Quản lý dạy học môn tiếng anh trung học phổ thông theo định hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường trung học phổ thông yên hưng, thị xã quảng yên, tỉnh quảng ninh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ PHƢƠNG LAN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC THỰC HÀNH CỦA NGƢỜI HỌC TẠI TRƢỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG YÊN HƢNG, THỊ XÃ QUẢNG YÊN,
TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ PHƢƠNG LAN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC THỰC HÀNH CỦA NGƢỜI HỌC TẠI TRƢỜNG TRUNG
HỌC PHỔ THÔNG YÊN HƢNG, THỊ XÃ QUẢNG YÊN,
TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.01.14

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. TRỊNH VĂN MINH

HÀ NỘI 2016


LỜI CẢM ƠN
Với tất cả tình cảm và lòng chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu
sắc tới PGS. TS Trịnh Văn Minh. Thầy đã hết lòng chỉ bảo, định hướng, giúp
đỡ và động viên tác giả trong quá trình thực hiện luận văn. Thầy đã truyền cho
tôi nhiều kiến thức về khoa học quản lý giáo dục và cũng giúp tôi rèn luyện kỹ
năng nghiên cứu khoa học.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến Trường Đại Học Giáo Dục
cùng các Thầy giáo, Cô giáo trong Hội đồng khoa học, các Thầy giáo, Cô giáo
trong khoa Quản lý giáo dục đã quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi, dành nhiều
công sức giảng dạy, hướng dẫn giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập, nghiên
cứu và hoàn thành luận văn.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Ninh;
CBQL trường THPT Yên Hưng; các tổ chuyên môn cùng giáo viên của trường
THPT Yên Hưng đã tạo điều kiện, giúp đỡ tác giả trong quá trình học tập
nghiên cứu cũng như đã hợp tác, chia sẻ và cung cấp số liệu để tác giả hoàn
thành luận văn.
Mặc dù đã hết sức cố gắng để thực hiện tốt đề tài, song khó tránh khỏi
những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự thông cảm và đóng góp ý kiến
của Quý Thầy giáo, Cô giáo, các bạn đồng nghiệp và những người cùng quan
tâm tới những vấn đề được trình bày trong luận văn.
Hà Nội, tháng 11 năm 2016
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Phương Lan

i


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

: Cán bộ quản lý

CNTT

: Công nghệ thông tin

CSVC

: Cơ sở vật chất

GV

: Giáo viên

HĐDH

: Hoạt động dạy học

HS

: Học sinh

NV

: Nhân viên

QLDH

: Quản lý dạy học

PTDH

: phương tiện dạy học

SKKN

: Sáng kiến kinh nghiệm

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn.............................................................................................................. i
Danh mục chữ viết tắt ........................................................................................... ii
Mục lục ................................................................................................................. iii
Danh mục bảng.................................................................................................... vii
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT DỘNG DẠY HỌC VÀ QUẢN
LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TIẾNG ANH Ở TRƢỜNG THPT THEO
ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC HÀNH CỦA NGƢỜI
HỌC. ..................................................................................................................... 8
1.1 Tổng quan các vấn đề. ..................................................................................... 8
1.2. Những khái niệm cơ bản : .............................................................................. 9
1.2.1. Quản lý: ....................................................................................................... 9

1.2.2. Quản lý giáo dục và quản lý nhà trường. .................................................. 10
1.2.3 Hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT. .......... 13
1.3. Vị trí vai trò của môn tiếng Anh trong trường THPT. ................................. 17
1.4. Năng lực thực hành Tiếng Anh .................................................................... 18
1.4.1. Năng lực: ................................................................................................... 18
1.4.2 Năng lực thực hành (giao tiếp) ngoại ngữ ................................................. 18
1.5. Hoạt động dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực hành
của người học. ..................................................................................................... 20
1.5.1. Mục tiêu của việc dạy học:........................................................................ 20
1.5.2. Nội dung dạy học: ..................................................................................... 21
1.5.3. Hình thức dạy học: .................................................................................... 25
1.5.4. Phương pháp dạy học ngoại ngữ. .............................................................. 26
1.5.5. Môi trường dạy học. .................................................................................. 27
1.5.6. Hoạt động kiểm tra đánh giá. .................................................................... 28
1.6. Quản lý hoạt động dạy Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực
hành của người học. ............................................................................................ 30

iii


1.6.1 Quản lý mục tiêu của việc dạy học ............................................................ 30
1.6.2. Quản lý nội dung dạy học. ........................................................................ 31
1.6.3. Quản lý phương pháp dạy học. ................................................................. 33
1.6.4. Quản lý môi trường dạy học. .................................................................... 34
1.6.5. Quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá. ....................................................... 40
1.7. Những yếu tố tác động tới quản lý DH môn tiếng Anh theo định hướng phát
triển năng lực của người học ở trường THPT. .................................................... 42
1.7.1. Những yếu tố thuận lợi.............................................................................. 42
1.7.2. Những yếu tố khó khăn. ............................................................................ 42
Tiểu kết chương 1................................................................................................ 44

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC VÀ QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƢỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC

HÀNH CỦA NGƢỜI HỌC Ở

TRƢỜNG THPT YÊN HƢNG THỊ XÃ QUẢNG YÊN TỈNH QUẢNG
NINH................................................................................................................... 45
2.1. Khái quát về Thị xã Quảng yên, Quảng Ninh. ............................................. 45
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên Thị xã Quảng yên, Quảng Ninh. ................................ 45
2.1.2. Đặc điểm kinh tế xã hội ............................................................................ 45
2.1.3. Đặc điểm giáo dục THPT thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh ............... 47
2.2. Khảo sát thực trạng hoạt động dạy tiếng anh và quản lý dạy học tiếng Anh
theo định hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT
Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh ................................................. 51
2.2.1. Giới thiệu khảo sát ................................................................................... 51
2.2.2. . Thực trạng hoạt động dạy học tiếng Anh theo định hướng phát triển năng
lực thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh
Quảng Ninh ......................................................................................................... 54
2.2.3. Thực trạng mục tiêu dạy học ..................................................................... 61
2.2.4. Thực trạng nội dung dạy học. ................................................................... 62
2.2.5. Thực trạng hình thức dạy học. .................................................................. 63
2.2.6. Thực trạng phương pháp dạy học. ........................................................... 63
iv


2.2.7. Thực trạng môi trường dạy học................................................................ 64
2.2.8. Thực trạng hoạt động kiểm tra đánh giá. ................................................. 65
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy tiếng anh THPT theo định hướng phát
triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng, thị xã

Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.............................................................................. 66
2.3.1. Đội ngũ cán bộ quản lý hoạt động dạy tiếng Anh tại trường THPT Yên
Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh. ....................................................... 66
2.3.2. Thực trạng quản lý mục tiêu dạy tiếng Anh theo định hướng phát triển
năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng, thị xã Quảng
Yên, tỉnh Quảng Ninh. ........................................................................................ 69
2.3.3. Quản lý nội dung dạy theo định hướng phát triển năng lực thực hành của
người học tại trường THPT Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.... 70
2.3.4. Thực trạng quản lý hình thức dạy theo định hướng phát triển năng lực
thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh
Quảng Ninh. ........................................................................................................ 71
2.3.5. Thực trạng quản lý phương pháp dạy theo định hướng phát triển năng lực
thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh
Quảng Ninh. ........................................................................................................ 72
2.3.6. Thực trạng quản lý môi trường dạy theo định hướng phát triển năng lực
thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh
Quảng Ninh. ........................................................................................................ 73
2.3.6. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá dạy tiếng Anh theo định
hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng,
thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.................................................................... 75
2.4. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định
hướng phát triển năng lực thực hành tại các trường THPT trên địa bàn Thị xã
Quảng Yên........................................................................................................... 76
2.4.1. Những thành quả đạt được ........................................................................ 76
2.4.2. Hạn chế ...................................................................................................... 77
2.4.3 Nguyên nhân của hạn chế. ........................................................................ 79
v


Tiểu kết chương 2................................................................................................ 81

CHƢƠNG 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ HOẠT ĐỘNG

DẠY HỌC TIẾNG ANH THEO ĐỊNH HƢỚNG

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC HÀNH Ở CÁC TRƢỜNG THPT THỊ
XÃ QUẢNG YÊN TỈNH QUẢNG NINH. ...................................................... 83
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ................................................................ 83
3.1.1. Đảm bảo tính hệ thống cấu trúc ................................................................ 83
3.1.2. Đảm bảo mục tiêu ..................................................................................... 83
3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn .............................................................................. 84
3.1.4. Đảm bảo tính hiệu quả .............................................................................. 84
3.2. Những biện pháp quản lý nhằm nâng cao hoạt động dạy học Tiếng Anh theo
định hướng phát triển năng lực thực hành ở các trường THPT thị xã Quảng Yên,
tỉnh Quảng Ninh. ................................................................................................. 84
3.2.1. Biện pháp nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, học sinh về sự cần
thiết tăng cường năng lực thực hành môn Tiếng Anh ở các trường THPT. ....... 85
3.2.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên- lực lượng đóng vai trò quyết định
trong việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học............................................ 89
3.2.3. Tạo điều kiện về thời gian cho Giáo viên tự bồi dưỡng chuyên môn. ...... 93
3.2.4. Tổ chức công tác kiểm tra đánh giá giáo viên .......................................... 95
3.2.5. Biện pháp đầu tư và quản lý sử dụng có hiệu quả CSVC, thiết bị phương
tiện dạy học tiếng Anh. ....................................................................................... 99
3.3. Kết quả khảo cứu về tính cấp thiết, khả thi của các biện pháp nhưng để làm
được việc này cần phải thực hiện. ..................................................................... 101
3.4. Biểu đồ mối quan hệ giữa những biện pháp đề xuất.................................. 103
Tiểu kết chương 3.............................................................................................. 106
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 107
1. Kết luận ......................................................................................................... 107
2. Khuyến nghị .................................................................................................. 108

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 110
PHỤ LỤC ......................................................................................................... 113
vi


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1: Hiện trạng phân bổ dân số, lao động năm 2015 ................................. 46
Bảng 2.2: Quy mô mạng lưới trường THPT thị xã Quảng Yên ......................... 47
Bảng 2.3: Qui mô số lớp, số học sinh năm học 2014-2015 ................................ 48
Bảng 2.4: Kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2013-2014 .................................... 48
Bảng 2.5: Kết quả thi đỗ Đại học, cao đẳng năm 2013-2014 ............................. 49
Bảng 2.6: Kết quả thi học sinh giỏi cấp tỉnh năm học 2013-2014 ...................... 49
Bảng 2.7: Đội ngũ CBQL .................................................................................... 50
Bảng 2.8: Đội ngũ giáo viên ............................................................................... 50
Bảng 2.9: Ý kiến đánh giá của GV về mức độ thực hiện hoạt động giảng dạy .. 54
Bảng 2.10: Ý kiến đánh giá của GV về mức độ thực hiện hoạt động giảng dạy
theo thang điểm. .................................................................................................. 55
Bảng 2.11: Ý kiến của HS đánh giá về mức độ thực hiện hoạt động giảng dạy
của GV ................................................................................................................. 58
Bảng 2.12: Ý kiến của HS đánh giá về mức độ thực hiện hoạt động giảng dạy
của GV theo thang điểm ...................................................................................... 59
Bảng 2.13: Đội ngũ cán bộ quản lý tại trường THPT Yên Hưng ....................... 67
Bảng 2.14: Kết quả khảo sát tình hình quản lý hoạt động dạy tiếng Anh theo
định hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên
Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh. ....................................................... 68
Bảng 2.15: Kết quả khảo sát tình hình quản lý mục tiêu dạy tiếng Anh theo định
hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng,
thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.................................................................... 69
Bảng 2.1.6: Kết quả khảo sát tình hình quản lý nội dung dạy tiếng Anh theo định
hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng,

thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.................................................................... 70
Bảng 2.17: Kết quả khảo sát tình hình quản lý hình thức dạy tiếng Anh theo định
hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên Hưng,
thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.................................................................... 71

vii


Bảng 2.18: Kết quả khảo sát tình hình quản lý phương pháp dạy tiếng Anh theo
định hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên
Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh. ....................................................... 72
Bảng 2.19: Kết quả khảo sát tình hình quản lý môi trường dạy tiếng Anh theo
định hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại trường THPT Yên
Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh. ....................................................... 73
Bảng 2.20: Kết quả khảo sát tình hình quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá dạy
tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực hành của người học tại
trường THPT Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh. ......................... 75
Bảng 3.1: Kết quả khảo sát tính cần thiết và khả thi của các giải pháp quản lý
hoạt động dạy học Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực hành của
người học ........................................................................................................... 102

viii


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Sơ đồ mô hình quản lý nhà trường theo mục tiêu giáo dục .............. 13
Sơ đồ 1.2: QL các thành tố của quá trình DH ..................................................... 15

ix

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Đất nước ta đang bước vào giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
hội nhập quốc tế ngày càng mạnh mẽ. Nhân tố quyết định thắng lợi của
công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế là con người, là
nguồn lực người Việt Nam được phát triển về số lượng và chất lượng trên cơ
sở mặt bằng dân trí được nâng cao. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII
(01/2016) tiếp tục khẳng định "GD&ĐT có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát
triển nguồn lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển đất nước,
xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam. Phát triển giáo dục đào tạo
cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho
GD&ĐT là đầu tư cho phát triển." (Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI. Tr.77).
Việt Nam là thành viên của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), trong
xu thế đổi mới, hội nhập và mở cửa, nước ta đã và đang tăng cường mối quan
hệ hợp tác với nhiều nước trên thế giới trên tất cả các lĩnh vực: kinh tế, chính
trị, văn hóa, giáo dục, quốc phòng, an ninh, khoa học-kỹ thuật, du lịch... Do
vậy, cần đào tạo đội ngũ nhân lực có đủ khả năng đáp ứng những yêu cầu mới
của xã hội và thị trường lao động như năng lực hành động, tính năng động,
sáng tạo và năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp, đặc biệt là các vấn đề
mang tính quốc tế. Do đó nguồn nhân lực mới không chỉ giỏi chuyên môn mà
cần phải thông thạo ngoại ngữ.
Xác định tầm quan trọng này, Nghị quyết Đại hội Đảng Việt Nam lần
thứ XI về chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2011-2020 chỉ rõ: "Đổi mới
mạnh mẽ nội dung, chương trình, phương pháp dạy và học ở tất cả các cấp,
bậc học. Tích cực chuẩn bị để từ sau năm 2015 thực hiện chương trình giáo
dục phổ thông mới. Mở rộng và nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ".
(Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI. Tr.131-132.
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, Tiếng Anh đã trở thành môn học
quan trọng được xã hội quan tâm. Tuy nhiên chất lượng dạy học nói chung

1


và môn Tiếng Anh nói riêng đang là vấn đề nổi cộm hiện nay. Trong bối
cảnh đó, ngành giáo dục và đào tạo Việt Nam đang đứng trước những thách
thức và vận hội mới; đòi hỏi phải có những đổi mới căn bản trong hệ thống
giáo dục. Mục 2, điều 4 trong luật giáo dục nước ta có nêu rõ “ Phương pháp
giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy
sáng tạo của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý
chí vươn lên”.
Trong những năm qua, chất lượng dạy học của giáo viên ở các trường
THPT trên địa bàn Thị xã Quảng Yên cơ bản đáp ứng được yêu cầu nội dung
chương trình giảng dạy. Song trong thực tế hiện nay, hiệu quả việc dạy học
Tiếng Anh vẫn còn là một vấn đề cần phải tiếp tục suy nghĩ.
Nói chung kết quả dạy và học tiếng anh cũng ít được đề cập trên các
phương tiện thông tin đại chúng. Do vậy, mặc dù đã có thời gian được học
ngoại ngữ tương đối dài (6-7 năm), nhưng hầu hết học sinh lớp 12 của nước ta
còn kém xa học sinh các nước trong khu vực về trình độ nghe và nói.
Thực trạng đó đã được thể hiện rất rõ trong kỳ thi tốt nghiệp PTTH
năm 2015, kết quả thi môn tiếng Anh trong cả nước có hơn 80% thí sinh đạt
từ điểm 5 trở xuống. Kết quả này đã trở thành một “sự kiện” đáng buồn cho
sự nghiệp giáo dục của nước ta. Điều đó cho thấy rằng, đã thế kỷ 21 rồi mà
con em chúng ta vẫn ở trạng thái “mù mờ” tiếng Anh. Trong khi đất nước ta
lại đang ở trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng. Nếu không xác định
đúng về ngoại ngữ và cải thiện trình độ ngoại ngữ thì không thể quan hệ lâu
dài với đối tác nước ngoài được.
Tiếng Anh là ngôn ngữ quốc tế, là công cụ để mọi người khám phá thế
giới, tiếp cận tri thức nhân loại và là nhân tố quan trọng đối với các nước đang
phát triển như Việt Nam chúng ta.

Đổi mới phương pháp dạy và học là một trong những nhiệm vụ quan
trọng của đổi mới giáo dục để phù hợp với mục tiêu, nội dung, chương trình.
Thời gian qua, công tác đổi mới PPDH đã được triển khai sâu rộng và đã đạt

2


được nhiều thành quả đáng kể. Dạy học theo định hướng năng lực, kích thích
sự sáng tạo và khả năng tư duy độc lập của học sinh. Cách dạy học ở ta cho
đến nay vẫn mang tính hàn lâm chủ yếu theo mô hình thụ động: Thầy thuyết
giảng; học sinh lắng nghe, ghi nhớ để đến giờ kiểm tra thì trả lời lại gần như
nguyên vẹn những gì thầy giảng. Bên cạnh đó một số GV sử dụng máy tính
máy chiếu đa năng với liều lượng không phù hợp coi như đó đã là đổi mới
PPDH mà quên mất rằng, đó chỉ là phương tiện hỗ trợ cho việc giảng dạy.
Để kích thích sự sáng tạo và khả năng tư duy độc lập của học sinh đòi
hỏi một sự thay đổi bắt đầu từ quan niệm của người dạy. Mỗi thầy cô giáo tùy
vào điều kiện cụ thể của mình mà tạo ra cho học sinh một môi trường học tập
thực sự cởi mở, năng động, dân chủ tạo điều kiện tối đa để học sinh tự do
sáng tạo, tự do tư duy, tự do thể hiện quan điểm, chính kiến của mình.
Trong quá trình ấy, người thầy từ chỗ là nhân vật trung tâm bắt buộc
học sinh phải tuân thủ theo lời mình trở thành người tư vấn, hướng dẫn, khơi
gợi đam mê; còn học sinh từ chỗ thụ động, phụ thuộc vào thầy cô giáo trở
thành nhân vật trung tâm, tự do suy tư, sáng tạo, hình thành cho mình một
năng lực riêng để có thể ứng phó với mọi tình huống trong xã hội.
Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề
lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung,
phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự
lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ
sở giáo dục - đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản
thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học. Trong quá trình đổi

mới, cần kế thừa, phát huy những thành tựu, phát triển những nhân tố mới, tiếp
thu có chọn lọc những kinh nghiệm của thế giới; kiên quyết chấn chỉnh những
nhận thức, việc làm lệch lạc. Đổi mới phải bảo đảm tính hệ thống, tầm nhìn dài
hạn, phù hợp với từng loại đối tượng và cấp học; các giải pháp phải đồng bộ,
khả thi, có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình, bước đi phù hợp.

3


Phát triển giáo dục và đào ta ̣o phải gắn với nhu cầ u phát triển kinh tế xã hội và bảo vê ̣ Tổ quố c ; với tiến bộ khoa học và công nghệ ; phù hợp quy
luật khách quan. Chuyển phát triển giáo dục và đào tạo từ chủ yếu theo số
lượng sang chú trọng chất lượng và hiệu quả, đồng thời đáp ứng yêu cầu số
lượng.
Đổi mới hệ thống giáo dục theo hướng mở, linh hoạt, liên thông giữa
các bậc học, trình độ và giữa các phương thức giáo dục, đào tạo. Chuẩn hoá,
hiện đại hoá giáo dục và đào tạo.
Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình sách giáo khoa
giáo dục phổ thông.
Đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông nhằm tạo
chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu quả giáo dục phổ
thông; kết hợp dạy chữ, dạy người và định hướng nghề nghiệp; góp phần
chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục
phát triển toàn diện cả về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, trí, thể, mỹ và
phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh.
Khẳng định một lần nữa tầm quan trọng của đổi mới giáo dục và đào
tạo, từ Trung ương đến địa phương đã và đang vào cuộc một cách mạnh mẽ.
Xuất phát từ những yêu cầu cả về mặt lý luận và thực tiễn trên, với tư
cách là giáo viên và là cán bộ quản lí bộ môn chúng tôi băn khoăn về chất
lượng hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực
thực hành của người học

Để đi tìm câu trả lời trên, tôi chọn đề tài: " Quản lý hoạt động dạy học
Tiếng Anh THPT theo định hướng phát triển năng lực thực hành của
người học”
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất một số biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng anh theo định
hướng phát triển năng lực thực hành của người học của trường THPT Yên
Hưng, Thị xã Quảng Yên, Tỉnh Quảng Ninh.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu

4


Để đạt được mục đích nghiên cứu đề ra như trên, đề tài sẽ tập trung vào
các nhiệm vụ sau:
3.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về hoạt động dạy học Tiếng Anh theo định
hướng phát triển năng lực thực hành ở trường THPT Yên Hưng ,thị xã Quảng
Yên, tỉnh Quảng Ninh.
3.2. Khảo sát thực trạng hoạt động DH Tiếng Anh và thực trạng công tác quản
lý hoạt động DH Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực hành ở
trường THPT Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh và phân tích
nguyên nhân của thực trạng;
3.3. Trên cơ sở phân tích thực trạng và nguyên nhân, đề xuất một số biện
pháp quản lý khả thi nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý hoạt động DH
Tiếng Anh trường THPT Yên Hưng, Thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động dạy học Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực
hành của người học ở trường THPT.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng

lực thực hành của người học ở trường THPT Yên Hưng Thị xã Quảng Yên,
tỉnh Quảng Ninh
4.3. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý hoạt động dạy học
Tiếng Anh THPT theo định hướng phát triển năng lực thực hành của người
học ở trường THPT Yên Hưng Thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh từ năm
2010 đến năm 2015. Tuy nhiên để có được các giải pháp quản lí hiệu quả, đề
tài sẽ dành một phần quan trọng nghiên cứu thực trạng hoạt động DH Tiếng
Anh theo định hướng phát triển năng lực thực hành của người học ở các
trường THPT nói chung và môn Tiếng Anh nói riêng ở trường THPT Yên
Hưng Thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh
6. Câu hỏi nghiên cứu

5


Câu hỏi được đặt ra cho nghiên cứu là: Hoạt động dạy học Tiếng Anh
THPT theo định hướng phát triển năng lực thực hành của người học đã
được thực hiện như thế nào? Để nâng cao hiệu quả hoạt động DH Tiếng
anh theo định hướng phát triển năng lực thực hành của người học thì
người quản lý cần phải áp dụng những biện pháp nào?
7. Giả thuyết khoa học
- Quản lý hoạt động DH Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng
lực thực hành ở trường THPT Yên Hưng Thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh
đã và đang được thực hiện nhưng chưa mang lại hiệu quả, chất lượng như
mong muốn. Các biện pháp quản lý chưa phù hợp.
- Việc nâng cao nhận thức quản lý hoạt động DH và áp dụng một số
biện pháp quản lý phù hợp từ lập kế hoạch, tổ chức chỉ đạo và kiểm tra đánh
giá sẽ góp phần nâng cao chất lượng quản lý hoạt động DH môn Tiếng Anh
theo định hướng phát triển năng lực thực hành hiện nay ở các trường THPT

thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh nói riêng và các trường THPT nói chung.
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
8.1. Ý nghĩa lý luận:
Tổng kết lý luận về công tác quản lý hoạt động DH Tiếng Anh theo
định hướng phát triển năng lực thực hành của người học hiện nay ở trường
THPT Yên Hưng thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh, chỉ ra những thành
công và mặt hạn chế, cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng một số phương
pháp quản lý hiệu qủa cho hoạt động này.
8.2. Ý nghĩa thực tiễn:
Kết quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho công tác quản lý hoạt
động DH Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực hành của
người học ở trường THPT trong cả nước.
9. Phƣơng pháp nghiên cứu
9.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
Thu thập các tài liệu liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu, đặc biệt về
quản lí các hoạt động chuyên môn nhà trường; phân tích, phân loại, xác định

6


các khái niệm cơ bản; đọc sách, tham khảo các công trình nghiên cứu có liên
quan để hình thành cơ sở lý luận cho đề tài.
9.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Điều tra bằng bảng hỏi: Phiếu trưng cầu gồm các câu hỏi đóng/mở
về vấn đề hoạt động DH Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực
hành, quản lý hoạt động DH nói chung và môn Tiếng Anh nói riêng. Đối
tượng khảo sát sẽ là giáo viên, cán bộ quản lí nhà trường từ bộ môn đến ban
giám hiệu.
9.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm để đánh giá chất lượng
Dựa trên các số liệu thống kê được chất lượng học lực của học sinh về

bộ môn Tiếng Anh qua từng năm học gần đây; thực trạng quản lý hoạt động
giảng dạy bộ môn Tiếng Anh của cán bộ quản lý qua các nguồn số liệu, nhằm
đưa ra những nhận định, phân tích, đánh giá thực trạng và giải pháp quản lí
hoạt động đổi mới phương pháp dạy học Tiếng Anh ở các nhà trường.
10. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận văn dự kiến được trình bày theo 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động DH Tiếng Anh theo
định hướng phát triển năng lực thực hành của người học ở trường THPT Yên
Hưng.
Chƣơng 2: Thực trạng công tác quản lý hoạt động DH Tiếng Anh theo
định hướng phát triển năng lực thực hành của người học ở trường THPT Yên
Hưng thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.
Chƣơng 3: Các biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động
DH Tiếng Anh theo định hướng phát triển năng lực thực hành của người học
ở trường THPT Yên Hưng Thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.

7


CHƢƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT DỘNG DẠY HỌC VÀ QUẢN LÝ HOẠT
ĐỘNG DẠY HỌC TIẾNG ANH Ở TRƢỜNG THPT THEO ĐỊNH HƢỚNG
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC HÀNH CỦA NGƢỜI HỌC.

1.1 Tổng quan các vấn đề.
Hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của xu hướng toàn cầu hóa thì vai
trò của Tiếng anh ngày càng được khẳng định vị thế. Trong bậc học THPT,
việc dạy và học môn Tiếng Anh như thế nào nhằm đảm bảo mục tiêu hội
nhập kinh tế quốc tế đang là vấn đề cấp thiết và là nhiệm vụ trọng tâm của các

nhà trường.
Đảng và nhà nước ta coi giáo dục là “Quốc sách hàng đầu”, “Phát triển
giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài’ (25). Điều này được cụ thể hóa trong chiến lược phát triển
giáo dục 2011 – 2020. Đứng trước nhiệm vụ đổi mới GD&ĐT, các nhà
nghiên cứu giáo dục nỗ lực vào cuộc tạo ra bước chuyển biến trong đổi mới
nội dung, chương trình giáo dục. Tiếng Anh là một môn học nằm trong
chương trình giáo dục, không thể tách rời với các môn học khác nên phần
lớn các biện pháp quản lý dạy học nói chung đều có thể áp dụng được khi
nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh. Một số
giáo trình tài liệu của các tác giả liên quan đề tài như : Nguyễn Đức Chính,
Đặng Quốc Bảo (2004), Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2003), Nguyễn Công Bằng, Cao
Duy Bình đều tập trung nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động của giáo
viên và học sinh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Ngoài ra có thể kể đến
các công trình khác như : Quản lý và kiểm định chất lượng đào tạo nhân lực
theo ISO & TQM (Trần Khánh Đức, 2004); Đại cương khoa học quản lý
giáo dục, Bài giảng cho cao học quản lý giáo dục (Nguyễn Trọng Hậu, 2009)
; Đại cương khoa học quản lý (Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc,
2010) ; Những vấn đề về lãnh đạo – quản lý và sự vận dụng vào điều hành
nhà trường, Bài giảng cho học viên cao học quản lý giáo dục (Đặng Quốc
bảo, 2010). Những kinh nghiệm dạy học ngoại ngữ ở một số nước trên thế
8


giới và khu vực được đề cập khá chi tiết trong “Đề án dạy và học ngoại ngữ
trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 – 2020’ của Bộ GD&DT.
Bên cạnh đó có nhiều đề tài luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục đã
nghiên cứu về các biện pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh trong nhà
trường THPT: “Biện pháp quản lí hoạt động dạy học tiếng Anh đối với các
trường Trung học phổ thông huyện Thường Tín, Hà Tây” (Nguyễn Thị Thuý

Phương - 2007); “Một số giải pháp quản lý công tác đổi mới phương pháp
dạy học môn Tiếng Anh ở các trường trung học phổ thông huyện Bố Trạch,
tỉnh Quảng Bình” (Nguyễn Tất Thiện-2012);
Các công trình nghiên cứu trên đây đều đạt được những thành tựu nhất
định về lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên việc áp dụng các kết quả nghiên cứu
trên còn phụ thuộc vào rất nhiều vào điều kiện thực tiễn của nhà trường. Đối
với trường THPT Yên Hưng thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh việc nghiên
cứu các biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh THPT theo định
hướng phát triển năng lực thực hành của người học chưa có ai thực hiện. Khi
tác giả tiến hành nghiên cứu đề tài này sẽ kế thừa những kết quả các công
trình nghiên cứu đã đề cập và tiếp tục đề xuất một số giải pháp khả thi mới
nhằm góp phần thực hiện đổi mới căn bản và toàn diện GD&ĐT tại trường
THPT Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh.
1.2. Những khái niệm cơ bản :
1.2.1. Quản lý:
Ngày nay thuật ngữ quản lý đã trở nên phổ biến nhưng chưa có một
định nghĩa thống nhất. Có người cho quản lý là hoạt động nhằm đảm bảo sự
hoàn thành công việc qua sự nỗ lực của người khác. Cũng có người cho quản
lý là một hoạt động thiết yếu đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm
đạt được mục tiêu đề ra . Tuy nhiên, theo nghĩa rộng, quản lý là hoạt động có
mục đích của con người, cho đến nay nhiều người cho rằng quản lý chính là
các hoạt động do một hoặc nhiều người điều phối hành động của những
người khác nhằm thu được kết quả mong muốn. Theo PGS.TS Đặng Quốc

9


Bảo: “Hoạt động quản lý gồm hai quá trình tích hợp vào nhau, quá trình
"Quản" gồm sự coi sóc giữ gìn để duy trì tổ chức ở trạng thái ổn định, quá
trình "Lý" gồm sự sửa sang, sắp xếp, đổi mới đưa hệ vào phát triển".

K.Marx cho rằng: “Tất cả mọi lao động xã hội trực tiếp hay lao động
chung nào tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự
chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng
chung phát sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận
động của những khí quan độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự điều
khiển lấy mình, còn một dàn nhạc thì cần phải có một nhạc trưởng”.
Như vậy bản chất của QL là một hoạt động lao động để điều khiển lao
động có tính tất yếu, vô cùng quan trọng trong quá trình lao động, phát triển
của loài người. Đó là một loại hoạt động dựa trên sự phân công và hợp tác để
làm một công việc nhằm đạt một mục tiêu chung.
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì “Hoạt động
QL là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể QL (người QL) đến
khách thể quản lý (người bị QL) trong một tổ chức nhằm vận hành và đạt
được mục đích của tổ chức”.
Còn tác giả Đặng Quốc Bảo thì khẳng định : Bản chất của hoạt động
QL nhằm làm cho hệ thống vận hành theo mục tiêu đặt ra và tiến đến các
trạng thái có tính chất lượng mới”.
QL vừa là khoa học vừa là nghệ thuật. QL mang tính khoa học vì các
hoạt động của QL có tổ chức, có định hướng đều dựa trên những qui luật,
những nguyên tắc và những phương pháp hoạt động cụ thể, đồng thời QL
mang tính nghệ thuật vì nó được vận dụng một cách linh hoạt và sáng tạo vào
những điều kiện cụ thể trong sự kết hợp và tác động nhiều mặt của các yếu tố
khác nhau trong đời sống xã hội nhằm thực hiện mục tiêu chung.
1.2.2. Quản lý giáo dục và quản lý nhà trường.
1.2.2.1. Quản lý giáo dục:

10


Quản lý giáo dục là loại hình của quản lý xã hội bởi lẽ Giáo dục là một

hiện tượng xã hội, một chức năng của xã hội loài người được thực hiện một
cách tự giác. Dưới góc độ coi giáo dục là một hoạt động chuyên biệt thì quản
lý giáo dục là quản lý các hoạt động của một cơ sở giáo dục như trường học,
các đơn vị phục vụ đào tạo. Dưới góc độ xã hội, quản lý giáo dục là quản lí
mọi hoạt động giáo dục trong xã hội.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa
VIII khẳng định: “Quản lý giáo dục là sự tác động có ý thức của chủ thể quản
lý đến khách thể quản lý nhằm đưa hoạt động sư phạm của hệ thống giáo dục
đạt tới kết quả mong muốn bằng cách hiệu quả nhất”.
Theo P.V.Khuđôminxki (nhà lý luận của Liên Xô trước đây) thì:
“QLGD là tác động có hệ thống, có kế hoạch, có ý thức và có mục đích của
chủ thể QL ở các cấp khác nhau đến các khâu của hệ thống GD (từ bộ đến
trường) nhằm mục đích đảm bảo việc GD Chủ nghĩa cộng sản cho thế hệ trẻ,
đảm bảo phát triển toàn diện và hài hoà cho thế hệ trẻ''.
Theo tác giả Đặng Quốc Bảo : Quản lý giáo dục theo nghĩa tổng quát,
là hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản
lý trong hệ thống giáo dục, là sự điều hành hệ thống giáo dục quốc dân, điều
hành của các cơ sở giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu đẩy mạnh công tác giáo
dục theo yêu cầu phát triển của xã hội (nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi
dưỡng nhân tài)
Tác giả Phạm Minh Hạc cũng khẳng định: “QLGD là tổ chức các
HĐDH. Có tổ chức được các HĐDH, thực hiện được các tính chất của nhà
trường Việt Nam xã hội chủ nghĩa, mới quản lý được GD, tức là cụ thể hoá
đường lối GD của Đảng và biến đường lối đó thành hiện thực, đáp ứng nhu
cầu của nhân dân, của đất nước”.
Các tác giả tuy có nhiều cách diễn đạt khác nhau, nhưng đều giúp ta có
cách hiểu thống nhất rằng khái niệm QLGD có nội hàm: QLGD là hệ thống
những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý

11

đến tập thể GV và HS, đến những lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà
trường làm cho quá trình này hoạt động để đạt được mục tiêu dự định, nhằm
điều hành phối hợp các lực lượng xã hội thúc đẩy mạnh mẽ công tác giáo dục
thế hệ trẻ, theo yêu cầu phát triển của xã hội. Dưới góc độ coi giáo dục là một
hoạt động chuyên biệt thì quản lý giáo dục là quản lý các hoạt động của một
cơ sở giáo dục như trường học, các đơn vị phục vụ đào tạo. Dưới góc độ xã
hội, quản lý giáo dục là quản lí mọi hoạt động giáo dục trong xã hội.
1.2.2.2. Quản lý nhà trường
Nhà trường là thiết chế để nền giáo dục và hệ thống giáo dục quốc dân cụ
thể hóa sứ mệnh của mình trước mục tiêu phát triển xã hội.Trong tác phẩm cơ
sở lý luận của khoa học quản lý giáo dục, M.I.Kônđacốp đã viết: "Không đòi
hỏi một định nghĩa hoàn chỉnh, chúng ta hiểu quản lý nhà trường (công việc
nhà trường) là một hệ thống xã hội - sư phạm chuyên biệt. Hệ thống này đòi
hỏi những tác động có ý thức, có kế hoạch hướng đích của chủ thể quản lý
đến tất cả các mặt của đời sống nhà trường, nhằm đảm bảo sự vận hành tối
ưu về các mặt xã hội - kinh tế, tổ chức - sư phạm của quá trình dạy học và
giáo dục thế hệ đang trưởng thành".
Theo tác giả Phạm Minh Hạc "Quản lý nhà trường là thực hiện đường
lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà
trường vận hành theo nguyên lý giáo dục, để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục
tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh".
Quản lý trực tiếp trường học bao gồm quản lý tổ chức giảng dạy, học
tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu, chương trình giáo dục, tài
chính, nhân lực, hành chính và quản lý môi trường giáo dục.
Hoạt động của nhà trưởng rất đa dạng, phong phú và phức tạp, nên việc
QL, lãnh đạo đòi hỏi phải khoa học mới xây dựng củng cố tính đoàn kết nội
bộ, thống nhất mọi lực lượng, tạo nên sức mạnh tổng thể nhằm cụ thể hóa
chất lượng và hiệu quả mục đích giáo dục.

12


Hiện nay các nhà quản lý trường học quan tâm nhiều đến các thành tố
mục tiêu, nội dung, phương pháp, môi trường dạy học và kiểm tra đánh giá .
Đó là các thành tố trung tâm của quá trình sư phạm, nếu quản lý và tác động
hợp quy luật sẽ đảm bảo cho một chất lượng tốt trong nhà trường. Dưới đây là
mô hình quản lý nhà trường theo mục tiêu giáo dục.

Người dạy

Nội dung

Người học

Mục tiêu
GD
Kiểm tra, đánh giá

Chương trình/PPGD

Môi trường GD

Sơ đồ 1.1: Sơ đồ mô hình quản lý nhà trường theo mục tiêu giáo dục
1.2.3 Hoạt động dạy học và quản lý hoạt động dạy học ở trường THPT.
1.2.3.1. Hoạt động dạy học:
Hoạt động DH bao gồm hai hoạt động thống nhất biện chứng, hoạt
động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh. Trong nhà trường phổ
thông và đặc biệt là nhà trường THPT thì HĐ DH là HĐ trọng tâm. Theo

Babusky: “Chỉ có tác động qua lại giữa thầy và trò thì mới xuất hiện bản thân
quá trình DH nếu không có sự tác động qua lại giữa dạy và học sẽ làm mất đi
quá trình toàn vẹn đó”[7]. Hai hoạt động này gắn bó chặt chẽ, tác động lẫn
nhau.
a, Hoạt động dạy của GV:
Là quá trình HĐ sư phạm của GV nhằm truyền thụ tri thức, lãnh đạo, tổ

13


chức, điều khiển HĐ nhận thức của HS, giúp HS nắm được kiến thức, hình
thành kỹ năng, thái độ. HĐ dạy có chức năng kép là truyền đạt và điều khiển
nội dung học theo chương trình quy định. Để đạt được mục đích đó người dạy
và người học đều phải phát huy các yếu tố chủ quan của cá nhân xác định
đúng nội dung, lựa chọn phương pháp, tìm kiếm các hình thức phương tiện
dạy – học phù hợp.
b. Hoạt động học của HS :
Học là quá trình trong đó dưới sự điều khiển, định hướng của người dạy,
người học tự giác, tích cực, độc lập, tiếp thu tri thức, kinh nghiệm từ môi trường
xung quanh bằng các thao tác trí tuệ và chân tay nhằm hình thành cấu trúc tâm lý
mới để biến đổi, hoàn thiện nhân cách và lý tưởng sống. Cũng như hoạt động
dạy, hoạt động học cũng có chức năng kép là lĩnh hội tri thức và tự điều khiển,
hình thành hệ thống kĩ năng, kĩ xảo, vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
Hoạt động dạy và học mang tính chất hai chiều, phát triển trong cùng
một quá trình thống nhất luôn tác động qua lại và bổ xung cho nhau, thể hiện
ở mối quan hệ tương tác giữa các thành tố: mục tiêu, nội dung, phương pháp,
điều kiện DH, HĐ dạy và HĐ học.
Tóm lại, bản chất của HĐ DH là quá trình nhận thức độc đáo của HS
dưới vai trò chủ đạo của GV. HĐ học của HS là HĐ nhận thức thế giới khách
quan. Cũng giống như nhận thức của nhân loại, nhận thức của HS tuân theo

quy luật nhận thức chung: “Từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ
tư duy trừu tượng đến thực tiễn, đó là con đường biện chứng của nhận thức
chân lý, nhận thức hiện thực khách quan” (V.I.Lênin). Và mối quan hệ biện
chứng giữa thầy và trò là một trong những yếu tố đậm nét của quá trình DH.
Hoạt động dạy học là hoạt động trung tâm chi phối tất cả các hoạt động
khác trong nhà trường. Hoạt động dạy học làm cho HS nắm vững tri thức khoa
học một cách cơ bản, có những kỹ năng, kỹ xảo thiết yếu trong học tập, lao động
và đời sống. Vì vậy, muốn nâng cao mức độ khoa học của việc dạy học ở trường
nhà quản lý phải quan tâm đặc biệt để hoàn thiện hoạt động dạy của GV. Từ đó,

14