Một vài kinh nghiệm dạy tốt tin học lớp 3 ở bậc tiểu học

PHÒNG GD – ĐT HUYỆN GIAO THỦY
TRƯỜNG TIỂU HỌC GIAO XUÂN

BÁO CÁO SÁNG KIẾN
“Một vài kinh nghiệm dạy tốt Tin Học lớp 3 ở bậc Tiểu Học”

Tác giả: Đinh Phước Tưởng
Trình độ chuyên môn: Cao đẳng sư phạm
Chức vụ: Giáo viên
Nơi công tác: Trường Tiểu học Giao Xuân

Giao Xuân, tháng 3 năm 2016
1


THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN
1. Tên sáng kiến:“Một vài kinh nghiệm dạy tốt Tin Học lớp 3 ở bậc Tiểu Học ”
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giảng dạy môn Tin học
3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Tháng 9 năm 2015 đến tháng 2 năm 2016
4. Tác giả:
Họ và tên: Đinh Phước Tưởng
Năm sinh: 1991
Nơi thường trú: Giao Long - Giao Thuỷ - Nam Định
Trình độ chuyên môn: Cao đẳng
Chức vụ công tác: Giáo viên
Nơi làm việc: Trường Tiểu học Giao Xuân
Địa chỉ liên hệ: Giao Xuân - Giao Thuỷ - Nam Định
Điện thoại: 01695428901
5. Đồng tác giả:
6. Đơn vị áp dụng sáng kiến
Tên đơn vị: Trường Tiểu học Giao Xuân

Địa chỉ: Giao Xuân - Giao Thuỷ - Nam Định

2


Kinh nghiệm

Một vài kinh nghiệm dạy tốt Tin Học lớp 3 ở bậc Tiểu Học
I, Điều kiện hoàn cảnh tạo ra sáng kiến
Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh là một khâu quan trọng
trong quá trình dạy học. Đó là quá trình thu nhập, phân tích và xử lý thông tin về
kiến thức, kỹ năng thái độ của học sinh theo mục tiêu của môn học.
Mục đích của việc kiểm tra đánh giá là xác nhận kết quả học tập của học
sinh tiểu học ở các môn học nói chung, môn tin học nói riêng và cung cấp những
thông tin chính xác về quá trình dạy tin học ở tiểu học cho ban giám hiệu, cho
cán bộ quản lý, giáo viên môn tin học để có những điều chỉnh tác động kịp thời
tới quá trình dạy học môn tin học nhằm nâng cao chất lượng, sự tư duy của học
sinh một cách có hiệu quả tốt.
Phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh hiện nay
mang tính khách quan, thực tiễn gắn liền với học sinh. Đối với bộ môn tin học
nói riêng, hình thức kiểm tra kĩ năng được thiết kế trên phần mềm Word,
Powerpoint sẽ giúp các em vừa có thể kiểm tra kiến thức vừa tạo không khí học
tập sôi nổi, tích cực, nâng cao tinh thần đoàn kết…
Qua quá trình nghiên cứu tôi đã chọn đề tài “Một vài kinh nghiệm dạy tốt Tin
Học lớp 3 ở bậc Tiểu Học”
Nhằm giúp các em có một buổi học thật là hứng thú và bổ ích với môn tin
học.
3

Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Nhà nước ta đã đưa môn
tin học vào trong nhà trường và ngay từ tiểu học học sinh được tiếp xúc với môn
tin học để làm quen dần với lĩnh vực CNTT, tạo nền móng cơ sở ban đầu để học
những phần nâng cao trong các cấp tiếp theo. Nhất là trong năm học 2015- 2016
này, năm học của ứng dụng CNTT.
Tác dụng của CNTT trong dạy học ở bậc tiểu học:
Môn tin học ở bậc tiểu học bước đầu giúp học sinh làm quen với một số
kiến thức ban đầu về CNTT như: Một số bộ phận của máy tính, một số thuật
ngữ thường dùng, rèn luyện một số kỹ năng sử dụng máy tính, …
Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho
người lao động hiện đại như:
Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải.
Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin.
Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao
động xã hội hiện đại.
Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm tin học.
Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập.
Có ý thức tìm hiểu CNTT trong các hoạt động xã hội.
II. Mô tả giải pháp:
1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến
Tuy môn Tin học mới chỉ là môn học tự chọn nhưng nhà trường đã tạo
điều kiện để học sinh có thể học từ khối lớp 3, tạo điều kiện sắm sửa máy móc,
trang thiết bị phục vụ cho việc dạy và học môn Tin học.
4


Được sự ủng hộ của các cấp Đảng Ủy - UBND - các ban ngành, phụ
huynh toàn trường hỗ trợ về cả tinh thần cũng như cơ sở vật chất cho nhà
trường.
Bên cạnh đó là sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường nên phòng máy vi

tính thường xuyên được bảo dưỡng và sửa chữa, khắc phục kịp thời hỏng hóc
nhằm đảm bảo số lượng và chất lượng máy phục vụ kịp thời cho việc dạy và học
của các em học sinh đạt được hiệu quả tốt nhất của mình.
Giáo viên được đào tạo vượt chuẩn chuyên ngành về tin học, để đáp ứng
yêu cầu cho dạy và học môn tin học trong bậc tiểu học và có hiệu quả cao trong
quá trình giảng dạy. Vì là môn học trực quan, sinh động, môn học khám phá
những lĩnh vực mới nên học sinh rất hứng thú học, nhất là những tiết thực hành
tại phòng máy.
Nhà trường đã có hai phòng máy vi tính để cho học sinh học nhưng vẫn
còn chưa đồng bộ về máy tính. Đời sống của địa phương còn gặp nhiều khó
khăn nên còn hạn chế nhà có máy tính.
Môn Tin học mới chỉ là môn tự chọn trong chương trình bậc tiểu học nên
chương trình và sự phân phối chương trình bước đầu chưa có sự thống nhất và
đang hoàn chỉnh, hoàn thiện.
Đa số các em học sinh chỉ được tiếp xúc với máy vi tính ở trường là chủ
yếu, các em là lớp 3 mà đầu tiên tiếp xúc với máy tính, biết máy tính là như thế
nào. Do đó sự tìm tòi và khám phá máy vi tính với các em còn hạn chế, nên việc
học tập của học sinh vẫn còn mang tính chậm chạp, chất lượng chưa cao. Các
em chỉ được tiếp thu kiến thức thông qua bài giảng của giáo viên trên lớp.
5


Trước khi thực hiện chuyên đề, tôi đã khảo sát khối lớp 3 thông qua giờ
dạy lý thuyết, dạy thực hành. Khi tổng hợp kết quả thu được:

Mức độ thao tác

Trước khi thực hiện chuyên đề
Số Hs
Tỷ lệ

Thao tác nhanh, đúng

33/167

20%

Thao tác đúng

85/167

51%

Thao tác chậm

39/167

23%

Chưa biết thao tác

10/167

6%

Đánh giá kết quả học tập môn tin học của học sinh là một nhiệm vụ của
giáo viên giảng dạy môn tin học mà trong đó học sinh có thể tham gia vào việc
đánh giá, có thể xác định mình đạt được kết quả học tập ở mức độ nào. Vì vậy
việc lựa chọn phương pháp đánh giá cho phù hợp và khách quan là việc cần thiết
mà mỗi giáo viên nên làm.

Việc kiểm tra đánh giá kết quả học tin học của học sinh phải đảm bảo được
tính toàn diện, tức là kiểm tra được hết các nội dung mà các em được học. Phải
đảm bảo được tính chính xác, tính lượng hoá cao. Nghĩa là việc kiểm tra đánh
giá phải xây dựng được các chỉ số đáng tin cậy, cho phép đánh giá có thể đo
được, đếm được, quan sát được, có thể xác định được bằng con số cụ thể.
Việc ra đề dựa trên cơ sở phát triển năng lực, trí tuệ học sinh ở các mức độ:
Từ đơn giản đến phức tạp :

6


Nhận biết, ghi nhớ tri thức, thông hiểu, lí giải, vận dụng phân tích, tổng
hợp, đánh giá, nhận xét.
Việc đánh giá phải đảm bảo tính khách quan trên hai mặt: Nội dung đánh
giá khách quan (không dựa trên màu sắc chủ quan của người ra đề). Phải căn cứ
vào chương trình và trình độ của các em học sinh tiểu học. Mặt khác công việc
chấm điểm và thu nhập kết quả đánh giá phải khách quan thể hiện ở chổ: Điểm
chấm của bài kiểm tra phải chính xác, không bị thiên kiến chủ quan của người
chấm làm cho sai lệch chất lượng.
Trong số các phương pháp đưa ra để đánh giá kết quả học tập môn tin học
của học sinh như phương pháp quan sát, phương pháp vấn đáp, phương pháp
kiểm tra tự luận, phương pháp kiểm tra trắc nghiệm khách quan có thể đáp ứng
được những yêu cầu đặt ra trong việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học
sinh.
Trắc nghiệm khách quan bao gồm số lượng câu hỏi nhiều. Người ra đề
có thể ra nhiều dạng câu hỏi. Có 4 hình thức trắc nghiệm cơ bản được sử dụng:
1/ Một câu hỏi yêu cầu xác định đúng - sai (đối với câu hỏi đúng sai).
Ví dụ: Điền Đ vào ô vuông câu đúng nghĩa hoặc S vào ô vuông câu sai nghĩa.

A) Máy tính giúp em học làm toán, học vẽ. 

B) Máy tính giúp em liên lạc với bạn bè.



C) Có nhiều loại máy tính khác nhau.



7


D) Em không thể chơi trò chơi trên máy tính. 
2/ Một câu hỏi yêu cầu lựa chọn phương án trả lời thích hợp.
• Trường hợp chọn phương án đúng
Ví dụ: Trong phần mềm Paint, để tô màu ta chọn biểu tượng :
A)

B)

C)

D)
• Trường hợp chọn phương án đúng

Ví dụ: Em hãy chọn câu sai nghĩa
A) Máy tính giúp em học làm toán, học vẽ.
B) Máy tính giúp em liên lạc với bạn bè.
C) Có nhiều loại máy tính khác nhau.
D) Em không thể chơi trò chơi trên máy tính.
3/ Trắc nghiệm đối chiếu cặp đôi (ghép đôi) : Với hai nhóm đối tượng đã

cho, phải ghép nối một đối tượng của nhóm thứ nhất với một đối tượng của
nhóm thứ hai thỏa mãn yêu cầu của bài.
Ví dụ: Nối thông tin ở cột A với thông tin ở cột B sao cho phù hợp với nội dung:
A
Biểu tượng
Chuột máy tính
Màn hình

Bàn phím

B
dùng để gõ chữ vào máy tính.
là những hình vẽ nhỏ trên màn hình nền của
máy tính. tính.
giúp em điều khiển máy tính được nhanh
chóng và thuận tiện.
8
cho biết kết quả hoạt động của máy tính.


4/ Hay yêu cầu học sinh lựa chọn từ ngữ thích hợp để điền vào chỗ còn
thiếu (dạng câu hỏi điền khuyết).
Ví dụ: Điền từ thích hợp vào chỗ trống (…) để được câu hoàn chỉnh.
A) Màn hình máy tính có cấu tạo và hình dạng giống như……………
B) Người ta coi……………………………….là bộ não của máy tính.
C) Kết quả hoạt động của máy tính hiện ra trên………………………
D) Em điều khiển máy tính bằng……………………………………...

2. Mô tả giải pháp sau khi có sáng kiến
* Giáo viên có kế hoạch bài dạy, xây dựng ý tưởng, thiết kế bài dạy phù

hợp:
Ngay từ bài học đầu tiên trong chương trình học Tin học, giáo viên phải xác
định rõ cho học sinh nhận biết các bộ phận của máy tính và tác dụng của các bộ
phận đó bằng cách cho học sinh quan sát ngay trong giờ giảng lý thuyết.

9


Bài làm quen với máy tính. Khi giáo viên giới thiệu bộ phận con chuột, giáo
viên phải mô tả con chuột, có mấy loại con chuột, trên thân con chuột có những
phím nào, chức năng của các phím đó, tay đặt lên con chuột đó như thế nào.

Học sinh quan sát con chuột, quan sát thao tác của giáo viên khi sử dụng
chuột trong quá trình học tập.
Nót ph¶i

Con l¨n
Nót tr¸i

10


Giáo viên biết kết hợp giữa giờ lý thuyết và thực hành sao cho phù hợp,
không nên xem nhẹ giờ dạy lý thuyết thì mới thực hành tốt được cũng như khi
học sinh thực hành tốt thì sẽ hiểu sâu hơn về lý thuyết.
Khi học bài các thao tác với tệp tin văn bản. Giáo viên dạy phần lưu văn bản,
mở văn bản. Khi học lý thuyết học sinh mới chỉ hiểu là lưu văn bản vào trong
máy là để văn bản đó không bị mất đi, có thể mở ra được.
Khi muốn lưu văn bản, có thể nhấn vào nút công cụ Save

Hoặc truy cập vào trình đơn File và chọn Save.

Nếu đây là lần đầu tiên lưu văn bản thì sẽ xuất hiện h ộp thoại để chọn Th ư m ục và đặt tên
cho tập tin văn bản cần lưu. Sau khi chọn xong nhấn Save để hoàn tất.

11


Nhưng đến khi thực hành học sinh mới thực sự hiểu rằng khi lưu văn bản đó
luôn luôn được lưu trữ và tồn tại trong máy, có thể mở ra bất cứ lúc nào để
chỉnh, xem và chỉnh sửa.
Giáo viên nên tận dụng những phương tiện sẵn có của môn tin học áp dụng
vào trong giảng dạy lý thuyết để học sinh dễ quan sát và nhận biết, giúp cho
buổi học thực hành của hiệu quả hơn.
Qua đợt khảo sát đầu năm học học với học sinh khối 3 (lớp 3D và lớp 3E)
dạy bài các thao tác với tệp tin văn bản. Lớp 3D dạy có sử dụng đồ dùng trực
quan bằng máy tính, thao tác trên máy tính. Còn lớp 3E dạy sử dụng đồ dùng
trực quan bằng hộp thoại miêu tả hình ảnh trong máy tính.

Khi tổng hợp kết quả thu được:
Mức độ thao tác
Thao tác nhanh
Thao tác chậm
Chưa biết thao tác

Lớp 3D
Số HS
Tỉ lệ
23/33
70%

10/33
30%

12

Lớp3E
Số HS
Tỉ lệ
12/33
36%
15/33
46%
6/33
18%


Khi dạy thực hành, giáo viên giao bài tập cho học sinh một cách cụ thể, rõ
ràng và kết hợp cả những kiến thức của bài học trước, hướng dẫn theo từng
nhóm trước khi học sinh làm để học sinh quan sát và làm bài tập.
Ví dụ: Dạy bài vẽ đường thẳng, giáo viên giao bài tập thực hành, sau đó
hướng dẫn (theo nhóm) trực tiếp trên máy cho học sinh dễ quan sát thao tác của
GV và lời nói của GV. trong khi thực hành, nếu em học sinh nào chưa thực hành
được, giáo viên lại hướng dẫn cho em đó hoặc bắt tay em đó và hướng dẫn các
Bước 3.
Nháy chuột
chọn nét
vẽ.

thao tác.

Bước 2.
Nháy chuột

Bước 1.
Nháy chuột

chọn màu
vẽ.

chọn công
cụ
đường
thẳng

.
Điểm đầu

Điểm cuối

Điểm cuối
13


* Hệ thống các bài tập thực hành, các bài tập phù hợp với nội dung của
bài giảng, liên hệ với một số môn học khác trong chương trình học của các em.
Các bài tập không quá dài, nâng dần từ mức đơn giản đến phức tạp, ngoài ra
giáo viên cũng phải kết hợp những bài đã học trước để học sinh ôn lại và vận
dụng vẽ một cách có hệ thống. Trong giờ thực hành giáo viên nên tạo sự tranh
đua giữa các nhóm bằng cách phân công các nhóm làm bài thực hành, sau đó
các nhóm nhận xét, chấm điểm (dưới sự chỉ dẫn của giáo viên) của nhau để tạo

được sự hào hứng học tập và sáng tạo trong quá trình thực hành. Tận dụng
những nguồn tài nguyên sẵn có của máy vi tính, hoặc truy cập mạng để tìm kiếm
thông tin, tìm kiếm tài nguyên trên Internet phục vụ cho quá trình dạy và học.
* Sưu tầm một số trò chơi có ích để rèn luyện về cách sử dụng chuột (cờ
caro)

14


Luyện ngón khi sử dụng bàn phím (Mario Typing),

15


Phần mềm luyện tư duy, tính toán, nhanh nhạy, giải trí (Solitare,
minesweeper).
Giáo viên có kế hoạch bồi dưỡng để nâng cao kiến thức bản thân đáp ứng
được những yêu cầu đổi mới, cập nhật thông tin một cách đầy đủ, chính xác.
Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận
thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự
tìm tòi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp của
trường bạn. Bên cạnh tìm hiểu kiến thức về Tin học, giáo viên cũng phải tìm
hiểu các kiến thức khác như văn hoá, kinh tế, chớnh trị, xã hội để tự nâng cao
nhận thức của bản thân.
III. Hiệu quả do sáng kiến đem lại:
Về phía học sinh:
Học sinh hứng thú tham gia vào tiết học, tiết ôn tập. Tạo không khí học tập sôi
nổi, tích cực, nâng cao tinh thần đoàn kết. Các tiết kiểm tra không còn nặng nề
căng thẳng, đầu óc được thoải mái và tiếp thu một cách có hiệ quả tốt nhất.
Qua quá trình áp dụng vào giảng dạy tin học khối 3, so sánh với bảng tổng hợp

trước đó đã thu được kết quả như sau:
Trước khi thực Sau khi thực
Mức độ thao tác
Thao tác nhanh, đúng
Thao tác đúng
Thao tác chậm

hiện chuyên đề
Số Hs
Tỷ lệ
33/167
20%
85/167
51%
39/167
23%
16

hiện chuyên đề
Số Hs Tỷ lệ
70/167 42%
94/167 56%
3/167 2%

Tỷ lệ
tăng, giảm
Tăng: 22%
Tăng: 5%
Giảm: 21%

Chưa biết thao tác

10/167

6%

0/167

0%

Giảm: 6%

Từ bảng kết quả trên cho thấy các biện pháp áp dụng vào việc dạy học Tin
học lớp 3 đã trình bày ở trên các em không những nắm chắc kiến thức mà còn
thấy các em học tập phấn khởi hơn, tiếp thu bài nhanh hơn, có chất lượng thực
sự và có hiệu quả một cách tốt nhất.
Về giáo viên:
Kiểm tra, khảo sát được số lượng lớn học sinh. Kiểm tra kiến thức của học sinh
ở cấp độ nhớ, hiểu một cách hữu hiệu.
Kiểm tra đánh giá được phạm vi kiến thức tương đối lớn, lượng câu hỏi lớn, bao
quát khắp nội dung chương trình sẽ làm tăng độ tin cậy của kết quả đánh giá.

Muốn dạy tốt môn Tin Học ở bậc Tiểu học thì cần:
Tìm tòi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài .
Yêu nghề, mến trẻ, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ…
Thăm lớp dự giờ, hội thảo phương pháp giảng dạy các bộ môn khác.
Tích cực tham mưu với nhà trường để tăng cường nâng cấp máy, trang
thiết bị dạy học.
Thực hiện tốt các quy định của ngành đề ra.

Để chất lượng của học sinh được tiếp thu cũng như nâng cao hiệu quả của
việc học môn tin hoc tốt hơn, tôi đưa ra một vài ý kiến đề xuất như sau:
Tăng cường trang thiết bị dạy học: Đủ số lượng trong đó có cả dự phòng để
thay thế, đảm bảo chất lượng, hiện đại hoá. Sửa chữa, bổ sung kịp thời những
17


thiết bị bị hỏng hay đã quá cũ mà chất lượng không còn được tốt nữa, cũng như
chưa thực sự an toàn.
Đầu tư thêm trang thiết bị công nghệ thông tin.
Quan tâm hơn đến tâm lý học lứa tuổi, giới tính từ đó có những điều chỉnh
phù hợp để nâng cao chất lượng dạy và học.
Giáo viên cần tích cực nghiên cứu, biết khai thác và ứng dụng công nghệ
thông tin có hiệu quả hơn trong quá trình giảng dạy.
Bồi dưỡng thêm kiến thức tin học và ngoại ngữ.
Nếu giáo viên sử dụng thường xuyên phương pháp này sẽ khuyến khích học
sinh học bao quát cả chương trình, tích nhiều kiến thức, tránh học tủ, học lệch.
Ngoài ra giáo viên có thể áp dụng hình thức kiểm tra vào nhiều thời
điểm khác nhau hoặc trong nhiều hoạt động khác nhau như là kiểm tra miệng,
kiểm tra kiến thức từng hoạt động, củng cố bài học,… mà lại hết ít thời gian.
Công việc chấm điểm sẽ nhanh chóng, tính chính xác cao và mang tính tích cực
cho học sinh đạt hiệu quả cao.
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng vào dạy tin học khối 3.
tuy nhiên còn nhiều yếu tố khách quan và chủ quan và vẫn còn nhiều mặt hạn
chế. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để chuyên đề của tôi
có hiệu quả một cách tốt hơn.
IV. Cam kết không sao chép hoặc vi phạm bản quyền
Tôi xin cam kết trong quá trình tạo ra sáng kiến không sao chép hoặc vi
phạm bản quyền của bất cứ cá nhân nào.
18

Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân tôi được rút ra trong những
năm công tác vừa qua. Tôi rất mong sự đóng góp nhiệt tình của quý thầy cô để
đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Giao Xuân, ngày 16 tháng 3 năm 2016
CƠ QUAN ĐƠN VỊ ÁP DỤNG

TÁC GIẢ VIẾT SÁNG KIẾN

SÁNG KIẾN

(ký ghi rõ họ tên)

(xác nhận )
........................................................
........................................................
........................................................

Đinh Phước Tưởng

(ký tên, đóng dấu)

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
(xác nhận, đánh giá xếp loại)
(LĐ phòng ký tên, đóng dấu)
................................................................................................................................
19

................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................

20