Sử dụng thuốc giảm đau trong nha khoa

Bài 3 :

S D NG THU C GI M AU
TRONG KHOA R NG MI NG
Th i gian : 3 ti t
i t ng: RHM 5

M C TIÊU :

s t

Nêu đ c các tác d ng , ch đ nh, ch ng ch đ nh , th n tr ng khi s d ng ,
ng tác thu c, cách dùng và li u l ng c a :

1/ Thu c gi m đau không morphine hay gi m đau ngo i biên g m có nhóm
Salicylés, Anilinine, Pyrazolés.
2/ Thu c gi m đau thu n túy : d n xu t c a Aminoquinoléines, Chlorméthacine,
Néfopam.
3/ Thu c gi m đau morphine hay gi m đau trung ng :
- Morphine và các d n xu t gây nghi n
- Các thu c gi m đau không gây nghi n
4/ Thu c gi mdùng đi u tr đau dây th n kinh , viêm dây thàn kinh do Herpes
zoster, đau đ u
N I DUNG :
1. CÁC THU C GI M AU KHÔNG MORPHINE HAY NGO I BIÊN :
( Antalgiques non - Morphiniques ou Périphériques)
G m nh ng thu c gi m đau không cho nh ng hi u ng trung ng , không
gây s l thu c thu c. Ngoài tác đ ng gi m đau chúng th ng kèm theo tác d ng
h s t và ch ng viêm . Các thu c này còn g i là thu c t ng t Aspirin và tác
d ng ch ng viêm t i ch b ng cách c ch các hóa ch t trung gian c a hi n t ng
viêm, đ c bi t các hoá ch t có liên quan đ n đau. a s các thu c này c ch s

t ng h p Prostaglandins b ng cách ng n ch n h th ng di u t cyclo-oxygenase.
Prostaglandins khi n cho các t n cùng t do c a các dây th n kinh nh y c m v i
tác d ng gây đau c a Histamin và Bradykinin, do đó t t các ch t c ch s t ng
h p Prostaglandins s làm gi m đau v trí viêm.
1.1. NHÓM SALICYLÉS :
i di n cho nhóm là acide acétylsalicylique (Aspirine ) m t ch t c đi n
và thông d ng nh t , đ c s d ng r ng rãi t n m 1899.


D

CL CH C

Aspirin có tác d ng c ch s t ng h p c a nhóm hóa ch t trung gian r t
quan tr ng là nhóm các Eicosanoids g m có Prostaglandins, Prostacyclins,
Thromboxane, và Leucotrienes. Aspirin có tác d ng c ch không hoàn nguyên h
th ng cyclo-oxygenase b ng cách acetyl-hoá v trí ho t đ ng và làm gi m tác d ng
c a di u t này
D

C

NG H C

Aspirin đ c h p thu nhanh chóng qua h tiêu hoá m t ph n d dày
nh ng ph n l n ru t non sau đó đ c th y phân nhanh chóng thành Salicylate
do di u t Esterase thành ru t, máu và gan. Bán th i gian phân gi i c a Aspirin
là 20 đ n 30 phút, trong khi c a Salicylate là 2 đ n 3 gi . Salicylate bài ti t qua
n c ti u
Tác d ng:

Salicylés có 4 tác d ng chinh :
- Ch ng đau
{
- Ch ng s t
{v i li u 0,5 - 2 g/24 gi
- Ch ng viêm (3 - 6g/24 gi sau nhi u ngày)
- Ch ng k t t ti u c u (1300 mg/24 gi )
Tác d ng ch ng đau :
Aspirin th ng đ c xem là m t thu c gi m đau nh , có hi u qu ch ng
đau do viêm, ch ng h n nh đau r ng và đau do viêm kh p. Ngoài ra Aspirin còn
đ c dùng đ ch ng nh c đ u, đau đ u và đau do hành kinh. Tác d ng gi m đau
c a Aspirin chính y u do s c ch t ng h p Prostaglandins PGE và PGE2a.
Tác d ng ch ng viêm :
Aspirin có tác d ng kép, qua đó Acid acetylsalicylic c ch s t ng h p c a
s n ph m cyclo-oxygenase và salicylat c ch s t ng h p c a lipoxygenase, là
nh ng di u t c n thi t cho s hình thanh các hoá ch t trung gian c a hi n t ng
viêm
Tác d ng gi i nhi t
Các n i d c t c a vi khu n phóng thích các ch t sinh nhi t t các BC đa
nhân trung tính. Nh ng ch t sinh nhi t s kích thích s s n xu t Prostaglandins t
não và gây s t. Aspirin c ch prostaglandins nên có tác d ng h s t.
Tác d ng ch ng k t t ti u c u


Aspirin kéo dài th i gian ch y máu dù v i m t li u nh duy nh t ( 300mg ).
Aspirin c ch s t ng h p c a Thromboxane c a ti u c u . S kéo dài th i gian
ch y máu s ti p t c cho đ n khi các ti u c u đ c thay th sau 7-10 ngày, vì t
ti u c u không th tái t o h th ng di u t cyclo-oxygenase.
Dùng Aspirin li u cao ( 4-6g/ngày ) , trong th i gian lâu s làm gi m m c
prothrombin huy t t ng và làm t ng th i gian đông máu. Tác d ng này có th

hoàn ngh ch do Vit k. Aspirin làm t ng hi u qu c a các ch t ch ng đông.
. Ch đ nh :
- B nh th p kh p mãn và c p
- au có nguyên nhân khác nhau : nh ng đau ít tr m tr ng . Aspirin không
d p n i ki u đau do n i t ng , sâu nh migraines, nh c đ u, đau dây th n kinh
vùng m t , đau dây th n kinh t a, đau l ng , đau r ng .
- au mình do s t , cúm, nhi m khu n lành tính (h tr cho đi u tr chuyên
bi t).
Ch ng ch đ nh :
- Các b nh loét tá tràng
- ã có ti n s d ng v i các Salicylés
- M i b nh xu t huy t do th tr ng hay th đ c
- Nguy c xu t huy t
Th n tr ng khi s d ng :
- Có th che ch niêm m c tiêu hoá , nh ng v n không tránh đ c hi u ng
gây xu t huy t c a Aspirine
- Dùng c n th n b nh nhân suy th n và suy n
- Không nên dùng cho b nh nhân b goutte vì Salicylés li u th p c ch
th n ti t acid urique.
- Không nên dùng cho b nh nhân rong kinh vì Salicylés càng làm xu t
huy t nhi u và kéo dài
- thai ph : m c dù Salicylés không có hi u ng sinh quái thai nh ng
không nên dùng Salicylés lâu dài su t thai k
. Dùng trong 3 tháng đ u : đ phòng nguy c quái thai
. Dùng lâu trong thai k : kéo dài thai k , và kéo dài th i gian
chuy n d
. Các hi u ng không mu n :
- Nh ng d u hi u quá li u : ù tai , c m giác gi m thính l c, nh c đ u.
- au b ng , xu t huy t tiêu hóa rõ ràng hay kín đáo gây thi u máu, thi u
s t

- Các h i ch ng xu t huy t (ch y máu cam, ch y máu, n u r ng cho đ n
tiêu ra máu , ói máu) v i s kéo dài th i gian ch y máu . Tác d ng này, kéo dài 4 -


8 ngày sau khi ng ng thu c Salicylés và t o nên m t nguy c xu t huy t trong
tr ng h p ph i can thi p ph u thu t.
- Tai bi n d ng (phù, m đai , suy n, tai bi n ph n v )
- Kéo dài thai k và th i gian chuy n d
* Reye syndrome : là m t h i ch ng hi m, có th x y ra tr con, bao
g m b nh não c p tính và s thoái hoá m c a các ph t ng nh t là gan. Nguyên
nhân là b nh nhi m virus nh th y đ u hay cúm, x y ra trong khi b nh nhân đang
dùng Aspirin. Vì lý do đó mà TCSKTG đã khuy n cáo không dùng Aspirin cho tr
con.
Cách dùng - d c l ng :
Nu t viên thu c , không nên nhai , hay ng m - vào gi a các b a n.
Ng i l n :
̶ Gi m đau thông th ng : 1 - 6 viên 500mg/ngày, chia 3l n/ngày
̶ B nh đau do th p kh p : 2 viên 500mg x 4 l n /ngày
̶ B nh th p kh p mãn : 2 viên 500mg/ngày, chia 2 - 4 l n
S t ng tác thu c
̶ Salicylés có làm t ng t l t do c a Methotrexate , Diphénylhydantoine,
thu c u ng ch ng đông máu , Sulfamides h đ ng huy t => làm t ng tác d ng
c a nh ng thu c này.
̶ Salicylés làm gi m tác đ ng c a các thu c ch ng viêm không Steroides
khác.
1.2 DIFLUNISAL (Dolobis)
Các đ c tính :
Là m t thu c gi m đau do c ch t ng h p Prostaglandine có tác d ng r t
h u hi u , dài > 12 gi v i 1 li u duy nh t . Tuy nhiên đã xu t hi n s l n thu c

và Diflunisal c ng có hi u ng ch ng k t t ti u c u nh Salicylés (tác d ng
li u cao 2000mg ; li u đi u tr = 500mg - 1000mg/ngày) . D. c ng t ng bài ti t
A.urique qua th n .
T 1/2 : 8 - 12 gi , > 99% g n k t v i proteine ,cho u ng thu c 250 mg x 2
l n m i ngày , s h p th thu c không gi m do s hi n di n c a th c n . Thu c
đu c th n bài ti t ( 90% ) và không đu c bi n d ng thành acide Salicylique trong
c th .
Ch đ nh :
- au sau ch n th
- Tr th p kh p

ng , sau m , sau can thi p Nha khoa


Ch ng ch đ nh
- Có b nh s suy n, m đai, viêm m i b i Salicylés hay các thu c ch ng
viêm không Steroides khác .
- Quá nh y c m v i b t c thành ph n nào trong bi t d c Dolobis.
- Có xu t huy t d d y , ru t
- Suy th n n ng
- Có thai
- Cho con bú
Hi u ng không mu n
- 3 - 9 % : b tiêu hóa : bu n nôn , khó tiêu, tiêu ch y , đau d d y.
- H th n kinh trung ng : nh c đ u, chóng m t, tr m c m, d giác, o
giác, lú l n, c m giác đ u r ng , r i lo n th giác t m th i .
- Da : ng a , ban - ngo i l c ng có th th y khô niêm m c , viêm mi ng ,
ban đ đa d ng , h i ch ng Stevens - Johnson -Lyell, viêm da tróc v y.
- Hi m có nh ng hi u ng thi u ti u câu, suy th n ti u máu, viêm th n k ,
ph n ng ph n v c p, co ph qu n.

Cách dùng - li u l

ng :

- Li u đ u : 2 viên 500mg x 2 l n trong 1 ngày tr c đi ng
- i u tr lâu : 1 - 2 viên x 2 l n / ngày tùy theo đ c tính và c
- Li u t ng c ng : < 1500mg/24 gi .

ng đ đau.

1.3. NH NG D N XU T C A ANILINE :
1.3.1. ACÉTAMINOPHENE (PARACETAMOL)
(Doliprane, Efferalgan, Andol)
D
CL CH C
Tác d ng ch ng đau + ch ng s t t ng đ ng v i Salicylés , nh ng không
ch ng viêm. Tác d ng c ch cyclo-oxygenase ngo i biên kém Aspirin, và c ch
prostaglandin synthetase ngang Aspirin. Có tác d ng h s t theo c ch t ng t
Aspirin
D
C
NG HOC
H p thu nhanh b ng đ ng mi ng , không kích ng d dày, nên u ng lúc
b ng đói đ c.
t n ng đ t i đa trong huy t thanh sau 30-60 phút , bán th i
gian phân gi i kho ng 2 gi . u c bi n d ng gan và th i qua th n.


Ch đ nh :
i u tr tri u ch ng nh ng b nh đau và/ hay s t .

Trong Nha khoa , Paracetamol là m t thu c gi m đau th ng dùng vì ít tác
d ng ph và đ c bi t không kéo dài th i gian đông máu nh Aspirin. Tuy nhiên
hi u qu gi m đau c a P. không m nh và không t ng khi t ng li u .
i v i đau c ng đ nh : 325 mg x 4 l n /ngày
i v i đau c ng đ v a : 500 mg x 3 / 4 l n / ngày
Ch ng ch đ nh :
- Suy t bào gan
- D ng v i Paracetamol
Th n tr ng s d ng :
• Tri u ch ng sau đây có th xu t hi n trong 24 gi đ u : Bu n nôn , ói ,
chán n, xanh xao , đau b ng.
- Quá li u n ng (8g/ng i l n và 100 - 150mg/kg tr con) : tiêu tan t bào
gan do ho i t hoàn toàn và không thu n ngh ch do nh ng b t th ng v bi n
d ng glucide , acidose do bi n d ng : hôn mê và ch t , đ ng th i th y t ng
Transaminase, Lacto-deshydrogenase,bilirubine và gi m Prothrombine xu t hi n
12 - 48 gi sau khi u ng Paracétamol.
• C p c u khi quá li u
- Nh p vi n
-R ad d y
- i u tr quá li u tùy BS : ph ng pháp c đi n : cho càng s m càng t t
thu c gi i đ c là N-Acetylcystéine tiêm t nh m ch.
T ng tác thu c :
V i li u cao Paracetamol c ch tác d ng c a các thu c ch ng đông lo i
Antivitamin K

1.3.2. PHENACETINE
Ít đ c dùng vì có đ c tính v i th n (gây viêm th n k + ho i t nhu mô
th n n u dùng lâu). Phénacétine đ c bi n d ng gan thành Paracetamol .Nó
đu c ph i h p trong nhi u bi t d c gi m đau h s t nh Asphocan, Compralgyl,
Céquinyl.

1.4. NHÓM PYRAZOLÉS
G m nh ng d n xu t c a :
• Antipyrine
• Phénylbutazone: hi n nay r t ít s d ng (Butazolidine)


• Noramidopyrine : Còn đ c s d ng trong vài ki u đau m ch máu ,
nh ng không thông d ng trong Nha khoa . Nguy c chinh c a nhóm là gây b nh
m t b ch c u h t trí m ng nh t là khi dùng li u l n và lâu ngày.
Các bi t d c có Noramidopyrine :
Avafortan, có 0,21 g
⏐ Tr Migraines , nh c đ u, đau hành
Novalgine, Baralgine có 0,5g
⏐kinh , đau do th p kh p, đau th n kinh
t a...
Visceralgine Fort có 0,25g ⏐1 - 6 viên 0,5 g/24 gi
• Ch ng ch đ nh ;
- D ng hay không dung nh n pyrazolés và Aspirine
- ã b m t b ch c u h t t tr c do hay không do pyrazolés.
• Hi u ng không mong mu n :
- Tai bi n v máu : thi u b ch c u h t, thi u máu , thi u ti u c u
- Ph n ng d ng ch y u da, ho c c n suy n đ t ng t đ c bi t
không dung nh n Aspirine.

ng

i

Ngoài ra còn có nh ng thu c ch ng viêm thu c h Propioniques ,
Indoliques c ng có tác d ng gi m đau t t h n h Salicylés g p 3 - 5 l n , mà

chúng ta s đ c p ch ng các thu c ch ng viêm.
B NG TÓM T T
CÁCH DÙNG, D C L NG C A CÁC THU C
“DÙNG
GI M AU “ THÔNG D NG
THU C
Aspirine
Acetaminophene
Phenylbutazone
Indométacine
Ibuprofen
Naproxen
Nefopam
Glifanan
Diflunisal
Clométacine

LI U U NG: mg/ L n
500
325 - 500
200 - 400
50 - 75
200 - 400
250 - 500
60 - 120 (IM,IV)
200
250
150 - 300

2. CÁC THU C GI M AU THU N TÚY

M
M
M
M
M
M
M
M
M
M

KHO NG CÁCH
i 3 gi - 4 gi
i 3 gi
i 4 gi
i 4 gi
i 4 gi
i 4 gi
i 4 gi
i 4 gi
i 12 gi
i 6 gi - 8 gi


2.1. CÁC D N XU T C A AMINOQUINOLÉINES :
2.1.1. Glafénine (Glifanan , Privadol, Adalgur)
- Là thu c gi m đau thu n túy , không h s t, không ch ng viêm
- Không kích ng niêm m c d dày
- Không bi n đ i thê ch t máu

- Không gây quen thu c , nghi n thu c.
T 1/2 = 3 gi , bi n d ng gan, th i tr b i th n 70% và gan 30%
Ch đ nh
- Tr tri u ch ng đau

m i b nh gây đau

Ch ng ch đ nh
- D ng v i Glafénine , Floctafénine, Antrafénine
L u ý v i Glafénine :
- Các ph n ng d ng t nh nh đ , ng a da đ n m t m i và s c
- B nh gan : Glafénine có th làm t ng Transaminases hay vàng da.
N u có nh ng d u hi u trên ph i ng ng dùng Glafénine ngay.
Th n tr ng s d ng :
- Không bao gi dùng quá 400mg Glafénine m i l n u ng (2 viên/l n ) vì
nh ng hi u ng không mong mu n.
- Không dùng thu c chung v i r u
- N u b suy th n mãn thì T 1/2 4 gi => c n đi u ch nh d c l ng
- Ngo i l có th b viêm gan => n u th y đau b ng, s t không gi i thích
đ c , suy nh c trong khi dùng Glafénine thí nên xét nghi m Transaminases và
n u th y vàng da thì ph i ng ng thu c ngay.
Hi u ng ph :
- Tai bi n d ng c p ki u ph n v có th x y ra sau 30 phút ( dù v i 1 li u
duy nh t ) c m giác ki n bò và nóng rát các đ u chi và m t , ban đ , ng a , m
đai, phù Quincke , c m giác m t l th m chí x u h huy t áp có th đi đ n tr y tim
m ch th t s .
- Nh ng tai bi n này có th x y ra mà không t ng b d ng thu c , v i 1
li u Glafénine duy nh t.
- Khó th d ng suy n
- Suy th n v i s

n c ti u , ti u ít ch y u khi dùng > 400mg m i l n.
- S i th n ch a ch t bi n d ng c a Glafénine sau khi dùng lâu ngày
Glafénine b nh nhân có s n s i th n.
- Ngo i l : viêm gan, thi u máu huy t gi i, s t , đau th ng v , đau b ng .


Cách dùng - D c l ng:
• Glafénine viên u ng 200mg
Cho u ng tr c b a n 30 phút.
- Ng i l n :
. i u tr t n công hay c n đau c p , b t đ u b ng 2 viên sau đó ,
m i l n 1 viên , t i đa 5 - 6 viên / ngày.
. i u tr duy trì hay đau mãn tính : 3 - 4 viên / ngày
. i u tr lâu dài : 4 viên / ngày
- Tr em :
T 5 tu i - 9 tu i : 1/2 viên u ng 3 l n / ngày
T 10 - 15 tu i : 1 viên u ng 3 l n / ngày
• Glafénine t a d c :
Ng i l n : đ t 2 viên / ngày
Tr em 3 tu i tr lên : 1 viên / ngày
2.1.2. FLOCTAFENINE (Idarac)
• Gi m đau cho các tr ng h p đau c p và mãn , t ng t nh Glafénine
• C n th n v i nh ng hi u ng không mong mu n t ng t Glafénine, có
th gây bu n ng , ng gà .
• Ch ng ch đ nh trong tru ng h p d ng v i Glafénine, Antrafénine.
• Li u trung bình : 2 viên b t đ u sau đó m i l n 1 viên - 4 viên / ngày đ i
v i đau c p
i v i đau mãn : 2 - 3viên / ngày
2.1.3. ANTRAFÉNINE (Stakane)
• Nh Glafénine, gi m đau thu n túy nh ng tác d ng kéo dài , có tác d ng

gây ng gà.
• Li u trung bình 2 - 4 viên / ngày, cho u ng tr c b a n (30 phút)
• Có ph n ng d ng chéo gi a Glafénine, Floctafenine, Antrafénine.
• i u ch nh d c l ng b nh nhân suy th n
2.2. CLOMETACINE ( Dupéran 150mg/ viên)
• Là m t thu c gi m đau thu n túy , đ ng phân c a Indomethacine nh ng
không ch ng viêm
• Có đ c tính v i gan - c n theo dõi b nh nhân đ gi i h n d c l ng
• Có th có d ng chéo v i Indometacine
• C n th n b nh nhân suy th n , ph n trên 65 tu i
• Ch đ nh : Ch dành đi u tr đau c p tính
• Cách dùng - Li u l ng
- Nu t viên thu c trong b a n . U ng n c 1,5 L / ngày, ch đ
mu i n bình th ng .


- Ng i l n : 2 - 6 viên / ngày . Trung bình 4 viên / ngày. Li u đâu :
2 viên , các l n sau 1 viên .
2.3. NEFOPAM (Acupan)
• C ng là m t thu c gi m đau thu n túy, không gây quen thu c, nghi n
thu c.
• Có d

i d ng thu c tiêm , đ c dùng trong b nh vi n
Tiêm b p hay truy n d ch , l 20mg. Li u t i đa : 120mg/ngày

3. CÁC THU C GI M AU TRUNG

NG.

3.1. Các thu c gi m đau gây nghi n, thu c d ng thu c phi n (
opioid ) hay gi m đau d ng morphin ( morphinic )
T opioid dùng đ ch các thu c trích t thu c phi n ( papaver somniferum
) , bao g m ch y u Morphin và codein cùng v i các d n su t c a hai ch t này.
Opioids có tac d ng gi m đau b ng cách tác đ ng trên các th th opioid chuyên
bi t h th n kinh trung ng . Opioids giành ch y u đ đi u tr đau tr m tr ng
các n i t ng , s d ng trong b nh vi n, đi u tr đau do ung th .
D

CL CH C

Morphine có hi u qu gi m đau t t đói v i các lo i đau làm cho b nh nhân
c m th y kh s . Ngoài tác d ng gi m đau, M. gây nh h ng trên h th n kinh
trung ng nh làm chóng m t, êm d u, và h ng ph n, khi n cho b nh nhân có
c m giác d ch u. M. có tác d ng đ i v i lo i đau liên t c âm h n là đ i v i lo i
đau c p tính , có c n ng n. C ch gi m đau do M. k t h p v i các th th opioid,
ho t hoá các th th này và làm gi m s ti t các hóa ch t d n truy n c m giác đau
nh Ch t P. M t li u 10 mg M. tiêm b p s có tác d ng gi m đau trong vòng 30
phút và kéo dài 4 đ n 5 gi .
M. còn đ c dùng đ đi u tr tiêu ch y, vì tác d ng trên các c tr n c a h
tiêu hoá làm t ng tính c ng c và s c co c vòng làm ch m nhu đ ng ru t và d
gây táo bón.
M. và Codein còn là nh ng thu c ch ng ho , dù v i li u nh .
M. phóng thích histamin làm gi n m ch ngo i biên gây c m giác m áp .
D

C

NG H C

Morphin và đa s Opioids bi n d ng qua gan khi đ c dùng b ng đ ng
mi ng. Do đó mu n có tác d ng t i u nên dùng b ng đ ng tiêm chích. Morphin
k t h p v i acid glucuronic gan và bài ti t qua th n. Bán th i gian phân gi i vào
kho ng 3 gi .


Hi u ng không mu n , Ch ng ch đ nh :
Có hi n t ng dung n p , l thu c thu c, suy hô h p, táo bón, c ch th n
kinh trung ng .
B nh nhân hen, tr con , nh ng h i ch ng v b ng , nh ng ng i s d ng
IMAO ( vì ↑ hi u ng c ch trung ng ).
Codeine
Codeine hay Methyl morphine là m t alkaloid hi n di n t nhiên trong
thu c phi n. Codeine g n trên các th th opiod c a h th n kinh trung ng.
gan , thu c đ c bi n d ng thành nor- codeine và Morphine, cho nên tác d ng
gi m đau c a codeine gi ng nh morphine.
Codeine là m t trong các opiods có tác d ng b ng đ ng mi ng, nh ng ch
đi u tr đ c đau c ng đ nh và v a Thu c đ t đ nh cao trong huy t t ng sau 1
gi và tác d ng gi m đau kéo dài 2 đ n 4 gi . Codeine có tác d ng nh h n
morphine g p 12 l n , nh ng khi cho b ng đ ng mi ng thì t t h n morphine .
Nhi u thu c gi m đau dùng codeine k t h p v i m t thu c gi m đau ngo i
biên nh Aspirin hay Paracetamol . Codein còn th ng dùng nh m t thu c ch ng
ho.
Li u th ng dùng là 30 - 60 mg / ngày . V i li u nh v y, ít khi th y x y ra
các tác d ng không mong mu n ( bu n nôn, nôn, chóng m t, ng y ng t ..) và c ng
ít có kh n ng gây nghi n.
Dihydrocodeine
V c u trúc, DHC v a là codeine v a là morphine nên có đ c tính c a c
hai. Nó có th tác d ng b ng đ ng mi ng và đ ng tiêm chích. Li u trung bình là
30 mg cho m i 4 đ n 6 gi .

Dextropropoxyphene
D. là là m t ester c a amin h ng ba,có đ c tính hoá h c và d c h c gi ng
nh các opioid khác. Có th dùng riêng l nh ng th ng h n dùng k t h p vói
Paracetamol Antalvic (Dextropropoxyphène 65 mg),Di-antalvic ( Paracetamol 400
mg + Dextropropoxyphène 30 mg ). có ho t tính t t và ít gây nghi n . D c l ng
th ng dùng cho ng i l n : 3 viên Diantalvic / ngày chia 3 l n , u ng gi a b a
n.T i đa 5 viên / ngày trong các ki u đau b t tr . Th i gian dùng t i đa trong 10
ngày . (Ho c t a d c : 2 viên/ ngày) ch ng ch đ nh cho tr < 15 tu i và thai ph .
Chú ý nh ng hi u ng ph :
- D. có th gây th ng nh t : bu n nôn , ói . D ng t a d c gây viêm h u
môn
- Hi m h n : táo bón , đau b ng , ban , nh c đ u , suy nh c bu n ng
ng y ng t, m t đ nh h ng , chóng m t .
- H đ ng huy t n ng


- Viêm gan t c m t.
Các opioids có r t ít ch đ nh s d ng trong đi u tr Nha khoa vì đa s
tr ng h p đau vùng r ng mi ng đ u do hi n t ng viêm, cho nên có ch đ nh
đi u tr b ng các thu c gi m đau kháng viêm. Tuy nhiên vi c k t h p m t thu c
gi m đau ngo i biên nh t là Aspirin và paracetamol v i m t gi m đau trung ng
nh Codeine hay Dextropropoxyphen đã t ra r t công hi u so v i tác d ng c a
m i thành ph n riêng l Lý lu n c a vi c k t h p thu c nh v y là nh m c ch
đau t i n i t n th ng đ ng th i làm thay đ i s d n truy n đau t i h th n kinh
trung ng. Li u codéine đ gi m đau : 30 mg m i 40 - 60 gi cho b ng đ ng
mi ng . Không dùng li u 60 mg vì không t ng tác d ng gi m đau mà t ng hi u
ng ph và d ghi n thu c.

D

CL

Tên thu c
Oxymorphine
Hydromorphine
Levorphanol
Héroine
Methadone
Morphine
Oxycodone
Mépéridine
Pentazocine
Codéine

NG C A CÁC THU C GI M AU GÂY GHI N SO V I
10 mg MORPHINE SUFATE (M.S)
Li u tiêmb p (mg)
Li u u ng
So sánh v i Morphine
(mg)
sulfate
Không khác
6
1
Tác đ ng ng n h n
7,5
1,5
R t công hi u(PO,IM)
4
2

Tác đ ng ng n
4
4
R t công hi u (PO,IM)
20
10
R t công hi u (PO,IM)
60
10
Tác đ ng r t ng n
30
15
Không khác
300
75
T ng huy t áp
180
60
ch n
200
130

4. THU C GI M AU DÂY TH N KINH VÙNG M T
Các thu c ch ng co gi t (Anticonvulsants) đ c bi t đi u tr h u hi u đau
nh c bu t do đau dây th n kinh m t đ c bi t là dây th n kinh sinh ba (trijumeanx)
nh ng không tr đ c ki u đau ng m ng m liên t c hay c m giác nóng r c nh
đau th n kinh m t sau herpes hay đau dây th n kinh do ti u đ ng .
Carbamazépine (Tégretol)
C. có công th c hoá h c r t gi ng nh nhóm thu c ch ng tr m c m tam
vòng, và có kh n ng c ch đau trong 70% tr ng h p.

Cách th c đi u tr : li u kh i đ u là 100 mg x 2 l n m i ngày, n u ch a h t
đau có th t ng li u nh ng không quá 1.200 mg trong m t ngày. Trung bình có th


cho u ng 200mg m i 6 gi trong gi a b a n hay sau b a n.
suy t y x ng có th x y ra trong vòng 3 tháng đ u đi u tr .

phòng theo dõi

Hi u ng không mong mu n
Hi u ng th ng x y ra g m có : chóng m t, hoa m y , bu n nôn, nôn m a,
xáo tr n công th c máu do suy t y x ng ( thi u máu , gi m b ch c u h t . U ng
th i gian lâu có th gây gi n c và nh h ng trên huy t áp ng i cao tu i có
v n đ tim m ch.
Ch ng ch đ nh :
- Nh ng b nh nhân đang dùng IMAO ( ph i ch m t kho ng cách 2 tu n
gi a lúc ng ng m t thu c này và b t đ u thu c kia )
- b nh nhân b t c ngh n nh th t (A-U)
- D ng v i Carbamazépine
- - Suy t y x ng

đông

S t ng tác thu c:
- V i các thu c u ng ch ng đông máu : th

ng làm ó hi u ng ch ng

- V i thu c ch ng tr m c m Imipraminique : gây ra nh ng c n co gi t
- V i Dextropropoxyphene : [Carbamazépine] huy t t ng t ng doó

chuy n hóa Carbamazépine gan .

Phenytoine
Là thu c ch ng đ ng kinh ph bi n nh t và ch đ c ch đ nh đi u tr đau
dây th n kinh m t n u carbamazepine không công hi u hay đ b sung thêm cho
thu c này. Li u kh i đ u đ đi u tr đau dây th n kinh là 100 mg m i ngày có th
k t h p v i 100 mg Carbamazepine, trong khi li u đi u tr ch ng đ ng kinh là 300
mg.
Hi u ng không mong mu n
Hi u ng này x y ra trên kho ng 10% b nh nhân và g m có : bu n ng ,
chóng m t, khó phói h p đ ng tác ,nói ng ng, viêm da .
c bi t 50 % các b nh nhân dùng phenytoin b n u tri n d ng.

5. THU C I U TR

AU DÂY TH N KINH SAU HERPES

B t đ u v i Carbamazepine 100 mg m i 12 gi
t ng d n đ n m t li u t i đa 1.600 mg m i ngày.

( 8 gi và 20 gi ) có th


N u C. không tác d ng , có th thay th b ng Amitriptyline ( 25 đ n 75 mg
u ng vào bu i t i ) u ng riêng l ho c chung v i Sodium Valproate , 200 mg x 2
l n m i ngày. Hi u ng không mong mu n c a Amitriptyline g m có bu n ng ,
d c m, lo n nh p tim, d ng. Hi u ng không mong mu n c a Sodium valproate
g m có bu n nôn, bu n ng , tiêu ch y , thi u ti u c u, đi c , nhi m đ c gan,..
N u v n không tác d ng thì thay th Sodium valproate b ng m t thu c
h ng ph n th n kinh Perphenazine , 4 mg x 3 l n m i ngày . Hi u ng không

mong mu n c a thu c g m có : bu n ng ,. ph n ng quá m n, vàng da do t c m t,
r i lo n n i ti t và xáo tr n công th c máu.
6. THU C I U TR

AU

U ( MIGRAINE )

i u tr đau đ u g m có :
Thu c gi m đau : Aspirin là thu c th ng dùng nh t
Thu c ch ng ói nh Metoclopramide
Thu c d n su t c a Ergotamine. E. c ch th th a-adrenergic và th th 5HT ,v i li u thông th ng là 2 mg khi c n b t đ u , n a gi sau có th u ng thêm
2 mg . Li u t ng c ng không quá 10 mg cho m t c n.
Cyproheptadine có tác d ng an th n . Li u trung bình là 4 mg , sau 1/2 gi
có th u ng 4 mg n a. Thu c có tính ch t kháng acetyl choline làm khô mi ng và
m m t.
đi u tr phòng ng a migraine có th dùng Methysergide , m t thu c đ i
kháng 5-HT m nh l i có tính ch t kháng viêm và co m ch. Li u d phòng t 1 đ n
2 mg , 3 l n m i ngày , u ng trong b a n.