

Kim ngạch xuất khẩu của công ty giai đoạn 2011 – 2013

25

2.3

2.4

2.5

2.6

Kim ngạch xuất khẩu của công ty theo thị trường giai đoạn
2011-2013
Kim ngạch xuất khẩu của công ty tại thị trường Châu Âu giai

đoạn 2011 – 2013
Kim ngạch xuất khẩu của công ty tại thị trường Châu Á giai
đoạn 2011 – 2013
Kim ngạch xuất khẩu của công ty 2011-2013 theo cơ cấu mặt

Footer Page 9 of 166.

hàng

26

28

30

32


Header Page 10 of 166.

viii

Danh mục các biểu đồ
Biểu đồ
2.1

2.2
2.3
2.4

2.5

2.6

2.7

2.8

Tên đồ thị
Kết quả hoạt động kinh doanh của công ty giai đoạn
2011 - 2013
Kim ngạch xuất khẩu của công ty giai đoạn 2011 –
2013
Cơ cấu thị trường của công ty giai đoạn 2011 – 2013
Kim ngạch xuất khẩu của công ty tại thị trường Châu
Âu giai đoạn 2011 - 2013
Kim ngạch xuất khẩu của công ty tại thị trường Châu Á
giai đoạn 2011 – 2013
Kim ngạch của công ty theo cơ cấu mặt hàng trong năm
2011
Kim ngạch của công ty theo cơ cấu mặt hàng trong năm
2012
Kim ngạch của công ty theo cơ cấu mặt hàng trong năm

Footer Page 10 of 166.

2013

Trang
24

25
27
28

31

33

33

34


Header Page 11 of 166.

1
LỜI MỞ ĐẦU

1

Lý do chọn đề tài

Việt Nam đã trở thanh thành viên chính thức của khối ASEAN , AFTA , tham gia
khối APEC, gia nhập WTO và ký kết nhiều mối quan hệ song phương, đa phương
với các quốc gia khác. Chính những điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho nền
kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển hòa nhập vào nền kinh tế thế giới và tạo ra
môi trường cạnh tranh khốc liệt. Trong sự phát triển của nền kinh tế thị trường dưới
sư điều tiết của Nhà nước thì Xuất khẩu đóng vai trò chủ đạo và làm ảnh hưởng đến
cán cân thương mại của Việt Nam.

Đi lên từ một quốc gia nông nghiệp Việt Nam có rất nhiều các loại nông sản , trái
cây có giá trị xuất khẩu cao góp phần đem lại giá trị kinh tế cho đất nước. Tuy nhiên
để có thể xuất khẩu chúng ra thị trường nước ngoài thì còn gặp rất nhiều khó khăn
như: tìm kiếm thị trường, rào cản bảo hộ của các quốc gia khác, sự quản lý của
chính phủ , quy trình xuất khẩu hàng hóa …
Đối với Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Rau Quả - VEGETEXCO là một công ty
lâu đời trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản thì việc phân tích tình hình xuất khẩu của
công ty là vô cùng quan trọng. Qua đó sẽ đánh giá được năng lực của công ty từ đó
đưa ra những định hướng, chiến lược phát triển của công ty trong thời gian tiếp
theo. Xuất phát từ vấn đề đó đề tài nghiên cứu của khóa luận tốt nghiệp là “Phân
tích tình hình xuất khẩu của công ty cổ phẩn xuất nhập khẩu Rau Quả

-

VEGTEXCO”.
2

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
2.1 Mục tiêu chung
Phân tích hoạt động Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Rau QuảVEGETEXCO giai đoạn 2010-2013 từ đó đề xuất giải pháp nhằm đẩy mạnh
hoạt động xuất khẩu của công ty phát triển bền vững trong những năm tới.
2.2 Mục tiêu riêng

Footer Page 11 of 166.


Header Page 12 of 166.

2

- Phân tích kim ngạch xuất khẩu của công ty giai đoạn 2011-2013
- Phân tích tình hình xuất khẩu của công ty theo thị trường giai đoạn 20112013
- Phân tích tình hình xuất khẩu của công ty theo cơ cấu mặt hàng giai đoạn
2011-2013
- Phân tích tình hình xuất khẩu của công ty theo số lượng hợp đồng giai
đoạn 2011-2013
- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của công ty
- Đề xuất giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu nông sản của
Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Rau Quả-VEGETEXCO trong những
năm tới.
3

Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
3.1 Đối tƣợng nghiên cứu
Công ty cổ phần xuất nhập khẩu Rau Quả-VEGETEXCO là công ty hoạt
động lâu năm trong lĩnh vực xuất nhập khẩu nông sản với nhiều mặt hàng đa
dạng. Khóa luận tốt nghiệp này nghiên cứu về hoạt động xuất khẩu của Công ty
cổ phần xuất nhập khẩu Rau Quả-VEGETEXCO.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: khóa luận tốt nghiệp này được thực hiện tại Công ty
cổ phần xuất nhập khẩu Rau Quả-VEGETEXCO.
- Phạm vi thời gian: khóa luận tốt nghiệp nghiên cứu dựa trên thông tin số
liệu thu thập trong 3 năm 2011, 2012, 2013 của Công ty cổ phần xuất nhập khẩu
Rau Quả-VEGETEXCO để có thể tổng hợp, so sánh đưa ra các nhận định, nhận
xét.

4

Phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài
Đề tài nghiên cứu được thực hiện dựa trên việc vận dụng lý thuyết, kết hợp

quan sát thực tế và sử dụng cơ sở dữ liệu của công ty. Đồng thời phối hợp các
phương pháp: phân tích định tính, thống kê, so sánh, tổng hợp, suy luận logic.

Footer Page 12 of 166.


Header Page 13 of 166.
5

3

Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp
Kết cấu của khóa luận tốt nghiệp Phân tích tình hình xuất khẩu của công ty cổ

phẩn xuất nhập khẩu Rau Quả - VEGTEXCO gồm có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về xuất khẩu
Chương 2: Thực trạng tình hình xuất khẩu của Công ty cổ phần xuất nhập khẩu
Rau quả VEGETEXCO giai đoạn 2011 – 2013
Chương 3: Giải pháp – Kiến nghị

Footer Page 13 of 166.


Header Page 14 of 166.

4

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ XUẤT KHẨU
1.1 Khái niệm về xuất khẩu

Hoạt động xuất khẩu hàng hoá là việc bán hàng hoá và dịch vụ từ quốc gia này sang
một quốc gia khác trên cơ sở dùng tiền tệ làm phương tiên thanh toán, với mục tiêu
là lợi nhuận. Mục đích của hoạt động này là khai thác được lợi thế của từng quốc
gia trong phân công lao động quốc tế. Khi việc trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia
đều có lợi thì các quốc gia đều tích cực tham gia mở rộng hoạt động này.
Hoạt động xuất khẩu là một trong những hoạt động cơ bản của hoạt động ngoại
thương. Nó đã xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử phát triển của xã hội và ngày càng
phát triển mạnh mẽ cả về chiều rộng và chiều sâu. Hình thức sơ khai của chúng chỉ
là hoạt động trao đổi hàng hoá nhưng cho đến nay nó đã phát triển rất mạnh và đước
biểu hiện dưới nhiều hình thức.
Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên mọi lĩnh vực, từ xuất khẩu hàng tiêu dùng cho đến
tư liệu sản xuất, máy móc hàng hoá thiết bị công nghệ cao. Tất cả các hoạt động này
đều nhằm mục tiêu đem lại lợi ích cho quốc gia nói chung và các doanh nghiệp
tham gia nói riêng.
Hoạt động xuất khẩu diễn ra rất rộng. Nó có thể diễn ra trong thời gian rất ngắn
song cũng có thể kéo dài hàng năm, có thể đước diễn ra trên phậm vi một quốc gia
hay nhiều quốc gia khác nhau.
1.2 Vai trò của xuất khẩu
1.2.1 Đối với nền kinh tế toàn cầu
Xuất khẩu hàng hoá là hoạt động đã xuất hiện từ rất sớm. Nó là hoạt
động buôn bán trên phạm vi giữa các quốc gia với nhau. Nó không phải là hành
vi buôn bán riêng lẻ, đơn phương mà ta có cả một hệ thống các quan hệ buôn
bán trong tổ chức thương mại toàn cầu. Với mục tiêu là tiêu thụ sản phẩm của
một doanh nghiệp nói riêng cả quốc gia nói chung.

Footer Page 14 of 166.


Header Page 15 of 166.

5

Hoạt động xuất khẩu là một nội dung chính của hoạt động ngoại thương
và là hoạt động đầu tiên của thương mại quốc tế. Xuất khẩu có vai trò đặc biệt
quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế của từng quốc gia cũng như trên
toàn thế giới.
Xuất khẩu hàng hoá là cầu nối giữa sản xuất và tiêu dùng của nước này
với nước khác. Có thể nói sự phát triển của của xuất khẩu sẽ là một trong những
động lực chính để thúc đẩy sản xuất. Nhờ xuất khẩu, hàng hóa bán ra nước
ngoài sẽ là các bằng chứng xác định sự đóng góp của quốc gia vào cộng đồng
thế giới, xác định qui mô, lợi thế trong sản xuất kinh doanh quốc tế.Tạo được
mối quan hệ và uy tín của quốc gia trong kêu gọi đầu tư cũng như trong hợp tác
kinh tế xã hội giữa các nước.
Xuất khẩu hàng hóa được nhiều đến quốc gia nào đó, cũng là bằng chứng
thuyết phục về thiện chí và ưu đãi của quốc gia đó với nước mình. Trên cơ sở số
liệu xuất khẩu, chính phủ sẽ có nhưng hình thức đối ứng thân thiện để gia tăng
mậu dịch giữa hai nước.
1.2.2 Đối với nền kinh tế mỗi quốc gia
- Xuất khẩu gia tăng sản lƣợng sản xuất và tăng trƣởng kinh tế.
Nhờ xuất khẩu hàng hóa bán được nhiều hơn. Thông qua quan hệ thương
mại với các thị trường quốc tế cho phép quốc gia xuất khẩu phát triển quy mô
lớn hơn, khai thác được những lợi thế kinh tế mà trước đây có thể bị giới hạn
trong thị trường nội địa.
Với chính sách mở cửa nền kinh tế, đẩy mạnh và phát triển xuất khẩu
còn là yếu tố tích cực để thúc đẩy sự phát triển của các công ty nội địa trở thành
công ty có khả năng cạnh tranh trên thế giới bằng việc giới thiệu và đưa ra
những sản phẩm có chất lượng cao, phát triển quy trình sản xuất phù hợp với
nhu cầu của từng thị trường, ở từng quốc gia khác nhau.
Hoạt động xuất khẩu phát triển sẽ kéo theo nhiều ngành nghề mới ra đời
phục vụ cho xuất khẩu, thúc đẩy và giúp các ngành kinh tế khác phát triển theo.

Footer Page 15 of 166.


Header Page 16 of 166.

6

Kéo theo là kết qủa của sự phát triển là tổng sản phẩm của xã hội, nền kinh tế
quốc gia phát triển.
- Xuất khẩu tạo nguồn vốn cho nhập khẩu, phục vụ công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất nƣớc.
Đối với mọi quốc gia đang phát triển thì bước đi thích hợp nhất là phải
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước để khắc phục tình trạng nghèo làn lạc
hậu chận phát triển. Tuy nhiên quá trình công nghiệp hoá phải có một lượng
vốn lớn để nhập khẩu công nghệ thiết bị tiên tiến.
Với các nước đang phát triển vốn thực hiện thường dựa vào các nguồn
tiền chủ yếu: nhận viện trợ, vay nợ, đầu tư nước ngoài và do xuất khẩu đem về.
Nhưng chỉ có vốn do xuất nhập khẩu đem về là vốn riêng của quốc gia mình,
chính phủ có thể sữ dụng theo ý định và mục tiêu chiến lược phát triển mà
không bị lệ thuộc vào các cam kết của tiền vay nợ , cũng không bị vướng mắc
vì cam kết ưu đãi trước đây khi kêu gọi các nhà đầu tư nước ngoài.
Bởi vì vậy xuất khẩu là một hoạt động tạo một nguồn vốn rất quan trọng.
Xuất khẩu tạo tiền đề cho nhập khẩu, nó quyết định đến qui mô tốc độ tăng
trưởng của hoạt động nhập khẩu.
- Xuất khẩu thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế thúc đẩy sản xuất
phát triển.
Dưới tác động của xuất khẩu, cơ cấu sản xuất và tiêu dùng của thế giới
đã và đang thay đổi mạnh mẽ. Xuất khẩu làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế của
các quốc gia từ nông nghiệp chuyển sang công nghiệp và dịch vụ.

Để cạnh tranh được với hàng hóa bên ngoài, sản xuất xuất khẩu phải theo
hướng tận dụng lợi thế so sánh tuyệt đối và tương đối của đất nước. Muốn thành
công được trên thị trường khu vực và thế giới, thì các ngành kinh tế phục vụ
xuất khẩu phải được hoạch định dự vào những lợi thế của quốc gia như : Tài
nguyên, lao động, vốn kỹ thuật và công nghệ … có như vậy sản phẩm xuất khẩu
mới đạt giá rẻ, chất lượng cao và có khả nămg cạnh tranh bên ngoài. Trong từng
bước phát triển kinh tế theo chiến lược xuất khẩu, cơ cấu ngành quốc gia sẽ dần

Footer Page 16 of 166.


Header Page 17 of 166.

7

dần thay đổi, hướng về công nghiệp và dịch vụ nhiều hơn, tạo lợi thế lâu dài
cho phát triển kinh tế.
- Xuất khẩu có tác động tích cực tới việc giải quyết công ăn việc làm,
cải thiện đời sống nhân dân.
Đối với công ăn việc làm, xuất khẩu thu hút hàng triệu lao động thông
qua việc sản xuất hàng xuất khẩu. Mặt khác, một phần kim ngạch xuất khẩu
cũng được chính phủ ưu tiên dùng để nhập khẩu những hàng tiêu dùng thiết yếu
cho đời sống, người dân trong nước sẽ được thụ hưởng chung do phúc lợi của
cộng đồng.
- Xuất khẩu là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy sự phát triển các mối
quan hệ kinh tế đối ngoại.
Xuất khẩu và các mối quan hệ kinh tế đối ngoại, ngoại giao có mối quan
hệ chặt chẽ tác động qua lại, phụ thuộc lẫn nhau. Hoạt động xuất khẩu là cơ sở
tiền đề vững chắc để xây dựng các mối quan hề kinh tế đối ngoại đối với các
quốc gia khác. Qua đó kéo theo các mối quan hệ khác phát triển như du lịch

quốc tế, bảo hiểm quốc tế, tín dụng quốc tế… ngược lại sự phát triển của các
ngành này lại tác động trở lại hoạt động xuất khẩu làm cơ sở hạ tầng cho hoạt
động xuất khẩu phát triển.
1.2.3 Đối với các doanh nghiệp
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu thì xu hướng
vươn ra thị trường quốc tế là một xu hướng chung của tất cả các quốc gia và các
doanh nghiệp. Xuất khẩu là một trong những con đường để các doanh nghiệp
thực hiện kế hoạch phát triển, mở rộng thị trường của các doanh nghiệp.
Xuất khẩu tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mở rộng thị trường tiêu
thụ sản phẩm cho doanh nghiệp. Nhờ có xuất khẩu mà tên tuổi của doanh
nghiệp không chỉ được các khách hàng trong nước biết đến mà còn có mặt ở thị
trường nước ngoài.

Footer Page 17 of 166.


Header Page 18 of 166.

8

Xuất khẩu tạo nguồn ngoại tệ cho các doanh nghiệp, từ đó nâng cao khả
năng nhập khẩu, thay thế, bổ sung, nâng cấp máy móc, thiết bị, nguyên vật
liệu… tiếp tục phục vụ cho quá trình phát triển của doanh nghiệp.
Xuất khẩu buộc các doanh nghiệp phải luôn luôn đổi mới và hoàn thiện
công tác quản trị kinh doanh. Đồng thời giúp các doanh nghiệp kéo dài tuổi thọ
của chu kỳ sống của một sản phẩm.Nâng cao khả nặng tìm tòi và phát triển các
mặt trong xuất khẩu đến với các thị trường mà doanh nghiệp có khả năng thâm
nhập
Xuất khẩu sẽ dẫn đến tình trạng cạnh tranh, theo dõi lần nhau giữa các
đơn vị tham gia xuất khẩu trong và ngoài nước. Tuy nhiên đây là một trong

những nguyên nhân buộc các doanh nghiệp tham gia xuất khẩu phải nâng cao
chất lượng hàng hoá xuất khẩu, tính toán giá thành của sản phẩm một cách cẩn
thận, từ đó kiểm soát được các yếu tố đầu vào tiết kiệm các nguồn lực.
Doanh nghiệp tiến hành hoạt động xuất khẩu có cơ hội mở rộng quan hệ
buôn bán kinh doanh với nhiều đối tác nước ngoài dựa trên cơ sở đôi bên cùng
có lợi.
1.3 Các hình thức xuất khẩu
- Xuất khẩu trực tiếp
Khái niệm trực tiếp là việc xuất khẩu các loại hàng hoá và dịch vụ do chính
doanh nghiệp sản xuất ra hoặc thu mua từ các đơn vị sản xuất trong nước tới khách
hàng nước ngoài.
Trong trường hợp doanh nghiệp tham gia xuất khẩu là doanh nghiệp thương
mại không tự sản xuất ra sản phẩm thì việc xuất khẩu bao gồm hai công đoạn:
+ Thu mua tạo nguồn hàng xuất khẩu với các đơn vị, địa phương trong nước.
+ Đàm phán ký kết với doanh nghiệp nước ngoài, giao hàng và thanh toán tiền
hàng với đơn vị bạn.
Phương thức này có một số ưu điểm là: thông qua đàm phán thảo luận trực tiếp
dễ dàng đi đến thống nhất và ít xảy ra những hiểu lầm đáng tiếc do đó:

Footer Page 18 of 166.


Header Page 19 of 166.

9

+ Giảm được chi phí trung gian do đó làm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp.
+ Có nhiều điều kiện phát huy tính độc lập của doanh nghiệp.
+ Chủ động trong việc tiêu thụ hàng hoá sản phẩm của mình.
Tuy nhiên bên cạnh những mặt tích cực thì phương thức này còn bộc lộ một số

những nhược điểm như:
+ Dễ xảy ra rủi ro
+ Nếu như không có cán bộ XNK có đủ trình độ và kinh nghiệm khi tham gia
ký kết hợp đồng ở một thị trường mới hay mắc phải sai lầm gây bất lợi cho mình.
+ Khối lượng hàng hoá khi tham giao giao dịch thường phải lớn thì mới có thể
bù đắp được chi phí trong việc giao dịch.
Khi tham gia xuất khẩu trực tiếp phải chuẩn bị tốt một số công việc như: nghiên
cứu hiểu kỹ về bạn hàng, loại hàng hoá định mua bán, các điều kiện giao dịch đưa
ra trao đổi, cần phải xác định rõ mục tiêu và yêu cầu của công việc, lựa chọn người
có đủ năng lực tham gia giao dịch, cần nhắc khối lượng hàng hoá, dịch vụ cần thiết
để công việc giao dịch có hiệu quả.
- Xuất khẩu gián tiếp
Xuất khẩu gián tiếp là hình thức xuất khẩu mà nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu
phải thông qua một người thứ ba, người này là trung gian.
Ưu điểm: giảm bớt được chi phí nghiên cứu tìm kiếm bạn hàng, tạo điều kiện
thuận lợi cho việc kinh doanh như: mở rộng kênh phân phối, mạng lưới kinh doanh,
am hiểu thị trường giảm được rủi ro, giảm các chi phí trong quá trình giao dịch.
Nhược điểm: bị thụ động phải phụ thuộc nhiều vào người trung gian, đặc biệt là
không kiểm soát được người trung gian.
- Xuất khẩu uỷ thác
Đây là hình thức kinh doanh trong đó đơn vị XNK đóng vai trò là người trung
gian thay cho đơn vị sản xuất tiến hành ký kết hợp đồng xuất khẩu, tiến hành làm
các thủ tục cần thiết để xuất khẩu cho nhà sản xuất và qua đó được hưởng một số
tiền nhất định gọi là phí uỷ thác.
Hình thức này bao gồm các bước sau:

Footer Page 19 of 166.


Header Page 20 of 166.

10

+ Ký kết hợp đồng xuất khẩu uỷ thác với đơn vị trong nước.
+ Ký hợp đồng xuất khẩu, giao hàng và thanh toán tiền hàng bên nước ngoài.
+ Nhận phí ủy thác xuất khẩu từ đơn vị trong nước.
Ưu điểm của phương thức này:
+ Những người nhận uỷ thác hiểu rõ tình hình thị trường pháp luật và tập quán
địa phương, do đó họ có khả năng đẩy mạnh việc buôn bán cho nhà sản xuất.
+ Đối với người nhận uỷ thác là không cần bỏ vốn vào kinh doanh tạo ra công
ăn việc làm cho nhân viên đồng thời cũng thu được một khoản tiền đáng kể.
Tuy nhiên, việc sử dụng trung gian bên cạnh mặt tích cực như đã nói ở trên còn
có những han chế đáng kể như :
+ Công ty kinh doanh XNK mất đi sự liên kết trực tiếp với thị trường thường
phải đáp ứng những yêu sách của người trung gian.
+ Lợi nhuận bị chia sẻ.
- Buôn bán đối lƣu
Buôn bán đối lưu là một trong những phương thức giao dịch xuất khẩu trong
xuất khẩu kết hợp chặc chẽ với nhập khẩu, người bán hàng đồng thời là ngời mua,
lượng trao đổi với nhau có giá trị tương đương. Trong phương thức xuất khẩu này
mục tiêu là thu về một lượng hàng hoá có giá trị tương đương. Vì đặc điểm này mà
phương thức này còn có tên gọi khác như xuất nhập khẩu liên kết, hay hàng đổi
hàng.
Các bên tham gia buôn bán đối lưu luôn luôn phải quan tâm đến sự cân bằng
trong trao đổi hàng hoá. Sự cần bằng này được thể hiện ở những khía cạnh sau:
+ Cân bằng về mặt hàng: mặt hàng quý đổi lấy mặt hàng quý, mặt hàng tồn kho
đổi lấy mặt hàng tồn kho khó bán.
+ Cân bằng về giá cả so với giá thực tế nếu giá hàng nhập cao thì khi xuất đối
phương giá hàng xuất khẩu cũng phải được tính cao tương ứng và ngược lại.
+ Cân bằng về tổng giá trị hàng giao cho nhau

+ Cân bằng về điều kiện giao hàng: nếu xuất khẩu CIF phải nhập khẩu CIF.

Footer Page 20 of 166.


Header Page 21 of 166.

11

Buôn bán đối lưu ra đời từ lâu trong lịch sử quan hệ hàng hoá tiền tệ, trong đó
có gồm có các loại hình sau:
+ Nghiệp vụ hàng đổi hàng: ở hai bên trao đổi trực tiếp với nhau nhưng hàng
hoá có giá trị tương đương, việc giao hàng diễn ra hầu như đồng thời. Tuy nhiên
trong hoạt động đổi hàng hiện đại người ta có thể sử dụng tiền để thành toán một
phần tiêng hàng hơn nữa có thể thu hút 3-4 bên tham gia.
+ Nghiệp vụ bù trừ: hai bên trao đổi hàng hoá với nhau trên cơ sở ghi trị giá
hàng giao, đến cuối kỳ hạn hạn, hai bên mới đối chiếu sổ sách, đối chiếu với giá trị
giao và giá trị nhận. Số dư thì số tiền đó được giữ lại để chi trả theo yêu cầu của bên
chủ nợ.
- Phƣơng thức mua bán tại hội chợ triển lãm
Hội chợ là một thị trường hoạt động định kì, được tổ chức vào một thời gian và
một địa điểm cố định trong một thời hạn nhất định, tại đó người bán đem trưng bày
hàng hoá của mình và tiếp xúc với người mua để kí hợp đồng mua bán.
Triển lãm là viẹc trưng bày giới thiệu những thành tựu của một nền kinh tế hoặc
một ngành kinh tế, văn hoá, khoa học kĩ thuật: ví dụ hội chợ triển lãm hàng công
nghiệp. Triển lãm liên quan chặt chẽ đến ngoại thương tại đó người ta trưng bày các
loại hàng hoá nhằm mục đích quảng cáo để mở rộng khả năng tiêu thụ. Ngày nay
ngoài các mục đích trên, hội chợ triển lãm còn trở thành nơi để giao dịch kí kết hợp
đồng cụ thể.
- Xuất khẩu tại chỗ

Đây là hình thức kinh doanh mới nhưng đang phát triển rộng rãi, do những ưu
việt của nó đem lại. Đặc điểm của loại hình xuất khẩu này là hàng hoá không cần
vượt qua biên giới quốc gia mà khách hàng vẫn mua được. Do vậy nhà xuất khẩu
không cần phải thâm nhập thị trường nước ngoài mà khách hàng tự tìm đến nhà
xuất khẩu.
Doanh nghiệp cũng không cần phải tiến hành các thủ tục như thủ tục hải quan,
mua bảo hiểm hàng hoá …do đó giảm được chi phí khá lớn.Mặt khác với sự ra đời
của hàng loạt khu chế xuất ở các nước thì đây cũng là một hình thức xuất khẩu có

Footer Page 21 of 166.


Header Page 22 of 166.

12

hiệu quả được các nước chú trọng hơn nữa. Việc thanh toán này cũng nhanh chóng
và thuận tiện.
- Gia công quốc tế
Đây là một phương thức kinh doanh trong đó một bên gọi là bên nhận gia công
nguyên vật liệu hoặc bán thành phẩm của một bên khác để chế biến ra thành phẩm
giao cho bên đặt gia công và nhận thù lao.
Đây là một trong những hình thức xuất khẩu đang có bước phát triển mạnh mẽ
và được nhiều quốc gia chú trọng.nĐối với bên đặt gia công: phương thức này giúp
họ lợi dụng về giá rẻ, nguyên phụ và nhân công của nước nhận gia công.Đối với
bên nhận gia công: phương thức này giúp họ giải quyết công ăn việc làm cho nhân
công lao động trong nước hoặc nhập được thiết bị hay công nghệ mới về nước
mình, nhằm xây dựng một nền công nghiệp.
- Tạm nhập tái xuất
Tạm nhập tái xuất là loại xuất khẩu trở ra nước ngoài những hàng trước đây đã

nhập khẩu, chưa qua chế biến ở nước tái xuất. Hình thức này ngược chiều với sự
vận động của hàng hoá là sự vận động của đồng tiền: nước tái xuất trả tiền nước
xuất khẩu và thu tiền của nước nhập khẩu.
1.4 Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động xuất khẩu
1.4.1 Các nhân tố trong nƣớc
1.4.1.1 Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp
- Chiến lƣợc, phát triển kinh tế - xã hội chính sách và pháp luật
liên quan đến hoạt động xuất khẩu của Nhà nƣớc.
Đây là nhân tố quan trọng không chỉ tác động đến hoạt động xuất
khẩu của doanh nghiệp ở hiện tại, mà còn cả trong tương lai. Vì vậy, một mặt
doanh nghiệp phải tuân theo và hưởng ứng nó ở hiện tại, mặt khác doanh
nghiệp phải có các kế hoạch xuất khẩu trong tương lai cho phù hợp.
Hiện nay, Việt Nam đang thực hiện chiến lược khuyến khích xuất
khẩu. Đây là một chiến lược tập trung vào việc tạo ra các sản phẩm xuất

Footer Page 22 of 166.


Header Page 23 of 166.

13

khẩu ngày càng phù hợp hơn với nhu cầu cuả thị trường thế giới dựa trên cơ
sở khai thác tốt với nhu cầu của thị trường quốc gia. Với chiến lược này, nhà
nước có các chính sách phát nhằm khuyến khích mọi cá nhân, tổ chức kinh tế
tham gia hoạt động xuất khẩu.
Việc khuyến khích hoạt động xuất khẩu được thể hiện ở các chính
sách, các biện pháp liên quan đến việc tạo nguồn hàng cho xuất khẩu, tạo
môi trường thuận lợi cho xuất khẩu, hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp
tham gia xuất khẩu.

Tuy nhiên, không phải lúc nào nhà nước cũng khuyến khích xuất
khẩu. Đối với một số mặt hàng việc tự do xuất khẩu nhiều khi mang lại thiệt
hại rất lớn cho quốc gia. Các doanh nghiệp phải thường xuyên theo dõi, cập
nhật các thông tin do nhà nước ban hành.
- Tỷ giá hối đoái hiện hành
Tỷ giá hối đoái là giá cả của ngoại tệ tính theo đồng nội tệ, hay quan
hệ so sánh về giá trị giữa đồng nội tệ và đồng ngoại tệ. Trong hoạt động xuất
khẩu, doanh nghiệp phải quan tâm đến yếu tố này vì nó liên quan đến việc
thu đổi ngoại tệ sang nội tệ của doanh nghiệp, do đó ảnh hưởng trực tiếp đến
hiệu quả xuất khẩu của doanh nghiệp.
Nếu tỷ giá hối đoái lớn hơn tỷ suất ngoại tệ xuất khẩu thì doanh
nghiệp có thể thực hiện hoạt động xuất khẩu. Ngược lại, nếu tỷ giá hối đoái
mà nhỏ hơn tỷ suất ngoại tệ xuất khẩu thì doanh nghiệp không nên xuất khẩu.
- Khả năng sản xuất hàng xuất khẩu của từng nƣớc
Khả năng này đảm bảo nguồn hàng cho cho doanh nghiệp, biểu hiện
ở các mặt hàng có thể được sản xuất với khối lượng, chất lượng quy cách,
mẫu mã, có phù hợp với thị trường nước ngoài hay không. Điều này quyết
định khả năng cạnh tranh của các mặt hàng khi doanh nghiệp đưa ra chào bán
trên thị trường quốc tế.
Nếu một đất nước có trình độ khoa học công nghệ phát triển, có khả
năng tạo ra được nhiều loại mặt hàng đa dạng, chất lượng tiêu chuẩn quốc tế,

Footer Page 23 of 166.


Header Page 24 of 166.

14

hình thức mẫu mã đảm bảo thẩm mỹ cao và giá cả phải chăng thì đây là điều

kiện thuận lợi rất lớn cho doanh nghiệp khi tham gia hoạt động xuất khẩu.
Ngược lại, khả năng sản xuất trong nước yếu kém, với chúng loại mặt hàng
đơn điệu, thô sơ, sẽ hạn chễ rất lớn khả năng cạnh tranh và mở rộng xuất
khẩu của các doanh nghiệp.
Hiện nay, ở nước ta năng lực sản xuất hàng sản xuất hàng xuất khẩu
còn thấp kém, mặt hàng xuất khẩu còn đơn sơ, chất lượng chưa đạt tiêu
chuẩn quốc tế. Đây là một khó khăn cho các doanh nghiệp ngoại thương khi
tham gia vào hoạt động xuất khẩu.
- Mức độ cạnh tranh của các doanh nghiệp xuất khẩu trong nƣớc
Cạnh tranh một mặt có tác động thúc đẩy sự vươn lên của các doanh
nghiệp, mặt khác nó cũng chèn ép và đè bẹp các doanh nghiệp yếu kém.
Mức độ cạnh tranh ở đây biểu hiện số lượng của các doanh nghiệp
tham gia xuất khẩu cùng ngành hoặc cùng mặt hàng có thể thay thế nhau.
Hiện nay, nhà nước có chủ trương khuyến khích mọi doanh nghiệp, mọi
thành phần kinh tế tham gia xuất khẩu đã dẫn đến sự bùng nổ số lượng doanh
nghiệp tham gia hoạt động xuất khẩu, do đó đôi khi dẫn đến sự cạnh tranh
không lành mạnh. Đây là một thách thức cho các doanh nghiệp tham gia xuất
khẩu hiện nay.
- Trình độ phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật của đất nƣớc
Đây là nhân tố thuộc về cơ sở hạ tầng cho hoạt động xuất khẩu. Nó
bao gồm phát triển của hệ thống giao thông vận tải, sự phát của hệ thống
thông tin liên lạc. Một quốc gia có cơ sở hạ tầng tốt có thể tăng cường năng
lực giao dịch, mở rộng thị trường xuất khẩu của doanh nghiệp, đẩy mạnh các
dịch vụ vận chuyển hàng hoá xuất khẩu của các doanh nghiệp.
- Nhân tố tài nguyên thiên nhiên và địa lý.
Vị trí địa lý cũng như nguồn tài nguyên thiên nhiên là những cái mà
tự nhiên ban cho, thông qua đó các nước khai thác tiềm năng của nó để phục
vụ xuất khẩu.

Footer Page 24 of 166.

Header Page 25 of 166.

15

Nguồn tài nguyên thiên là một trong những nhân tố quan trọng giúp
cho các quốc gia xây dựng cơ cấu ngành và vùng để xuất khẩu. Nó góp phần
ảnh hưởng đến loại hàng , quy mô hàng xuất khẩu của quốc gia.
Vị trí địa lý có vai trò như là nhân tố tích cực hoặc tiêu cực đối với
sự phát triển kinh tế cũng như xuất khẩu của một quốc gia. Một quốc gia có
vị trí đị lý thuận lợi là điều kiện cho phép quốc gia đó thúc đẩy xuất khẩu
dịch vụ như du lịch , vận tải ,thu hút được đầu tư từ nước ngoài.
1.4.1.2 Các nhân tố bên trong doanh nghiệp
Đây là nhân tố thuộc về doanh nghiệp mà doanh nghiệp có thể kiểm
soát và điều chỉnh nó theo hướng tích cực nhằm phục vụ cho hoạt động xuất
khẩu của mình. Có thể kể đến các nhân tố sau:
- Trình độ năng lực lãnh đạo và quản trị kinh doanh của ban giám
đốc doanh nghiệp.
Đây là nhân tố hết sức quan trọng, quyết định đến sự thành công
trong kinh doanh của một doanh nghiệp. Trình độ và năng lực quản trị của
ban giám đốc doanh nghiệp cho phép doanh nghiệp có được các chiến lược
kinh doanh đúng đắn, đảm bảo cho doanh nghiệp có thể tận dụng được các
cơ hội của thị trường quốc tế trên cơ sở khả năng vốn có của mình.
- Trình độ và năng lực kinh doanh xuất khẩu của đội ngũ cán bộ
kinh doanh trong doanh nghiệp.
Cán bộ kinh doanh là những người trực tiếp thực hiện các công việc
của quá trình xuất hàng hoá. Vì vậy, trình độ và năng lực trong hoạt động
xuất khẩu của họ sẽ quyết định tới hiệu quả công việc, ảnh hưởng tới hiệu
quả kinh doanh của toàn doanh nghiệp.

- Khả năng tài chính của doanh nghiệp
Biểu hiện ở quy mô vốn hiện có và khả năng huy động vốn của
doanh nghiệp. Năng lực tài chính có thể làm hạn chế hoặc mở rộng các khả
năng khác của doanh nghiệp, vì vốn là tiền đề cho mọi hoạt động kinh doanh
của doanh nghiệp.

Footer Page 25 of 166.