Giảng văn tích hợp với phòng chống ma túy

ns: văn học
ng:
Tiết: 73 + 74 văn bản
bài học đờng đời đầu tiên
( Tô Hoài)
A/ mục tiêu bài học:
1. kiến thức:
- Cho HS hiểu đợc sơ lợc: DMPLK là TP nổi tiếng của nhà văn TH, đợc tái bản nhiều lần ở
VN và dịch ra nhiều thứ tiếng nớc ngoài.
- BHĐĐĐT trích từ chơng I, nói về 1 chú DM cờng tráng, khoẻ mạnh, kiêu ngạo, hống hách.
Chú đã gây ra cái chết thảm thơng của DC và nhận bài học đờng đời đầu tiên ân hận suốt đời.
2. kĩ năng:
Rèn kĩ năng tìm chi tiết trong TP văn xuôi, phân loại theo ND chính của VB, kể chuyện đồng
thoại.
3. thái độ:
- GD tinh thần khiêm tốn, biết học hỏi những ngời XQ; biết hối hận vì những việc làm sai trái.
- ý thức giữ gìn phát triển cơ thể khoẻ mạnh, cờng tráng, tránh xa ma tuý, các chất gây nghiện
và hoàn thành nhân cách.
B/ chuẩn bị:
- GV: GA, tranh ảnh có liên quan đến bài học.
- HS: Soạn bài, SGK, SBT
C/ phơng pháp:
- HĐ cá nhân và cả lớp.
- PP: Đọc sáng tạo, gợi tìm, nghiên cứu, tái tạo ...
D/ tiến trình bài dạy:
1. ổn định:
2. KTBC: KT vở soạn của HS
3. bài mới:
a) Giới thiệu bài:
DMPLK là TP nổi tiếng và đặc sắc nhất của TH viết về loài vật. NV chính là chàng
DM khoẻ mạnh, có cá tính mạnh mẽ và có chí khí, ham hiểu biết, khao khát hiểu biết và

quyết tâm phấn đấu cho mục đích cao đẹp muôn loài cùng nhau kết anh em.
Đoạn trích BHĐĐĐT trích trong chơng I sẽ cho chúng ta biết 1 phần cuộc đời của DM.
b) Các hđ dạy học:
HĐ của thầy HĐ của trò ND cần đạt
(?) Giới thiệu 1 vài nét về TG, TP.
I/ Tìm hiểu tác giả, tác phẩm:
1. Tác giả (1920)
- Từng tham gia PT VH cứu
quốc.
- Giữ nhiều chức vụ trong PT
văn nghệ.
GV: Bổ sung
GV: HD cách đọc: Phân vai cho 2
HS và GV cùng đọc
(?) XĐ thể loại của VB?
(?) VB đợc viết theo PTBĐ nào?
(?) VB đợc chia làm mấy phần?
ND và ranh giới của tng phần là
gì?
(?) Phần ND kể về BHĐĐĐT của
DM có những SV chính nào?
(?) Sự việc nào là nghiêm trọng
nhất dẫn đến BHĐ Đ ĐT của DM
(?) Truyện đợc kể = lời của NV
nào? Thuộc ngôi kể nào?
(Hết tiết 73 chuyển sang
tiết 74)
(?) DM đợc GT và MT ntn về hình
dáng?
(?) DM có những HĐ gì?

(?) Để MT về hình dáng và HĐ
của DM TG đã dùng những từ loại
gì? E có NX gì về những từ loại
này?
(?) NX về trình tự MT?
(?) E hình dung ntn về chàng DM
- Đọc NX
(1) Từ đầu -> thiên hạ rồi
(hình dáng, tính cách của
DM)
(2) Còn lại (BHĐĐĐT của
DM)
- 3 SV:
+ DM coi thờng DC
+ DM trêu Cốc dẫn đến cái
chết của DC
+ Sự ân hận của DM
- DM gây sự với Cốc dẫn
đến cái chết thảm thơng
của DC
- DM tự kể
- Ngôi thứ nhất
- MT từng bộ phận cơ thể;
gắn liền MT hình dáng với
HĐ
2. Tác phẩm:
- DMPLK viết năm 1941.
- TP gồm 10 chơng.
- Đoạn trích thuộc chơng I.
3. Đọc chú thích tóm

tắt:
II/ Phân tích VB:
1. Thể loại - PTBĐ - bố cục:
a) Thể loại: Truyện
b) PTBĐ: Tự sự + mtả
c) Bố cục: 2 phần
2. Phân tích:
a) Hình dáng, tính cách DM
* Hình dáng:
- Càng: mẫm bóng, nhọn hoắt,
vuốt cứng
- Cánh: dài
- Đầu: to, nổi từng mảng
- Răng: đen
- Râu: dài, cong
* Hành động: đạp, nhai, vũ
-> Từ loại: ĐT, TT -> dùng từ
chính xác
-> Cờng tráng, hấp dẫn, đẹp đẽ
qua những chi tiết này?
(?) Dế Mèn đã làm nh thế nào để
có vẻ đẹp cờng tráng ?
(?) Dùng ma tuý và chất gây
nghiện có cho chúng ta một cơ thể
khoẻ mạnh, cờng tráng không ? Vì
sao ?
G: Đối lập với 1 ngoại hình đẹp đẽ
là 1 tính cách cha đẹp của DM.
(?) Tìm những chi tiết chứng tỏ
điều đó?

(?) Qua đây em có nhận xét gì về
tính cách của DM?
G: Bớc vào đời với tính cách đó
DM đã phải chịu hậu quả gì? -> ...
(?) Mang tính kiêu căng vào đời,
DM đã gây ra những chuyện gì để
phải ân hận suốt đời?
(?) Tìm những chi tiết tả hình ảnh
và tính nết của DC?
(?) Thái độ của M đối với C ntn?
(?) Nh thế, dới mắt của DM, DC
hiện ra ntn?
(?) Ngợc lại DC có thái độ ntn đối
với DM?
(?) Hết coi thờng C, M lại gây sự
với chị C. Vì sao M dám gây sự
với C to lớn hơn mình?
(?) E có NX gì về cách DM gây sự
với Cốc = câu hát:
Vặt lông cái Cốc cho tao
Tao nấu tao nớng tao xào tao ăn.
(?) Kẻ phải chịu trực tiếp trò đùa
này là DC. Nhng DM có phải chịu
hậu quả nào không? Nếu có thì đó
là hậu quả gì?
(?) PT diễn biến tâm lí và thái độ
của DM khi trêu Cốc dẫn đến cái
chết của DC.
- ăn uống điều độ ...
- HS tự bộc lộ

- Khinh thờng DC, trêu chị
Cốc dẫn đến cái chết của
DC
- Yếu ớt, lời nhác, đáng
khinh
- Nhún nhờng, lễ phép, tha
gửi, trình bày nguyện vọng
- Muốn ra oai với DC,
chứng tỏ mình sắp đứng
đầu thiên hạ
- Mất bạn láng giềng, bị
DC dạy cho bài học nhớ
đời, phải ân hận vì lỗi lầm
của mình
- Không sợ -> chui tọt vào
hang nằm khểnh bắt chân
chữ ngũ -> nhìn mỏ C nh
cái dũi chọc xuyên cả đất
-> sợ nằm im thin thít->
* Tính cách
- Cà khịa với mọi ngời
- Quát mấy chị cào cào
- Đá mấy anh gọng vó
- Nghĩ mình sắp đứng đầu
thiên hạ
-> Xốc nổi, ngông cuồng,
thiếu chín chắn
b) Bài học đờng đời đầu tiên
* Dế Choắt
- Gầy gò, ốm yếu

* Thái độ của DM đối với DC
- Gọi: chú mày
- Không cho thông hang
- Mắng mỏ DC
* Với chị Cốc
- Xấc xợc, ác ý
-> DC chết
(?) Qua SV ấy, DM đã rút ra đợc
BHĐ Đ ĐT cho mình. Bài học ấy
là gì?
(?) Thái độ của DM đã thay đổi
ntn khi DC chết?
(?) Sự hối hận của DM có thể tha
thứ không?
(?) Cuối truyện là hình ảnh DM
đứng lặng hồi lâu trớc nấm mồ
bạn. e thử hình dung tâm trạng
DM lúc này.
(?) Theo em, có đặc điểm nào của
con ngời gán cho con vật ở truyện
này?


(?) Em có biết TP nào viết về loài
vật có cách viết tơng tự nh truyện
này?
(?) Sau tất cả các SV đã gây ra,
nhất là sau cái chết của DC, DM
đã rút ra BHĐĐĐT cho mình.
Theo em, bài học đó là gì?

GV: Giảng: - Kẻ kiêu căng có thể
làm hại ngời khác khiến phải ân
hận suốt đời, đó là bài học về thói
kiêu căng
- Nên biết sống đoàn kết với mọi
ngời, đó là bài học về tình thân ái.
Đây là 2 bài học về cách sống để
trở thành ngời tốt từ câu chuyện
cua DM.
GV: y/c HS khái quát ND của
truyện.
(?) E học tập đợc gì từ NT mtả và
kchuyện của TH trong VB này?
GV: VB là 1 mẫu mực của kiểu
văn mtả mà cta sẽ học ở các tiết
TLV sau này.
- Gọi HS đọc ghi nhớ
GV hớng dẫn HS làm BT phần LT
- GV cho HS làm thêm BT về nhà:
Dựa vào đoạn văn miêu tả chân
dung, hãy vẽ bức tranh Dế Mèn tự
đợi Cốc di hẳn mới mon
men bò lên
- Hối hận, xót thơng: quỳ
xuống, đắp mộ...
- Tự bộc lộ
- Cay đắng vì lỗi lầm, xót
thơng DC, mong DC sống
lại
- DM: kiêu căng, biết hối

lỗi
- DC: yếu đuối, biết tha
thứ
- Cốc: tự ái, nóng nảy
- Đeo nhạc cho mèo, Thỏ
và Rùa
- Bài học về thói kiêu căng
và tình thân ái
- Cách qsát, mtả loài vật
- Trí tởng tợng độc đáo
- Dùng ngôi thứ nhất để kể
- Đọc ghi nhớ
-> Nhận đợc bài học: hung
hăng bậy bạ gây vạ cho chính
mình
III Tổng kết
1. Nội dung
2. Nghệ thuật
< Ghi nhớ SGK.11>
hoạ, đặt cho nó một nhan đề phù
hợp.
IV Luyện tập
4. củng cố:
(?) Qua câu chuyện của DM, em tự rút ra bài học cho bản thân?
(?) Để có cơ thể khoẻ mạnh ta cần phải làm gì ?
GV: Liên hệ thêm với điều kiện nghiện ma tuý và chất gây nghiện đang tồn tại ở nhiều địa ph-
ơng: Tránh xa ma tuý, không lạm dụng chất gây nghiện, vì tác hại nhiều mặt ...
5. hớng dẫn HS học và chuẩn bị bài:
- Tóm tắt truyện, PT ND và NT của truyện, học ghi nhớ.
- Làm hết BT, đọc phần đọc thêm

- CBB: PHó Từ
E/rút kinh nghiệm:
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................