Tổ chức dạy học sinh học 11 chương Sinh sản theo hướng sử dụng truyền thông đa phương tiện

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
----------------

Trần Quang Minh

Tổ chức dạy học sinh học 11
Chương sinh sản theo hướng sử dụng
truyền thông đa phương tiện

Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

THÁI NGUYÊN - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

----------------

Trần Quang Minh

Tổ chức dạy học sinh học 11
Chương sinh sản theo hướng sử dụng
truyền thông đa phương tiện
CHUYẤN NGÀNH: LL&PPDH SINH HỌC
MÃ SỐ: 60.14.10

Luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VĂN HỒNG

THÁI NGUYÊN - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình

Trang

Hình 1.1: Mối quan hệ giữa các yếu tố cấu trúc trong QTDH

22

Hình 1.2: Mối quan hệ giữa PTTQ với các yếu tố cấu trúc của QTDH

24

Hình 1.3. Quá trình dạy học theo quan điểm truyền thông

26

Hình 1.4. Mô hình dạy học theo tiếp cận lý thuyết thông tin

30

Hình 1.5 . Mô hình truyền thông hai chiều dạy học.

31

Hình 3.1: So sánh kết quả học tập lớp ĐC và TN

83

Hình 3.2. Biểu đồ tần suất điểm các bài kiểm tra trong thực nghiệm

88

Hình 3.3. Đồ thị tần suất hội tụ lùi điểm các bài kiểm tra

89

Hình 3.4. Biểu đồ tần suất điểm các bài kiểm tra

92

Hình 3.5. Đồ thị tần suất hội tụ lùi điểm các bài kiểm tra

93

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng

Trang

Bảng 1.1: Đáp ứng của phần mềm với yêu cầu của GV

34

Bảng 2.1 : Quy trình thiết kế bài giảng theo hướng tích hợp TTĐPT

44

Bảng 2.2. Cấu trúc nội dung chương Sinh sản SGK 11 ban cơ bản

46

Bảng 2.3 : Quy trình tổ chức dạy học sử dụng TTĐPT

71

Bảng 2.4: Hình thức tổ chức nhóm học tập

72

Bảng 2.5: Phân công chủ đề bài học cho các nhóm học tập

75

Bảng 2.6: Phân công thực hiện chuyên đề cho các nhóm học tập

76

Bảng 3.1. Các bài dạy thực nghiệm

82

Bảng 3.2. Bảng thống kê điểm số các bài kiểm tra trong thực nghiệm

87

Bảng 3.3. Bảng tần suất điểm (%)

87

Bảng 3.4. Bảng tần suất hội tụ tiến (f%)

89

Bảng 3.5. Kiểm định X điểm trắc nghiệm

90

Bảng 3.6. Phân tích phương sai điểm trắc nghiệm

90

Bảng 3.7. Bảng thống kê điểm số các bài kiểm tra sau TN

91

Bảng 3.8. Bảng phân phối tần suất

92

Bảng 3.9. Bảng phân phối tần suất tích lũy hội tụ tiến (f%)

92

Bảng 3.10. Kiểm định X điểm trắc nghiệm

94

Bảng 3.11. Phân tích phương sai điểm trắc nghiệm

94

Bảng 3.12. Phân tích kết quả thăm dò ý kiến GV

96

Bảng 3.13. Phân tích kết quả thăm dò ý kiến HS

97

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CHỮ VIẾT TẮT

ĐƯỢC ĐỌC LÀ

CNTT

Công nghệ thông tin

DH

Dạy học

ĐC

Đối chứng

ĐV

Động vật

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

PMCC

Phần mềm công cụ

PMDH

Phần mềm dạy học

PPDH

Phương pháp dạy học

PTDH

Phương tiện dạy học

PTĐTT

Phương tiện đa truyền thông

PTTQ

Phương tiện trực quan

THPT

Trung học phổ thông

QTDH

Quá trình dạy học

QTTT

Quá trình truyền thông

SGK

Sách giáo khoa

SGV

Sách giáo viên

SS

Sinh sản

SSVT

Sinh sản vô tính

SSHT

Sinh sản hữu tính

TTĐPT

Truyền thông đa phương tiện

TN

Thực nghiệm

TV

Thực vật

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




MỤC LỤC
Trang
Danh mục chữ cái viết tắt
Danh mục các hình
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU

1

Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1 Tình hình ứng dụng CNTT trong giáo dục trên thế giới

5

1.2 Tình hình ứng dụng CNTT trong dạy học ở Việt Nam

9

1.3 Những thuận lợi-khó khăn khi áp dụng giảng dạy tích hợp

13

truyền thông đa phương tiện ở Việt Nam
1.4 Yêu cầu sử dụng truyền thông đa phương tiện trong đổi mới dạy

19

học Sinh học tại Việt Nam
Chƣơng 2: THIẾT KẾ BÀI GIẢNG VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC SINH
HỌC 11 CHƢƠNG SINH SẢN SỬ DỤNG TTĐPT

2.1. Các nguyên tắc xây dựng bài giảng sử dụng TTĐPT

39

2.2. Quy trình xây dựng bài giảng tư liệu điện tử lớp 11 chương Sinh

44

sản theo hướng tích hợp TTĐPT
2.3. Tổ chức dạy học chương Sinh sản sử dụng TTĐPT

70

Chƣơng 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM

3.1. Mục đích thực nghiệm

82

3.2. Nội dung thực nghiệm

82

3.3 Phương pháp thực nghiệm

82

3.4 Kết quả thực nghiệm

87

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

1. Kết luận

100

2. Đề nghị

100

TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




MỞ ĐẦU
1.

Lý do chọn đề tài

1.1. Xuất phát từ định hướng đổi mới phương pháp dạy học đã được xác
định trong Nghị quyết Trung ương 2 khoá VIII (12-1996), được thể chế
hoá trong Luật giáo dục 2005 và cụ thể hoá trong các Chỉ thị của Bộ Giáo
dục và Đào tạo, đặc biệt là Chỉ thị số 14 (4-1999) với mục tiêu “Lấy người
học làm trung tâm”[33].
1.2. Xuất phát từ sự phát triển của công nghệ thông tin hiện nay và yêu
cầu cấp thiết của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giáo dục trong
giai đoạn mới đã được cụ thể hóa trong Chỉ thị số 55 (9-2008): “Đẩy mạnh
một cách hợp lý việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong đổi
mới phương pháp dạy và học ở từng cấp học” [2].
1.3. Xuất phát từ nguyên tắc vận dụng PPDH không thể tách rời PTDH.
Các loại PTDH hiện nay, đặc biệt là PTDH kĩ thuật số đã giúp người giáo
viên đạo diễn, thiết kế bài học theo hướng tích cực hóa hoạt động của học
sinh.
1.4. Xuất phát từ đặc thù kiến thức bộ môn Sinh học cần thiết được cập
nhật nguồn thông tin liên tục và nhu cầu sử dụng và khai thác mạng

Internet trong giảng dạy và học tập Sinh học ở trường phổ thông.
1.5. Xuất phát từ thực trạng nhận thức chưa đầy đủ và hiểu biết kiến thức
Sinh sản – Sinh học 11 của HS còn thấp . Kết quả điều tra khả năng học tập
kiến thức Sinh s ản lớp 11 của 412 HS năm học 2008-2009 cho thấy : tỷ lệ
đạt điểm dưới trung bình chiếm tới 23,8%, điểm trung bình 58%, điểm khá
15,8%, điểm giỏi chỉ chiếm 2,4%, điểm trung bình bài làm của HS là 5,4
điểm. Kiểm tra bài làm cụ thể của HS, chúng tôi nhận thấy đa số HS đã
nắm và trình bày được những kiến thức cơ bản nhất, nhưng khả năng so
sánh, phân tích và hệ thống hóa kiến thức còn chưa cao.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



1


Từ những lí do trên, chúng tôi chọn đề tài:
“Tổ chức dạy học Sinh học 11 chương Sinh sản theo hướng sử dụng
truyền thông đa phương tiện”
2.

Mục tiêu nghiên cứu



Xây dựng quy trình thiết kế bài giảng tích hợp TTĐPT



Thiết kế bài giảng Sinh học lớp 11 chương Sinh sản theo hướng sử

dụng truyền thông đa phương tiện, đặc biệt là với sự hỗ trợ của mạng
Internet.
3.

Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu: Quá trình dạy học Sinh học lớp 11 ở trường
THPT tại địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quy trình thiết kế bài giảng Sinh học 11
chương Sinh sản theo hướng sử dụng truyền thông đa phương tiện.
4.

Nhiệm vụ nghiên cứu

4.1. Tổng quan tài liệu tình hình sử dụng truyền thông đa phương tiện
trong dạy học trên thế giới và ở Việt Nam
4.2. Điều tra cơ bản về tình hình sử dụng truyền thông đa phương tiện
trong giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh tại các trường THPT
trên địa bàn thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
4.3. Xây dựng các bài giảng sử dụng truyền thông đa phương tiện cho học
sinh lớp 11 chương Sinh sản bằng phần mềm Lecture Maker và Blog
Violet.
4.4. Thực nghiệm sư phạm nhằm kiểm chứng hiệu quả của việc khai thác
và sử dụng truyền thông đa phương tiện trong thiết kế bài giảng sinh học
lớp 11.
5.

Phương pháp nghiên cứu [16]

5.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



2


5.1.1. Nghiên cứu các tài liệu trong và ngoài nước có liên quan đến đề tài.
5.1.2. Nghiên cứu nội dung, chương trình SGK Sinh học 11 ban cơ bản,
chương Sinh sản làm cơ sở cho việc thiết kế bài giảng tích hợp truyền
thông đa phương tiện.
5.2. Phương pháp điều tra thực tiễn
5.2.1. Điều tra hiện trạng sử dụng CNTT trong giảng dạy và học tập bộ
môn Sinh học đối với giáo viên, học sinh một số trường THPT trên địa bàn
thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
5.2.2. Điều tra hiệu quả sử dụng truyền thông đa phương tiện trong thiết
kế bài giảng nâng cao tính tích cực học tập cho học sinh.
5.3. Phương pháp chuyên gia
5.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm
5.5. Phương pháp toán học thống kê
Phân tích và xử lý kết quả thực nghiệm bằng phần mềm Microsoft Excel
6. Giả thuyết khoa học
Nếu tổ chức dạy học Sinh học 11 chương Sinh sản theo hướng sử
dụng TTĐPT một cách hợp lý sẽ góp phần nâng cao kết quả học tập của
HS.
7. Giới hạn nghiên cứu
Đề tài chỉ đề cập tới vấn đề thiết kế bài giảng môn Sinh học lớp 11

chương Sinh sản có sử dụng truyền thông đa phương tiện, đặc biệt là mạng
Internet.
8. Những đóng góp mới của luận văn
8.1. Xây dựng các bài giảng tích hợp TTĐPT trong chương Sinh sản,
SGK Sinh học 11 ban cơ bản, bằng phần mềm Lecture Maker.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



3


8.2. Xây dựng Blog cá nhân ( để cung cấp tài liệu
và hướng dẫn học tập cho HS trong website của Công ty Tin học Bạch Kim
()
8.3. Tổ chức dạy học theo hình thức thảo luận có sử dụng các bài giảng
và Blog cá nhân.
8.4. Đánh giá được nhu cầu và triển vọng sử dụng bài giảng tích hợp
TTĐPT trong dạy học Sinh học 11, kiến thức chương Sinh sản ở trường
THPT.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



4


data error !!! can't not

read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....