B
GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
B
NỌNG NGHI P VÀ PTNT
I H C TH Y L I
LÊ THANH TÚ
NGHIểN C U,
XU T CÁC GI I PHÁP L A CH N NHÀ
TH U XỂY L P CHO D ÁN S D NG V N C A NGÂN
HÀNG TH GI I (WB) DO S NỌNG NGHI P VÀ PHÁT
TRI N NỌNG THỌN T NH PHÚ YểN LÀM CH
UT
LU NăV NăTH CăS
HÀăN I, N Mă2016
B
GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NG
B
NỌNG NGHI P VÀ PTNT
I H C TH Y L I
LÊ THANH TÚ
NGHIểN C U,
XU T CÁC GI I PHÁP L A CH N NHÀ
TH U XỂY L P CHO D ÁN S D NG V N C A NGÂN
HÀNG TH GI I (WB) DO S NỌNG NGHI P VÀ PHÁT
TRI N NỌNG THỌN T NH PHÚ YểN LÀM CH
UT
Chuyên ngành: Qu nălỦăxơyăd ng
Mƣăs : 60 - 58 - 03 - 02
NG
IăH
NGăD NăKHOAăH C
1. PGS.TSăNguy năTr ngăT
2. TS.ăNgôăMinhăH i
HÀăN I,ăN Mă2016
L I CAM OAN
Tácăgi ăxinăcamăđoanăđơyălƠăcôngătrìnhănghiênăc uăc aăb năthơnătácăgi .ăCácăk tăqu ă
nghiênăc uăvƠăcácăk tălu nătrongălu năv n lƠătrungăth c, khôngăsaoăchépăt ăb tăk ăm tă
ngu nănƠoăvƠăd
đ
iăb tăk ăhìnhăth cănƠo.Vi căthamăkh oăcácăngu nătƠiăli uă(n uăcó) đƣă
căth căhi nătríchăd năvƠăghiăngu nătƠiăli uăthamăkh oăđúngăquyăđ nh.
Tác gi lu n v n
Lê Thanh Tú
i
L I CÁM
N
Trong quá trình nghiên c uă vƠă th că hi nă lu nă v n,ă tácă gi ă đƣă nh nă đ
h
că s ă
ngăd năt nătìnhăc aăPGS.TSăNguy năTr ngăT ăvƠăTS Ngô MinhăH i, nh ngăỦăki nă
v ăchuyênămônăquỦăbáuăc aăcácăth yăcôăgiáoătrongăB ămônăCôngăngh ăvƠăQu nălỦăxơyă
d ng,ăKhoaăCôngătrìnhă- Tr
ngă
iăh căTh yăl iăc ngănh ăs ăgiúpăđ ăc aăBanăqu nă
lỦăd ăánăNgu năl iăvenăbi năvìăs ăphátătri năb năv ngăt nhăPhúăYên.
Tácăgi ăxinăchơnăthƠnhăc mă năcácăth yăcôătrongăTr
ch ăb oăvƠăh
ngă
iăh căTh yăl iăđƣă
ngăd năkhoaăh căvƠăc ăquanăcungăc păs ăli uătrongăquáătrìnhăh c t p,ă
nghiênăc uăvƠăhoƠnăthƠnhălu năv nănƠy.
Doătrìnhăđ ,ăkinhănghi măc ngănh ăth iăgianănghiênăc uăcònăh năch ănênălu nă
v nă khóă tránhă kh iă nh ngă thi uă sót,ă tácă gi ă r tă mongă nh nă đ
că nh ngă Ủă ki nă đóngă
gópăc aăquỦăth yăcôăvƠăđ căgi .
Xinătrơnătr ngăc mă n!
Hà N i, ngày tháng
n m 2016
Tác gi lu n v n
Lê Thanh Tú
ii
M CăL C
DANHăM CăCÁCăHỊNHă NH.....................................................................................vi
DANHăM CăB NGăBI U .......................................................................................... vii
DANHăM CăCÁCăT ăVI TăT T ............................................................................. viii
M ă
U .........................................................................................................................1
CH NGă1 T NGăQUANăV ăD ăÁNă UăT ăXỂYăD NGăCỌNGăTRỊNHă
S ăD NGăV NăWBăVÀăCỌNGăTÁCăL AăCH NăNHÀăTH UăXỂYăL PăC Aă
D ăÁN
4
1.1
T ngăquanăv ăd ăánăđ uăt ăxơyăd ngăcôngătrìnhăs ăd ngăv năWB ....................4
1.1.1
NhƠătƠiătr ăWBăt iăVi tăNam .....................................................................4
1.1.2
T ngăquanăv ăd ăánăđ uăt ăxơyăd ngăcôngătrìnhăs ăd ngăv năc aăWB ....6
1.2
Th cătr ngăv ăcôngătácăl aăch nănhƠăth u xơyăl păcácăcôngătrìnhăs ăd ngăv nă
c aăWBă ăVi tăNam ......................................................................................................12
1.2.1
Thu năl i ..................................................................................................13
1.2.2
Khóăkh n ..................................................................................................15
1.3
Tìnhăhìnhăth căhi năcôngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păcácăcôngătrìnhăs ăd ngă
v năWBă ăS ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nhăPhúăYên ...............................18
1.3.1 Gi iăthi uăS ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nhăPhúăYênăvƠăd ă
ánăNgu năl iăvenăbi năbi năvìăs ăphátătri năb năv ngă(CRSD)ăs ăd ng v năWB 18
1.3.2 Côngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păcácăcôngătrìnhăs ăd ngăv năc aăWBă ă
S ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nh Phú Yên ........................................21
K tălu năch
ngă1 .........................................................................................................25
CH NGă2 C ăS ăNGHIểNăC UăCỌNGăTÁCăL AăCH NăNHÀăTH UăXỂYă
L PăCHOăD ăÁNăS ăD NGăV NăWB ....................................................................26
2.1
C ăs ăphápălỦ ....................................................................................................26
2.1.1 Cácăv năb năphápălỦăv ăcôngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păchoăd ăánăs ă
d ngăv năWB .........................................................................................................26
2.1.2 Cácăquyăđ nhăv ăcôngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păchoăd ăánăs ăd ngă
v năWB26
2.2
N iădungăvƠătrìnhăt ăth căhi năl aăch năcácănhƠăth uăxơyăl păc aăd ăánăs ă
d ngăv năc aăWB ..........................................................................................................35
2.2.1
uăth uăc nhătranhăqu căt ă(ICB) ..........................................................35
2.2.2
uăth uăc nhătranhătrongăn
2.2.3
că(NCB) ...................................................44
ChƠoăhƠngăc nhătranhă(SH) ......................................................................45
iii
2.2.4
Muaăs mătr căti pă(DC) ...........................................................................47
2.3
Cácăyêuăc uăk ăthu tăvƠătƠiăchínhăđ căs ăd ngăđ ăl aăch nănhƠăth uăxơyăl pă
c aăd ăánăs ăd ngăv năc aăWB .....................................................................................49
2.3.1
Yêuăc uăv ăn ngăl căk ăthu tă[7] .............................................................49
2.3.2
Yêuăc uăv ăn ngăl cătƠiăchínhă[7] ............................................................50
2.4
căđi măcácăy uăt ă nhăh ngăt iăđ uăth uăxơyăl păchoăd ăánăs ăd ngăv nă
WBă ăS ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nhăPhúăYên ......................................50
2.4.1
Môiătr
2.4.2
Cácăch ăth ăthamăgiaăquáătrìnhăl aăch nănhƠăth u ...................................54
K tălu năch
ngăphápălỦăv ăl aăch nănhƠăth uăxơyăl p ...................................50
ngă2 .........................................................................................................57
CH NGă3 HI NăTR NGăVÀăGI IăPHÁPăL AăCH NăNHÀăTH UăXỂYăL Pă
CHOăD ăÁNăC NGăCÁă ỌNGăTÁCăTHU CăD ăÁNăNGU NăL IăVENăBI NăVỊă
S ăPHÁTăTRI NăB NăV NGăT NHăPHÚăYểN .......................................................59
3.1
Gi iăthi uăv ăd ăánăC ngăcáă ôngăTácăvƠăBanăqu nălỦăd ăánăNgu năl iăvenă
bi năvìăs ăphátătri năb năv ngăthu căS ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nhăPhúă
Yên
59
3.1.1 T ng quanăv ăti uăd ăánăC ngăcáă ôngăTácăthu căd ăánăNgu năl iăvenă
bi năvìăs ăphátătri năb năv ngăt nhăPhúăYên .........................................................59
3.1.2 Gi iăthi uăv ăBanăqu nălỦăd ăánăNgu năl iăvenăbi năvìăs ăphátătri năb nă
v ngăthu căS ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nhăPhúăYên .....................62
3.2
Nghiênăc uăhi nătr ngăcôngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl pă ăd ăánăC ngăcáă
ôngăTácăthu căd ăánăNgu năl iăvenăbi năvìăs ăphátătri năb năv ngăt nhăPhúăYên ....66
3.2.1
Quáătrìnhăt ăch căl aăch năGóiăth uăs ă10-XL/CRSD-PY .....................66
3.2.2
Quáătrìnhăl aăch nănhƠăth uăGóiăth uăs ă11-XL/CRSD-PY....................73
3.2.3
Nh năxétăquáătrìnhăl aăch nănhƠăth uăC ngăcáă ôngăTác .......................79
3.3
ăxu tăcácăgi iăphápăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păchoăd ăánăNgu năl iăvenăbi nă
vìăs ăphátătri năb năv ngăt nhăPhúăYên .........................................................................82
3.3.1 K ăho chătri năkhaiăd ăánăNgu năl iăvenăbi năvìăs ăphátătri năb năv ngă
t nhăPhúăYênătrongăth iăgianăt i ............................................................................82
3.3.2
ăxu tăcácăgi iăphápăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păchoăd ăánăNgu năl iăvenă
bi năvìăs ăphátătri năb năv ngăt nhăPhúăYênătrongăth iăgianăt i ...........................83
K tălu năch
ngă3 .........................................................................................................89
K TăLU NăVÀăKI NăNGH .......................................................................................91
K tălu n..........................................................................................................................91
iv
Ki năngh .......................................................................................................................92
TÀIăLI UăTHAMăKH O .............................................................................................93
v
DANH M C CÁC HỊNH NH
Hình 1-1ăCácăcáoăbu căt iăcácăqu căgiaătrongăkhuăv că ôngăÁăvƠăTháiăBìnhăD ngă
(N mă2011ă- 2012) ........................................................................................................17
Hình 3-1ăC ăch ăph iăh p,ăh ătr ăth căhi năd ăán ........................................................65
vi
DANH M C B NG BI U
B ngă1.1:ăKhi uăn iăt iăVi tăNamă(d ăánăc aăWBătínhăđ nă31/12/2014) .....................17
B ngă1.2ăT ngăh păk tăqu ăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păd ăánăNgu năl iăvenăbi năvìăs ă
phátătri năb năv ngăt nhăPhúăYênă(tínhăđ năthángă6ăn mă2015) ...................................22
B ngă2.1ăYêuăc uăv ăxemăxétătr căc aăWBăđ iăv iăđ uăth uăxơyăl p .........................34
B ngă2.2ăB ngătómăt tăcácăb căth căhi nătheoăhìnhăth căICB ....................................44
B ngă2.3ăB ngătómăt tăcácăb căth căhi nătheoăhìnhăth căSH .....................................46
B ngă2.4ăB ngătómăt tăcácăb căth căhi nătheoăhìnhăth căDC .....................................48
B ngă3.1ăTómăt tăquáătrìnhăm iăth uăGóiăth uăs ă10-XL/CRSD-PY ...........................66
B ngă3.2ăCácăn iădungăcôngăb ăt iăbu iăm ăth uăGóiăth uăs ă10-XL/CRSD-PY ........68
B ngă3.3ăK tăqu ăđánhăgiáăs ăb ăHSDTăGóiăth uăs ă10-XL/CRSD-PY ......................70
B ngă3.4ăK tăqu ăđánhăgiáăchiăti tăHSDTăGóiăth uăs ă10-XL/CRSD-PY ....................72
B ngă3.5ăTómăt tăquáătrìnhăm iăth uăGóiăth uăs ă11-XL/CRSD-PY ...........................74
B ngă3.6ăCácăn iădungăcôngăb ăt iăbu iăm ăth uăGóiăth uăs ă11-XL/CRSD-PY ........75
B ngă3.7ăK tăqu ăđánhăgiáăs ăb ăHSDT Góiăth uăs ă11-XL/CRSD-PY ......................77
B ngă3.8ăK tăqu ăđánhăgiáăchiăti tăHSDTăGóiăth uăs ă11-XL/CRSD-PY ....................78
vii
DANH M C CÁC T
DC Muaăs mătr căti p
HSDT H ăs ăd ăth u
HSMT H ăs ăm iăth u
ICB
NCB
uăth uăc nhătranhăqu căt
uăth uăc nhătranhătrongăn
c
N -CP Ngh ăđ nhăc aăChínhăph
ODA H ătr ăphátătri năchínhăth c
SH ChƠoăhƠngăc nhătranh
TT-BKH Thôngăt ăc aăB ăk ăho chăvƠă
uăt
WB NgơnăhƠngăTh ăgi i
UBND yăbanănhơnădơn
USD ôălaăM
viii
VI T T T
M
U
1. Tính c p thi t c a đ tƠi
NgơnăhƠngăTh ăgi iă(WB)ălƠăm tătrongănh ngănhƠătƠiătr ăv năl năchoăcôngăcu căxơyă
d ngăvƠăphátătri năkinhăt ă- xƣăh iăc aăVi tăNam.ăTrongăth i gianăqua,ăVi tăNamăđƣă
ti pănh năm tăl
ngăl năv năc aăWB tƠiătr ,ăcácăch
ngătrình,ăd ăánăs ăd ngăv năc aă
WB đƣăđemăl iăhi uăqu ăcao,ăđóngăgópătíchăc căvƠoăs ăphátătri năkinhăt ă- xƣăh iăc aă
Vi tăNamănóiăchungăvƠăcácăđ aăph
ngănóiăriêng.
Trongă nh ngă n mă qua,ă S ă Nôngă nghi pă vƠă Phátă tri nă nôngă thônă t nhă Phúă Yênă đ
că
giaoălƠmăch ăđ uăt ănhi uăd ăánădoăWB tƠiătr ănh :ăd ăánăC nhătranhănôngănghi p,ăd ă
ánăNgu năl iăvenăbi năvìăs ăphátătri năb năv ng,ầăCácăch
tr ăđƣă mangă l iăhi uăqu ăcao,ăthúcăđ yăs ăt ngătr
ng trình,ăd ăánădoăWB tài
ngăkinhăt ,ăphátătri năv năhoáăxƣă
h i,ăxoáăđóiăgi mănghèo,ăgi iăquy tăvi călƠm,ănơngăcaoăm căs ng,ăm căh
ngăth ăc aă
cácă vùng,ă nh tă lƠă cácă t ngă l pă dơnă c ă ă nôngă thôn,ă mi nă núi,ă gópă ph nă thúcă đ yă s ă
nghi păcôngănghi păhoá,ăhi năđ i hoáăt nhănhƠ.
Tr
că tìnhă hìnhă ngu nă v nă ngơnă sáchă trungă
ngă vƠă ngơnă sáchă đ aă ph
ngă cònă h nă
ch ăvƠănhuăc uăđ uăt ăl nănh ăhi nănay,ăngu năv nădoăWB tƠiătr ăđóngăvaiătròăquană
tr ng,ăgópăph nătrongăphátătri năkinhăt ă- xƣăh i,ăxoáăđóiăgi mănghèo,ăphátătri n khoa
h că côngă ngh ,ă t ngă c
ngă th ă ch ă vƠă phátă tri nă ngu nă nhơnă l că c aă đ tă n
că nóiă
chungăvƠăt nhăPhúăYênănóiăriêng.ăDoăv y,ăvi cătranhăth ăs ăh ă tr ăv năc aăWB luôn
đ
că
ngăvƠăNhƠăn
căđ căbi tăquanătơm.
ătranhăth ăs ăh ătr ăv năc aăWB, đòiăh iăcác c ăquanăqu nălỦ,ăđ căbi tălƠăch ăđ uăt ă
ph iăth căhi năcùngălúcănhi uăgi iăphápănh :ăđ iăm iăvƠăđ yăm nhăcôngătácăquyăho ch,ă
nơngă caoă n ngă l că trongă vi că thuă hútă vƠă s ă d ngă v n,ă gi iă quy tă t tă v nă đ ă đ tă đai,ă
nơngă caoă n ngă l că qu nă lỦă đi uă hƠnhă c aă b ă máy qu nă lỦă nhƠă n
l
c,ă nơngă caoă ch tă
ng,ăđ yănhanhăti năđ ăth căhi năcácăd ăánăđ uăt ăxơyăd ngăcôngătrìnhătheoăyêuăc uă
c aănhƠătƠiătr .ăTrongăđóăcôngătácăl aăch nănhƠăth uăthamăgiaăxơyăd ngăcácăcôngătrìnhă
1
thôngăquaăđ uăth uălƠă m tăcôngătácăquanătr ngănh măqu nălỦăch tă l
ngăcôngătrình,ă
đ aăcôngătrìnhăvƠoăph căv ăk păth i,ănơngăcaoăhi uăqu ăc aăd ăán.
Xu tăphátăt ăth căt ,ătínhăc păthi tănêuătrênăvƠăđi uăki năv ăv ătríăcôngătácăhi năt i,ătôiă
ch năđ ătƠiălu năv năcaoăh căắNghiênăc u,ăđ ăxu tăcácăgi iăphápăl aăch nănhƠăth uăxơyă
l păchoăd ăánăs ăd ngăv năc aăWB doăS ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nhă
PhúăYênălƠmăCh ăđ uăt ”.
2. M c đích nghiên c u c a đ tƠi
M cătiêuăc aăđ ătƠiălƠăđ ăxu tănh ngăgi iăphápănh mănơngăcaoăch tăl
ngăcôngătácăl aă
ch nă nhƠă th uă xơyă l pă choă d ă ánă s ă d ngă v nă c aă WBă doă S ă Nôngă nghi pă vƠă Phátă
tri nănôngăthônăt nhăPhúăYênălƠmăCh ăđ uăt .
3. Cách ti p c n vƠ ph
ă đ tă đ
ng pháp nghiên c u
că m că tiêuă nghiênă c u,ă lu nă v nă đƣă d aă trênă cáchă ti pă c nă c ă s ă lỦă lu nă
khoaăh c v ăcôngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl pătheoăquyăđ nhăc aăVi tăNamăvƠăWB,ă
nh ngăquyăđ nhăhi năhƠnhăc aăh ăth ngăv năb năphápălu tătrongăl nhăv cănƠy.ă
th iălu năv năc ngăs ăd ngăcácăph
ngăphápănghiênăc uăphùăh păv iăđ iăt
dungă nghiênă c uă c aă đ ă tƠiă trongă đi uă ki nă Vi tă Namă hi nă nay,ă đóă lƠ:ă Ph
kh oăsátăth căt ;ăPh
ngăphápăth ngăkê;ăPh
ph
ngăphápăk tăh păkhác.
4.
it
-
iăt
ngă
ngăvƠăn iă
ngă phápă
ngăphápăphơnătích,ăsoăsánh;ăvƠăm tăs ă
ng vƠ ph m vi nghiên c u
ngănghiênăc uălƠăcôngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păchoăd ăánăs ăd ngăv nă
c aăWB.
- Ph măviănghiênăc uălƠăcácăd ăánăs ăd ngăv năc aăWB doăS ăNôngănghi păvƠăPhátă
tri nănôngăthônăt nhăPhúăYênălƠmăCh ăđ uăt .
5. ụ ngh a khoa h c vƠ th c ti n c a đ tƠi
- ụăngh aăkhoaăh c:
ătƠiăh ăth ngăhóaălỦălu năc ăb năv ăl aăch nănhƠăth uăxơyăl pă
choăd ăánăs ăd ngăv năc aăWB.
2
- ụăngh aăth căti n:ăK tăqu ăc aăđ ătƠiăcóăth ălƠmătƠiăli uăthamăkh oăchoăcácăcáănhơn,ă
ch ăđ uăt ăđ ănơngăcaoăn ngăl cătrongăcôngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păchoăd ăánăs ă
d ngăv năc aăWB vƠăl aăch nănhƠăth uănóiăchung.
6. K t qu đ t đ
c
- Tìmăraăcácăgi iăphápăđ ăl aăch nănhƠăth uăxơyăl păchoăd ăánăs ăd ngăv năc aăWB,
đ măb oăcôngăb ng,ăminhăb chăvƠăhi uăqu ;ăphùăh păv iăcácăquyăđ nhăphápălu tăc aă
Vi tăNam,ăWB vƠătìnhătìnhăth căt ăt iăc aăS ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nhă
Phú Yên.
-
ngăd ngăk tăqu ănghiênăc uăchoăS ăNôngănghi păvƠăPhátătri nănôngăthônăt nhăPhúă
YênăvƠăcácă Ch ăđ uăt ăkhácătrongăcôngătácă l aăch nănhƠăth uăxơyăl păchoăd ăánăs ă
d ngăv năc aăWB đ tăhi uăqu ăcao.
3
CH
NG 1
T NG QUAN V D ÁN
U T XỂY D NG CỌNG
TRỊNH S D NG V N WB VÀ CỌNG TÁC L A CH N NHÀ TH U
XỂY L P C A D ÁN
1.1 T ng quan v d án đ u t xơy d ng công trình s d ng v n WB
1.1.1 Nhà tài tr WB t i Vi t Nam
HoƠn c nh ra đ i
World Bank (WB),ăNgơnăhƠngăTh ăgi i đ
căthƠnhăl păvƠoăn mă1944,ătr s ăchínhăđ tă
t iăWashington,ăDC.ăWBăhi năcóăh nă9.000ănhơnăviênălƠmăvi căt iăh nă100ăv năphòng
đ iădi nătrênătoƠnăth ăgi i.ăWBălƠăm tăt ăch căqu căt ăg măcóă5ăc ăquanăho tăđ ngăđ că
l păv iănhauăg m:ă(i)ăHi păh iăPhátătri năQu căT ă(IDA);ă(ii)ăNgơnăhƠngăQu căt ăv ă
TáiăThi tăvƠăPhátătri nă(IBRD);ă(iii)ăCôngătyăTƠiăchínhăQu căT ă(IFC);ă(iv)ăC ăquană
B oălƣnhă
uăt ă aăbiênă(MIGA);ăvƠă(v)ăTrungătơmăQu căt ăv ăx ălỦătranh ch pă
uă
t ă(ICSID).ăTuyănhiên,ănóiăđ năWBălƠănóiăđ năhaiăt ăch căIBRDăvƠăIDA, m iăt ăch că
đ uă cóă vaiă tròă riêngă bi tă trongă cu că đ uă tranhă xóaă đóiă gi mă nghèoă vƠă nơngă caoă m că
s ngăc aăng
iădơnăcácăn
căđangăphátătri n.
M c đích vƠ nguyên t c ho t đ ng
Hi p h iă Phátă tri nă Qu că t ă (IDA)ă lƠă t ă ch că tr că thu că nhómă WB,ă đ
că thƠnhă l pă
n mă1960.ăIDAăchuyênăcungăc păcácăkho năh ătr ătƠiăchínhăchoăcácăqu căgiaănghèoă
nh tă th ă gi iă v iă m că tiêuă nh mă xóaă đóiă gi mă nghèoă thôngă quaă vi că cungă c pă cácă
kho năchoăvayăkhôngăcóălƣiăsu tă(cònăg iălƠăkho nătínăd ng)ăc ngănh ăcácăkho năvi nă
tr ăkhôngăhoƠnăl iăchoăcácăch
ngătrình/d ăánăđ ăthúcăđ yăt ngătr
ngăkinhăt ,ăxóaăb ă
b tăbìnhăđ ngăc ngănh ăc iăthi năđ iăs ng.ă
NgơnăhƠngăQu căT ăv ăTáiăThi tăvƠăPhátătri nă(IBRD)ălƠăm tăt ăch cătr căthu căWB,ă
đ
căthƠnhăl păn mă1945.ăM cătiêuăho tăđ ngăc aăIBRDănh măxóaăđóiăvƠăduyătrìăs ă
phátătri năb năv ngăchoăcácăn
căđangăphátătri năcóăthuănh păđ uăng
iăt
ngăđ iăcaoă
thôngăquaăcácăkho năvay,ăb oălƣnhăvƠăcácăd chăv ănghiênăc uăvƠăt ăv n.ăLƣiăsu tăc aă
cácăkho năvayăđ
cătínhătheoăLIBORăvƠăđ
vayăt ă15- 20ăn m,ăcóă5ăn măơnăh n.ă
4
căđi uăch nhă6ăthángăm tăl n.ăTh iăh nă
CôngătyăTƠiăchínhăqu căt ă(IFC)ălƠăt ăch căđ
căthƠnhăl păn mă1956.ăM cătiêuăho tă
đ ngăc aăIFCălƠăh ătr ăkhuăv căt ănhơnăb ngăcáchăcungăc păcácăkho năvayă dƠiăh n,ă
đ uăt ăc ăph n,ăb oălƣnh,ăqu nălỦăr iăroăvƠăcácăd chăv ăt ăv n.ăLƣiăsu tătínhătheoălƣiă
su tăth ătr
ng,ăthayăđ iătheoăt ngăn
căvƠăt ngăd ăán.ăTh iăh năvayăt ă3- 13ăn m,ăcóă
8ăn măơnăh n.
C ăquanăB oălƣnhă
uăt ă aăbiênă(MIGA)ălƠăt ăch căđ
tiêuă ho tă đ ngă c aă MIGAă nh mă giúpă cácă n
că đangă phátă tri nă thuă hútă đ uă t ă n
ngoƠiăb ngăvi căcungăc păchoăcácănhƠăđ uăt ăn
v iăắr iăroăphiăth ătr
căthƠnhăl păn mă1988.ăM că
că
căngoƠiă nh ngăb oălƣnhăđ uăt ăđ iă
ng”.ăNgoƠiăra,ăMIGAăcònăcungăc păcácăd chăv ăh ătr ăk ăthu tă
đ ăph ăbi năthôngătinăv ăc ăh iăđ uăt ầ
TrungătơmăQu căT ăv ăx ălỦătranhăch pă
uăt ă(ICSID)ălƠăđ năv ăđ
căthƠnhăl păn mă
1966.ăM cătiêuăho tăđ ngăc aăICSIDănh măthúcăđ yăngu năđ uăt ăqu căt ăngƠyăcƠngă
t ngă b ngă cáchă cung c pă ph
ngă ti nă choă vi că hòaă gi iă vƠă tr ngă tƠiă v ă nh ngă tranhă
ch păgi aăcácăChínhăph ăvƠăcácănhƠăđ uăt ,ăđ ngăth iăti năhƠnhănghiênăc u,ăxu tăb nă
năph mătrongăl nhăv călu tăđ uăt ăn
căngoƠiăc aăcácăn
c.
Quan h v i Vi t Nam
NgƠyă18ăthángă8ăn mă1956, Chínhăquy năSƠiăGònăđƣăgiaănh păWB.ăNgƠyă21/9/1976,ă
N
căC ngă hòaă Xƣă h iă Ch ă ngh aă Vi tă Namă ti pă qu nă t ă cáchă h iă viênă t iă WBă c aă
Chínhă quy nă SƠiă Gònă c . Sauă m tă th iă giană dƠiă giánă đo nă (1978-1993),ă Vi tă Namă
chínhă th că n iă l iă quană h ă v iăWBă vƠoă thángă 10/1993.ă T ă đóă đ nă nay,ă m iăquană h ă
Vi tăNamăvà WBăngƠyăcƠngăđ
căt ngăc
ngăvƠăphátătri năm nhăm .ăTrongăth iăgiană
nƠy,ănhi uă oƠnăcánă b ăc păcaoăc aă WBăđƣă sangăth măvƠălƠmăvi căt iăVi tăNamăđ ă
traoăđ iăv iăChínhăph ăv ătìnhăhìnhăphátătri năkinhăt ăxƣăh iăvƠătìmăhi uănhuăc uăh ătr ă
c aăChínhăph .ăBanăGiámăđ căđi uăhƠnhăc aăWBăc ngăcamăk tăs ăti păt căcungăc pă
nh ngă h ă tr ă c nă thi tă nh mă đápă ngă nhuă c uă c aă Chínhă ph ,ă gópă ph nă h ă tr ă Vi tă
Namăth căhi năthƠnhăcôngăch
ngătrìnhăxoáăđóiăgi mănghèoăvƠăphátătri năkinhăt ăxã
h i.ăK ăt ăn mă1993ăđ nănay,ăm căcamăk tăchoăVi tăNamăngƠyăcƠngăt ng và hi nănayă
Vi tăNamălƠăm tătrongănh ngăn
căvayă uăđƣiăl nănh tăt ăIDA.ă
5
Bênăc nhăngu năv năvayă uăđƣiăIDA,ăVi tăNamăb tăđ uătri năkhaiăvayăv năt ăngu nă
NgơnăhƠngăTáiăthi tăvƠăPhát tri năQu căt ă(IBRD)ăt ăn mă2009.
1.1.2 T ng quan v d án đ u t xây d ng công trình s d ng v n c a WB
1.1.2.1 D án đ u t xây d ng và d án đ u t xây d ng s d ng v n WB theo quy
đ nh c a Vi t Nam
D ăánăđ uăt ăxơyăd ngălƠăt păh păcácăđ ăxu tăcóăliênăquanăđ n vi căs ăd ngăv năđ ă
ti năhƠnhăho tăđ ngăxơyăd ngăđ ăxơyăd ngăm i,ăs aăch a,ăc iăt oăcôngătrìnhăxơyăd ngă
nh măphátătri n,ăduyătrì,ănơngăcaoăch tăl
ngăcôngătrìnhăho căs năph m,ăd chăv ătrongă
th iăh năvƠăchiăphíăxácăđ nh.ă ăgiaiăđo năchu năb ăd ăánăđ uăt ăxơyăd ng,ăd ăánăđ
că
th ăhi năthôngăquaăBáoăcáoănghiênăc uăti năkh ăthiăđ uăt ăxơyăd ng,ăBáoăcáoănghiênă
c uăkh ăthiăđ uăt ăxơyăd ngăho căBáoăcáoăkinhăt ă- k ăthu tăđ uăt ăxơyăd ng [1].
D ăánăđ uăt ăxơyăd ngăkhôngăphơnăbi tăcácălo iăngu năv năs ăd ngăph iăđápă ngăcácă
yêuăc uăsau:
a) Phùă h pă v iă quyă ho chă t ngă th ă phátă tri nă kinhă t ă - xƣă h i,ă quyă ho chă phátă tri nă
ngƠnh,ăquyăho chăxơyăd ng,ăquyăho chăvƠăk ăho chăs ăd ngăđ tăt iăđ aăph
ngăn iăcóă
d ăánăđ uăt ăxơyăd ng.
b) Cóăph
c)
ngăánăcôngăngh ăvƠăph
mă b oă ch tă l
ngăánăthi tăk ăxơyăd ngăphùăh p.
ng,ă ană toƠnă trongă xơyă d ng,ă v nă hƠnh,ă khaiă thác,ă s ă d ngă côngă
trình,ăphòng,ăch ngăcháy,ăn ăvƠăb oăv ămôiătr
ng,ă ngăphóăv iăbi năđ iăkhíăh u.
d) B oăđ măc păđ ăv năđúngăti năđ ăc aăd ăán,ăhi uăqu ătƠiăchính,ăhi uăqu ăkinhăt ăxƣăh iăc aăd ăán.
đ) Tuơnăth ăquyăđ nhăkhácăc aăphápălu tăcóăliênăquan.
Nguyênăt căc ăb năc aăqu nălỦăd ăánăđ uăt ăxơyăd ng [2]:
a) D ăánăđ uăt ăxơyăd ngăđ
căqu nălỦăth căhi nătheoăk ăho ch,ăch ătr
ngăđ uăt ,ă
đápă ngăcácăyêuăc uătheoăquyăđ nhăt iă i uă51ăc aăLu tăXơyăd ngăn mă2014ăvƠăphùă
h păv iăquyăđ nhăc aăphápălu tăcóăliênăquan.
6
b) Quyăđ nhărõătráchănhi m,ăquy năh năc aăc ăquanăqu nălỦănhƠăn
c,ăc aăng
iăquy tă
đ nhăđ uăt ,ăch ăđ uăt ăvƠăcácă t ăch c,ăcáănhơnăcóăliênăquanăđ năth căhi năcácăho tă
đ ngăđ uăt ăxơyăd ngăc aăd ăán.
c) Qu nălỦăth căhi năd ăánăphùăh păv iălo iăngu năv năs ăd ngăđ ăđ uăt ăxơyăd ng:
- D ăánăđ uăt ăxơyăd ngăs ăd ngăv năngơnăsáchănhƠăn
căđ
di n,ătheoăđúngătrìnhăt ăđ ăb oăđ măm cătiêuăđ uăt ,ăch tăl
ki măchiăphíăvƠăđ tăđ
căqu nălỦăch tăch ,ătoƠnă
ng,ăti năđ ăth căhi n,ăti tă
căhi uăqu ăd ăán;
- D ă ánă đ uă t ă theoă hìnhă th că đ iă tácă côngă t ă PPPă(Publică - Privateă Partner)ă cóă c uă
ph năxơyăd ngăđ
căqu nălỦănh ăđ iăv iăd ăánăs ăd ngăv nănhƠăn
c ngoài ngân sách
theoăquyăđ nhăc aăNgh ăđ nhănƠyăvƠăcácăquyăđ nhăkhácăc aăphápălu tăcóăliênăquan;
- D ăánăđ uăt ăxơyăd ngăs ăd ngăv nănhƠăn
lỦăv ăch ătr
căngoƠiăngơnăsáchăđ
căNhƠăn
căqu nă
ngăđ uăt ,ăm cătiêu,ăquyămôăđ uăt ,ăchiăphíăth căhi n,ăcácătácăđ ngăc aă
d ăánăđ năc nhăquan,ămôiătr
ng,ăanătoƠnăc ngăđ ng,ăqu căphòng,ăanăninhăvƠăhi uăqu ă
c aăd ăán.ăCh ăđ uăt ăt ăch uătráchănhi măqu nălỦăth căhi năd ăánătheoăquyăđ nhăc aă
Ngh ăđ nhănƠyăvƠăcácăquyăđ nhăkhácăc aăphápălu tăcóăliênăquan;
- D ăánăđ uăt ăxơyăd ngăs ăd ngăv năkhácăđ
căNhƠăn
môăđ uăt ăvƠăcácătácăđ ngăc aăd ăánăđ năc nhăquan,ămôiătr
căqu nălỦăv ăm cătiêu,ăquyă
ng,ăan toƠnăc ngăđ ngăvƠă
qu căphòng,ăanăninh.
d) Qu nălỦăđ iăv iăcácăho tăđ ngăđ uăt ăxơyăd ngăc aăd ăánătheoăcácănguyênăt căđ
că
quyăđ nhăt iă i uă4ăc aăLu tăXơyăd ngăn mă2014.
D ăánăđ uăt ăxơyăd ng s ăd ngăv năWB,ăngoƠiăđ măb oăcácănguyênăt căc aăqu nălỦ
đ iăv iăd ăánăđ uăt ăxơyăd ngăcònăph iăđ măb oăcácănguyênăt cătrongăqu nălỦăvƠăs ă
d ngăv năODAăvƠăv năvayă uăđƣi.ăC ăth ănh ăsau [3]:
a) ODA và v năvayă u đƣiălƠăngu n v n thu căngơnăsáchănhƠăn
căđ
th c hi n các m cătiêuă uătiênăphátătri n kinh t - xã h i c aăđ tăn
ánhătrongăngơnăsáchăNhƠăn
cătheoăquyăđ nh c a pháp lu t.
7
c s d ngăđ
căvƠăđ
c ph n
b) Chính ph th ng nh t qu nălỦănhƠăn
c v ODA và v năvayă u đƣiătrênăc ăs phân
c p g n v i trách nhi m, quy n h n,ăn ngăl c qu n lý và tính ch đ ng c a các ngành,
các c p; b oăđ m s ph i h p qu n lý, ki m tra và giám sát ch t ch c aăcácăc ăquană
liên quan.
c) Vi c thu hút, qu n lý và s d ng ODA và v năvayă uăđãi ph iăđ
c xem xét, cân
đ i và l a ch n trong t ng th các ngu n v năđ uăt ăphátătri n nh măđ t hi u qu kinh
t - xã h i cao nh t, b n v ng, b oăđ m nguyên t căbìnhăđ ng, công b ng, kh n ngă
h p th v n, kh n ngătr n và an toàn n công,ătrongăđóă uătiên s d ng ngu n v n
vayă uăđƣiăchoăcácăch
d)
ngătrình,ăd án có kh n ngăthuăh i v n tr c ti p.
oăđ m tính công khai, minh b ch và trách nhi m gi i trình trong vi c cung c p
ODA và v năvayă uăđƣiăvƠătrongăvi c s d ng ngu n v n này.
đ) T oăđi u ki n thu n l iăđ khu v căt ănhơnăti p c n v n ODA và v năvayă uăđƣi
trênăc ăs chia s l i ích và r i ro gi aănhƠăn
căvƠăt ănhơn.
e) B oăđ m tính th ng nh tăvƠăđ ng b gi aăcácăv năb n quy ph m pháp lu t c a Vi t
Nam và hài hòa quy trình, th t c v i các nhà tài tr v ODA và v năvayă uăđƣi.
f) Tuân th cácăquyăđ nh hi n hành c a pháp lu t Vi tăNamăvƠăcácăđi u
ODA và v n vayă uăđƣi mà Chính ph ho căNhƠăn
Nam là thành viên.ăTrongătr
c qu c t v
c C ng hòa xã h i ch ngh aăVi t
ng h p có s khác bi t gi aăđi uă
c qu c t v ODA
và v nă vayă uă đƣi v iă quyă đ nh c a pháp lu t Vi t Nam v cùng m t v nă đ thì áp
d ngăquyăđ nh c aăđi uă
c qu c t .
Quyătrìnhăth căhi năd ăánăODAănóiăchung,ăd ăánăs ăd ngăv năWB nói riêng theo quy
đ nhăc aăChínhăph ăVi tăNam,ăg măcácăb
căsau [3]:
-B
c 1. Xây d ng và phê duy t Danh m c tài tr .
-B
c 2. Chu n b , th măđ nh, phê duy tăv năki năch
-B
c 3. Ký k t Hi păđ nh.
-B
c 4. T ch c th c hi năch
ngătrình,ăd án.
8
ngătrình,ăd án.
-B
c 5. GiámăsátăvƠăđánhăgiáăch
ngătrình,ăd án.
1.1.2.2 D án đ u t xây d ng theo quan ni m c a WB
Theo WB, d ăánăđ u t ălƠăt ngăth ăcácăho tăđ ngăvƠăcácăchiăphíăliênăquanăđ
đ nhă m tă cáchă cóă bƠiă b n,ă nh mă đ tă đ
căho chă
că nh ngă m că tiêuă nh tă đ nh,ă trongă m tă th iă
h năxácăđ nh.
Yêuăc uăc aăWB v ăd ăánăđ uăt ăxơyăd ng: Phùăh păv iăchi năl
c aăWB t iăn
căh pătácăqu căgiaă
căs ăt iăvƠăphùăh păv iăcácăchínhăsáchătínăd ngăc aăWB.ăV ăm tăchínhă
sách,ăd ăánăcóătínhăkh ăthiăv ăm tăk ăthu t,ăkinhăt ăvƠătƠiăchính,ăkinhăphíăth pănh tăvƠă
tuơnătheoăchínhăsáchăanătoƠnăc aă WB.ăCácăchínhăsáchăanătoƠnăc aă WB yêuăc uăph iă
xemăxétătoƠnăb ăcácăkh ăn ngătácăđ ngăc aăd ăánăđ nămôiătr
tácăđ ngătiêuăc cănƠoăcóăth ăgơyăraăb iăd ăánăs ăđ
cătránhăvƠăítănh tăđ
Quy trình d ăánătheoăcácăxácăđ nhăc aăWB g măcácăb
-B
că1, th ngănh tăv iăChínhăph ăv ăChi năl
ngăvƠăxƣăh i,ăvƠăb tăk ă
căđ năbù.
căsau:
căh pătácăqu căgia.ăWBăchu năb ăcácă
kho năvayăvƠăd chăv ăt ăv năd aătrênăkhuônăkh ăl aăch năvƠăcácăl nhăv căcóăl iăth ăsoă
sánhădƠnhăchoăcácăqu căgiaăcóăn ăl căgi mănghèo.
-B
că2,ăxácăđ nhăd ăán.ăTheoăchi năl
chính,ăkinhăt ,ăxƣăh iăvƠămôiătr
-B
căh ătr ,ăđ măb oăđápă ngăđ
ng,ăchi năl
căphátătri năđ
căyêuăc uătƠiă
căphơnătích.
că3,ăchu năb ăd ăán.ăWBăcungăc păt ăv năchínhăsáchăvƠăd ăánăcùngăv iăh ătr ătƠiă
chính,ăcácăkháchăhƠngăti năhƠnhănghiênăc uăvƠăchu năb ăl pătƠiăli uăd ăánăcu iăcùng.
-B
că4, th măđ nh.ăWBăđánhăgiáăcácăkhíaăc nhăkinhăt ,ăk ăthu t,ăth ăch ,ătƠiăchính,
môiătr
đ
-B
ngăvƠăxƣăh iăc aăd ăán.ăTƠiăliêuăđánhăgiáăd ăánăvƠăcácătƠiăli uăphápălỦăkhácă
căchu năb .
că5,ăđƠmăphánăvƠăBanăgiámăđ căphêăduy t. WBăvƠăBênăvayăth aăthu năkho năvay
hayăhi păđ nhătínăd ngăvƠăd ăánăđ
-B
cătrìnhăbƠyăđ ăBanăgiámăđ căphêăduy t.
că6,ăth căhi năvƠăgiámăsát.ăBênăvay th căhi năd ăán,ăWBăgiám sát, đ măb oăsaoă
choăcácăkho năchiăđ
căs ăd ngăđúngăm căđíchăvayăv ăkinhăt ,ăhi uăqu ăvƠăhi uăl c.
9
-B
că7,ăth căhi năvƠăhoƠnăthƠnh.ăWBăchu năb ăbáoăcáoăhoƠnăthƠnhăd ăán,ăđánhăgiáă
s ăth ăhi năc aăWBăvƠăbênăvay.
-B
că8,ăđánhăgiáăsauăd ăán.ăV ăđánhăgiáăđ căl păc aăWBăchu năb ăbáoăcáoăki mătoánă
vƠăđánhăgiáăd ăán,ăcácăphơnătíchăđ
căs ăd ngăđ ăthi tăk ăd ăánătrongăt
Cácăho tăđ ngătrongăquyătrìnhăth căhi năd ăánăc aăWB đ
ngălai.
căth căhi năsongăsongăv iă
cácăho tăđ ngătrong quy trình th căhi năd ăánăs ăd ngăv năODAăc a Chínhăph .
1.1.2.3 Các k t qu mang l i t các d án đ u t xây d ng s d ng v n c a WB
Vi t Nam
Các ch
tri uă ng
ngătrình/d ăán nơngăc păđôăth ăđƣăgópăph năc iăt oăđi uăki năs ngăchoăhƠngă
iă nghèoă s ngă t iă cácă thƠnhă ph .ă Cácă khuă nghèoă t iă cácă thƠnhă ph ă th
ngă
xuy năb ăng păl t,ăđi uăki năv ăsinhăkémăvƠăđiăkèmăcácănguyăc ăm căb nhăvƠăr iăroăv ă
môiătr
ng. D ăánănơngăc păđôăth ăVi tăNamăđƣăgi iăquy tăcácătháchăth cănh ăv yăt iă
H iăPhòng,ăNamă
nh,ăthƠnhăph ăH ăChíăMinhăvƠăC năTh ,ămangăl iăl iăíchăchoă7,5ă
tri uădơn.ăD ăánăc ngăcungăc pă95.000ăkho n vayănh ăchoăcácăh ăgiaăđìnhăthu cănhómă
40%ănghèoănh tăgiúpăcácăh ăđóăc iăt oănhƠăc a ho căkinhădoanhăt oăthuănh p [4].
Côngătácătr ngăr ngăc ngămangăl iănhi uăl iăíchăv ăxƣăh i,ămôiătr
ngăvƠăkinhăt ăchoă
c ngă đ ng.ă T ă 2005ă đ nă 2015,ă đƣă cóă trênă 43.000ă h ă giaă đình t iă 6ă t nhă mi nă Trungă
đ
căvayăkho n vayănh ,ăđ
căh ătr ăk ăthu tăvƠătr ngăđ
că76.500ăhaăr ngătrongăD ă
ánăphátătri nălơmănghi p.ă ơyălƠăd ăánăđ uătiênăvƠăduyănh tă ă n
căta th căhi năchoă
vayătr ngăr ngăquy môănh [4].
Cácăd chăv ăcungăc păn
n
căs chăvƠăv ăsinhănôngăthônăđ
căm ăr ng:ăNgu năcungăc pă
căs chăt iăcácăth ăxƣănh ăt ngăg păđôiălênăđ nă60%ătrongăgiaiăđo nă2006ăđ nă2009,ă
vƠăt iăcácăthƠnhăph ăl nătrongăcùngăk ,ăngu năcungăt ngăt ă75%ălênăt iă95%.ăCácăkhuă
v cănôngăthônăđ
căti păc năngu năn
căs chăt ngăt ă36%ăn mă1999ălênăt iă70%ăn mă
2009. WB đƣă đóngă gópă đ ă h ă tr ă Vi tă Namă đ tă đ
thôngăquaăcácăkho năđ uăt ăvƠoăd ăánăcungăn
că nh ngă conă s ă phátă tri nă nƠyă
căs chăvƠăv ăsinhămôiătr
ngăkhuăv că
đ ngăb ngăsôngăH ng.ăTrongăkho ngăth iăgianăt ăn mă2005 đ n n mă2013, d ăánăC pă
n
căs chăvƠăV ăsinhă nông thôn vùng đ ngă b ngăsôngăH ng đƣă cungăc pă n
choă1,3ătri uăng
căs chă
iăt iă4ăt nhăthôngăquaăcáchăti păc năd aătrênăc ngăđ ng.ăCácăh ăgiaă
10
đìnhă đ
că vayă ti nă v iă lƣiă su tă th pă nh mă xơyă m iă ho că c iă t oă trênă 48.000ă nhƠă v ă
sinh,ănơngăt ăl h ăcóănhƠăv ăsinhăt ă25%ălênă87% [4].
V ăsinhăđôăth ălƠăv năđ ă uătiênăđ
căh ătr . D ăán V ăsinhămôiătr
ngăThƠnhăph ăH ă
Chí Minh đƣăt oăraăm tătácăđ ngăchuy năđ i,ăgiúpăc iăt oăv ăsinhămôiătr
n nă úngă l tăchoă 1,2ă tri uă ng
i,ăđ ngă th iăd ă ánă đƣă lƠmă choă c nhă quană khuă v că tr ă
thƠnhă m tătƠiă s nă m iăc aăthƠnhăph ,ăn iăng
h
ngăvƠăgi mă
iădơnăthƠnhăph ăcóăth ăngh ăng i,ăt nă
ngăb uăkhôngăkhíătrongălƠnh [4].
N ngăl căc nhăbáoăth măh aăs m,ăn ngăl căd ăbáo,ăvƠăn ngăl căqu nălỦăr iăroăđƣăđ
că
c iă thi n. D ă án Qu nă lỦă r iă roă thiên tai đƣă tri nă khaiă t iă 12ă t nh,ă giúpă xơyă d ngă 11ă
côngătrìnhăgi mănh ă bƣoăl ănh ă c ngătránhăbƣo,ăđêăsông,ăđ
tiêuăúng.ăTrênă210.000ăng
ngălánhăn n,ătr măb mă
iăt iă30ăxƣăth căhi năcácăbi năphápăcôngătrìnhăbaoăg măcácă
trungă tơmă s ă tánă đaă d ng,ă kênhă thoátă n
căvƠă cácă bi nă phápă phiă côngă trìnhă nh ă xơyă
d ngăk ăho chălƠngăxƣăanătoƠn,ăth căt păs ătán [4].
Chínăm
iăl măph nătr mă(95%) dơnăs ăđ
trongăvòngă10ăn măqua,ă9.000ăng
căs ăd ngăl
iădơnăt iăVi tăNamăđ
iăđi năqu căgia: C ăm iăngƠyă
căk tăn iăv iăl
iăđi năqu că
giaăl năđ uătiên.ăCôngăsu tăphátăđi năt iăVi tănamăđƣăt ngăg păhaiăl năt ă12.000ăMWă
n mă2005ălênăt iă25.000ăMWăn mă2010.ăV iăs ătƠiătr ăc aăWB cho d ăánăN ngăl
nông thôn 2,ăh nă2,7ătri uăng
nh tăn
c cóăc ăh iăđ
ngă
iăthu că555.327ăh ăgiaăđìnhăt iăm tăs ăkhuăv cănghèoă
căhòaăvƠoăl
H nă90%ădơnăs ăcóăc ăh iăgiaoăth
iăđi năqu căgia [4].
ngăb iăcácătuy năđ
ngănh a:
cătri năkhaiăt iă
33ăt nhăthƠnh, d ăánăGiaoăthôngănông thôn 3 đangăxúcăti nătri năkhaiăt iăm tăs ăkhuă
v că đ iă núiă khóă kh nă nh tă t iă cácă t nhă mi nă B c,ă k tă n iă cácă c ngă đ ngă nghèoă đi uă
ki năkhóăkh năv iăcácăth ătr
ngăbuônăbánăvƠăd chăv ăt tăh n,ăt oăđi uăki năthu năl iă
cho kinhăt ăphátătri n,ăgiúpăcácăthƠnhăph ăvƠăt nhăthƠnhăcóăc ăh iăgiaoăth
giúpăng
ngăđ ăt ăđóă
iădơnăthoátănghèo [4].
C iăthi năm căs ngăvùngănúiăvƠăvùngăsơuăvùngăxa:
cătƠiătr ăt D ăánăgi mănghèoă
cácăt nhăvùngănúiăphíaăB căgiaiăđo nă1,ăđƣăcóă353.871ăh ăgiaăđìnhăđ
căti păc năv iă
cácă d chă v ă ch mă sócă s că kh eă t tă h n,ă h nă 118.000ă h ă giaă đình [4] đ
11
că s ă d ngă
n
căs ch,ănh ăđóă mƠăđi uăki năs căkh eă c aăng
iădơnăđ aăph
ngăđ
cănơngăcaoă
đángăk .
Nhìnăchung,ăngu năv năc aăWB đƣăgiúpăn
căta thƠnhăcôngătrongăquáătrìnhăphátătri n.
Vi tă Namă t ă m tă trongă nh ngă qu că giaă nghèoă nh tă th ă gi i, v iăthuă nh pă bìnhă quơnă
đ uă ng
iăd
iă100ă USDă tr ăthƠnhă qu că giaă thuă nh pă trungă bìnhă th p, v iăthuă nh pă
đ uă ng
iă trênă 2.000ă USDă n mă 2014.ă Hi n nay, n
că ta đƣă hoƠnă thƠnhă h uă h tă cácă
m cătiêuăphátătri năthiênăniênăk ,ătrongăđóăhoƠnăthƠnhăv
tăm căm tăs ăm cătiêu,ăđ că
bi tă lƠă cácă m că tiêuă gi mă nghèo,ă giáoă d că vƠă bìnhă đ ngă gi i. N
nh ngăti n b ăđángăghiănh năv ăgi mănghèo, hi nănayăt ăl ăng
d
că ta đƣă đ tă đ
că
iănghèoăđƣăgi măxu ngă
iă3%ăt ăm că60%ătrongăth păniênă1990.ăTrongăvòngă10ăn măquaăt ăl ăt ngătr
ngă
kinhăt ăVi tăNamăđ tă6,4%/n m, n mă2014 m căt ngăGDPălƠă6%,ăd ătínhăs ăgi ă ăm că
t
ngă đ
ngă trongă n mă 2015ă vƠă b tă đ uă t ngă n mă 2016.ă Vi tă Namă đƣă thƠnhă côngă
trongăvi că năđ nhăkinhăt ăv ămô,ăkéoăt ăl ăl măphátăt ăm căđ nhă23%ăvƠoăth iăđi mă
thángă8/2013ăxu ngăcònă4,1%ăn mă2014. N
cătaăđƣăc ăb năhoƠnăthƠnhăK ăho chăphátă
tri nă kinhă t ă xƣă h iă 5ă n mă 2011-2015 trênă cácă m t:ă táiă c ă c uă kinhă t ă nh mă t ngă t ă
tr ngăcácăho tăđ ngăcóăgiáătr ăgiaăt ngăcao;ănơngăcaoăm căs ngăchoănhómădơnăt căthi uă
s ;ăt ngăc
ngăb oăv ămôiătr
ng;ăvƠăphòngătránhăvƠăgi mănh ătácăđ ngăbi năđ iăkhíă
h u.
1.2 Th c tr ng v công tác l a ch n nhƠ th u xơy l p các công trình s d ng
v n c a WB Vi t Nam
K ăt ăkhiăm iăquanăh ăđ iătácăgi aăWB vƠăVi tăNam đ
căn iăl iăt ăn mă1993,ăngu nă
v nădoăWB tƠiătr ăđóngăvaiătròăquanătr ngătrongăcôngăcu căxơyăd ngăvƠăphátătri năkinhă
t ă- xƣăh iăc aăVi tăNam.ăChínhăph ăVi tăNamăđƣăkỦănhi uăhi păđ nhăvayăv năv iăWB
đ ăđ uăt ăxơyăd ng,ănơngăc păc ăs ăh ăt ngăg măgiaoăthông,ăn ngăl
d chă v ă đôă th ,ă cácă d ă ánă nôngă nghi pă vƠă tƠiă nguyênă môiă tr
ng,ăn
căvƠăcácă
ng, ph că v ă phátă tri nă
kinhăt ă- xƣăh i.ăTínhăđ năth iăđi măthángă02/2015, WB đƣăc păg nă19,6ăt ăUSDăg mă
vi nătr ăkhôngăhoƠnăl i,ăchoăvayăvƠăv nă uăđƣiăchoăVi t Nam. Danhăm căd ăánăVi tă
Namăhi nănayăg mă45ăd ăánăIDA/IBRDăvƠă5ăd ăánăqu ătínăthácăriêngăr ăv iăt ngăcamă
k tăthu nălƠă8,258ăt ăUSD [4]. Cácăhi păđ nhăvayăv năđ uăb tăbu căcôngătácăl aăch nă
nhƠăth uăph iătheo quyăch ăc aăWB,ădoăv yăcôngătácăl aăch nănhƠăth uănói chung và
12
côngătácăl aăch nănhƠăth uăxơyăl pănói riêng đ uăph iătuơnăth ăch tăch ăquyăđ nhăv ă
đ uăth uăc aăWB. T ănguyênănhơnănêuătrên,ăcôngătácăl aăch n nhƠăth uăcácăd ăánăs ă
d ngăv n WB ăVi tăNamăcóănh ngăthu năl iăvƠăkhóăkh nănh ăsau:
1.2.1 Thu n l i
-
căs ă quană tơm,ă giúpă đ ăc aă WB, Bană Giámă đ că đi uă hƠnhă camă k tă s ă ti pă t că
cungăc pănh ngăh ătr ăc năthi tănh măđápă ngănhuăc uăc aăChínhăph ,ăgópăph năh ă
tr ăVi tăNamăth căhi năthƠnhăcôngăch
ngătrìnhăxoá đóiăgi mănghèoăvƠăphátătri năkinh
t ăxƣăh i.ăK ăt ăn mă1993ăđ nănay,ăm căcamăk tăchoăVi tăNamăngƠyăcƠngăt ng.ăTrong
nh ngăn măv aăquaăVi tăNamăluônăn mătrongănhómănh ng qu căgiaănh năđ
cănhi uă
camăk tăv năc aăWB.ăC ăth :
Cácăkho năcamăk tăc aăWBăchoăVi t Namătheoăn mătƠiăkhóaă(tri uăUSD):
2011
2012
2013
2014
2015
2.353
1.153
2.101
1.551
1.535
(Ngu n: Ngân hàng Th gi i)
Theoăth ngăkêăc aăWB:ăT ngăs ăh păđ ngăxơyăl păthu cădi năxemăxétătr
traoăth uăchoănhƠăth uătrongăn
căvƠăngoƠiăn
căđƣăđ
că
căgiaiăđo nă(2010 - 2014) lƠă2.346ăh pă
đ ngăv iăgiáătr ă1.927ătri uăUSD,ătrongăđóăs ăh păđ ngătraoăchoănhƠăth uăn
căngoƠiă
lƠă13ăh păđ ng,ăchi mă1%ătrênăt ngăs ,ăv iăgiáătr ă106ătri uăUSD,ăchi mă6%ătrênăt ngă
s ;ăs ăh păđ ngătraoăchoănhƠăth uătrongăn
călƠă2.351ăh păđ ng,ăchi mă99%,ăv iăgiáă
tr ă1.821ătri uăUSD,ăchi mă94% [4].
T ăl ăgiáătr ăcácăh păđ ng thu cădi năxemăxétătr
cácăh păđ ngăthu cădi năxemăxétătr
căc aăVi tăNamătrênăt ngăs ăgiáătr ă
căc aăt tăc ăcácăn
căvayăv năc aăWB:
N m
T l %
2007
2,1
2008
3,5
2009
5,2
2010
4,2
2011
3,1
13
2012
5,6
2013
3,3
2014
5,1
2015
4,1
(Ngu n: Ngân hàng Th gi i)
Quaăs ăli uătrên choăth y,ăcôngătácăl aăch nănhƠăth uăc aăVi tăNamăluônănh năđ
că
nhi uăquanătơm,ăh ătr ăvƠăgiámăsátăc aăWB.
- WB đƣăcungăc păh ătr ăk ăthu tăđ ăgiúpăchoăcácăb ăngƠnh,ăđ aăph
t ,ăcácăcáănhơnălƠmăcôngătácăđ uăth uă ăVi tăNamăti păc năđ
ng,ăcácăch ăđ uă
cănh ngăkinhănghi mă
th căt ăđángăk ăv ăth ăt căvƠăquyătrìnhămuaăs mătiênăti n,ăhi năđ iăc aăWB thông qua
cácăbu iăh iăth o,ăt păhu n.ăNh ăv y,ăn ngăl căc aăcácăcáănhơnătr căti păthamăgia công
tácăl aăch nănhƠăth uăđ
cănơngăcao.
- Cácăb ăngƠnh,ăđ aăph
ng luônăquanătơmăđ năcôngătácăb iăd
ng,ănơngăcaoăn ngăl că
choăcácăcánăb ălƠmăcôngătácăđ uăth u.ă aăs ăcácăcánăb ăđ uăth uăđ uăđ
cácăkhóaăđƠoăt oăng năh n,ăcácăl păb iăd
căthamăgiaă
ngăv ăcôngătácăđ uăth u.ăNh ănh ngăkhóaă
đƠoă t oă nƠyă vƠă đ că bi tă lƠă nh ngă kinhă nghi mă quỦă báuă c aă cácă cánă b ă đ uă th uă cóă
đ
că thôngă quaă ho tă đ ngă đ uă th uă th că t ,ă đƣă gópă ph nă nơngă caoă n ngă l că v ă đ uă
th uăc aăVi tăNam.
- Lu tă
uăth uăs ă43/2013/QH13, Ngh ăđ nhăs ă63/2014/N -CPăquyăđ nhăchiăti tăthiă
hƠnhăm tăs ăđi uăc aăLu tă
uăth uăv ăl aăch nănhƠăth u vƠăcácăthôngăt ăh
ngăd n
cóăhi uăl căthiăhƠnhăt ăn mă2014,ăcóănhi uă đi mă m i, n iăb t.ăNh ngăquyă đ nhă m iă
nƠyăs ălƠmăt ngătínhăchuyênănghi pătrongăho tăđ ngămuaăs m,ănơngăcaoăhi uăqu ,ărútă
ng năth iăgianăvƠăchiăphí,ăti tăki măchoăngơnăsáchănhƠăn
c,ăt ngăc
ngăm cătiêuăc aă
côngătácăđ uăth uălƠăc nhătranh,ăcôngăb ng,ăminhăb chăvƠăhi uăqu ăkinhăt .ă
ngăth i,ă
nh ngăquyăđ nhăm iănƠyăc ngăhài hòa hóa v iăcácăquyăđ nhăc aăWB,ăgiúpăcácăđ n v ă
th căhi năd ăán,ăch ăd ăánăthu năl i h nătrongăquáătrìnhăth căhi n cácăd ăánăs ăd ngă
v năc aăWB.
14
1.2.2 Khó kh n
Bênăc nhănh ngăthu năl i nêu trên,ăcôngătácăl aăch nănhƠăth uănóiăchungăvƠăl aăch nă
nhƠăth uăxơyăl pănóiăriêngăcácăd ăánăs ăd ngăv năc aăWB có nh ngăkhóăkh n, lƠmă nhă
h
ngăđ năti năđ ă th căhi năcácă d ăánăs ăd ngăv năc aă WB. TheoăB ăK ă ho chăvƠă
uăt ,ăti năđ ăchungăc aăcácăd ăánăODAăđangăth căhi năth
ngăch măh nă3ăn măsoă
v iăk ăho chăbanăđ uăđƣăth ngănh tăkhiăđƠmăphánăv iăcácănhƠătƠiătr , t ăl ăgi iăngơnă
c aăcácăd ăánăt iăVi tăNamăc ngăthu cădi năth pănh tătrongăkhuăv c.ăTrongăđó,ăđ uă
th uăv nălƠăđi măgơyăt cănh tătrongăquáătrìnhăth căhi năd ăánăODA,ătrongăđóăcóăcácăd ă
ánăs ăd ngăv năc aăWB. Nguyênănhơnăc aănh ngăkhóăkh năđó là:
- Trong giaiăđo năđ uă(t ă1993ăđ nă1996)ăkhiăm iăn iăl iăquanăh ăv iăWB, Vi tăNamă
ch aăcóăquyăch ăđ uăth uăc nhătranhăr ngărƣiăvƠătoƠnădi n,ăhi uăbi tăv ăđ uăth uăc nhă
tranhăc aăcácăb ăngƠnh,ăđ aăph
ngăcònăh năch , các cá nhân tham gia côngătácăl aă
ch nănhƠăth uăđ uăthi uăkinhănghi m th căti năv ăđ uăth uăc nhăcanh.ăDoăv y, trong
giaiăđo nănƠy,ăkhiăth căhi năđ uăth uătheoăquyăđ nhăc aăWB g pănhi uăkhóăkh n,ăv aă
th căhi năv aărútăkinhănghi m.
- Cácăquyăđ nhăv ăđ uăth uăc aăWB ch ăbanăhƠnhătheoăki uăs tayăh
ngăd n,ăkhôngă
quyăđ nhărõătrìnhăt ,ăcáchăth căth căhi n,ăcácăbi năphápăx ălỦătìnhăhu ng c ăth ătrong
đ uăth u,ầăDoăv y,ăgơyăkhóăkh nătrongăquáătrìnhătri năkhai,ăápăd ng th căhi n.
-
iă v iă cácă d ă ánă cóă s ă d ngă v nă ODAă c nă ph iă th că hi nă v aă phùă h pă v iă lu tă
trongăn
căvƠăv aăphùăh păv iăquyăđ nhăc aănhƠătƠiătr .ăTh ănh ngătrongăth căt ,ăcóă
nh ngăđi măkhácăbi tăgi aăcácăquyăđ nhătrongăđ uăth uătrong n
c aăWB. M cădù,ăKho n 3 i uă3ăc aăLu tă
căvƠăth ăt căđ uăth uă
uăth uă2013 quyăđ nh ắ
iăv i vi căl aă
ch nă nhƠă th u,ă nhƠă đ uă t ă thu că d ă ánă có s ă d ngă v nă h ă tr ă phátă tri nă chínhă th că
(ODA), v nă vayă uă đƣiă phátă sinhă t ă đi uă
că qu că t ,ă th aă thu nă qu că t ă gi aă Vi tă
Namăv iănhƠătƠiătr ăvi căthìăápăd ngătheoăquyăđ nh c a đi uă
căqu căt ,ăth aăthu nă
qu căt ăđó”.ăTuyănhiên,ăcácăđ năv ăth căhi năd ăánăvƠăch ăd ăán,ăv nădoăd , lúng túng
khiătuơnăth ăcácăquyăđ nhătrongăhi păđ nhăphápălỦăv iăcácănhƠătƠiătr mƠăkhôngătráiăv iă
cácăquyăđ nhătrongăn
c.ăChínhăvìănguyênănhơnănhơnănƠyăđƣ gây ch mătr ătrongăquáă
trìnhăth căhi n,ăxemăxét,ăth măđ nhăvƠăphêăduy tăđ uăth u.ăCóăth ănêuăraăm tăs ăkhácă
15