GIÁO ÁN ĐỌC VĂN CẢNH NGÀY HÈ

Giáo án Ngữ văn 10

Cảnh ngày hè
(Bảo kính cảnh giới - 43)

- Nguyễn Trãi A- Mục tiêu bài học:
Giúp học sinh:
- Cảm nhận vẻ đẹp độc đáo của bức tranh ngày hè. Qua bức tranh thiên nhiên là vẻ
đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi với tình yêu thiên nhiên, yêu đời, nặng lòng với nhân dân,
đất nước.
- Có kĩ năng phân tích một bài thơ Nôm của Nguyễn Trãi: chú ý những câu thơ
sáu chữ dồn nén cảm xúc, cách ngắt nhịp 3/4 trong câu bảy chữ có tác dụng nhấn mạnh.
- Bồi dưỡng tình yêu thiên nhiên, đất nước, tình cảm gắn bóa với cuộc sống của
người dân.
B- Tiến trình dạy học:
1- ổn định tổ chức:
2- Kiểm tra bài cũ:
? Hào khí Đông A được thể hiện như thế nào trong bài thơ
“Tỏ lòng” của Phạm Ngũ Lão.
3- Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV và HS
Học sinh đọc tiểu dẫn:
? Phần tiểu dẫn giới thiệu nội dung gì.

Yêu cầu cần đạt
I- Tìm hiểu chung:
- Giới thiệu về ''Quốc âm thi tập'' gồm có
254 bài thơ viết bằng chữ Nôm.
+ Tập thơ chia làm 4 phần:
<1> Vô đề: Mạn thuật; Tự thân; Bảo kính

Học sinh nêu; GV chốt ý.

cảnh giới;
<2> Môn thì lệnh;
<3> Môn hoa mộc;

1


Giáo án Ngữ văn 10
<4> Môn cầm thú.
- Nội dung, tư tưởng: phản ánh tình cảm, vẻ
đẹp nhân cách toàn diện của Nguyễn Trãi.
Đó là tư tưởng nhân nghĩa sáng ngời, yêu
nước, thương dân, giữ gin nhân cách, hoà
cảm với thiên nhiên,…
Học sinh đọc bài thơ.

II-Tìm hiểu bài thơ:

=> Cảm nhận về bài thơ?

1. Cảm nhận chung:
- Bài thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn yêu thiên
nhiên, yêu đời, yêu cuộc sống của Nguyễn
Trãi.
- Bài thơ bộc lộ khát vọng về cuộc sống
thanh bình, hạnh phúc cho nhân dân.

- Câu thơ đầu ta thấy tâm trạng trữ tình

được thể hiện như thế nào?

2. Phân tích:
a. Sự giao cảm với thiên nhiên, tạo vật
trong tâm hồn ức Trai:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường"

- Thời gian rảnh rỗi, tâm hồn thư thái thanh
thản, không khí mát mẻ, trong lành
=> Một ngày như vậy trong cuộc đời
Nguyễn Trãi không nhiều,

Học sinh nhận xét vẻ sinh động của bức

- Bức tranh cuối hè hiện lên sinh động đầy

tranh.

sức sống, có đường nét, màu sắc, âm thanh,
cảnh vật:
+ Màu lục của lá là đặc trưng của cỏ cây.
Chúng mang trong mình sức sống mãnh
liệt.
+ Màu đỏ của hoa thạch lựu;
+ Âm thanh của tiếng ve;
+ Âm thanh của làng chài;

2

Giáo án Ngữ văn 10
=> Bức tranh có sự kết hợp hài hòa giữa âm
- Đây là bức tranh với màu sắc rực rỡ:

thanh và cảnh vật cảnh vật thiên nhiên dân
dã. Đây là nguồn cảm hứng dạt dào cho thi
nhân.
- Hình ảnh của "hoè, lựu, sen" quen thuộc,

GV

gần gũi, đặc trưng cho cảnh sắc nơi thôn dã

- "Đùn đùn" kết hợp với động từ "rợp" diễn .
tả sức sống căng đầy gây ấn tượng mãnh - Thời gian vào cuối mùa hè nhưng sự sống
liệt cho người đọc. Cái nắng cùng với màu không hề dừng lại:
xanh làm cho cái nắng gay gắt không còn + ''Đùn đùn'', ''giương'', ''phun''.
nữa. So sánh với câu thơ: ''Đầu tường lửa => Thôi thúc sự sống bên trong đang ứa
lựu lập loè đơm bông''

căng không thể kìm nén được.
-Thi nhân đón nhận cảnh vật bằng nhiều

Thi nhân cảm nhận cảnh vật bằng các giác

giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác,…

quan nào?

=> Nguyễn Trãi hoà sắc âm theo quy luật
cái đẹp trong hội hoạ và âm nhạc để bức
tranh ẩn chứa những tâm trạng thầm kín
của ông.

- Sau bức tranh thiên nhiên mang tâm trạng b. Niềm khao khát ấm no, hạnh phúc cho
NguyễnTrãi mong ước điều gì?

nhân dân:
- Ước mơ tiếng đàn vua Thuấn để hoà khúc

Học sinh tìm hiểu điển tích trong SGK.
Liên hệ:

Nam phong ca ngợi cuộc sống thanh bình,
ấm no. Bên cạnh tâm hồn nghệ sĩ, Nguyễn

"Nhà Nam nhà Bắc đều no mặc

Trãi là một người suốt đời vì nước vì dân.

Lừng lẫy cùng ta khúc thái bình"

=> Điểm kết tự của bài thơ không phải là
thiên nhiên, cảnh vật mà là tâm hồn con
người hết lòng vì dân vì nước.

4- Củng cố:

3

III- Tổng kết:


Giáo án Ngữ văn 10
Học sinh tổng kết nội dung và nghệ thuật

1- Nội dung : bài thơ thể hiện tình yêu

trong bài thơ.

thiên nhiên trong tâm hồn ức Trai, bên cạnh
đó toả sáng vẻ đẹp tâm hồn của con người
cả cuộc đời vì dân, vì nước. Tiếng lòng của
Nguyễn Trãi -Gương báu răn mình.

5- Dặn dò:

2- Nghệ thuật: thể thơ của Trung Quốc

- Học bài, nắm nội dung, tư tưởng, chủ đề.

được vận dụng sáng tạo. Kết hợp hài hoà

- Chuản bị “Tóm tắt văn bản tự sự” theo màu sắc và âm thanh, hình ảnh gần gũi,
SGK.

bình dị.

4