BÀI DỰ THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ THỰC TIỄN: ĐỀ TÀI “ Để trường học – ngôi nhà thứ hai của chúng ta không có khói thuốc lá”

- Phòng Giáo dục và Đào tạo Yên Định
- Trường THCS Định Hưng
- Địa chỉ: Xã Định Hưng, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá
- Điện thoại: 09155755338
- E mail:
- Thông tin về thí sinh:
1) + Họ và tên: Phạm Thị Yến
+Ngày sinh: 10/10/2003
+Lớp: 8 A
2) + Họ tên: Lê Đình Lực
+ Ngày sinh: 05/7/2003
+ Lớp: 8 A

1


I. Tên tình huống:
“ Để trường học – ngôi nhà thứ hai của chúng ta không có khói thuốc lá”
II. Mục tiêu giải quyết tình huống:
Thuốc lá là tên gọi của một loại sản phẩm được làm chủ yếu từ nguyên
liệu thuốc lá đã thái sợi, được cuốn tay hay nhồi định hình bằng giấy có dạng
hình trụ(thường có độ dài dưới 120mm, dường kính khoảng 10mm). Trước
chiến tranh Krym (Nga – Pháp năm 1854 – 1856), hầu hết các quốc gia dùng
tiếng Anh chưa biết đến thuốc lá điếu, chỉ đến khi các binh sĩ người Anh thời đó
bắt trước các đồng nghiệp Thổ Nhĩ Kì sử dụng giấy in báo để cuốn thuốc lá hút,
thuốc lá mới bắt đầu “bành trướng” rộng rãi ra khắp thế giới.
Và cho đến ngày nay, khi xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu sử dụng
thuốc lá ngày càng tăng. Nó không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe
mỗi con người, đặc biệt là trẻ em mà còn ảnh hưởng đến môi trường xung
quanh. Mặc dù nhiều tác hại như vậy nhưng vẫn còn không ít người mơ hồ về
những tác hại kinh khủng của thuốc lá. Họ vẫn hút và dần dần đến nghiện, khó

bỏ. Là một học sinh được sinh sống và làm việc, học tập trong thế giới hoà bình,
tươi đẹp này, chúng em muốn góp một phần nhỏ bé của mình để trường học –
ngôi nhà thứ hai của chúng em không chỉ xanh, sạch, đẹp mà còn an toàn, không
có khói thuốc độc hại.

2


III. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống.
Để đưa ra một số giải pháp, tác hại, nguyên nhân, số liệu về tình trạng
nghiện hút thuốc lá, em đã vận dụng một số kiến thức của các môn học sau :
- Toán học: Số liệu thống kê tình hình nghiện thuốc lá.
- Địa lí: Vẽ biểu đồ thể hiện tình trạng nghiện hút thuốc lá hiện nay.
- Hóa học: Thành phần hóa học của thuốc lá.
- Sinh học: Tác hại của thuốc lá với môi trường và một số giải pháp.
- Giáo dục công dân:
+ Tuyên truyền, nâng cao ý thức thực hiện không hút thuốc lá.
+ Tuyên truyền về luật phòng chống thuốc lá.
- Ứng dụng công nghệ thông tin: Tìm kiếm trên Google.
- Ngữ văn: Sử dụng phương thức biểu đạt, từ ngữ phù hợp, kiến thức ctrong bài
“Ôn dịch thuốc lá”, môn Ngữ văn lớp 8
IV. Giải pháp giải quyết tình huống.
Để giải quyết tình huống này em xin đưa ra các giải pháp sau đây:
- Tình hình hút thuốc lá hiện nay.
- Các chất độc hại có trong thuốc lá
- Tác hại của thuốc lá đối với sức khoẻ con người
- Tác hại của thuốc lá đối với đạo đức con người.
- Tác hại của thuốc lá đối với môi trường.
- Các biện pháp nhằm chống hút thuốc lá.
V.Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống:

1. Tình hình hút thuốc lá hiện nay:
Thuốc lá là nguy cơ hàng đầu dẫn đến tử vong sớm trên toàn thế giới. Thế
nhưng số lượng người hút thuốc ngày càng nhiều. Và Việt Nam là 1 trong 15
nước có tỉ lệ nam trưởng thành hút thuốc cao trên thế giới. Tỉ lệ này ngày càng
tăng và trẻ hóa. Theo Tổ chức Sức khỏe thế giới, tại Việt Nam, có gần 50% nam
3


giới (cứ khoảng 2 nam trưởng thành thì có 1 người) hút thuốc và 1,4 % nữ giới
hút thuốc lá. Cao nhất là ở châu Á, có khoảng 26% thanh thiếu niên có độ tuổi
từ 15-24 tuổi hút thuốc lá, có 33 triệu người không hút thuốc nhưng thường
xuyên hít phải khói thuốc tại nhà và hơn 5 triệu người trưởng thành không hút
thuốc nhưng thường xuyên hít phải khói thuốc tại nơi làm việc.

Biểu đồ 1. Tỷ lệ hút thuốc lá điếu theo giới tại Việt Nam, năm 2010

Hình ảnh hút thuốc lá ở nơi công cộng
Mỗi ngày tại Việt nam có hơn 100 người chết vì các bệnh do thuốc lá gây ra.
Và trung bình mỗi năm ước tính có khoảng 40000 người tử vong do các bệnh
liên quan đến thuốc lá. Như vậy, con số này gấp ba lần số người chết vì tai nạn
giao thông và HIV/AIDS. Nếu không có biện pháp cai nghiện kịp thời thì sẽ có
10% dân số Việt Nam chết sớm do hút thuốc lá. Cũng theo ước tính của Tổ chức
Sức khỏe thế giới, tính đến năm 2020, số người Việt Nam chết do sử dụng thuốc
4


lá sẽ tăng lên thành 70000 ca/năm, nhiều hơn số người chết do HIV/AIDS và tai
nạn giao thông cộng lại.

Không khó gì để bắt gặp hình ảnh những học sinh trên tay phì phèo điếu

thuốc lá tại các địa điểm vui chơi mà giới trẻ hay lui tới: quán internet , quán
giải khát,các hàng quán bán đồ ăn vặt ở cổng trường,...Tuổi trẻ với những tâm lí
lứa tuổi nên rất dễ bị lôi kéo, rủ rê thử hút thuốc lá.Nhiều thanh thiếu niên coi
việc hút thuốc lá la thể hiện bản thân, sự “sành điệu” , là “đàn anh”, “đàn chị”,
coi nó như một lời xã giao “thân thiện”trong những lần gặp gỡ hay những phút
tan học thường ngày. Cũng có những thanh thiếu niên thường biện minh, lí giải
cho hành động vô ý thức của mình là thói quen và cũng là để giải trí cho đỡ
buồn ngủ giải stress khi căng thẳng hay vì tò mò muốn xem hút thuốc lá càm
giác sẽ như thế nào.Với tâm lí hút vài điếu sẽ không bị nghiện và dần dần trở
thành thói quen không thể bỏ được.

Hình ảnh học sinh hút thuốc lá trên xe buýt
5


Hình ảnh học sinh hút thuốc lá trong quán gần trường học

Hình ảnh những học sinh hút thuốc lá trên đường tới trường

Hình ảnh nữ sinh hút thuốc lá
6


Hiện nay, tất cả các trường học đều có quy định về việc học sinh hút thuốc
lá nhưng phần lớn là các bạn hút ngoài trường học nên rất khó quản lí.Với hệ
thống bán hàng và phân phối thuốc lá rộng khắp như hiện nay thi các em có thể
dễ dàng mau thuốc lá ở bất kì đâu.Trong khi đó,việc phát hiện,xử phạt những
trương hợp vi phạm bán thuốc lá cho người dưới mười tám tuổi là bài toán khó
với cơ quan chức năng. Đối với người bán vì lợi nhuận họ sẵn sàng bán cho
những đối tượng đó hoặc sợ mất khách, phiền phức nên cũng chẳng nói gì

2. Các chất độc hại có trong thuốc lá:
Trong cuộc sống, chắc ít ai biết rằng, trong khói thuốc lá chứa hơn 7000
chất.Trong đó có hàng trăm loại có cho sức khỏe, 70 chất gây ung thư, bao gồm
chất gây nghiên và các chất gây độc,chia ra làm 4 nhóm chính:
a. Nicôtine:
Nicôtin là một chất không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và có mùi
khi tiếp xúc với không khí. Nó được hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi
hoặc hít vào phổi. Người hút trung bình đưa vào cơ thể 1-2mg nicôtin, mỗi điếu
thuốc. Hút thuốc đưa nicotin một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây
khi hút vào. Tác dụng gây nghiện của nicôtin chủ yếu là trên hệ thần kinh trung
ương với sự có mặt của các thụ thể nicotin trên các tế bào thần kinh tại “trung
tâm thưởng” ở hệ liền não bộ, các háo chất trung gian dẫn truyền thần kinh bao
gồm dopamin,serotonine, noradrenaline được phóng thích. Chúng gây ra nhiều
tác động tâm thần kinh như là cảm giác sảng khoái, tâm trạng vui vẻ, tăng chú
ý, tăng hoạt động nhận thức và trí nhớ ngắn hạn. Não bộ nhanh chóng nhận ra
rằng có thể dùng thuốc lá để kích thích bài tiết dopamin và như vậy khởi động
quá trình hút thuốc lá kéo dài nhiều năm tháng. Đó là hiệu ứng tâm thần kinh
b. Môn oxit carbon ( khí CO)
Khí CO nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu, gắn
với hemoglobine với ái lực mạnh hơn 210 lần oxi. Khí CO đi nhanh vào máu và
chiếm chỗ của oxi trên hồng cầu. Ái lực của hemoglobine hồng cầu với CO gấp
210 lần oxi và như thế sau khi hút thuốc lá, một lượng hồng cầu trong máu tạm
7


thời mất chức năng vận chuyển O2 vì đã gắn kết với CO. Hậu quả là cơ thể
không đủ oxi để sử dụng và có thể dẫn đến tử vong.
c. Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá.
Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các
chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn

đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có
lông chuyển phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục khi ngừng hút thuốc lá.
d. Các chất gây ung thư.
Trong khói thuốc lá có khoảng 70 chất có tính gây ung thư ví dụ như hợp
chất thơm có vòng đóng, benzopyzene ahy các nitrosamine.Các hóa chất này tác
động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mãn tính, phá
hủy tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hóa.
Những thành phần hóa học trên của thuốc lá ảnh hưởng không nhỏ đến
con người và môi trường xung quanh.Vậy nó ảnh hưởng như thế nào?
3. Tác hại của thuốc lá:
3.1. Đối với sức khỏe con người.
a. Với đường hô hấp.
Khi ta hít thuốc vào, không khí sẽ vào đường hô hấp qua mũi và miệng,
nơi không khí được lọc, sưởi ấm và làm ấm không khí vào sẽ đi qua khí quản để
vào phổi. Trong mỗi phổi đều có một hệ thống phế quản, phế quản gốc như là
nhánh chính của cây với cành cây nhỏ về những phế quản, sau 17 -20 lần phân
chia thành các tiểu phế quản thận, từ các tiểu phế quản đó sẽ dẫn đến các túi nhỏ
chứa khí gọi là phế nang, nó giống như chùm nho, ở phế nang quá trình trao đổi
khí sẽ xảy ra. Máu sẽ đổi CO2 lấy O2 sau đó mang O2 đến các tổ chức của cơ thể.
Hệ thống hô hấp có một số hàng rào để bảo vệ chống lại các bệnh. Quá
trình lọc ở đường hô hấp trên giúp ngăn chặn vi khuẩn, vi rút và các chất kích
thích từ ngoài vào trong phổi. Khí quản vào tổ chức phổi sản xuất ra các chất
này giúp cho việc lấy và mang chất bẩn ra ngoài. Hỗn hợp chất nhầy và các chất
8


tạp nhiễm sẽ được đưa ra ngoài nhờ các lông nhỏ li ti gọi là lông chuyển, những
lông này huy động rất nhanh về phía trên, trong một số vùng tốc độ của lông
chuyển cao gấp 1000 lần trong một phút.
b. Với hệ tim mạch

Hút thuốc gây hại cho tim mạch, nhịp tim ở người hút thuốc lá cao hơn
15000 nhịp mỗi ngày so với người không hút, và việc cung cấp oxi cho các mô
và đặc biệt là não giảm đáng kể, bởi các mạch máu bị thu hẹp, cộng với các khí
cacbon monaxide, nó bám rất chặt vào hemoglobin và không cho hồng cầuvận
chuyển oxi. Điều này giải thích tại sao học sinh hút thuốc lá sức khỏe thường
kém hơn so với bạn không hút.
c. Hút thuốc lá nguy cơ mắc các bệnh ung thư:
Trong thuốc lá có chất hắc ín, khi chất này được đưa vào cơ thể, thấm vào các
tế bào thì thường ngây ra ung thư. Ta đến bệnh viện K sẽ thấy rõ: Bác sĩ Viện
trưởng cho biết trên 80% ung thư vòm họng và ung thư phổi là dùng thuốc lá.

9


d. Ảnh hưởng của thuốc lá đối với sức khoẻ sinh sản của phụ nữ:
Ở phụ nữ , dù trực tiếp hút thuốc lá hay thụ động hít phải khói thuốc lá
cũng sẽ có nguy cơ gây ra vô sinh , tăng nguy cơ sảy thai và sinh non hoặc con
bị dị tật.
e. Ảnh hưởng của thuốc lá đối với trẻ em:
Trẻ em hút thuốc thụ động ( Hít phải khói thuốc của người khác hút thải ra)
có nguy cơ lớn mắc các bệnh sau:
Đó là những tác hại ghê gớm của thuốc lá với sức khỏe con người.Vậy
còn với đạo đức con người thuốc lá gây ảnh hưởng gì không?
3.2. Đối với đạo đức:
- Việc hút thuốc lá cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến đạo đức con người. Bố
mẹ, anh chị, chú bác hút không những đầu độc con em mà còn nêu gương xấu
cho con em, khiến con em tò mò bắt chước.
- Hút thuốc lá nhiều sinh ra nghiện, để có tiền phung phí vào những điếu thuốc
trẻ em dễ sinh ra trộm cắp, cướp dật...
- Rồi từ nghiện thuốc lá sẽ dễ dàng dẫn đến nghiện ma tuý , nghiện nhiều thói

hư, tật xấu khác. Và con đường phạm pháp chẳng phải bắt đầu từ đâu xa lạ mà
nớ mở đầu từ những điếu thuốc.
3.3. Tác hại đối với môi trưởng xung quanh:
10


a.Tàn phá rừng,làm bạc màu đất
Qua thống kê, mỗi năm có khoảng 200000 ha rừng trên thế giới để lấy đất
trồng thuốc lá. Mỗi năm người ta phải chặt 5 000 000 ha rừng hay 600 000 000
cây xanh để lấy gỗ làm củi sấy thuốc lá. Rừng bị tàn phá cho mục đích sấy thuốc
lá chiếm 1,7% diện tích rừng toàn cầu và khoảng 4,6% diện tích rừng của 66
nước trồng thuốc lá hiện nay trên thế giới.
Ở Việt Nam được xếp ở hạng trung bình với khoảng 1,4%diện tích rừng
bị tàn phá mỗi năm để sản xuất thuốc lá. Những nơi trổng nhiều thuốclá thường
có tình trạng đất trồng bị bạc màu cằn cỗi... đặc biệt là những nơi trồng thuốc lá
ở vùng đồi dốc.Trung bình mỗi vụ trồng thuốc thường kéo dài 3 tháng, ngưởi
nông dân phải sử dụng 10 loại thuốc trừ sau và nhiềuloại phân bón.Về lâu
dài,việc sử dụng hóa chất này làm cho đất càng bị dai cứng, ảnh hưởng xấu đến
môi trường.
b.Tăng lượng chất thải độc
Qúa trình sản xuất thuốc lá tạo ra lượng chất thải rất lớn, trong đó ngoài
những chất hữu cơ thông thường như bụi than, giấy vụn... và nhiều chất độc
khác có trong bụi thuốc lá và môi tường sản xuất tại nơi sản xuất và khu vực lân
cận, bao gồm chất dầu, chất dẻo và amoniac, etylen...Mỗi năm,nganh công
nghiêp thuốc lá trên thế giới thải ra 300 triệu kg nicotin,một trong nhưng chất
mà Cơ quan Bảo vệ môi trường Mĩ cho rằng rất độc hại.Trong khi đó, ở nước ta
vẫn còn nhiều nhà máy sản xuất thuốc lá ở trong khu vực đông dân cư. Mặc dù
các doanh nghiệp đã chú ý giảm thiểu ô nhiễm môi trường như lắp đặt các hê
thống thiết bị hút gió, thông gió, song hoạt động của các nhà máy vẫn ảnh
hưởng xấu đến môi trường sống và sức khỏe của người dân đia phương. Bên

cạnh sự ô nhiễm không khí từ khói thuốc do người hút, đầu mẫu thuốc lá vứt
trong môi trường phải mất ít nhất 18 tháng mới tiêu hủy và thể gây rò rỉ các chất
độc hại ngấm vào . Mỗi năm có khoảng 275 tỉ vỏ bao thuốc lá được sản xuất và
thải ra môi trương sau khi sử dụng.
c.Cháy
11


Hút thuốc cũng gây nên một hiểm hoạ to lớn là cháy nổ. Ở Anh, hầu hết
các vụ chết người gây ra là do hút thuốc lá và sử dụng diêm, người hút thuốc
gây nên hơn 9000 vụ cháy nghiêm trọng ở Anh mỗi năm , làm chết 200 người
và bị thương 2000 người.Cháy rừng ở Trung Quốc đã quét sạch rừng ở Đông
Bắc năm 1985, cán bộ lâm nghiệp bị bắt do vứt đầu mẫu thuốc lá xuống
cỏ.Trong vụ cháy này1,3 triệu ha đất bị tàn phá, 300 người bị chết và 5000
người mất chỗ ở.Trên phạm vi toàn cầu, hút thuốc gây nên thiệt hại khoảng
100000 USD và khoảng một triệu vụ cháy mỗi năm. Ở Việt Nam, tàn thuốc
thiêu rụi hàng chục ha rừng mỗi năm và gần đây nhất là vào tháng 7/2010 tại Bố
Trạch, tỉnh Quảng Bình. Qua khám nghiệm, bước đầu xác định nguyên nhân là
do 1số người đi rừng bất cẩn trong việc hút thuốc dẫn đến việc tàn thuốc rơi
xuống lá khô gây cháy.
d. Ô nhiễm không khí,nguồn nước
Thuốc yêu cầu nhiều phân bón, thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ hơn các cây
trồng khác. Những hoá chất này làm ô nhiễm đất, không khí và nguồn nước,
nhất là khi chúng bị rửa trôi theo nước mưa. Ngoài ra, khi hút thuốc , các chất
độc có trong thuốc lá được tung vào không khí gây ô nhiễm. Chất độc này còn
toả ra không khí ngay cả khi trồng trọt, chế biến thuốc lá.
4. Biện pháp nhằm chống hút thuốc lá:
Để bảo vệ cộng đồng khỏi tác hại của khói thuốc lá thì bầu không khí của
ngôi nhà chung (Trái Đất) phải hoàn toàn không có khói thuốc lá. Vì vậy, chúng
ta phải quyết tâm nói “ không” với thuốc lá, vì một xã hội văn minh, phát triển,

vì một tương lai tươi sáng cho loài người nói chung và đất nước Việt Nam nói
riêng. Và để ngôi nhà chung luôn trong sạch, lành mạnh, không có khói thuốc ,
theo em cần làm tốt những việc làm sau:
*Đối với gia đình:
Trong mỗi gia đình, người lớn phải nêu gương sáng cho trẻ nhỏ, không hút
thuốc để trẻ nhỏ để trẻ tò mò bắt chước theo
*Trong trường học:
12


- Xây dựng ý thức bảo vệ môi trường, ý thức bảo vệ sức khoẻ cho học sinh, làm
cho các em hiểu được tầm quan trọng của sức khoẻ đối với cuộc sống của mình
qua các bài giảng tích hợp của thầy cô ở trên lớp, qua những buổi sinh hoạt dưới
cờ để các em tránh xa điếu thuốc lá .
- Tổ chức những hoạt động tuyên truyền về những tác hại của thuốc lá dưới
nhiều hình thức như: vẽ tranh, tổ chức hoạt động ngoại khoá, thành lập câu lạc
bộ thơ...

Học sinh lớp 6A, trường THCS Định Hưng, Yên Định
trong tiết học ngoại khoá: Vẽ tranh tuyên truyền về tác hại của thuốc lá

13


Học sinh trường THCS Định Hưng , Yên Định
trong buổi học ngoại khoá tuyên truyền về tác hại của thuốc lá

- Đưa qui định cấm hút thuốc lá vào nội qui của Nhà trường, của Liên đội và của
lớp học để các em thực hiện.
- Nếu có trường hợp học sinh hút thuốc, trước tiên thầy cô, Ban giám hiệu nhà

trường nên nhắc nhở nhẹ nhàng để các em khắc phục. Trường hợp học sinh vẫn
tái phạm thì cần sử dụng biện pháp mạnh hơn.
- Ban giám hiệu có hình thức động viên, khen thưởng những học sinh có tinh
thần phát hiện , dũng cảm tố cáo các bạn hút thuốc lá.
* Với mỗi cá nhân học sinh:
- Mỗi cá nhân phải ý thức rõ tác hại ghê ghớm của thuốc lá đối với bản thân, gia
đình và xã hội, để từ đó tránh xa việc hút thuốc lá.
- Nhắc nhở, động viên , nếu cần thiết phải phê phán, lên án bạn bè hút thuốc lá.
Phát hiện bạn mình hút thuốc phải mạnh dạn nhắc nhở. Nếu bạn không rút kinh
nghiệm nên báo cáo kịp thời với giáo viên chủ nhiệm hoặc Tổng phụ trách Đội
hoặc Ban giám hiệu.
14


VI. ý nghĩa của việc giải quyết tình huống
- Với việc giải quyết tình huống “Để trường học – ngôi nhà thứ hai của chúng ta
không có khói thuốc” sẽ tạo điều kiện cho học sinh chúng em chủ động tìm hiểu
vấn đề, phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh.
- Hơn nữa, khắc phục được tình trạng hút thuốc lá là bảo vệ chính cuộc sống của
chúng ta. Vì một cộng đồng mạnh khoẻ, vì một môi trường xanh, sạch đẹp, an
toàn, mọi người hãy chung tay xây dựng một cuộc sống văn minh, trong lành.
Được sống trong môi trường như vậy, chúng ta sẽ được học tập, vui chơi, giải
trí, phát triển toàn diện để trở thành một con người có ích.

XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG

Người thực hiện

1) Phạm Thị Yến

2) Lê Đình Lực

15