hướng dẫn tiến độ dự án

Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức
thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn
khối/Lập kế hoạch thời gian (tiến độ) và kế hoạch
nguồn lực
Mở đầu
Phương pháp tổ chức theo dây chuyền truyền thống (đã được viết trong các giáo trình tổ
chức xây dựng ở Việt Nam) hiện không gắn kết với các cách thể hiện tiến độ hiện đại
như phần mềm quản lý Microsoft Project, hay phần mềm Primavera, những phần mềm
dựa trên căn bản là sơ đồ mạng đường găng theo quan hệ PDM (Precedence Diagram
Method). Điều này thường làm các bản tiến độ của phương pháp tổ chức theo dây
chuyền (thể hiện trên sơ đồ xiên) thường bị sơ cứng khó điều chỉnh (Tracking and
Leveling Resource) và kiểm soát (Schedule Control) trong quá trình thực hiện. Các dự
án xây dựng ngoài cách tổ chức theo phương pháp dây chuyền (là phương pháp tổ chức
thực hiện công việc, quan tâm nhiều tới tính chuyên môn của tổ đội, tính cố định biên
chế tổ đội, và tính hoạt động liên tục theo thời gian của tổ đội chuyên môn) chúng còn
được tổ chức theo một cách thức khác, mà cách thức tổ chức này gắn liền với lý thuyết
quản lý dự án, lại không theo lý thuyết tổ chức thực hiện công việc theo dây chuyền
(không chú trọng đến tính chuyên môn và tính cố định biên chế của tổ đội nhân vật lực
thực hiện). Cần thiết phải nghiên cứu và xây dựng định nghĩa nhóm phương pháp tổ
chức mới (nằm ngoài các phương pháp tổ chức truyền thống: là tổ chức theo dây
chuyền,
tổ

Lập danh mục công việc cho
dự án thi công phần thân nhà
nhiều tầng bê tông cốt thép
toàn khối.

1


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Tiến độ của dự án xây dựng nhà nhiều tầng lập theo phương pháp tổ chức thực hiện
công việc theo gói công việc.

chức tuần tự, tổ chức song song) này.
Cách thể hiện tiến độ bằng sơ đồ mạng
đường găng mũi tên công việc (ADM)
vẫn đang được dùng phổ biến trong các
giáo trình tổ chức xây dựng hiện hành,
mặc dù có thể làm cho tiến độ có thể được
điều chỉnh linh hoạt nhờ điều chỉnh dự trữ
công việc và đường găng, nhưng do chỉ
dựa trên một mối quan hệ giữa các công
việc là quan hệ tuần tự thuận (kết thúc-bắt
đầu, FS), và phải dùng đến các công việc
ảo (Dummy Activity) hay công tác ảo
(Dummy Task) để thể hiện tất cả các kiểu
mối quan hệ trong thực tế khác với kiểu
mối quan hệ tuần tự thuận FS, dẫn đến
tiến độ thể hiện dưới dạng này rất cồng
kềnh và đồ sộ không thể thể hiện được
cho những dự án vừa và lớn. Hiện sơ đồ
mạng đường găng theo quan hệ PDM
(Precedence Diagram Method), đang được
dùng làm cơ sở cho các phần mềm

Microsoft Project, hay Primavera, khắc
phục được nhược điểm này của sơ đồ
mạng đường găng mũi tên công việc
(ADM), nhưng lại chưa được đưa vào giáo

trình Tổ chức xây dựng.

Chương I: Giới thiệu phương pháp sơ đồ mạng nút quan hệ PDM
Sơ đồ mạng là một trong những phương pháp thể hiện tiến độ. Phương pháp Sơ đồ mạng theo quan hệ PDM (tiếng
Anh: Precedence Diagram Method), hay Sơ đồ mạng PDM, Sơ đồ mạng nút PDM hoặc Phương pháp Sơ đồ mạng
quan hệ, là một công cụ để lập phần kế hoạch tiến độ của bản kế hoạch dự án. Nó là một phương pháp xây dựng bản
tiến độ dự án sơ đồ mạng theo phương pháp Đường găng (CPM), mà các phần tử chính là các

2


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

hộp thông tin công việc, được gọi là
các nút công việc, để đại diện cho các
công việc (hay công tác) và kết nối
chúng với nhau bằng những mũi tên để
thể hiện sự phụ thuộc giữa các công
việc liền trước hay kế tiếp với nhau.

1.Thành phần cấu tạo của một
sơ đồ mạng PDM
1.1.Cấu trúc cơ bản nhất của một
nút công việc

Cơ cấu phân chia công việc
(WBS) cho một dự án xây
dựng phần thân nhà nhiều
tầng bê tông cốt thép toàn
khối dược lấy làm ví dụ cho
đồ án Tổ chức thi công.

Một bản mẫu đồ án Tổ chức thi công.

Một hộp thông tin công việc hay một
nút công việc trong sơ đồ mạng PDM,
tối thiểu phải bao gồm các thông số
công việc sau: chỉ số định danh công
việc, chỉ số ID, cũng chính là thứ tự
khai báo các công việc theo một danh
mục phân chia công việc có tính logic
của việc thực hiện chúng (danh mục đó
được gọi là Cơ cấu phân chia công việc
(WBS)). Thời lượng công việc
(duration), hay thời lượng, ký hiệu là
T, là thời gian cần thiết để thực hiện
mỗi công việc (hay công tác). Thời
điểm khởi sớm (còn gọi là ngày khởi
công sớm, hay ngày bắt đầu sớm, (vì
đơn vị phổ thông của lịch tiến độ là
ngày)), ký hiệu là BS, là thời điểm sớm
nhất có thể để bắt đầu (khởi công) một
công tác (hay công việc). Thời điểm
khởi muộn (còn gọi là ngày khởi

muộn), ký hiệu là BM, là thời điểm
muộn nhất (hay trễ nhất) có thể để bắt
đầu một công việc (hay công tác). Thời
điểm kết sớm hay thời điểm hoàn
thành sớm (còn gọi là ngày kết sớm),
ký hiệu là KS, là thời điểm hoàn thành
(tức là kết thúc việc thực hiện) sớm
nhất có thể của một công việc (hay
công tác). KS = BS + T. Thời điểm kết
muộn hay thời điểm hoàn thành muộn
(còn gọi là ngày kết muộn), ký hiệu là
KM, là thời điểm hoàn thành muộn
nhất (hay trễ nhất) có thể của một công

3


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

việc (hay công tác). KM = BM + T. Các thông số sự kiện: Thời điểm
khởi sớm BS và Thời điểm kết sớm KS, có sự liên hệ chặt chẽ với nhau
qua thời gian công việc T, nên được xếp chung là Hạn sớm của công
việc. Các thông số sự kiện: Thời điểm khởi muộn BM và Thời điểm kết
muộn KM, có sự liên hệ chặt chẽ với nhau qua thời gian công việc T,
nên được xếp chung là Hạn muộn của công việc.

Cách tính sơ đồ mạng nút quan hệ PDM.

1.2.Các kiểu liên hệ phụ thuộc giữa các công việc liền trước (hay kế sau) với nhau

Có tất cả 4 kiểu mối quan hệ giữa các công việc trong sơ đồ mạng PDM, đó cũng chính là 4 dạng mũi tên liên hệ
giữa các công việc:
Liên hệ SS (hay quan hệ SS), (Start to Start), bắt đầu tới bắt đầu, là mối liên hệ mà thời
điểm khởi sớm của công việc liền trước liên quan (quyết định) tới thời điểm khởi sớm của
công việc kề sau, và thời điểm khởi muộn của công việc kề sau liên quan tới thời điểm
khởi muộn của công việc liền trước, với một độ trễ thời gian nhất định. Tóm lại, theo kiểu
liên hệ này thì việc bắt đầu của công việc liền trước liên quan trực tiếp với việc bắt đầu
của công việc liền sau. Đây là mối liên hệ mang tính chất tổ chức thực hiện song song
(toàn bộ hay một phần (tức tổ chức thực hiện (hay tổ chức thi công) theo phương pháp dây
chuyền)) giữa hai công việc liền trước và liền sau. Đây là một trong hai kiểu liên hệ song
song phổ biến.

Hình 1.1. Quan hệ SS

Liên hệ FF (hay quan hệ FF), (Finish to Finish), kết thúc tới kết thúc, là mối liên hệ mà
thời điểm kết sớm của công việc liền trước liên quan (quyết định) tới thời điểm kết sớm
của công việc kề sau, và thời điểm kết muộn của công việc kề sau liên quan tới thời điểm
kết muộn của công việc liền trước, với một độ trễ thời gian nhất định. Tóm lại, theo kiểu
liên hệ này thì việc kết thúc của công việc liền trước liên quan trực tiếp với việc kết thúc
của công việc liền sau. Đây là mối liên hệ mang tính chất tổ chức thực hiện song song (hay
tổ chức thi công song song, một cách toàn bộ hay một phần (tức tổ chức thực hiện theo
phương pháp dây chuyền)) giữa hai công việc liền trước và liền sau. Đây là một trong hai
kiểu liên hệ song song phổ biến.
Hình 1.2. Quan hệ FF

Liên hệ FS (hay quan hệ FS), (Finish to Start), kết thúc tới bắt đầu, là mối
liên hệ mà thời điểm kết sớm của công việc liền trước liên quan (quyết
định) tới thời điểm khởi sớm của công việc kề sau, và thời điểm khởi muộn
của công việc kề sau liên quan tới thời điểm kết muộn của công việc liền
trước, với một độ trễ thời gian nhất định. Tóm lại, theo kiểu liên hệ này thì

Hình 1.3. Quan hệ FS
việc kết thúc của công việc liền trước liên quan trực tiếp với việc bắt đầu
của công việc liền sau. Đây là mối liên hệ mang tính chất tổ chức thực hiện tuần tự giữa hai công việc liền trước và
liền sau. Mối liên hệ này cũng là phổ biến nhất trong thực tế thực hiện dự án, và đây cũng là kiểu quan hệ giữa các
công việc được đặt mặc định sẵn trong phần mềm Microsoft Project.

4


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Liên hệ SF (hay quan hệ SF), (Start to Finish), bắt đầu tới kết thúc, là mối liên hệ mà thời
điểm khởi sớm của công việc liền trước liên quan (quyết định) tới thời điểm kết sớm của
công việc kề sau, và thời điểm kết muộn của công việc kề sau liên quan tới thời điểm khởi
muộn của công việc liền trước, với một độ trễ thời gian nhất định. Tóm lại, theo kiểu liên
hệ này thì việc bắt đầu của công việc liền trước liên quan trực tiếp với việc kết thúc của
công việc liền sau. Mối liên hệ này là hiếm gặp nhất trong thực tế thực hiện dự án (vì dự
án thông thường chỉ được tổ chức thực hiện công việc theo phương pháp tổ chức gói công
việc, chủ yếu là chỉ có kiểu mối quan hệ theo công nghệ mà không có kiểu mối quan hệ
theo chuyên môn). Tuy nhiên, trong phương pháp tổ chức theo dây chuyền, mối liên hệ
này là điều kiện rất tốt để thể hiện kiểu quan hệ liên tục theo chiều chuyên môn trong một
dây
chuyền đơn (tức công việc chuyên môn) có điểm ghép sát tới hạn với dây chuyền đơn
Hình 1.4. Quan hệ SF
phía trước, mà ở giữa hay cuối dây chuyền đơn đó. Các công tác của tổ chuyên môn trên
các phân đoạn phía trước điểm ghép sát tới hạn sẽ chỉ nối liền với nhau thành dây chuyền
khi mà chúng được khai báo bằng mối quan hệ SF+0 với công tác liền sau trên dây chuyền. Độ trễ (lag), là khoảng
thời gian gián đoạn giữa các mốc bắt đầu hay kết thúc của hai công việc có liên quan với nhau. So sánh với phương
pháp sơ đồ xiên thể hiện tiến độ, độ trễ quyết định các khoảng ghép sát của các công việc trước sau, tại các thời điểm

bắt đầu và kết thúc của các công việc liền kề nhau. Độ trễ có thể có giá trị > 0, = 0, hay < 0 (trường hợp độ trễ < 0
được gọi là độ vượt sớm).
1.3.Các kiểu ràng buộc công việc
trên trục thời gian
Ngoài quan hệ giữa các công việc với
nhau, trong sơ đồ mạng PDM, cũng
như sơ đồ mạng ADM, công việc còn
cần phải được khai báo định vị trên
trục thời gian bằng các mốc sự kiện
của chúng. Trong sơ đồ mạng PDM, có
8 kiểu ràng buộc đối với công việc (tức
là các mối gắn kết định vị công việc)
trên trục thời gian (working time).
Trong đó 2 kiểu gắn tự do và 6 kiểu
Hình 1.5. Chuyển đổi giữa sơ đồ mạng PDM và sơ đồ ngang Gant (Gantt chart) trong
gắn công việc với một mốc thời gian
phần mềm Microsoft project 2003. Đường tiến độ ban đầu (base line), (nằm bên dưới)
(công việc mốc) nào đó, đó là: Kiểu
trong dạng sơ đồ ngang Gantt, thể hiện mọi công việc có kiểu ràng buộc "Sớm nhất có
Sớm nhất có thể (As soon as possible),
thể", và đường tiến độ điều chỉnh (tracking), (nằm bên trên) trong sơ đồ ngang, thể hiện
công việc được định vị trên trục thời
mọi công việc theo kiểu "Muộn nhất có thể". Độ vênh giữa hai đường Base line và đường
tracking của các công việc (công tác) không găng chính là dự trữ toàn phần của các công
gian theo thời điểm khởi sớm, tức là
việc đó.
theo hạn sớm, hay có nghĩa là công
việc được bắt đầu ngay vào thời điểm
sớm nhất có thể mà không có ràng buộc gì nữa. Đây là kiểu tự nhiên nhất, phổ biến nhất, và là kiểu ràng buộc được
mặc định ngay từ ban đầu trong sơ đồ mạng PDM cũng như phần mềm Microsoft Project. "Móc treo" của công việc

là thời điểm khởi sớm, được "thả trôi nổi" trên trục thời gian tùy theo quá trình tính toán sơ đồ mạng PDM đó. Kiểu
Muộn nhất có thể (As late as possible), công việc được định vị trên trục thời gian theo thời điểm khởi muộn, tức là
theo hạn muộn, hay có nghĩa là công việc phải bị trì hoãn thời điểm bắt đầu càng lâu càng tốt. "Móc treo" của công
việc là thời điểm khởi muộn, được "thả trôi nổi" trên trục thời gian tùy theo quá trình tính toán sơ đồ mạng PDM đó.
Đây là kiểu phổ biến thứ 2 trong sơ đồ mạng PDM sau kiểu ràng buộc thứ nhất bên trên. Hai kiểu này chiếm toàn bộ

5


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực
các ràng buộc công việc trong sơ đồ mạng PDM thông thường, khi không đặt ra một mốc "neo" công việc trên trục
thời gian nào. Kiểu Kết thúc không sớm hơn (Finish no earlier than), công việc được định vị trên trục thời gian theo
thời điểm kết sớm vào một mốc thời gian (công việc mốc). Kiểu Kết thúc không muộn hơn (Finish no later than),
công việc được định vị trên trục thời gian theo thời điểm kết muộn vào một mốc thời gian (công việc mốc). Kiểu Bắt
đầu không sớm hơn (Start no earlier than), công việc được định vị trên trục thời gian theo thời điểm khởi sớm vào
một mốc thời gian (công việc mốc). Kiểu Bắt đầu không muộn hơn (Start no later than), công việc được định vị trên
trục thời gian theo thời điểm khởi muộn vào một mốc thời gian (công việc mốc). Kiểu Kết thúc đúng vào (Must
Finish on), công việc được định vị trên trục thời gian theo thời điểm kết sớm và thời điểm kết muộn đúng vào một
mốc thời gian (công việc mốc). Kiểu Bắt đầu đúng vào (Must Start on), công việc được định vị trên trục thời gian
theo thời điểm khởi sớm và thời điểm khởi muộn đúng vào một mốc thời gian (công việc mốc).

2.Lý thuyết tính toán sơ đồ mạng PDM
Sơ đồ mạng quan hệ PDM là một loại
sơ đồ mạng đường găng. Nên cũng
gống như sơ đồ mạng theo phương
pháp Đường găng khác là sơ đồ mạng
mũi tên công việc ADM (Arrow
Diagramming Method), để tính được
hết các thông số sự kiện của công việc,

sơ đồ mạng PDM cũng được tính toán
với hai lượt: lượt đi (tính toán các thời
hạn sớm (hạn sớm)) và lượt về (tính
toán các thời hạn muộn (hạn muộn)).
2.1.Tính lượt đi với hạn sớm
Hình 1.6. Cách tính sơ đồ mạng nút quan hệ PDM.

Mỗi loại công việc liền trước g quan hệ
với công việc i liền sau theo quan hệ
FS. Với LgiFS là độ trễ giữa hai công việc g và i. Mỗi loại công việc liền trước h quan hệ với công việc i liền sau theo
quan hệ SS. Với LhiSS là độ trễ giữa hai công việc h và i. Mỗi loại công việc liền trước k quan hệ với công việc i liền
sau theo quan hệ FF. Với LkiFF là độ trễ giữa hai công việc k và i. Mỗi loại công việc liền trước j quan hệ với công
việc i liền sau theo quan hệ SF. Với LjiSF là độ trễ giữa hai công việc j và i.
BSi = max{(BSg + Tg + LgiFS), (BSh + LhiSS), (BSk + Tk + LkiFF – Ti), (BSj + LjiSF - Ti)} = max{(KSg +
LgiFS), (BSh + LhiSS), (KSk + LkiFF – Ti), (BSj + LjiSF - Ti)}
KSi = BSi + Ti = max{(KSg + LgiFS + Ti), (BSh + LhiSS + Ti), (KSk + LkiFF), (BSj + LjiSF)}
Với mọi loại công việc g, h, k, j liền trước công việc i. (Các mũi tên quan hệ giữa công việc i với mọi công việc g, h,
k, j là tất cả, đều hướng về công việc i.)
2.2.Tính lượt về với hạn muộn
Mỗi loại công việc liền sau p quan hệ với công việc i liền trước theo quan hệ FS. Với LipFS là độ trễ giữa hai công
việc i và p. Mỗi loại công việc liền sau q quan hệ với công việc i liền trước theo quan hệ SS. Với LiqSS là độ trễ giữa
hai công việc i và q. Mỗi loại công việc liền sau m quan hệ với công việc i liền trước theo quan hệ FF. Với LimFF là
độ trễ giữa hai công việc i và m. Mỗi loại công việc liền sau n quan hệ với công việc i liền trước theo quan hệ SF.
Với LinSF là độ trễ giữa hai công việc i và n.
BMi = min{(BMp – LipFS – Ti), (BMq – LiqSS), (BMm + Tm – LimFF – Ti), (BMn + Tn - LinSF)} =
min{(BMp - LipFS – Ti), (BMq - LiqSS), (KMm – LimFF – Ti), (KMn - LinSF)}

6

Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực
KMi = BMi + Ti = min{(BMp - LipFS), (BMq - LiqSS + Ti), (KMm – LimFF), (KMn - LinSF + Ti)}
Với mọi loại công việc p, q, m, n liền sau công việc i. (Các mũi tên quan hệ giữa công việc i với mọi công việc p, q,
m, n là tất cả, đều hướng ra khỏi công việc i.)

3.Đường găng trong sơ đồ mạng PDM
Đường găng (critical path) là đường
xuyên mạng đi từ thời điểm khởi công
dự án tới thời điểm kết thúc dự án có
tức là tổng thời lượng thực hiện của các
công việc (duration) thuộc đường này
là lớn nhất, qua các công việc (công
tác (task)) có dự trữ toàn phần bằng 0
gọi là các công việc găng (critical
task). Dự trữ thời gian công việc
(float), hay còn gọi là dự trữ toàn phần
(total float), là khoảng thời gian dư
Hình 1.7. Dự trữ công việc trong sơ đồ mạng PDM và sơ đồ mạng ADM.
thừa (nếu có), ngoài thời lượng thực
hiện công việc (Duration), nằm giữa
thời điểm bắt đầu sớm nhất có thể và thời điểm kết thúc muộn nhất có thể của mỗi công việc (công tác), mà cho phép
công việc có thể trì hoãn thời điểm bắt đầu hay kéo dài thời lượng thực hiện công việc mà không làm thay đổi hai
thời hạn trên của công việc, và do đó không ảnh hưởng đến thời điểm kết thúc của toàn dự án. Dự trữ chính là
khoảng thời gian để công việc có thể "trôi nổi" bên trong hai mốc giới hạn thời gian là: Thời điểm khởi sớm nhất có
thể và thời điểm kết muộn nhất có thể của công việc. Giữa hai thời điểm bắt đầu sớm nhất có thể và thời điểm kết
thúc muộn nhất có thể của mỗi công việc (công tác) găng chỉ, thì thời lượng công tác đã chiếm hết và không còn
lượng dự trữ nào nữa. Dự trữ toàn phần trong sơ đồ mạng PDM được tính bằng: DTij = KMij - KSij = BMij - BSij.
Trong sơ đồ mạng nút PDM (cũng như
mạng nút khác), do các thông số sự

kiện khởi-kết được đưa về tới từng
công việc (không còn dự trữ sự kiện
chung của một nhóm công việc quanh
mỗi sự kiện nữa), nên không xác định
tách biệt được các dự trữ thời gian
Hình 1.8. Một bản tiến độ ví dụ của phần thân nhà nhiều tầng thể hiện bằng sơ đồ mạng
thành phần của công việc: dự trữ tự do,
PDM.
dự trữ độc lập, dự trữ riêng. Mà chỉ xác
định được các dự trữ toàn phần theo công thức xác định ở trên cho mỗi công việc (task). Các công việc không găng
(tức là có dự trữ) mà nằm ở đầu mỗi nhánh đường xuyên mạng thì sẽ có dự trữ toàn phần lớn nhất gồm dự trữ riêng
của nó và cả phần dự trữ tự do của tất cả các công việc phía sau thuộc nhánh đường xuyên mạng đó. Mọi công việc
không găng nằm ở cuối nhánh đường xuyên mạng có dự trữ toàn phần chỉ là phần dự trữ riêng của chính nó. Sơ đồ
mạng nút quan hệ PDM có ưu điểm vượt trội hơn hẳn sơ đồ mạng mũi tên công việc ADM (loại sơ đồ mạng đường
găng truyền thống) ở những điểm sau. Thứ nhất, nó có đầy đủ mọi loại mối quan hệ công việc theo thời điểm khởi
kết, tồn tại trong tiến độ thực tế, mà gồm 4 kiểu được chia thành 2 nhóm song song (cái mà sơ đồ mạng ADM không
có) và tuần tự. Trong khi, sơ đồ mạng ADM chỉ có thể thể hiện theo kiểu mối quan hệ tuần tự thuận và không có độ
trễ (kết thúc-bắt đầu ngay), và phải dùng đến công tác (công việc) ảo để tìm cách thể hiện các dạng mối quan hệ
công việc song song, làm cho sơ đồ mạng Mũi tên công việc ADM rất cồng kềnh và phức tạp. Mặt khác, số lượng
công tác trong sơ đồ mạng ADM còn bị nhiều lên bởi phải dung các công việc chờ để biểu diễn các gián đoạn kỹ
thuật, cái mà được sơ đồ mạng quan hệ PDM giải quyết bằng độ trễ một cách gọn gàng trong quá trình tính toán mà

7


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực
không chiếm nhiều không gian thể hiện sơ đồ. Thứ hai, sơ đồ mạng mũi tên công việc dùng mũi tên làm phần tử
chính để thể hiện công việc, gây ra việc bắt buộc chúng không được giao cắt. Việc lập sơ đồ mạng mũi tên công việc
là cả vấn đề phức tạp cần phải có gần chục quy tắc lập phức tạp, trong khi việc lập sơ đồ mạng nút quan hệ PDM rất

đơn giản chỉ với 4 kiểu mũi tên quan hệ xác định và không cần quy tắc lập ngoài trình tự quan hệ liền trước
(predecessors) hoặc quan hệ liền sau (successors) được xác định trong bảng Cơ cấu phân chia công việc WBS. Vấn
đề xác định trình tự quan hệ liền trước hay sau không nằm ở sơ đồ mạng PDM, mà nằm ở khâu xác định cơ cấu phân
chia công việc. Nhược điểm duy nhất của PDM so với ADM, là việc tính toán có vẻ phức tạp hơn, do có 4 kiểu mối
quan hệ thay vì một kiểu duy nhất của sơ đồ mạng mũi tên công việc, làm công thức tính sơ đồ mạng PDM cồng
kềnh, nhưng khối lượng tính toán cho từng phần tử công việc cũng chẳng vì thế mà nhiều lên. Mặt khác, việc tính
toán sơ đồ mạng PDM được chuyển cho các chương trình phần mềm tính toán trên máy vi tính (Mcrosoft Project,
Primavera), nên không là vấn đề lớn nữa. Sơ đồ mạng nút quan hệ PDM cũng ưu việt hơn sơ đồ mạng nút cổ điển là
sơ đồ mạng nút MPM (Metra potential method), phương pháp sơ đồ mạng đường găng của người Pháp, mà đã được
giới thiệu về cấu tạo và thuật giải trong các cuốn Các phương pháp sơ đồ mạng trong xây dựng và Tổ chức xây dựng
1-Lập kế hoạch, tổ chức và chỉ đạo thi công. Trong sơ đồ mạng nút quan hệ, giữa một cặp hai nút công việc chỉ có
một kiểu mối quan hệ duy nhất trong 4 kiểu mối quan hệ công việc, thay vì có thể có hai quan hệ ngược chiều nhau
giữa hai nút công việc của sơ đồ mạng nút MPM. Và do có vừa đủ số mối quan hệ phù hợp với thực tế nên việc tính
toán sơ đồ mạng quan hệ PDM không bị chia làm nhiều trường hợp phức tạp như việc tính toán sơ đồ mạng MPM
(được đưa ra trong cuốn Tổ chức xây dựng 1).

Chương II: Tổng quan về các phương pháp tổ chức thực hiện công việc
Phương pháp tổ chức thực hiện công việc, gọi chính xác là các phương pháp tổ chức thực hiện công việc (trong quản
lý dự án), trong sản xuất gọi là các phương pháp tổ chức sản xuất (dự án sản xuất), trong sản xuất xây dựng hay dự
án thầu khoán xây dựng gọi là các phương pháp tổ chức thi công (tức là các phương pháp tổ chức thực thi công việc
tại công trường). Các phương pháp tổ chức thực hiện công việc là các phương pháp bố trí sắp xếp việc thực hiện các
công việc trong một dự án (chính trị xã hội, dịch vụ, sản xuất nông nghiệp, đầu tư xây dựng) hay một nhà máy sản
xuất công nghiệp, theo thời gian và không gian thực hiện và bằng những nguồn tài nguyên đầu vào, nhằm đạt mục
đích của dự án (đối với sản xuất là ra được sản phẩm đem lại lợi nhuận,...). Các phương pháp tổ chức thực hiện công
việc thực chất các phương pháp được áp dụng vào hai khâu của quá trình quản lý là: lập kế hoạch và điều chỉnh kế
hoạch (không bao gồm khâu theo theo dõi kiểm tra kế hoạch), nhưng là những phương pháp tác động đồng bộ vào 2
loại kế hoạch là kế hoạch thời gian (tức tiến độ) và kế hoạch nguồn lực trong quản lý dự án và quản lý sản xuất.
Thực chất, các phương pháp tổ chức thực hiện công việc chính là các phương pháp tổ chức cái Cơ cấu phân chia
công việc (WBS). Các phương pháp tổ chức thi công sẽ làm rõ một dự án xây dựng cần phải phân chia chi tiết đến
cấp độ công việc nào (hạng mục, tầng, đợt thi công, hay chi tiết đến từng công tác trên phân đoạn thi công)? Phương

pháp tổ chức thi công theo dây chuyền truyền thống chia công việc đến cấp độ công việc hoạt động trên phân đoạn
và chia theo chuyên môn thành các công tác chuyên môn. Đồng thời, cốt lõi nhất của các phương pháp tổ chức thi
công để trả lời câu hỏi: Quan hệ giữa các công việc trong cơ cấu phân chia công việc nên được xác lập theo phương
thức như thế nào?

8


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

1.Phân loại các mối quan hệ công việc
Phân loại chúng theo các cách khác nhau (theo thời điểm khởi kết của các công việc (FS, SF, FF, SS) và theo tính
chất quan hệ công việc trong từng loại phương pháp tổ chức (các loại: quan hệ công việc theo chiều logic công nghệ,
quan hệ công việc theo chiều chuyên môn hay quan hệ công việc theo tổ đội chuyên môn, quan hệ công việc theo
điều kiện chuyển đợt chuyển tầng)).
1.1.Phân loại quan hệ công việc theo thời điểm khởi kết
Các phương pháp tổ chức thi công được phân biệt với nhau qua các mối quan hệ giữa các công việc. Các mối quan
hệ công việc cho đến nay thường được phân loại theo điều kiện quy định thời điểm bắt đầu và kết thúc công việc,
thành 4 kiểu mối quan hệ của 2 công việc liền trước và liền sau nhau, là: Kết thúc tới Bắt đầu (tức là tuần tự thuận,
FS), Bắt đầu tới Bắt đầu (tức là song song cùng bắt đầu, SS), Kết thúc tới Kết thúc (tức là song song cùng về đích,
FF), và Băt đầu tới Kết thúc (tức là tuần tự ngược, SF). Các mối quan hệ này đều kèm theo độ trễ L (Lag), (độ trễ có
thể = 0 (ngay lập tức), > 0 (trễ)). Độ trễ có thể có giá trị âm (còn gọi là độ vượt trước (Lead)), tuy nhiên độ trễ âm
phải đảm bảo phản ánh đúng điều kiện quan hệ công việc thông qua điểm ghép sát tới hạn của 2 công việc quan hệ,
và trong trường hợp này luôn có thể và nên được chuyển đổi tương đương thành một trong 4 loại mối quan hệ công
việc khác, với giá trị độ trễ là không âm, thông qua điểm ghép sát tới hạn của hai công việc, mà vẫn phản ánh được
đúng điều kiện quan hệ của 2 công việc đó. Cách phân loại mối quan hệ công việc này chưa nêu được sự khác nhau
về mặt tính chất của các mối quan hệ công việc trong các phương pháp tổ chức thi công. Chúng tôi đã xem xét và
đưa ra cách phân loại mối quan hệ công việc trong các phương pháp tổ chức thi công theo tính chất quan hệ như sau.
1.2.Phân loại quan hệ công việc theo tính chất quan hệ

1.2.1.Quan hệ công việc theo chiều chuyên môn
Mối quan hệ công việc theo chuyên môn là mối quan hệ công việc trong mỗi tổ chuyên nghiệp có biên chế cố định.
Với phương pháp tổ chức thi công theo dây chuyền thì trong cùng một dây chuyền đơn, các mối quan hệ công việc
trên các phân đoạn liên tiếp bắt buộc phải là các kiểu quan hệ tuần tự bắt đầu ngay không có độ trễ (tức là chỉ có một
trong hai loại mối quan hệ FS+0 (đối với những công tác nằm sau điểm ghép sát tới hạn với dây chuyền đơn phía
trước) hoặc SF+0 (đối với những công tác nằm trước điểm ghép sát tới hạn với dây chuyền đơn phía trước), ở đây độ
trễ (Lag) L = 0). Các mối quan hệ công việc tuần tự trong mỗi một dây chuyền đơn không thể chuyển đổi được thành
các kiểu mối quan hệ song song, vì độ trễ của chúng L = 0 (để đảm bảo tính liên tục của dây chuyền đơn), và nếu có
chuyển đổi thì mối quan hệ song song đó không phản ánh được tính chất tuần tự và liên tục của quan hệ công việc
trong dây chuyền đơn. Nếu độ trễ của quan hệ theo chiều chuyên môn L ≠ 0, thì sẽ có gián đoạn tổ chức dây chuyền
giữa các công tác cùng chuyên môn do một tổ chuyên nghiệp thực hiện. Khi phương pháp tổ chức dây chuyền sẽ
chuyển thành phương pháp tổ chức theo tổ đội chuyên nghiệp. Trong phương pháp tổ đội chuyên nghiệp có ở các
công tác chuyên môn do một tổ chuyên nghiệp thực hiện, và thường là FS+0. Quan hệ theo chiều chuyên môn không
có ở trong phương pháp tổ chức thực hiện công việc theo gói công việc (công việc trọn gói hay khoán gọn).
1.2.2.Quan hệ công việc theo chiều công nghệ
Mọi phương pháp tổ chức thực hiện công việc đều hàm chứa loại mối quan hệ theo chiều công nghệ. Trong phương
pháp dây chuyền, quan hệ công việc giữa dây chuyền đơn liên tiếp thực hiện trên cùng một phân đoạn, cũng là các
mối quan hệ tuần tự thuận (FS+L), chỉ khác là độ trễ L chính là điều kiện gián đoạn công nghệ, có thể bằng 0 khi
không có điều kiện gián đoạn công nghệ, hoặc > 0 khi có điều kiện gián đoạn công nghệ (ví dụ như: điều kiện gián
đoạn chờ khô lớp trát để sơn tại cùng một phân đoạn hoàn thiện, hay điều kiện gián đoạn tháo dỡ cốp pha khi không
chất tải tại một phân đoạn bê tông dầm sàn). Có thể quy đổi quan hệ tuần tự giữa hai công tác thuộc 2 dây chuyền
đơn liên tiếp hoạt động lần lượt trên cùng một phân đoạn về mối quan hệ song song cùng bắt đầu SS nhưng với độ
trễ Lss = Lfs + DA, với DA là thời lượng thực hiện của dây chuyền đơn liền trước trên phân đoạn đang xét. Cũng
tương tự về quan hệ song song cùng kết thúc FF với độ trễ Lff = Lfs + DB, với DB là thời lượng thực hiện của dây

9


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

chuyền đơn liền sau trên phân đoạn đang xét. Tuy cùng là kiểu quan hệ tuần tự, nhưng tính chất của hai loại mối
quan hệ tuần tự nêu trên là khác nhau hoàn toàn: tính chất của mối quan hệ tuần tự trong nội bộ một dây chuyền đơn
là quan hệ công việc theo chuyên môn của một tổ chuyên môn với biên chế cố định làm việc tuần tự và liên tục từ
phân đoạn này sang phân đoạn khác, còn tính chất của mối quan hệ tuần tự giữa 2 dây chuyền đơn liên tiếp thực hiện
trên cùng một phân đoạn là quan hệ theo logic công nghệ của hai công tác (tức là công việc trên phân đoạn) khác
nhau về chuyên môn nhưng nối tiếp nhau trong dây chuyền công nghệ (ví dụ như công tác cốp pha và công tác cốt
thép trên một phân đoạn thi công bê tông sàn sườn toàn khối). Khi coi các dây chuyền đơn của một dây chuyền
chuyên môn hóa không nhịp nhàng hoạt động cùng trên một số lượng hữu hạn các phân đoạn (N phân đoạn) chỉ là
một công việc chuyên môn hoạt động trên một phân đoạn lớn bằng tổng số các không gian phân đoạn gộp lại (tức là
không chia phân đoạn nữa), thì mối quan hệ theo chiều công nghệ của hai công việc chuyên môn khác nhau (vốn là 2
dây chuyền đơn liền kề nhau) thực hiện trên không gian phân đoạn tổng, sẽ được quy đổi tương đương thành mối
quan hệ song song cùng bắt đầu (SS + Lss) với độ trễ Lss có giá trị là gián đoạn tại bước vào của 2 dây chuyền đơn
tương ứng với điểm ghép sát tới hạn, hoặc quy đổi tương đương thành mối quan hệ song song cùng kết thúc (FF +
Lff) với độ trễ Lff có giá trị là gián đoạn tại bước ra của 2 dây chuyền đơn tương ứng với điểm ghép sát tới hạn.
Trong các phương pháp tổ chức thực hiện
công việc khác (gồm cả phương pháp tổ
chức theo tổ đội chuyên nghiệp lẫn phương
pháp tổ chức theo gói công việc), quan hệ
giữa các công tác chuyên môn khác nhau
nằm trong quy trình công nghệ, theo đúng
bản chất logic công nghệ cũng là kiểu quan
hệ tuần tự thuận FS (có thể có hoặc không
có độ trễ L là gián đoạn công nghệ trên
không gian phân đoạn hay gói công việc),
nhưng có thể chuyển đổi sang các kiểu
quan hệ song song tương tự như trong
phương pháp dây chuyền.
1.2.3.Quan hệ công việc theo điều kiện
chuyển đợt
Trong xây dựng, đặc biệt là xây dựng nhà

nhiều tầng, ta còn thấy một loại mối quan
hệ công việc, có thể tồn tại trong tất cả các
phương pháp tổ chức, mà loại mối quan hệ
này liên quan đến điều kiện mở mặt bằng
của các đợt thi công theo chiều cao. Ví dụ,
mối quan hệ giữa công tác lắp đặt cốt thép
Hình 2.1. Khai báo quan hệ công việc theo chiều công nghệ tại điểm ghép sát tới hạn
trong phân đoạn đầu tiên của đợt thi công
giữa các dây chuyền đơn thành phần.
các kết cấu đứng (cột, tường) tầng trên với
công tác đổ bê tông phân đoạn tương ứng bên dưới của đợt thi công các kết cấu nằm (dầm, sàn) tầng dưới theo điều
kiện có mặt bằng (mở) và mặt bằng đủ cường độ để được phép thi công bên trên. Hay tương ứng với điều kiện tháo
cốp pha chịu lực khi có chất tải do việc thi công các tầng trên, dẫn đến có một mối quan hệ công việc giữa việc tháo
dỡ cốp pha chịu lực có (độ trễ đảm bảo) ở các phân đoạn tương ứng bên dưới các phân đoạn đang được đổ bê tông
bên trên (theo điều 3.6.5.a và .b của TCVN 4453-1995 Khi tháo dỡ cốp pha ở các tấm sàn đổ bê tông toàn khối của
nhà nhiều tầng nên thực hiện như sau: Giữ lại toàn bộ đà giáo và cột chống ở tấm sàn nằm kề dưới tấm sàn sắp đổ bê

10


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực
tông. Tháo dỡ từng bộ phận cột chống cốp pha của tấm sàn phía dưới nữa và giữ lại các cột chống “an toàn” cách
nhau 3m dưới các dầm có nhịp lớn hơn 4m.). Loại mối quan hệ công việc theo điều kiện chuyển đợt chuyển tầng,
khác với cả hai loại mối quan hệ công việc theo chuyên môn và theo công nghệ ở chỗ: loại mối quan hệ này lại liên
kết chéo giữa hai công tác vừa khác nhau về chuyên môn vừa không cùng hoạt động trên một không gian phân đoạn
chung (mà hoạt động ở không gian khác nhau về độ cao theo tầng hay đợt). Loại mối quan hệ này được biểu diễn
chính xác bằng các kiểu mối quan hệ tuần tự (thuận FS hoặc nghịch SF) có thể có độ trễ là gián đoạn công nghệ
chuyển đợt (ví dụ, thời gian để bê tông sàn đạt cường độ để thi công tiếp bên trên). Các công tác đặt điều kiện phải là
công tác kết thúc, công tác bị đặt điều kiện phải là công tác bắt đầu, trong các kiểu quan hệ tuần tự này.

1.3.Phân loại các phương pháp tổ chức thực hiện công việc
Các giáo trình tổ chức xây dựng hiện
hành như: cuốn Tổ chức thi công xây
dựng (của Lê Hồng Thái), cuốn Tổ
chức xây dựng 1-Lập kế hoạch, tổ chức
và chỉ đạo thi công, đều đưa ra 3
phương pháp tổ chức là: phương pháp
tổ chức tuần tự, phương pháp tổ chức
Hình 2.2. So sánh các phương pháp tổ chức thi công.
song song, và phương pháp tổ chức
dây chuyền. Hai phương pháp đầu là
phương pháp tuần tự và phương pháp song song là hai phương pháp tổ chức sơ khai, mới chỉ là các phương pháp tổ
chức kế hoạch tiến độ thuần túy, tức là bố trí sắp xếp các công việc trên trục thời gian, mà không xem xét tới tính
chất nguồn lực thực hiện công việc (nguồn nhân vật lực chuyên nghiệp hạn chế hay không hạn chế, biên chế cố định
hay thay đổi). Do đó, chúng chưa phải là những phương pháp tổ chức thực hiện công việc hoàn chỉnh. Với sự xuất
hiện đầy đủ 4 kiểu mối quan hệ giữa các công việc trong tổ chức thực hiện, chúng tôi nhận thấy thực chất hai phương
pháp tổ chức sơ khai này thuần túy chỉ là các mối quan hệ giữa các công việc về mặt thời gian (đó là các kiểu mối
quan hệ tuần tự và các kiểu quan hệ song song). Một số tài liệu còn đưa ra phương pháp tổ chức so le (hay còn gọi là
gối tiếp), nhưng thực chất cũng chỉ thuần túy là kiểu mối quan hệ song song với độ trễ L ≠ 0 mà thôi. Đồng thời,
chúng tôi nhận thấy lý thuyết quản lý dự án hiện đại thường lại tổ chức tiến độ không theo phương pháp tổ chức theo
dây chuyền, mà thường tổ chức theo các gói công việc (Work package) có thể được thực hiện độc lập bởi các nhà
thầu phụ khác nhau với nguồn nhân vật lực không phụ thuộc vào nhau và linh hoạt về biên chế tổ đội chuyên môn
trong thực hiện công việc. Vậy thì đó có phải là một phương pháp tổ chức thực hiện công việc hay không? Qua
nghiên cứu được trình bày dưới đây, chúng tôi đưa ra việc phân chia các phương pháp tổ chức thực hiện công việc
(các phương pháp tổ chức thi công) thành các phương pháp sau: Phương pháp tổ chức theo dây chuyền, Phương pháp
tổ chức theo tổ đội chuyên nghiệp và Phương pháp tổ chức theo gói công việc.

Chương III: Phương pháp tổ chức theo dây chuyền
Phương pháp tổ chức theo dây chuyền là trường hợp riêng của phương pháp tổ chức theo tổ đội chuyên nghiệp, mà
trong nó các tổ đội chuyên nghiệp làm việc tuần tự và liên tục trên các không gian phân đoạn, tạo nên các chuỗi liên

tục các công tác cùng chuyên môn gọi là dây chuyền đơn. Phương pháp tổ chức theo dây chuyền là phương pháp tổ
chức theo các tổ đội chuyên môn (chuyên nghiệp) biên chế cố định hoạt động liên tục. Dây chuyền đơn vị chuyên
môn, còn gọi là dây chuyền đơn, là một công việc chuyên môn được thực hiện bởi duy nhất một tổ biên chế cố định
nhân lực hay vật lực (máy móc), liên tục và tuần tự trên các không gian phân đoạn của công trình xây dựng. Điều
quan trọng trong định nghĩa này là, trong suốt quá trình thực hiện công việc chuyên môn của mình trên mọi không
gian phân đoạn, tổ nhân vật lực chuyên nghiệp đó phải có biên chế cố định mà không bị thay đổi. Mỗi phân công
việc chuyên môn được thực hiện trên một phân đoạn gọi là công tác hay công việc chuyên môn trên phân đoạn. Một
dây chuyền đơn mà thời lượng thực hiện công tác chuyên môn trên mọi không gian phân đoạn mà nó hoạt động là

11


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực
như nhau thì được gọi là dây chuyền đơn đồng nhịp hay nhịp hằng. Khái niệm, sản phẩm của công việc chuyên môn
trên phân đoạn (công tác) trong lý thuyết tổ chức sản xuất dây chuyền tương đương với khái niệm giao phẩm trong
quản lý dự án. Theo logic công nghệ, trên một không gian phân đoạn các công việc chuyên môn được triền khai tuần
tự nhau, nhưng có thể có hoặc không các gián đoạn công nghệ giữa chúng, gián đoạn này là khoảng thời gian chờ
công nghệ của công tác chuyên môn trước và nằm ngay sau thời lượng thực hiện công tác đó. Dù có hoặc không có
gián đoạn công nghệ trên mỗi không gian phân đoạn, nhưng nếu công tác chuyên môn sau bắt đầu tiến hành ngay sau
kết thúc công tác trước hay gián đoạn công nghệ (nếu có) của công tác trước, thì hai công tác chuyên môn khác nhau
đó vẫn được coi là thực hiện tuần tự và liên tục công nghệ trên không gian phân đoạn đó. Khi đó hai công tác chuyên
môn đó được gọi là ghép sát tới hạn với nhau trên không gian phân đoạn đó. Hai dây chuyền đơn liên tiếp được gọi
là ghép sát với nhau khi mà chúng hoạt động chung trên nhiều không gian phân đoạn (mỗi không gian phân đoạn
hoạt động chung là một không gian phân đoạn có tuần tự cả 2 dây chuyền đó hoạt động trên nó theo logic công
nghệ), trong các không gian phân đoạn chung của chúng có ít nhất một không gian phân đoạn chung mà trên đó công
tác chuyên môn của hai dây chuyền ghép sát tới hạn với nhau. Trên các không gian phân đoạn chung còn lại không
có sự ghép sát tới hạn, thì 2 công tác chuyên môn của 2 dây chuyền đơn này, được gọi là ghép sát với nhau trên
không gian phân đoạn hoạt động chung. Và giữa chúng tồn tại thêm một gián đoạn thời gian trên phân đoạn chung
ngoài gián đoạn công nghệ (nếu có) trên không gian phân đoạn đó, gọi là gián đoạn tổ chức. Khi và chỉ khi hai dây

chuyền đơn ghép sát tới hạn với nhau trên mọi không gian phân đoạn chung theo logic công nghệ, mà vẫn đảm bảo
tính liên tục trên mỗi dây chuyền đơn, thì hai dây chuyền đơn đó đồng điệu với nhau (thời lượng thực hiện công tác
chuyên môn của hai dây chuyền đơn đó là bằng nhau trên từng không gian phân đoạn chung, đồng thời ghép sát tới
hạn với nhau trên từng không gian phân đoạn chung đó). Một nhóm gồm từ hai dây chuyền đơn trở lên (nhiều dây
chuyền đơn), được ghép sát tuần tự với nhau đầy đủ theo một logic công nghệ, thì được gọi là dây chuyền chuyên
môn hóa. Trong dây chuyền chuyên môn hóa, mọi công việc chuyên môn đều phải tổ chức được thành các dây
chuyền đơn. Dây chuyền chuyên môn hóa là một tiến độ hoàn chỉnh và thuần nhất theo phương pháp tổ chức dây
chuyền. Dây chuyền chuyên môn hóa phát triển đầy đủ các công tác chuyên môn trong logic công nghệ, nên nó là
đơn vị cơ bản nhất của phương pháp tổ chức dây chuyền. Mặc dù dây chuyền đơn là hạt nhân của phương pháp dây
chuyền, nhưng một dây chuyền đơn riêng lẻ chỉ thuần túy theo một chuyên môn nhất định (với cùng một loại nguồn
nhân vật lực chuyên nghiệp thực hiện cùng một loại hình công việc chuyên môn). Do chưa có đủ số lượng các công
tác chuyên môn khác nhau trong logic công nghệ, nên dây chuyền đơn riêng lẻ chưa thể là một tiến độ hoàn chỉnh
theo phương pháp dây chuyền. Việc tạo thành tiến độ theo phương pháp dây chuyền chỉ có được khi có đủ số lượng
dây chuyền đơn theo logic công nghệ, ghép sát với nhau đúng theo tiến trình công nghệ, hợp lại thành một dây
chuyền chuyên môn hóa. Do vậy, phương pháp tổ chức theo dây chuyền là phương pháp tổ chức tiến độ theo dây
chuyền chuyên môn hóa với mọi công việc chuyên môn thành phần đều là các dây chuyền đơn vị chuyên môn (tức là
tổ chuyên nghiệp thực hiện tuần tự và liên tục các công tác chuyên môn). Tuy nhiên, trong xây dựng, đặc biệt là xây
dựng nhà nhiều tầng, tồn tại các mối quan hệ công việc theo điều kiện chuyển đợt chuyển tầng là nguyên nhân gây
nên các gián đoạn tổ chức dây chuyền, nên rất khó có thể tổ chức thực hiện công việc thuần túy theo phương pháp tổ
chức dây chuyền, mà thường chủ yếu tổ chức được theo phương pháp tổ đội chuyên nghiệp vì khó tổ chức được mọi
dây chuyền đơn hoạt động liên tục. Dây chuyền chuyên môn hóa có mọi dây chuyền đơn đều là dây chuyền đơn
đồng nhịp (nhịp hằng) và mọi dây chuyền đơn của nó đều đồng điệu với nhau thì gọi là dây chuyền chuyên môn hóa
nhịp nhàng. Ngoài dây chuyền chuyên môn hóa nhịp nhàng, lý thuyết dây chuyền đã xem xét tới dây chuyền chuyên
môn hóa nhịp bội là loại dây chuyền chuyên môn hóa đồng nhịp khác điệu (không đồng điệu) nhưng nhịp của các
dây chuyền đơn thành phần là bội số của nhau, và dây chuyền chuyên môn hóa không nhịp nhàng, là loại dây chuyền
chuyên môn hóa khác điệu và đồng thời mọi dây chuyền đơn thành phần đều không đồng nhịp. Phương pháp tổ chức
theo dây chuyền là một ma trận hai chiều các mối quan hệ công việc. Cũng giống như phương pháp tổ chức theo tổ
đội chuyên môn, phương pháp bao trùm cả phương pháp dây chuyền, phương pháp tổ chức theo dây chuyền gồm có
cả hai loại mối quan hệ công việc theo tính chất quan hệ là loại mối quan hệ theo chiều logic công nghệ và loại mối
quan hệ theo chiều chuyên môn. Chúng tôi đã xem xét việc thể hiện các dây chuyền chuyên môn hóa bằng phương

pháp sơ đồ mạng nút quan hệ PDM. Loại mối quan hệ theo chiều chuyên môn là loại mối quan hệ (theo chiều dọc)

12


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực
chỉ phát triển dọc theo mỗi một dây chuyền đơn, giữa các công tác cùng chuyên môn liên tiếp. Do tính chất hoạt
động tuần tự trên các không gian phân đoạn của các công tác cùng chuyên môn trong dây chuyền đơn nên loại mối
quan hệ theo chuyên môn chỉ có thể là một trong 2 kiểu quan hệ công việc tuần tự, (tuần tự thuận FS và tuần tự
nghịch SF), không thể chuyển đổi được sang các kiểu quan hệ song song (quan hệ tuần tự bất chuyển). Thông thường
quan hệ theo chiều chuyên môn được khai báo theo kiểu mối quan hệ tuần tự thuận (Kết thúc-Bắt đầu, FS). Đồng
thời, do tính chất liên tục của dây chuyền đơn, phải đảm không có gián đoạn thời gian giữa 2 công tác cùng chuyên
môn liên tiếp của một dây chuyền đơn (là loại gián đoạn dây chuyền hoạt động trên các không gian phân đoạn khác
nhau), nên loại mối quan hệ theo chiều chuyên môn phải là những kiểu quan hệ công việc tuần tự liên tục, tức là
chúng phải không có độ trễ (Lag, ký hiệu là L = 0). Loại mối quan hệ theo chiều công nghệ là loại mối quan hệ (theo
chiều ngang với dây chuyền đơn) chỉ nhằm liên kết theo logic công nghệ giữa các cặp công tác khác chuyên môn
hoạt động trên cùng một không gian phân đoạn, mà các cặp này thuộc hai dây chuyền đơn thành phần liên tiếp. Về
bản chất, loại mối quan hệ theo chiều công nghệ là kiểu mối quan hệ tuần tự (ở đây theo logic công nghệ thường chỉ
là kiểu quan hệ tuần tự thuận FS). Tuy nhiên chúng có thể chuyển đổi một cách tương đương sang các kiểu mối quan
hệ song song, (quan hệ tuần tự khả chuyển). Trong quan hệ công nghệ giữa các công tác thuộc hai dây chuyền đơn
liên tiếp trên mỗi không gian phân đoạn chung, có thể có khoảng thời gian chờ công nghệ của công tác chuyên môn
trước (gián đoạn công nghệ), cái đó chính là độ trễ L ≠ 0 (khi đó mối quan hệ theo chiều công nghệ thường được
biểu diễn bằng kiểu FS+L). Nếu không có gián đoạn công nghệ giữa hai công tác thực hiện trên một không gian phân
đoạn chung, thì độ trễ L = 0 (công tác chuyên môn của dây chuyền đơn sau bắt đầu ngay sau khi công tác chuyên
môn của dây chuyền đơn trước vừa kết thúc trên không gian phân đoạn chung, FS+0).
Trong hình trên, tại các không gian
phân đoạn mà công tác chuyên môn
của dây chuyền đơn liền sau không
ghép sát tới hạn với công tác chuyên

môn của dây chuyền trước thì sẽ xuất
hiện gián đoạn tổ chức giữa các công
tác của hai dây chuyền đơn cùng hoạt
động trên không gian phân đoạn chung
đó. Các gián đoạn tổ chức trên các
không gian phân đoạn chung giữa các
dây chuyền đơn không được tính vào
độ trễ vì không phải do logic công
nghệ gây ra. Chúng chỉ xuất hiện do
hiệu ứng tác động tổng hợp của cả hai
loại mối quan hệ theo công nghệ và
theo chuyên môn (để duy trì tính liên
tục của dây chuyền đơn). Chúng chính
là các phần dự trữ thời gian giữa các
Hình 3.1. Dây chuyền chuyên môn hóa không nhịp nhàng và dạng biến đổi tương đương
công tác cùng hoạt động trên không
của nó, được thể hiện trên sơ đồ xiên có gắn quan hệ công việc.
gian phân đoạn chung, chỉ ghép sát mà
không tới hạn. Những phần dự trữ này nếu được dùng, sẽ làm các công tác trở nên ghép sát tới hạn trên không gian
phân đoạn chung, nhưng sẽ làm phá vỡ tính liên tục của dây chuyền đơn phía sau (làm xuất hiện các gián đoạn tổ
chức dây chuyền, ngắt dây chuyền đơn sau). Khi các dây chuyền đơn bị gián đoạn tổ chức dây chuyền thì tính dây
chuyền sẽ mất và chuyển thành phương pháp tổ chức theo tổ đội chuyên nghiệp tổng quát. Hay nói cách khác,
phương pháp tổ chức theo dây chuyền là phương pháp tổ chức tĩnh, gắn cố định các công tác trên trục thời gian, mọi
cố gắng điều chỉnh tiến độ (trong đó có việc cân bằng) thì, hoặc sẽ làm phá vỡ sự liên tục của dây chuyền đơn thành
phần, hoặc sẽ làm dây chuyền chuyên môn hóa được điều chỉnh trở thành dây chuyền chuyên môn hóa khác.

13


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời

gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

1.Phân loại dây chuyền chuyên môn hóa và thể hiện chúng gắn với các mối quan hệ công
việc
1.1.Dây chuyền chuyên môn hóa không nhịp nhàng
1.1.1.Ghép sát dây chuyền sản xuất không nhịp nhàng
Có 3 phương pháp tính ghép sát các
dây chuyền đơn vị không nhịp nhàng
(không đồng điệu) trong dây chuyền
sản xuất: phương pháp giải tích có hỗ
trợ bằng bảng tính của Budnhicov
(M.S.Budnicov, Михаил Сергеевич
Будников[1]), phương pháp tính trên
ma trận dây chuyền của Galkin (I. G.
Galkin, И. Г. Галкин), phương pháp
ghép sát đồ họa trực tiếp trên sơ đồ
xiên.

Hình 3.2. Dây chuyền chuyên môn hóa không nhịp nhàng biểu diễn qua phần mềm
Microsoft Project.

Phương pháp giải tích Budnhicov
(Mikhail Sergeyevich Budnicov), được
Budnhicov đưa ra trong cuốn Cơ sở về
dây chuyền thi công xây dựng
(Основы поточного строительства.
Киев, Госстройиздат, 1961), như
sau:
• Giả định cho 2 dây chuyền đơn
không nhịp nhàng: i và (i+1), ghép

sát tới hạn với nhau ở phân đoạn
đầu tiên j = 1, (công tác i1 (công
việc i trên phân đoạn 1) kết thúc thì
công tác (i+1)1 (công việc (i+1)
trên phân đoạn 1) bắt đầu ngay).
Oi(i+1)1 = 0.
• Khoảng ghép sát giả định trên các
phân đoạn còn lại (từ phân đoạn j =
2 đến phân đoạn j = m) được tính
bằng công thức: Oi(i+1)j =

Hình 3.3. Dây chuyền chuyên môn hóa không nhịp nhàng được thể hiện bằng 2 dạng:
dạng sơ đồ xiên và dạng sơ đồ ngang Gantt trong Microsoft Project.

• Nếu Oi(i+1)j ≥ 0 với mọi j = (1 → m), thì 2 dây chuyền đơn không nhịp nhàng i và (i+1) ghép sát với nhau tới hạn
ở ít nhất trên phân đoạn 1 và các phân đoạn có Oi(i+1)j = 0 khác. Z1 = 0.
• Nếu tồn tại các O-j = Oi(i+1)j < 0, thì xác định Z1 = max{|O-j|}

và các Zj = Oi(i+1)j + Z1 với j = (2 → m). (Điều này tương đương với việc tịnh tiến dây chuyền đơn (i+1) kế
sau dây chuyền i theo hướng tăng của trục thời gian một thời lượng là Z1. Và trên phân đoạn thứ j nào đó mà
có Zj = 0, hai dây chuyền đơn không nhịp nhàng i và (i+1) ghép sát tới hạn).
Việc ghép sát bằng phương pháp giải tích Budnhicov, đòi hỏi phải lập bảng tính để tính toán, ngày nay có thể được
hỗ trợ bằng bảng tính Microsoft Excel.

14


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực
Phương pháp ghép sát đồ họa trực tiếp trên sơ đồ xiên, thực chất là phương pháp giải tích có hỗ trợ bằng việc thể

hiện trên sơ đồ xiên. Trong phương pháp này, 2 dây chuyền đơn không nhịp nhàng: i và (i+1), ban đầu được vẽ trên
sơ đồ xiên dưới dạng ghép sát tới hạn với nhau ở phân đoạn đầu tiên, nếu chúng cắt nhau hoặc giao nhau thì sẽ có
các O-j. Sau khi xác định được Z1, thì vẽ dây chuyền (i+1) tịnh tiến về phía chiều tăng của trục thời gian một khoảng
là Z1 = max{|O-j|}.
Sau khi ghép sát tới hạn 2 dây chuyền i và (i+1), mọi Zj của 2 dây chuyền đều ≥ 0, nếu trên phân đoạn j nào đó có Zj
= 0 thì gọi là 2 dây chuyền ghép sát tới hạn trên phân đoan j, nếu các Zj giữa 2 dây chuyền đơn này trên mỗi phân
đoạn j mà > 0 thì được gọi là gián đoạn tổ chức giữa 2 dây chuyền này trên phân đoạn j. Các gián đoạn tổ chức Zj >
0, nếu được biểu diễn trong sơ đồ mạng (tức là tổ chức theo dây chuyền trong sơ đồ mạng) thì chúng chính là dự trữ
của w:công việc (chuyên môn) (i+1) trên các phân đoạn j, tuy nhiên các dự trữ này không được phép sử dụng vì
nếu sử dụng chúng thì sẽ làm phá vỡ dây chuyền đơn (i+1), sinh ra các gián đoạn tổ chức dây chuyền ngắt rời sự liên
tục của dây chuyền đơn này.
Gián đoạn tổ chức dây chuyền là những gián đoạn thời gian giữa hai công tác có cùng chuyên môn do một tổ chuyên
nghiệp thực hiện lần trên hai không gian phân đoạn, dọc theo chiều chuyên môn. Gián đoạn này mang tính tổ chức
thực hiện: làm cho sự thực hiện công việc chuyên môn của tổ chuyên nghiệp không được liên tục thành một dây
chuyền đơn. Nguyên nhân gây ra các gián đoạn tổ chức dây chuyền gồm 2 nhóm: Nhóm thứ nhất, là do việc chuyển
đổi từ gián đoạn tổ chức (tức là gián đoạn về mặt tổ chức trên mỗi không gian phân đoạn chung ghép sát nhưng
không tới hạn) thành ra ghép sát tới hạn mà thành. Nhóm thứ hai, là do quan hệ theo điều kiện chuyển đợt chuyển
tầng của các tổ chuyên nghiệp (hay dây chuyền đơn) đầu tiên gây ra các gián đoạn tổ chức dây chuyền cho các dây
chuyền đơn (hay tổ chuyên nghiệp) phía sau.
Cả 3 phương pháp ghép sát đều dựa trên một nguyên tắc dịch chuyển nguyên khối toàn bộ từng dây chuyền đơn phía
sau về sát với dây chuyền đơn phía trước để tìm điểm ghép sát tới hạn.
Trong nghiên cứu này, chúng tôi đưa ra một phương pháp ghép sát mới
dựa trên việc khai báo mối quan hệ công việc. Khi khai báo mối quan
hệ để thể hiện đúng một dây chuyền không nhịp nhàng, với loại mối
quan hệ theo chuyên môn dọc theo từng dây chuyền đơn sử dụng kiểu
tuần tự thuận bắt đầu ngay FS+0, còn loại mối quan hệ theo công nghệ
giữa các công tác trên từng phân đoạn dùng kiểu FS+L (nhưng xem xét
tới trường hợp điển hình là không có gián đoạn công nghệ giữa các dây
chuyền tức là L = 0). Phần mềm Microsoft Project sẽ tự tính và vẽ tiến
độ cho đội chuyên môn hóa (hay dây chuyền chuyên môn hóa này) với

Hình 3.4. Ghép sát dây chuyền chuyên môn hóa
điều kiện giàng buộc trên trục thời gian mặc định là theo hạn sớm. Dù
không nhịp nhàng theo phương pháp ma trận của
khai báo theo cách này hay cách khác, thì công việc chuyên môn đầu
Galkin.
tiên do tổ chuyên nghiệp thứ nhất thực hiện luôn lập thành một dây
chuyền đơn đầu tiên. Cách khai báo này, thực chất là cho các công việc chuyên của các tổ chuyên nghiệp tiếp theo
được ghép sát tới hạn ngay từ bước vào của phân đoạn đầu tiên. Đồng thời, cách khai báo này sẽ làm cho các cặp
công tác chuyên môn khác nhau do hai tổ đội chuyên nghiệp liên tiếp thực hiện trên những không gian phân đoạn
chung phía trước điểm ghép sát tới hạn, theo điều kiện khai báo đều trở nên ghép sát tới hạn trên không phân đoạn
chung của chúng (tức là không có gián đoạn tổ chức trên những phân đoạn chung đó nữa). Trên những phân đoạn
chung phía trước điểm ghép sát, mà đáng ra để tạo được dây chuyền đơn liền sau thì phải có gián đoạn tổ chức,
nhưng
do
cách
khai

15


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

báo quan hệ công việc như trên gây ra không còn gián đoạn tổ chức
nữa, thì gián đoạn tổ chức này khi đó được chuyển hóa thành gián đoạn
tổ chức dây chuyền, làm ngắt rời dây chuyền đơn phía sau ra (quan hệ
theo chiều công nghệ loại trừ tác dụng của quan hệ theo chiều chuyên
môn). Không gian phân đoạn chung ngay sau gián đoạn tổ chức dây
chuyền cuối cùng chính là điểm ghép sát tới hạn đầu tiên của hai dây
chuyền đơn. Từ điểm ghép sát tới hạn đầu tiên trở đi, theo cách khai

báo này, dây chuyền đơn phía sau là luôn liên tục (quan hệ theo chiều
chuyên môn loại trừ tác dụng của quan hệ theo chiều công nghệ). Với
cách khai báo mối quan hệ tuần tự thuận bắt đầu ngay theo chiều
chuyên môn như trên chúng ta luôn xác định được ngay điểm ghép sát
tới hạn đầu tiên giữa hai dây chuyền đơn, dọc theo các không gian
phân đoạn hoạt động chung của chúng.

Hình 3.5. Ghép sát dây chuyền chuyên môn hóa
không nhịp nhàng theo phương pháp giải tích
Budnhicop.

Theo một hướng khác, nếu ép cho các dây chuyền đơn được ghép sát tới hạn tại các không gian phân đoạn chung
cuối cùng của chúng (bước ra của mỗi dây chuyền đơn). Và khai báo các mối quan hệ theo chiều chuyên môn của
các dây chuyền đơn không phải là dây chuyền đơn đầu tiên, theo kiểu mối quan hệ tuần tự nghịch liên tục SF+0, kể
từ không gian phân đoạn chung cuối cùng về đầu dây chuyên đơn. Còn các mối quan hệ theo chiều công nghệ giữa
các cặp dây chuyền đơn liên tiếp vẫn giữ nguyên như cách khai báo thứ nhất bên trên (tức là loại mối quan hệ theo
công nghệ giữa các công tác trên từng phân đoạn dùng kiểu FS+L, xét với L = 0). Trong cách khai báo này, do đặc
tính riêng biệt của kiểu mối quan hệ SF+0, làm cho mỗi công tác chuyên môn được gắn liền với công tác cùng
chuyên môn liền sau của mỗi dây chuyền đơn (không có gián đoạn tổ chức dây chuyền). Tuy nhiên, việc cố ép cho
các dây chuyền đơn ghép sát tới hạn tại bước ra, mà thực tế chưa chắc chúng đã ghép sát tới hạn tại đó, làm cho tại
những điểm ghép sát tới hạn thực tế giữa hai dây chuyền đơn liền kề, (do tác động đồng thời cả hai loại mối quan hệ:
theo công nghệ FS+L, và theo chuyên môn SF+0), các công tác chuyên môn bị rồn cục lại không hoạt động tuần tự
nữa, vi phạm nguyên tắc hoạt động không chồng chéo không gian của dây chuyền. Nhưng chính những điểm ùn ứ
các công tác chuyên môn này lại là những điểm ghép sát tới hạn thực tế của hai dây chuyền đơn liên tiếp, và chúng ta
có thể dễ dàng nhật ra được. Với cách khai báo thứ 2 này, theo chiều ngược từ cuối lên đầu dây chuyền đơn, ta thấy
rằng do tác động đồng thời cả hai loại mối quan hệ: (theo công nghệ FS+L, và theo chuyên môn SF+0), nên từ điểm
ghép tới hạn đầu tiên giữa hai dây chuyền đơn, trở về đầu dây chuyền đơn phía sau, dây chuyền đơn này được ghép
nối liên tục không bị bất kỳ một gián đoạn tổ chức dây chuyền nào làm phá vỡ. Và tại phần đầu của dây chuyền đơn
này, trên các phân đoạn chỉ ghép sát mà không tới hạn với dây chuyên đơn liền trước, gián đoạn tổ chức được giữ
nguyên, không bị chuyển thành gián đoạn tổ chức dây chuyền như cách khai báo quan hệ thứ nhất ở trên. Như vậy,

để tất cả các dây chuyền đơn liền sau đảm bảo đúng nghĩa là từng dây chuyền đơn thực sự, thì ta phải khai báo mối
quan hệ theo chiều chuyên môn theo cách phối hợp 2 kiểu khai báo trên: tính từ điểm ghép sát tới hạn đầu tiên giữa 2
dây chuyên đơn trở về đầu mỗi dây chuyền đơn liền sau (phần đầu), mối quan hệ chuyên môn phải được khai báo
theo kiểu SF+0. Phần sau mỗi dây chuyền đơn ( kể từ điểm ghép sát tới hạn về cuối dây chuyên đơn) mối quan hệ
theo chuyên môn phải được khai báo theo kiểu FS+0).

16


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Quy trình ghép sát dây chuyền chuyên
môn hóa không nhịp nhàng theo
phương pháp mới (phương pháp khai
báo mối quan hệ công việc) gồm 3
bước sau: •Bước 1: khai báo theo quan
hệ thuận. Trong bảng cơ cấu phân chia
công việc WBS, dọc theo chiều chuyên
môn của mọi dây chuyền đơn là chuỗi
liên kết các công tác có cùng một
Hình 3.6. Cách khai báo quan hệ thuận và khai báo quan hệ nghịch.
chuyên môn do từng tổ chuyên nghiệp
thực hiện, ta khai báo các mối quan hệ
công việc theo chuyên môn theo kiểu tuần tự thuận bắt đầu ngay FS+0. Các mối quan hệ công việc theo công nghệ
giữa các cặp công tác khác chuyên môn của hai dây chuyền đơn liền kề hoạt động trên một không gian phân đoạn
chung, được khai báo theo kiểu FS+L (L là gián đoạn công nghệ). •Bước 2: xác định điểm ghép sát tới hạn đầu tiên.
Trên tiến độ thể hiện dạng sơ đồ ngang Gantt Chart hay Tracking Gantt thể hiện khai báo thuận trên. Luôn xác định
được các điểm ghép sát tới hạn đầu tiên của mọi dây chuyền đơn phía sau với dây chuyền đơn liền trước. Các điểm
ghép sát tới hạn này chính là công tác chuyên môn trên phân đoạn hoạt động đầu tiên ngay sau khoảng gián đoạn tổ

chức dây chuyền cuối cùng trên dây chuyền đơn đang xét. Tại công tác ghép sát tới hạn này, loại bỏ mối quan hệ
theo chiều chuyên môn với công tác cùng chuyên môn liền trước nó, chỉ để lại mối quan hệ theo chiều công nghệ với
công tác khác chuyên môn hoạt động trên cùng phân đoạn chung của dây chuyền đơn liền trước (để lấy điểm ghép
sát tới hạn đầu tiên làm tâm điểm thay đổi khai báo quan hệ). •Bước 3: kết nối phần đầu dây chuyền đơn thành chuỗi
liên tục bằng khai báo quan hệ nghịch. Trên cột quan hệ liền trước trong WBS, trên mỗi một dây chuyền đơn phía
sau (thể hiện trên tiến độ ngang), bắt đầu từ công tác cùng chuyên môn liền trước điểm ghép sát tới hạn, theo hướng
trở về đầu dây chuyền đơn, quan hệ công việc theo chiều chuyên môn của các công tác này đều được khai báo ngược
lại bằng kiểu quan hệ SF+0 với công việc liền sau chúng trong dây chuyền, (các mối quan hệ theo công nghệ vẫn
được giữ nguyên). Kết quả là mọi dây chuyền đơn sau 3 bước khai báo sẽ được thể hiện trên tiến độ một cách liên
tục (theo đúng tính chất dây chuyền) và ghép sát với nhau.

17


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Phương pháp ghép sát dây chuyền
chuyên môn hóa không nhịp nhàng
bằng khai báo mối quan hệ, sử dụng
trực tiếp các phần mềm vi tính chuyên
dụng cho quản lý dự án (Microsoft
Project, hay Primavera), nên không
phải tính toán mà lại thể hiện kết quả
ngay ra các dạng sơ đồ biểu diễn tiến
độ. Các phương pháp ghép sát chuyền
thống thường phải lập bảng tính với
nhiều dạng công thức tính, nên dù có
sử dụng phần mềm bảng tính Excel, thì
vẫn phải thực thi nhiều thao tác phụ trợ

hơn phương pháp mới này. Đồng thời,
các phương pháp cũ sẽ không thể thể
hiện được ngay dạng sơ đồ tiến độ, mà
cần phải vẽ tiến độ theo một cách khác
ra giấy mà không dùng được bằng
phần mềm tiến độ.

Hình 3.7. Cách khai báo quan hệ thuận.

Hình 3.8. Xác định điểm ghép sát tới hạn đầu tiên (vị trí gián đoạn tổ chức dây chuyền
cuối cùng được đánh dấu khuyên tròn trên tiến đồ sơ đồ ngang Tracking Gantt.

18


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Hình 3.9. Khai báo quan hệ nghịch tại phần đầu mỗi dây chuyền đơn.

19


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Hình 3.10. Kết quả của phương pháp ghép sát dây chuyền chuyên môn hóa không nhịp
nhàng bằng khai báo mối quan hệ công việc (kết quả hoàn toàn tương đương với dạng sơ
đồ xiên gắn mối quan hệ biểu diễn ví dụ này ở phần trên (hình 3.1.)).

Qua việc ghép sát dây chuyền, chúng
tôi đồng thời nhận thấy rằng để đảm
bảo thể hiện đúng dây chuyền chuyên
môn hóa không nhịp nhàng bằng mối
quan hệ công việc, thì cốt lõi là khai
báo các mối quan hệ theo điểm ghép
sát tới hạn. Trong mỗi một dây chuyền
đơn liền sau, các công tác chuyên môn
hoạt động trên các phân đoạn từ điểm
ghép sát tới hạn với dây chuyền đơn
Hình 3.11. Ghép sát dây chuyền chuyên môn hóa không nhịp nhàng trên Microsoft
liền trước, trở về đầu dây chuyền đơn
Project.
đang xét thì sử dụng mối quan hệ tuần
tự nghịch (SF+0) làm mối quan hệ theo
chiều chuyên môn. Còn tính từ điểm ghép tới hạn trở đi về cuối dây chuyền đơn đang xét, thì dùng mối quan hệ tuần
tự thuận (FS+0) để làm quan hệ theo chiều chuyên môn. Điểm ghép sát tới hạn là điểm kết nối theo logic công nghệ
giữa hai dây chuyền đơn.

20


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực
1.2.Dây chuyền chuyên môn hóa nhịp nhàng
Trong loại dây chuyền chuyên môn
hóa nhịp nhàng chỉ có thể có hoặc
không có gián đoạn công nghệ và gián
đoạn này (nếu có) cũng thường là hằng
số trên mọi không gian phân đoạn

chung giữa hai dây chuyền đơn thành
phần liền kề (vì là điều kiện gián đoạn
công nghệ của cùng một công việc
chuyên môn (dây chuyền đơn) liền
trước), mà không tồn tại gián đoạn tổ
chức giữa chúng trên các không gian
phân đoạn chung (do chúng đồng
điệu). Ví dụ, nếu cùng thi công trong
mùa khô thì điều kiện gián đoạn chờ
khô lớp trát tường trước khi sơn tường
là đều nhau trên các phân đoạn hoàn
thiện tường.

Hình 3.12. Biến đổi một dây chuyền chuyên môn hóa nhịp bội về dây chuyền chuyên
môn hóa nhịp nhàng với dây chuyền đơn bội số biến đổi về đồng nhịp, cường độ nguồn
lực là bội số.

1.3.Dây chuyền chuyên môn hóa nhịp bội
Dây chuyền chuyên môn hóa nhịp bội thì điểm ghép sát tới hạn chỉ có thể ở bước vào hay bước ra của dây chuyền.
Phương pháp tổ chức thực hiện công
việc theo dây chuyền có ưu điểm là
thường đảm bảo cho biều đồ nguồn
nhân vật lực được điều hòa (do các dây
chuyền đơn làm việc liên tục với
cường độ không đổi). Một ưu điểm nữa
là có thể áp dụng trong điều kiện
nguồn lực chuyên nghiệp hạn chế (mỗi
dây chuyền đơn chỉ cần một tổ nhân
vật lực với biên chế cố định thực hiện).
Tuy nhiên, phương pháp tổ chức dây

chuyền có những nhược điểm sau: tiến
độ theo phương pháp này là tĩnh và rất
khó điều chỉnh, thời lượng thực hiện
toàn bộ dự án không phải là ngắn nhất.

Hình 3.13. Biến đổi dây chuyền đơn nhịp ước số (còn gọi là cân bằng dây chuyền nhịp
bội theo nhịp nhanh), trong tiến độ dây chuyền nhịp bội lẻ một dây chuyền nhịp ước (nhịp
nhanh), thành tổ đội chuyên nghiệp (không còn là dây chuyên đơn) hoạt động với mô đun
chu kỳ bằng với nhịp của các dây chuyền nhịp bội đều nhịp còn lại (các nhịp chậm).
Nhằm làm giảm tối đa thời lượng thực hiện toàn bộ dự án.

21


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Hình 3.14. Biến đổi dây chuyền đơn nhịp bội số (còn gọi là cân bằng dây chuyền nhịp bội
theo nhịp nhanh), trong tiến độ dây chuyền nhịp bội (nhịp nhanh), thành nhiều dây
chuyền đơn cùng chuyên môn.

Hình 3.15. Biến đổi dây chuyền đơn nhịp bội số (còn gọi là cân bằng dây chuyền nhịp bội
theo nhịp nhanh bằng chế độ làm 3 ca/ngày).

22


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Hình 3.16. Biến đổi dây chuyền đơn nhịp bội số (còn gọi là cân bằng dây chuyền nhịp bội
theo nhịp nhanh bằng chế độ làm 2 ca/ngày).

Hình 3.17. Biến đổi dây chuyền đơn nhịp bội số (còn gọi là cân bằng dây chuyền nhịp bội
theo nhịp nhanh), trong tiến độ dây chuyền nhịp bội (nhịp nhanh), thành dây chuyền đơn
cùng nhịp nhanh nhưng nguồn lực tăng lên bội số. Nhằm làm giảm tối đa thời lượng thực
hiện toàn bộ dự án.

Hình 3.18. Thể hiện bằng Mcrosoft Project hai dạng dây chuyền nhịp bội trước và sau khi
cân bằng.

23


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

Chương IV: Phương pháp tổ chức theo tổ đội chuyên nghiệp
Phương pháp tổ chức chức thực hiện
công việc theo tổ đội chuyên nghiệp là
một phương pháp tổ chức (tức là bố trí
và sắp xếp) việc thực hiện các công
việc trong sản xuất hay trong thực hiện
dự án. Phương pháp tổ chức theo tổ đội
lao động chuyên nghiệp là phương
thức tổ chức việc thực hiện công việc
trong một dự án có nhiều gói công việc
tương tự nhau, trong mỗi gói công việc
đó đều gồm có các công tác chuyên
Hình 4.1. Tiến độ thu được sau khi cân bằng dây chuyền chuyên môn hóa nhịp bội

môn giống nhau. Việc thực hiện các
(đường Tracking Gantt, màu đỏ-lam), đã không còn là các dây chuyền chuyên môn hóa
(tức là không theo phương pháp tổ chức dây chuyền do các dây chuyền đơn thành phần bị
gói công việc này đều được giao cho
ngắt gián đoạn), mà trở thành tiến độ tổ chức theo phương pháp tổ chức theo tổ đội
một nhà thầu duy nhất làm, mà nhà
chuyên môn (hoạt động không liên tục).
thầu này trực tiếp thực hiện dự án chứ
không giao thầu lại cho các nhà thầu
phụ. Các công tác chuyên môn này
được tổ chức thực hiện bởi các tổ đội
chuyên nghiệp của nhà thầu đó, mà các
tổ đội này đều có chuyên môn chuyên
sâu tương ứng với từng loại công tác.
Những tổ đội chuyên nghiệp này phải
bắt buộc có biên chế ổn định (tính định
biên), không được thay đổi trong quá
trình thực hiện công việc chuyên môn
Hình 4.2. Phương pháp tổ chức theo tổ đội chuyên môn không liên tục (đường Baseline,
từ phân đoạn công việc trọn gói này
màu đen) và phương pháp tổ chức theo dây chuyền chuyên môn hóa không nhịp nhàng
(đường Tracking Gantt, màu đỏ và lam).
sang phân đoạn công việc trọn gói
khác. Tuy nhiên, quá trình thực hiện
mỗi công tác chuyên môn tuần tự từ phân đoạn này sang phân đoạn khác của mỗi tổ nhân vật lực chuyên nghiệp có
thể là gián đoạn về thời gian hoặc liên tục về thời gian. Sự gián đoạn về thời gian giữa các công tác cùng chuyên môn
trên các phân đoạn hoạt động của mỗi tổ chuyên nghiệp, được hình thành bởi hai nguyên nhân: Thứ nhất, là do điều
chỉnh các gián đoạn tổ chức, biến chúng thành các gián đoạn tổ chức dây chuyền, để các công tác ghép sát tới hạn và
phá vỡ dây chuyền đơn. Thứ hai, là do các gián đoạn công nghệ chuyển đợt gây ra các gián đoạn tổ chức dây chuyền,
khi

chuyển
đợt
thi

24


Thành viên:Doãn Hiệu/Hướng dẫn đồ án tổ chức thi công nhà nhiều tầng bê tông cốt thép toàn khối/Lập kế hoạch thời
gian (tiến độ) và kế hoạch nguồn lực

công. Nếu liên tục về thời gian, thì quá
trình thực hiện công việc chuyên môn
của mỗi tổ đội chuyên nghiệp biên chế
cố định sẽ hợp thành một dây chuyền
đơn vị chuyên môn. Và nếu mọi công
việc chuyên môn đều được các tổ đội
chuyên nghiệp đó thực hiện theo
những dây chuyền đơn vị chuyên môn,
thì phương pháp tổ chức theo tổ đội
chuyên nghiệp trở thành phương pháp
tổ chức thực hiện công việc theo dây
chuyền. Phương pháp tổ chức theo tổ
đội chuyên nghiệp thường được áp
dụng trong các dự án xây dựng, có
nhiều gói công việc chứa các công việc
chuyên môn giống nhau. Gói công
việc, hay công việc trọn gói, hoặc công
việc khoán gọn, là cách phân chia công
việc theo phạm vi (tức là theo quy mô,
Hình 4.3. Thể hiện lại tiến độ phần thân tòa nhà KeangNam theo phương pháp tổ chức

hay là theo chiều ngang). Trong dự án
theo tổ đội chuyên nghiệp trên phần mềm Microsoft Project vào thời điểm hiện tại.
xây dựng, gói công việc có thể là các
cấp: toàn bộ dự án, một hạng mục công trình (phần ngầm, phần kết cấu thô, phần hoàn thiện,...), một tầng công trình
(bao gồm cả phần kết cấu thô, phần hoàn thiện, phần dịch vụ kỹ thuật,...), một phân đoạn thi công (bao gồm cả phần
kết cấu thô, phần hoàn thiện, phần dịch vụ kỹ thuật,...). Trong mỗi gói công việc đều có một số các công tác chuyên
môn giống nhau, ví dụ như: trên mỗi phân đoạn của một tầng, gói công việc phần kết cấu thô đều bao gồm các công
tác: lắp cốt thép cột, lắp cốp pha cột, đổ bê tông cột, tháo cốp pha cột, lắp cốp pha dầm sàn, lắp cốt thép dầm sàn, đổ
bê tông dầm sàn. Tính cố định biên chế của tổ đội chuyên nghiệp (tính định biên) ở Phương pháp tổ chức theo tổ đội
chuyên nghiệp, làm cho thời lượng thực hiện của các công tác chuyên môn trên từng phân đoạn bị cố định (tỷ lệ
nghịch với biên chế tổ đổi) ngay từ khi bắt đầu lập kế hoạch tiến độ mà không thay đổi được. Khi tổ đội chuyên
nghiệp làm việc liên tục theo thời gian thì phương pháp này trở thành phương pháp dây chuyền và một tổ chuyên
môn lập thành một dây chuyền đơn thành phần. Phương pháp tổ chức theo dây chuyền bản chất là một trạng thái
tĩnh, bị cố định trên trục thời gian, của phương pháp tổ đội chuyên nghiệp. So với phương pháp dây chuyền, phương
pháp tổ đội chuyên nghiệp có thể thay đổi linh hoạt hơn chút ít, do các tổ chuyên nghiệp không cần phải bắt buộc
hoạt động liên tục. Phương pháp tổ chức theo tổ đội chuyên nghiệp cũng như phương pháp dây chuyền thích hợp
trong trường hợp nguồn lực chuyên môn hạn chế.

Chương V: Phương pháp tổ chức theo gói công việc
Trong phương pháp tổ chức theo công việc trọn gói, công việc không phân rõ theo chuyên môn mà theo gói công
việc. Mà gói công việc có thể là được thực hiện trên mỗi phân đoạn, cũng có thể trên một đợt thi công nhiều phân
đoạn, hay một tầng công trình, hạng mục công trình, hoặc toàn bộ công trình. Mỗi gói công việc do một nhà thầu phụ
độc lập thực hiện, với nhiều loại công tác chuyên môn trong gói công việc đó, tuy nhiên các công tác có cùng chuyên
môn ở các gói công việc khác nhau thì sẽ không được thực hiện bởi cùng một tổ đội chuyên nghiệp nên sẽ không có
mối quan hệ phụ thuộc theo công việc chuyên môn như ở 2 phương pháp tổ chức theo tổ đội chuyên nghiệp và theo
dây chuyền. Và do đó, biên chế các tổ đội thực hiện từng công tác chuyên môn, có thể thay đổi linh hoạt trong từng
gói công việc, mà không bị cố định không đổi như 2 phương pháp tổ chức kia. Thời lượng công tác trong phương
pháp tổ chức theo công việc trọn gói cũng như của toàn dự án không phụ thuộc vào những biên chế tổ đội cố định
cứng nhắc. Đây là khác biệt lớn nhất của phương pháp tổ chức thực hiện công việc theo công việc trọn gói so với 2

25