Hoa hoc THCS nguyen dinh thuc THCS nguyet an ngoc lac

Môc lôc
I. Phần mở đầu
1. Lí do chọn đề tài
2. Mục đích nghiên cứu.
3. Đối tượng nghiên cứu
4. Phương pháp nghiên cứu
II. Nội dung.
1. Cơ sở lí luận
2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
3.Các gải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
III. Kết luận.
1.Kết luận
2.Kiến nghị
Tài liệu tham khảo

Trang
2
3
3
3
4
4
6
7
18
19
19
19
21

1


I. MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Vấn đề đổi mới phương pháp dạy học nói chung đang là vấn đề có ý nghĩa to
lớn trong việc nâng cao chất lượng đào tạo học sinh toàn diện có đủ phẩm chất đáp
ứng nhu cầu sự phát triển của đất nước, của thời đại. Môn hóa học là bộ môn khoa
học gắn liền với tự nhiên, đi cùng đời sống của con người. Việc học tốt bộ môn hóa
học trong nhà trường sẽ giúp học sinh hiểu được rõ về cuộc sống, những biến đổi
vật chất trong cuộc sống hàng ngày. Từ những hiểu biết này giáo dục cho học sinh
ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên rất hạn chế của Tổ quốc, đồng thời biết làm
những việc bảo vệ môi trường sống trước những hiểm họa về biến đổi khí hậu do
con người gây ra trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhằm tạo dựng một
cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn. Vì vậy cần có phương pháp giảng dạy phù hợp
để nhằm nâng cao chất lượng bộ môn hóa học của mỗi học sinh. Việc triển khai
phương pháp dạy học mới đã được BGD chỉ đạo các cơ quan tổ chức, đợn vị, nhà
trường trong toàn ngành giáo dục áp dụng đồng bộ tại các địa phương trong cả
nước. Song do đặc điểm kinh tế văn hoá- xã hội và sự phát triển dân trí, đội ngũ
giáo viên ở mỗi địa phương có sự khác nhau. Vì vậy ở một số nơi phương pháp dạy
học mới chưa được áp dụng một cách triệt để, phù hợp. Bản thân là một giáo viên
đang trực tiếp đứng lớp giảng dạy bộ môn hóa học trước thực trạng, tình hình năng
lực nhận thức và học tập của học sinh tại trường THCS có chiều hướng phát triển
không mấy khả quan. Nếu cứ để tình trạng đó kéo dài sẽ gây ra sự trì trệ lớn trong
tư duy nhận thức và học tập hóa học của mỗi học sinh. Trong khi đó sự phát triển
kinh tế - xã hội trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện nay đặt ra những yêu cầu mới đối
với người lao động, do đó cũng đặt ra những yêu cầu mới cho sự nghiệp giáo dục
thế hệ trẻ và đào tạo nguồn nhân lực. Một trong những định hướng cơ bản của việc
đổi mới giáo dục là chuyển từ nền giáo dục mang tính hàn lâm, kinh viện, xa rời
thực tiễn sang một nền giáo dục chú trọng việc hình thành năng lực hành động,

phát huy tính chủ động, sáng tạo của người học. Định hướng quan trọng trong đổi
mới PPDH là phát huy tính tích cực, tự lực và sáng tạo, phát triển năng lực hành
động, năng lực cộng tác làm việc của người học. Đó cũng là những xu hướng quốc
tế trong cải cách PPDH ở nhà trường phổ thông.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo nêu rõ: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học
theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến
thức, kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ
máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để
người học tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ
học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động
2


xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin
và truyền thông trong dạy và học”. Để thực hiện tốt mục tiêu về đổi mới căn bản,
toàn diện GD&ĐT theo Nghị quyết số 29-NQ/TW, cần có nhận thức đúng về bản
chất của đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng lực người
học và một số biện pháp đổi mới phương pháp dạy học theo hướng này.
Trong quá trình thực tế giảng dạy bản thân đã được tiếp thu các phương pháp
giảng dạy mới và được tập huấn qua các chuyên đề bồi dưỡng thường xuyên, qua
thực tế giảng dạy thử nghiệm tôi mạnh dạn nghiên cứu và viết sáng kiến kinh
nghiệm. "Dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh ở môn hoá học "
2.Mục đích nghiên cứu.
Giúp học sinh phát huy năng lực học tập trong môn hoá học ở trường THCS từ đó
tạo hứng thú niềm say mê môn học đồng thời vận dụng những kiến thức đã học vào
thực tiễn.
3.Đối tượng nghiên cứu.
Môn hoá học ở trường THCS và học sinh trường THCS Nguyệt Ấn
4. Phương pháp nghiên cứu.

- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lí thuyết
- Phương pháp khảo sát thực tế
- Phương pháp thống kê
-Phương pháp phân tích
- Một số phương pháp khác.

3


II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1.Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Đổi mới phương pháp dạy học đang thực hiện bước chuyển từ chương trình
giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của người học, nghĩa là từ chỗ
quan tâm đến việc HS học được cái gì đến chỗ quan tâm HS vận dụng được cái gì
qua việc học. Để đảm bảo được điều đó, phải thực hiện chuyển từ phương pháp dạy
học theo lối "truyền thụ một chiều" sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức,
rèn luyện kỹ năng, hình thành năng lực và phẩm chất. Tăng cường việc học tập
trong nhóm, đổi mới quan hệ giáo viên - học sinh theo hướng cộng tác có ý nghĩa
quan trọng nhằm phát triển năng lực xã hội. Bên cạnh việc học tập những tri thức
và kỹ năng riêng lẻ của các môn học chuyên môn cần bổ sung các chủ đề học tập
tích hợp liên môn nhằm phát triển năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp.Phải
phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động của người học, hình thành và phát triển
năng lực tự học (sử dụng sách giáo khoa, nghe, ghi chép, tìm kiếm thông tin...),
trên cơ sở đó trau dồi các phẩm chất linh hoạt, độc lập, sáng tạo của tư duy. Có thể
chọn lựa một cách linh hoạt các phương pháp chung và phương pháp đặc thù của
môn học để thực hiện Trong chương trình giáo dục phổ thông, mỗi môn học đều có
đặc thù riêng và có thế mạnh để hình thành và phát triển đặc thù của môn học. Và
trong môn Hóa học bao gồm 6 năng lực đặc thù:
Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học
Qua các bài học, học sinh sẽ nghe và hiểu được nội dung các thuật ngữ hóa học,

danh pháp hóa học và các biểu tượng hóa học (kí hiệu, hình vẽ, mô hình cấu trúc
các phân tử các chất, các liên kết hóa học). Các em sẽ viết và biểu diễn đúng công
thức hóa học của các hợp chất vô cơ và các hợp chất hữu cơ các dạng công thức.
Ngoài ra, các em còn nhận biết và rút ra được các quy tắc đọc tên và đọc đúng tên
theo các danh pháp khác nhau đối với các hợp chất hữu cơ. Trình bày và vận dụng
được các thuật ngữ hóa học, danh pháp hóa học và hiểu được ý nghĩa của chúng.
Năng lực nghiên cứu và thực hành hóa học
Năng lực này bao gồm các năng lực tiến hành thí nghiệm, sử dụng và vận dụng thí
nghiệm; năng lực quan sát, mô tả, giải thích các hiện tượng tự nhiên. Học sinh được
yêu cầu mô tả và giải thích được các hiện tượng thí nghiệm và rút ra những kết luận
về tính chất của chất. Các bài học sẽ giúp các em sử dụng thành thạo các đồ dùng
thí nghiệm. Các em sẽ tiến hành lắp đặt các bộ dụng cụ cần thiết cho từng thí
4


nghiệm, hiểu được tác dụng của từng bộ phận, biết phân tích sự đúng sai trong cách
lắp. Tiếp theo, các em sẽ tiến hành độc lập các thí nghiệm nghiên cứu, tìm kiếm và
thu được những kiến thức cơ bản để hiểu biết giới tự nhiên và kĩ thuật.
Năng lực tính toán
Thông qua các bài tập hóa học sẽ hình thành năng lực tính toán cho học sinh. Các
em sẽ có thể vận dụng thành thạo phương pháp bảo toàn (bảo toàn khối lượng, bảo
toàn điện tích, bảo toàn electron..) trong việc tính toán giải các bài toán hóa học.
Học sinh còn có thể sử dụng thành thạo phương pháp đại số trong toán học và mối
liên hệ với các kiến thức hóa học để giải các bài toán hóa học. Đồng thời sử dụng
hiệu quả các thuật toán để biện luận và tính toán các dạng bài toán hóa học.
Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn Hóa học
Qua quá trình học tập trên lớp, học sinh sẽ phân tích được tình huống, phát hiện và
nêu được tình huống có vấn đề trong học tập, trong cuộc sống.Các em sẽ thu thập
và làm rõ các thông tin có liên quan đến vấn đề. Đề xuất và phân tích được một số
giải pháp giải quyết vấn đề, lựa chọn được giải pháp phù hợp.

Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống
Quá trình học tập sẽ giúp học sinh có năng lực hệ thống hóa kiến thức, phân loại
kiến thức hóa học, hiểu rõ đặc điểm, nội dung, thuộc tính của loại kiến thức hóa
học đó. Khi vận dụng kiến thức chính là việc lựa chọn kiến thức một cách phù hợp
với mỗi hiện tượng, tình huống cụ thể xảy ra trong cuộc sống, tự nhiên và xã hội.
Học sinh sẽ định hướng được các kiến thức hóa học một cách tổng hợp và khi vận
dụng kiến thức hóa học phải ý thức rõ ràng về loại kiến thức hóa học đó được ứng
dụng trong các lĩnh vực gì, ngành nghề gì trong cuộc sống.
Các em sẽ phát hiện và hiểu rõ được các ứng dụng của hóa học trong các vấn đề
thực phẩm, sinh hoạt, y học, sức khỏe, khoa học, sản xuất công nghiệp, nông
nghiệp và môi trường. Đồng thời tìm mối liên hệ và giải thích được các hiện tượng
trong tự nhiên và các ứng dụng của hóa học trong cuộc sống và trong các lĩnh vực
đã nêu trên dựa vào các kiến thức hóa học và kiến thức liên môn khác. Thêm vào
đó, các em sẽ chủ động sáng tạo lựa chọn phương pháp, cách thức giải quyết vấn
đề. Có năng lực hiểu biết và tham gia thảo luận về các vấn đề hóa học liên quan
đến cuộc sống thực tiễn và bước đầu biết tham gia nghiên cứu khoa học để giải
quyết các vấn đề đó.
Năng lực sáng tạo
5


Môn Hóa học sẽ giúp học sinh đề xuất được câu hỏi nghiên cứu cho một vấn đề
hay chủ đề học tập cụ thể; đề xuất giả thuyết nghiên cứu phù hợp với câu hỏi
nghiên cứu một cách khoa học, sáng tạo. Học sinh sẽ đề xuất phương án thực
nghiệm tìm tòi để kiểm chứng giả thuyết nghiên cứu, thực hiện phương án thực
nghiệm. Sau đó, các em sẽ xây dựng báo cáo kết quả nghiên cứu và trình bày kết
quả nghiên cứu một cách khoa học, sáng tạo.
2. Thực trạng của vấn đề.
Đầu năm học 2015-2016 tôi được nhà trường phân công trực tiệp dạy học bộ môn
hóa học tại trường THCS Nguyệt Ấn trong quá trình dạy học tôi nhận thấy các em

không mấy hứng thú học tập bộ môn này qua việc lấy ý kiến của 2 lớp 9 tổng số
học sinh 81 em thì có tới 45 học sinh nói không thích môn học này. về giảng dạy
trên lớp mặc dù tôi đã áp dụng các phương pháp đổi mới song vẫn chưa phát huy
hết năng lực của học sinh chỉ được một số em ở lớp 9A1 là tích cực chủ động học
bài và làm bài tập còn đối với lớp 9A2, 9A3 các em học rất thụ động, thiếu tính
hợp tác từ thực trạng đó tôi đã tiến hành khảo sát việc học tập của các em qua bài
kiểm tra kết quả đạt được như sau:
Lớp

Số học sinh

Giỏi

Khá

TB

Yếu - kém

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

4

10,26

9A1

39

0

0

10

25,64

25

64,1

9A2

42

0

0

2

4,76

19

45,23 21

50,01

9A3

26

0

0

0

0

7

26,92 19

73,08

Qua giảng dạy và tìm hiểu tôi nhận thất kết quả thực trạng trên là do những nguyên
nhân sau:
- Về lí thuyết các em nắm các kiến thức, các định luật, các khái niệm chưa thật sâu
sắc.
- Các em vừa thiếu vừa yếu các kĩ năng giải bài tập hóa học bạng bài tập định lượng.
- Khả năng tư duy sáng tạo của các em chưa cao.
- Các em thiếu các tài liệu tham khảo, chưa biết cách học, cách vận dụng và đặc
biệt là chưa biết cách giải các bài tập dạng toán hoá học định lượng.
Để khắc phục tình trạng trên bản thân tôi được giao nhiệm vụ dạy bộ môn hoá học
và ôn thi học sinh giỏi môn hóa, tôi thấy cần thiết phải có một phương pháp dạy
học mới phù hợp để phát huy năng lực của học sinh qua mỗi bài học trên lớp cũng
như giải quyết vấn đề thục tiễn. Bên cạnh đó mỗi bài học cần có một hệ thống các
6


bài tập để phát triễn năng lực của học sinh theo từng mức độ qua đó mớ phát huy
tối đa các đối tượng học sinh trong một lớp tích cực học bài và làm bài.
3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề.
Trong giảng dạy môn hoá học việc đổi mới phương pháp dạy học kết hợp sử dụng
công nghệ thông tin trong giảng dạy môn hoá học là hết sức cần thiết vấn đề đặt ra
là giáo viân sử dụng phương pháp này như thế nào để đạt hiệu quả tốt nhất. Giáo
viên sử dụng triệt để và có hiệu quả các phương tiện, thiết bị dạy học.
tăng cường trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp để giải quyết những khó
khăn gặp phải khi giảng dạy. Phương pháp dạy học cũng cần đổi mới cụ thể là hình
thức tổ chức dạy học như: Cách quan sát thu thập thông tin thông qua kênh chữ và
kênh hình, quan sát được từ đó biết rút ra kết luận đồng thời tạo không khí lớp học
thoải mái, sôi nổi nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo làm chủ kiến thức, tìm tòi
và vận dụng kiến thức vào cuộc sống .
Để có phương pháp dạy học phù hợp, hiệu quả, nâng cao chất lượng giáo dục thì

người giáo viên thường xuyên phải:
- Đổi mới phương pháp dạy học phù hợp với đối tượng học sinh.
- Nghiên cứu nội dung của từng bài, từng mục để lựa chọn phương pháp cho phù
hợp, cũng như chọn những tư liệu, tranh ảnh đưa vào bài học nhằm tạo hứng thú
cho các em trong tiết học cũng như giúp các em nhớ lâu khắc sau kiến thức và đặc
biệt là biết vận dụng kiến thức vào để giải quyết các bài tập cũng như các tình
huống cụ thể mà thực tiễn các em gặp.
- Giáo viên cần biên soạn một hệ thống bài tập theo bốn mức độ biết, hiểu, vận
dụng thấp, vận dụng cao để phát huy năng lực của từng đối tượng học sinh.
- Giao bài tập hoặc yêu cầu học sinh giải thích hoặc sử lí một tình huống cụ thể
trong cuộc sống mà các em đã từng gặp.
- Biết áp dụng công nghệ hiện đại vào giảng dạy như công nghệ thông tin.
- Đánh giá bài học, cũng như việc vận dụng kiến thức của học sinh qua mỗi tiết học
thông qua hệ thống cau hỏi trong phiếu học tập mà giáo viên đã chuẩn bị cho mỗi
bài học qua đó rút kinh nghiệm cho các bài học tiệp theo.
Sau đây là một trong số giáo án cụ thể tôi đã vận dụng ở trường nhằm phát huy
năng lực học sinh.
I. Tên chủ đề: Metan ( chương trình cơ bản theo định hướng phát triển năng lực
học sinh)
II. Chuẩn kiến thức, kỹ năng, thái độ
1. Biết được:
- CTPT, CTCT, đặc điểm cấu tạo của metan.
- Tính chất vật lí: trạng thái, màu sắc, tính tan trong nước, tỉ khối so với
không khí.
7


- Tính chất hóa học: tác dụng với clo (phản ứng thế), với oxi (phản ứng
cháy).
- Metan được dùng làm nhiên liệu và nguyên liệu trong đời sống, sản xuất.

2. Hiểu được:
- Từ cấu tạo suy ra tính chất hóa học của metan, từ đó hiểu được phản ứng
thế là phản ứng đặc trưng của các hợp chất hữu cơ chỉ có liên kết đơn.
3. Kĩ năng:
- Quan sát thí nghiệm, hiện tượng thực tế, hình ảnh thí nghiệm.
- Viết PTHH dạng CTPT và CTCT thu gọn.
- Phân biệt khí metan với một vài khí khác, tính thành phần % khí metan
trong hỗn hợp.
4. Các năng lực cần hướng tới
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học.
- Năng lực nghiên cứu hóa học.
- Năng lực tính toán hóa học.
- Năng lực giải quyết vấn đề thong qua môn hóa học.
-Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.
- Năng lực sáng tạo.
III. Phương pháp
- Phương pháp sử dụng thí nghiệm.
- Dạy học hợp tác theo nhóm
- Phương pháp đàm thoại phát hiện
- Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề
- Một số phương pháp khác.
IV. BẢNG MÔ TẢ MỨC ĐỘ CÂU HỎI/BÀI TẬP ĐÁNH GIÁ THEO ĐỊNH
HƯỚNG NĂNG LỰC
Chủ đề: Metan
Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng
thấp

Nội dung

Loại câu
hỏi/bài tập

(Mô tả yêu
cầu cần
đạt)

(Mô tả yêu
cầu cần
đạt)

(Mô tả yêu
cầu cần đạt)

Metan

Câu hỏi/bài
tập định
tính

- Nêu tính
chất vật lí,
hóa
học,
ứng dụng
của metan.

Dựa
vào
CTCT, nhận
biết những
hợp chất có
TCHH
tương
tự

Dự đoán, viết
PTHH phản
ứng đốt cháy
và thế clo của
các
HCHC
(C2H6, C3H8,

Vận dụng
cao
(Mô tả
yêu cầu
cần đạt)
Nhận biết,
tinh chế
metan, có
giới hạn
thuốc thử.

8

Nội dung

Loại câu
hỏi/bài tập

Nhận biết

Thông hiểu

(Mô tả yêu
cầu cần
đạt)

(Mô tả yêu
cầu cần
đạt)

Vận dụng
thấp
(Mô tả yêu
cầu cần đạt)

Vận dụng
cao
(Mô tả
yêu cầu
cần đạt)

- Viết CTCT metan.

metan.

…) chỉ có
liên kết đơn.

Tính % khối
lượng các
nguyên tố
trong CH4.

Giải
bài
toán cơ bản
tính
theo
phản
ứng
PTHH liên
quan
đến
phản
ứng
đốt cháy.

Tính % khối
lượng
các
chất
trong
hỗn hợp 2

chất.

Giải các
bài
tập
liên quan
đến hiệu
suất, các
bài
tập
liên quan
đến hiện
tượng
thực tiễn.

- Điều kiện
xảy ra phản
ứng
giữa
metan với
oxi, metan
với clo.

Giải
thích
một số hiện
tượng
TN
liên quan đến
thực tiễn.

Giải thích
một
số
hiện tượng
thí nghiệm
hoặc hiện
tượng
trong tự
nhiên liên
quan đến
khí metan.

Bài tập định
lượng

Nêu
tượng
ra khi
metan
dụng
oxi
Bài tập thực metan
dụng
hành/thí
clo.
nghiệm

hiện
xảy

cho
tác
với
và
tác
với

- Giải thích
hiện tượng
thí nghiệm
metan tác
dụng
với
oxi
và
metan tác
dụng
với
clo.

V. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
9


Tiết 45:

Bài 36:

METAN
CTPT: CH4

PTK: 16

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức
- Nắm được công thức cấu tạo, tính chất vật lý, tính chất hoá học của metan.
- Nắm được định nghĩa liên kết đơn, phản ứng thế.
- Biết trạng thái tự nhiên và ứng dụng của metan.
2. Kỹ năng:
- Viết được PTHH của phản ứng thế, phản ứng cháy của metan dạng phân tử
và CTCT thu gọn.
- Quan sát thí nghiệm, hiện tượng thực tế, hình ảnh thí nghiệm, rút ra nhận
xét.
- Phân biệt khí metan với một vài khí khác, tính phần trăm khí metan trong
hỗn hợp.
3. Thái độ
- Yêu thích bộ môn
- Có trách nhiệm với bản thân, cộng đồng và môi trường tự nhiên.
4. Năng lực
- Năng lực giải quyết vấn đề.
- Năng lực tính toán.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học.
- Năng lực thực hành hóa học.
- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống.
II. PHƯƠNG PHÁP
- Phương pháp sử dụng thí nghiệm.
- Dạy học hợp tác theo nhóm
- Phương pháp đàm thoại phát hiện
- Phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề
III. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên

- Mô hình phân tử khí metan, dạng đặc, dạng rỗng
- Máy chiếu tích hợp máy chụp ảnh.
2. Học sinh
- Phiếu học tập nhóm và cá nhân.
IV. TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
?1. Viết CTCT của hợp chất có CTPT CH4 và C3H8.
10


3. Nội dung bài mới

GV đưa hình ảnh phân tử metan giới thiệu công thức phân tử, phân tử khối
của metan
Bài này các em nghiên ba vấn đề: trạng thái tự nhiên,cấu tạo phân tử, tính
chất, ứng dụng của metan.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1
I. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN, TÍNH CHẤT VẬT LÝ
HS quan sát màn hình:

Hầm khí biogaz

Hầm khai thác than
? Metan thường gặp ở đâu ? Nêu trạng - Trong tự nhiên, metan có nhiều trong
thái tự nhiên của metan ?
các mỏ khí (khí thiên nhiên), trong mỏ
dầu (khí mỏ dầu, khí đồng hành), trong

mỏ than (khí mỏ than, trong bùn ao, trong
khí biogaz).
11


GV : cho HS quan sát lọ khí Metan:

Lọ khí Me tan
? Quan sát lọ đựng khí metan có ⇒
màu sắc, trạng thái?
- Khí, không màu, không mùi
? dmetan/kk = ? => Metan nhẹ hay nặng
hơn không khí ?
- d = 16/29 => metan nhẹ hơn không
khí.
- Đẩy không khí (úp bình), hoặc đẩy
nước.
=> Có thể thu khí metan bằng cách
nào?
Kết luận về tính chất vật lý của metan
Metan là chất khí không màu, không mùi,
nhẹ hơn không khí, rất ít tan trong nước
Hoạt động 2
II. CẤU TẠO PHÂN TỬ
HS:quan sát mô hình phân tử Metan

109,50

Dạng rỗng

Dạng đặc

12


- HS ghép mô hình phân tử của metan
bằng mô hình dạng đặc và dạng rỗng.
- Từ mô hình Gv yêu cầu học sinh viết
CTCT phân tử Metan

H
H–C–H
H

- HS nhận xét số nguyên tử cacbon,
nguyên tử hiđro, số liên kết trong phân Trong phân tử metan có 1 nguyên tử C, 4
nguyên tử H và có 4 liên kết đơn
tử metan.
Hoạt động 3
III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
- GV giới thiệu thành phần chính của 1. Tác dụng với oxi
khí biogas là khí metan.
? Khí metan có cháy không => có tác
dụng với khí oxi không ? Dự đoán
sản phẩm sinh ra khi đốt khí metan.
- Khí metan có tác dụng với khí oxi,
sinh ra hơi nước và khí cacbonic.
- GV chiếu thí nghiệm khí metan tác
dụng với oxi.
Nứơc vôi trong

giọt nước

Khí Metan

Nước vôi trong bị đục

13


- HS quan sát, nhận xét hiện tượng và Kết luận: Vậy metan cháy tạo thành khí
kết luận, viết PTHH
cacbondioxit và hơi nước.
too

CH4 + 2O2

CO2 + 2H2O

- GV cung cấp thêm: phản ứng trên toả
nhiều nhiệt, lưu ý: hỗn hợp gồm 1 thể
tích khí metan và 2 thể tích khí oxi là
hỗn hợp nổ mạnh, GV liên hệ quy tắc
an toàn trong các hầm mỏ
Hình ảnh một số vụ nổ mỏ than

- GV chiếu phim thí nghiệm phản ứng 2. Tác dụng với clo
thế của khí metan và clo.

Hỗn hợp khíCH4 và Cl2

Đưa ra ánh sáng

14


- HS quan sát nhận xét:
- Hiện tượng: Khi đưa ra ánh sáng màu
? Hiện tượng sinh ra là gì ? có phản
vàng nhạt của clo mất đi, giấy quỳ tím
ứng hoá học xảy ra không ?
chuyển sang màu đỏ.
- Khi đem ra ngoài ánh sáng
? Khi nào thì phản ứng xảy ra ?
- Sản phẩm sinh ra có axit.
? Nhận xét về sản phẩm tạo thành, giải - Metan đã tác dụng với clo khi có ánh
thích sự đổi màu của quỳ tím ?
sáng.
? Kết luận về tác dụng của clo và khí PTHH:
metan.
- GV giới thiệu phản ứng thế clo của
metan. GV hướng dẫn HS lắp ghép
sản phẩm của phản ứng trên mô hình
H
H
phân tử dạng rỗng. Từ đó HS viết
|
|
PTHH dạng CTCT đầy đủ.
as
- GV giới thiệu và hướng dẫn HS viết

PTHH dạng CTCT thu gọn.

H – C – H + Cl – Cl → H – C – H + H – Cl
|
|
H
Cl

- GV giới thiệu phản ứng trên là phản
ứng thế, là phản ứng đặc trưng của CH4 +
hợp chất hữu cơ có liên kết đơn.
metan

as

Cl2

CH3Cl + HCl
metyl clorua

- GV hướng dẫn và yêu cầu HS về nhà
viết 4 phản ứng thế lần lượt 4 nguyên
tử H.
CH3Cl + Cl2
CH2Cl2 + Cl2
CHCl3 + Cl2

Hoạt động 4

CH2Cl2 + HCl

CHCl3 + HCl
CCl4 + HCl

IV. ỨNG DỤNG

15


METAN

Ga
nhựa
khí hiđro
bột than
- HS dựa vào hình ảnh, nghiên cứu - Metan là nhiên liệu, nguyên liệu trong
SGK, liên hệ thực tế thảo luận nêu
đời sống và trong công nghiệp:
các ứng dụng của metan vào phiếu + Metan được dùng làm chất đốt, do khi
học tập theo nhóm nhỏ.
cháy toả nhiều nhiệt.
- 1 HS lên bảng trình bày
+ Metan là nguyên liệu để điều chế hiđro.
Metan + nước  cacbonđioxit + hiđro
+ Metan được dùng để điều chế bột than
và chất khác.
GV giới thiệu:

Lỗ thủng tầng ozon

16

*Chất phá hủy tầng ozon
Từ CH4 ngươì ta điều chế đựơc các chất CF2Cl2..gọi chung là freon viết tắt
là CFC. Đây là chất làm lạnh trong các máy lạnh, tủ lạnh, tuy ko độc
nhýng nó chính là chất phá hủy tầng ozon. Vì thế ngày nay ngýời ta hạn
chế sử dụng chất CFC.
Hoạt động 5:
CỦNG CỐ - LUYỆN TẬP
- HS thảo luận nhóm hoàn thành phiếu
học tập : Etan có CTPT là C2H6 hãy
dự đoán và nêu tính chất hóa học của
etan, viết PTHH minh họa ?
(GV gợi ý từ CTCT etan => TCHH)
- GV chiếu phiếu học tập của các
nhóm, các nhóm nhận xét chéo, cả lớp
thảo luận thống nhất đáp án, GV sửa lỗi
trên phiếu học tập và kết luận
Hoạt động 6:
NHẬN XÉT – ĐÁNH GIÁ
- GV nhận xét, đánh giá giờ dạy.
BTVN: Bài tập sgk và sách bài tập qua
phiếu học tập
VI. CÂU HỎI/ BÀI TẬP
1. MỨC ĐỘ BIẾT
Chủ đề : Metan
Bài tập định tính (1) : Nêu tính chất hóa học của metan?
Bài tập định lượng (2) : Tính % khối lượng các nguyên tố trong CH4.
Bài tập thực hành (3) : Nêu hiện tượng xảy ra khi cho metan tác dụng với khí oxi.
2. MỨC ĐỘ THÔNG HIỂU

Chủ đề : Metan
Bài 1 : Dựa vào CTCT của CH4 hãy cho biết các hợp chất nào sau đây có thể tham
gia phản ứng thế giống metan : CH2 = CH2, CH3 – CH3, CH ≡ CH, CH3 – CH2 –
CH3.
Bài 2 : Tính thể tích oxi cần dùng để đốt cháy hoàn toàn 11,2 lít khí metan, các khí
tính ở đktc.
Bài 3 : Giải thích hiện tượng xảy ra trong thí nghiệm metan tác dụng với clo.
3. MỨC ĐỘ VẬN DỤNG THẤP
Chủ đề : Metan
17


Bài 1 : Etan là hiđrocacbon có tính chất tương tự metan và có CTPT C2H6.
a) Viết phương trình hóa học của phản ứng đốt cháy etan.
b) Viết phương trình hóa học của phản ứng giữa etan và clo khi chiếu sáng để
tạo ra C2H5Cl.
Bài 2 : Dẫn 2,24 lít hỗn hợp khí metan và cacbonic qua bình đựng dung dịch
nước vôi trong dư, thấy có 1,12 lít khí thoát ra khỏi bình. Tính thành phần %
thể tích mỗi khí trong hỗn hợp.
Bài 3 : Giải thích tại sao có thể thu khí metan bằng cách đẩy không khí (để úp
bình).
4. MỨC ĐỘ VẬN DỤNG CAO
Chủ đề : Metan
Bài 1 : Chỉ sử dụng một thuốc thử, hãy trình bày phương pháp hóa học để loại
bỏ tạp chất khỏi CH4 có lẫn CO2 và hơi nước.
Bài 2 : Tính khối lượng của metan cần dùng để điều chế được 5,05g CH 3Cl.
Biết hiệu suất của phản ứng là 80%.
Bài 3 : Em hãy nêu và giải thích vì sao nói: hỗn hợp gồm một thể tích metan
và hai thể tích oxi là hỗn hợp nổ mạnh khi đốt cháy.
Bài 4: Bằng phương pháp hoá học hãy tách riêng từng khí ra khỏi hỗn hợp sau:

CH4, CO2, SO
4.Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Kết quả khảo sát đầu năm khi chưa áp dụng sáng kiến
Lớp
Số học sinh
Giỏi
Khá
TB

Yếu - kém

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

4

10,26

9A1

39

0

0

10

25,64

25

64,1

9A2

42

0

0

2

4,76

19

45,23 21

50,01

9A3

26

0

0

0

0

7

26,92 19

73,08

Kết quả đạt được sau khi áp dụng sáng kiến kịnh nghiệm thông qua các bài kiểm
tra khảo sát chất lượng học kì I cũng như trấm phiếu học tập có câu hỏi theo mức
độ của các em như sau :
Lớp

Số học sinh

Giỏi
SL

Khá
%

SL %

TB
SL

%

Yếu - kém
SL

%

18


9A1

39

10

25,64 12

30,76

17

43,6

0

0

9A2

42

2

4,7

8

19,04

29

69,12 3

7,14

9A3

26

0

0

4

15,38

16

61,54 6

23,08

Như vậy sau khi vận dụng sáng kiến vào công tác dạy học tôi thấy đã mang lại kết
quả rõ rệt các em hoc sinh yêu thích môn học hơn, trong các tiết học các em hứng
thú hơn đặc biệt là năng lực bộ được phát huy tối đa khi các em làm bài tập.
Đối với giáo viên Trong giảng dạy môn hoá học việc đổi mới phương pháp dạy
học kết hợp sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy môn hoá học là hết sức
cần thiết. Giáo viên nên sử dụng triệt để và có hiệu quả các phương tiện, thiết bị
dạy học.
tăng cường trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp để giải quyết những khó
khăn gặp phải khi giảng dạy. Phương pháp dạy học cũng cần đổi mới cụ thể là hình
thức tổ chức dạy học như: Cách quan sát thu thập thông tin thông qua kênh chữ và
kênh hình, quan sát được từ đó biết rút ra kết luận đồng thời tạo không khí lớp học
thoải mái, sôi nổi nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo làm chủ kiến thức, tìm tòi
và vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Từ hiệu quả trên cho phép tôi tiếp tục áp
dụng sáng kiến này vào các bài học để phát huy năng lực của các em trong năm học
này cũng như các năm học tiếp theo.

III.KẾT LUẬN:
1.Kết luận:
Sở dĩ kết quả và chất lượng học sinh được nâng lên rõ rệt là do học sinh đã
hiểu được thấu đáo vấn đề ở những góc độ khác nhau. Đặc biệt là học sinh đã hình
thành được kĩ năng giải bài tập,phân tích bài tập.Vì vậy trong quá trình giảng dạy ở
trường THCS để các em học sinh nắm được kiến thức và kĩ năng vận dụng kiến
thức đã học vào làm bài tập cũng nư vận dụng kiến thức vào giải quyết các tình
huống thực tiễn trước hết tôi cung cấp và truyền đạt cho học sinh hệ thống kiến
thức cơ bản đầy đủ có hệ thống thông qua tiết học các em đã tỏ ra chủ động lĩnh hội
kiến thức một cách tích cực, sáng tạo và đặc biệt là các em đã biết làm gì và làm
như thế nào để lĩnh hội kiến thức

19


Sáng kiến được áp dụng tại trường THCS Nguyệt ấn với đối tượng học sinh
lớp 9 và có thể vận dụng cho học sinh THCS,
Để đạt kết quả tốt trong quá trình dạy học mỗi giáo viên cần phải nhận thấy
vai trò của mình trong công tác giáo dục, cần phải luôn đổi mới phương pháp dạy
học, không ngừng bồi dưỡng và tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn năng
lực nghiệp vụ sư phạm học hỏi kinh nghiệm tìm ra những phương pháp dạy học
tiên tiến những cách giải hay phù hợp với từng dạng bài cho phù hợp với đối tượng
học sinh, khắc phục những khó khăn và những điều kiện khách quan đem lại. Điều
quan trọng là sau mỗi bài học giáo viên phải có một hệ thống bài tập theo bốn mức
độ để phát huy hết năng lực của từng đối tượng học sinh.
2. Kiến nghị:
Qua đây tôi hi vọng rằng mỗi giáo viên hãy là một tấm gương sáng, một
người thầy mẫu mực luôn chăm lo cho thế hệ trẻ và đặc biệt là công tác bồi dưỡng
thế hệ trẻ góp phần cùng cả nước xây đất nước ngày một to đẹp hơn như lời Bác Hồ

đã dạy.
- Với giáo viên phải thường xuyên trau rồi kiến thức nâng cao kĩ năng giải toán.
-Hệ thống hoá kiến thức .Hệ thống bài tập phải từ dễ đến khó ,từ đơn giản
đến phức tạp.
- Đối với học sinh phải năng trắc kiến thức có khả năng phân tích các bài tập
đơn giản mở rộng ra các bài tập khó hơn.
- Trong quá trình giảng dạy trên lớp bên cạch việc dạy kiến thức cơ bản SGK
thì giáo viên cần đưa thêm các kiến thức kĩ năng giải toán cho học sinh khá giỏi.
- Hướng dẫn học sinh đọc sách ,báo các tài liệu tham khảo ,học hỏi mở rộng
kiến thức trong thực tế.
Qua đó tôi mong muốn đề tài này sẽ được áp dụng một cách rộng giải cho các em
học sinh THCS ở các trường học để các em ngày một yêu thích môn học hơn và
có được một kết quả tốt trong học tập và thi cử.
20


Với thời gian tìm hiểu và nghiên cứu còn hạn chế do đó không tránh khỏi
những khiếm khuyết vì vậy rất mong được sự đóng góp ý kiến của bạn bè và đồng
nghiệp.Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thanh Hóa,, ngày 06 tháng 04 năm 201.
(Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không coppy nội dung của người khác).
Giáo viên thực hiện

Nguyễn Đình Thức

21

Tài liệu tham khảo:
- SGK – nhà suất bản giáo dục môn hoá học 8,9
- Chuẩn kiến thức kĩ năng môn hoá học
- Sách giáo viên hoá học 8,9
- Sách bài tập cơ bản và nâng cao hoá học 8,9
- Tài liệu tập huấn đổi mới phương pháp dạy học qua các đợt tập huấn
- Các tài liệu tham khảo trên mạng intenet
- Các bài báo viết về dạy học phát triển năng lực học sinh.

22