hình 9

Gi¸o ¸n H×nh häc 9
Ngy soản :
CHỈÅNG 3 : GỌC VÅÏI ÂỈÅÌNG TRN
Tiãút 37 GỌC ÅÍ CUNG - SÄÚ ÂO CUNG
A. MỦC TIÃU :
- HS nháûn biãút âỉåüc gọc åí tám, cọ thãø chè ra hai cung tỉång ỉïng,
trong âọ cọ mäüt cung bë chàõn.
- Thnh thảo cạch âo gọc åí tám bàòng thỉåïc âo gọc, tháúy r sỉû
tỉång ỉïng giỉỵa säú âo (âäü) ca cung v gọc åí tám chàõn cung âọ trong
trỉåìng håüp cung nh hồûc cung nỉỵa âỉåìng trn. HS biãút suy ra säú âo
(âäü) ca cung låïn (cọ säú âo låïn hån 180
0
v bẹ hån hồûc bàòng 360
0
.
- Biãút so sạnh hai cung trãn mäüt âỉåìng trn.
- Hiãøu âỉåüc âënh lê vãư "Cäüng hai cung".
- Biãút v, âo cáøn tháûn v suy lûn håüp lä gêc.
- Biãút bạc b mãûnh âãư bàòng mäüt phn vê dủ.
B. PHỈÅNG PHẠP : Nãu v gii quút váún âãư
C. CHØN BË CA GV V HS:
- GV : Thỉåïc thàóng, compa, thỉåïc âo gọc, âäưng häư.
Bng phủ hçnh 1, 3, 4 (tr 67, 68 SGK)
- HS : Thỉåïc thàóng, compa, thỉåïc âo gọc, bng nhọm.
D. CẠC BỈÅÏC LÃN LÅÏP :
I. ÄØn âënh täø chỉïc :
II. Bi c :
III. Bi måïi :
GV: ÅÍ chỉång II, chụng ta â âỉåüc hc vãư âỉåìng trn, sỉû xạc âënh
v tênh cháút âäúi xỉïng ca nọ, vë trê tỉång âäúi ca âỉåìng thàóng v
âỉåìng trn, vë trê tỉång âäúi ca hai âỉåìng trn.

Chỉång III chụng ta s hc vãư cạc loải gọc våïi âỉåìng trn, gọc åí tám,
gọc näüi tiãúp, gọc tảo båíi tia tiãúp tuún v dáy cung, gọc åí âènh åí bãn
trong hay bãn ngoi âỉåìng trn.
Ta cn âỉåüc hc vãư qu têch cung chỉïa gọc, tỉï giạc näüi tiãúp v
cạc cäng thỉïc tênh âäü di âỉåìng trn, cung trn, diãûn têch hçnh trn,
hçnh quảt trn.
Bi âáưu ca chỉång chụng ta s hc "Gọc åí tám - säú âo cung"
Hat âäüng ca tháưy v tr Näüi dung kiãún thỉïc
Hoảt âäüng 1 : GỌC ÅÍ TÁM (12 phụt)
GV treo bng phủ v hçnh 1 tr 67
SGK
a. Âënh nghéa
- Hy nháûn xẹt vãư gọc AOB
+ Âènh gọc l tám âỉåìng trn
- Gọc AOB l mäüt gọc åí tám.
Váûy thãú no l gọc åí tám ?
- Khi CD l âỉåìng kênh thç COD cọ
l gọc åí tám khäng ?
COD l gọc åí tám vç COD cọ âènh
l tám âỉåìng trn.
- COD cọ säú âo bàòng bao nhiãu
âäü ?
- Cọ säú âo bàòng 180
0
GV: Hai cảnh ca AOB càõt âỉåìng
Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
138
Gi¸o ¸n H×nh häc 9
trn tải 2 âiãøm A v B, do âọ chia
âỉåìng trn thnh hai cung. Våïi cạc

gọc α(0
o
<α< 180
0
), cung nàòm bãn
trong gọc âỉåüc gi l "cung nh",
cung nàòm bãn ngoi gọc gi l
"cung låïn".
Cung AB âỉåüc kê hiãûu:
AB
Âãø phán biãût 2 cung cọ chung cạc
mụt l A v B ta kê hiãûu : AmB,
AnB.
GV: Hy chè ra "cung nh", "cung
låïn" åí hçnh 1(a), 1(b)
+ Cung nh : AmB
+ Cung låïn : AnB
+ Hçnh 1(b) : mäùi cung l mäüt
nỉỵa âỉåìng trn
GV: Cung nàòm bãn trong gọc gi l
cung bë chàõn.
GV: Hy chè ra cung bë chàõn åí mäùi
hçnh trãn
AmB l cung bë chàõn båíi gọc AOB.
- Gọc bẻt COD chàõn nỉía âỉåìng
trn.
GV: Hay ta cn nọi : Gọc AOB chàõn
cung nh AmB.
GV cho HS lm bi tráûp 1 (tr68 SGK)
GV treo bng phủ v sàón hçnh

âäưng häư âãø HS quan sạt.
HS quan sạt v nãu säú âo cạc gọc
åí tám ỉïng våïi thåìi âiãøm
a. 3 giåì : 90
0
b. 3 giåì : 150
0
a b d c. 3 giåì : 180
0
d. 3 giåì : 0
0
e. 3 giåì : 120
0
d e
GV lỉu HS dãù nháưm lục 8 giåì
gọc åí tám l 240
0
! (gii thêch : säú
âo gọc
≤
180
0
)
Hoảt âäüng 2
SÄÚ ÂO CUNG (5 phụt)
GV: Ta â biãút cạch xạc âënh säú
âo gọc bàòng thỉåïc âo gọc. Cn säú
âo cung âỉåüc xạc âënh nhỉ thãú
no ?
Ngỉåìi ta âënh nghéa säú âo cung

nhỉ sau :
GV âỉa âënh nghéa tr 67 SGK lãn
mn hçnh, u cáưu mäüt HS âc to
âënh nghéa
Âënh nghéa SGK
GV gii thêch thãm : Säú âo ca nỉía
âỉåìng trn bàòng 180
0
bàòng säú âo
ca gọc åí tám chàõn nọ, vç váûy
Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
139
Gi¸o ¸n H×nh häc 9
säú âo ca c âỉåìng trn bàòng
360
0
, säú âo ca cung låïn bàòng 360
0
trỉì säú âo cung nh.
Cho AOB = α. Tênh säú âo AB
nh
säú
âo AB
låïn
AOB = α thç :
sâ AB
nh
= α v
sâ AB
låïn

= 360
0
- α
- GV u cáưu HS âc vê dủ SGK
- GV lỉu hc sinh sỉû khạc nhau
giỉỵa säú âo gọc v säú âo cung.
0
≤
säú âo gọc
≤
180
0
0
≤
säú âo cung
≤
360
0
GV cho HS âc chụ SGK tr 67 Chụ tr 67 SGK
Hoảt âäüng 3 :
SO SẠNH HAI CUNG (12 phụt)
Ta chè so sạnh 2 cung trong mäüt
âỉåìng trn hồûc 2 âỉåìng trn
bàòng nhau
Cho gọc åí tám AOB, v phá giạc OC
(C∈ (O))
OC l tia phán giạc ca AOB
GV: Em cọ nháûn xẹt gç vãư cung AC
v CB
Cọ AOC = COB (vç OC l phán giạc)

=>



=
=
CB sâ COB sâ
ACsâ AOCâs
sâAC = sâ CB
GV: sâ AC = sâ CB
ta nọi : AC = CB
Váûy trong mäüt âỉåìng trn hồûc
hai âỉåìng trn bàòng nhau, thãú
no l hai cung bàòng nhau
Trong mäüt âỉåìng trn hồûc hai
âỉåìng trn bàòng nhau, hai cung
âỉåüc gi l bàòng nhau nãúu
chụng cọ säú âo bàòng nhau
- Hy so sạnh säú âo cung AB v säú
âo cung AC
Cọ AOB > AOC
=> säú âo AB > säú âo AC
Trong âỉåìng trn (O) cung AB cọ
säú âo låïn hån säú âo cung AC
Ta nọi aB. AC
GV: trong mäüt âỉåìng trn hồûc hai
âỉåìng trn bàòng nhau, khi no 2
cung bàòng nhau ? khi no cung ny
låïn hån cung kia
Trong mäüt âỉåìng trn hồûc hai

âỉåìng trn bàòng nhau :
+ Hai cung âỉåüc gi l bàòng
nhau nãúu chụng cọ säú âo bàòng
nhau.
+ Trong hai cung, cung no cọ säú
âo låïn hån âỉåüc gi l cung låïn
hån.
- GV : Lm thãú no âãø v 2 cung
bàòng nhau
- Dỉûa vo säú âo cung :
+ V 2 gọc åí tám cọ cng säú âo.
Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
140
Gi¸o ¸n H×nh häc 9
GV cho HS lm (?1) tr 68 SGK
Mäüt HS lãn bng v.
HS c låïp lm vo våí.
GV âỉa hçnh v
- Nọi AB =CD âụng hay sai ? Tải sao Sai, vç chè so sạnh 2 cung trong
mäüt âỉåìng trn hồûc 2 âỉåìng
trn bàòng nhau.
- Nãúu nọi säú âo AB bàòng säú âo CD
cọ âụng khäng ?
- Nọi säú âo AB bàòng säú âo CD l
âụng vç säú âo hai cung ny cng
bàòng säú âo gọc åí tám AOB.
Hoảt âäüng 4 :
KHI NO THÇ sâ AB = sâ AC + sâ CB (8 phụt)
GV: Cho HS lm bi toạn sau :
Cho (O), AB, âiãøm C ∈AB

HS1 lãn bng v hçnh (2 trỉåìng
håüp)
Hy so sạnh AB våïi AC, CB trong cạc
trỉåìng håüp.
C∈AB nh.
C∈ AB låïn.
GV: u cáưu HS1 lãn bng v hçnh,
HS c låïp v vo våí.
GV: u cáưu HS2 dng thỉåïc âo
gọc xạc âënh säú âo AC, BC, AB khi C
thüc cung AB
nh
. Nãu nháûn xẹt.
sâ: AC = ...
sâ: AC = ...
sâ: AC = ...
=> sâ AB = sâ AC + sâ CB
Âënh lê :
Nãúu C l âiãøm nàòm trãn cung AB
thç :
sâ AB = sâ AC+ sâ CB
GV: Em hy chỉïng minh âàóng thỉïc
trãn (C∈ AB nh)
Våïi C ∈AB nh. Ta cọ :





=

=
=
AOB ABsâ
COBCB sâ
AOC ACsâ
(â/n säú âo cung)
Cọ AOB = AOC + COB (tia OC nàòm
giỉỵa tia OA, OB)
=> sâ AB = sâ AC+ sâ CB
GV: u cáưu HS nhàõc lải näüi dung
âënh lê v nọi : nãúu C∈AB
låïn
, âënh lê
váùn âụng.
IV. Cng cäú : (3 phụt)
Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
141
Giáo án Hình học 9
GV: yóu cỏửu HS nhừc laỷi caùc õởnh
nghộa vóử goùc ồớ tỏm, sọỳ õo cng, so
saùnh 2 cung vaỡ õởnh lờ vóử cọỹng
sọỳ õo cung
HS õổùng taỷi chọự nhừc laỷi kióỳn
thổùc õaợ hoỹc.
V. Hổồùng dỏựn vóử nhaỡ ( 2 phuùt)
- Hoỹc thuọỹc caùc õởnh nghộa, õởnh lờ cuớa baỡi.
Lổu yù õóứ tờnh sọỳ õo cung ta phaới thọng qua sọỳ õo goùc ồớ tỏm tổồng
ổùng.
Baỡi tỏỷp vóử nhaỡ sọỳ 2, 4, 5 tr 69 SGK.
Sọỳ 3, 4, 5 tr 74 SBT

Giáo viên : Nguyễn Thị Hà - Trờng THCS Nguyễn Huệ
142
Gi¸o ¸n H×nh häc 9
Ngy soản :
Tiãút 38 LUÛN TÁÛP
A. MỦC TIÃU :
- Cng cäú cạch xạc âënh gọc åí tám, xạc âënh säú âo cung bë chàõn
hồûc säú âo cung låïn.
- Biãút so sạnh hai cung, váûn dủng âënh lê vãư cäüng hai cung.
- Biãút v, âo cáøn tháûn v suy lûn håüp lägêc.
B. PHỈÅNG PHẠP : Gåüi måí.
C. CHØN BË CA GV V HS:
- GV : Compa, thỉåïc thàóng, bi táûp tràõc nghiãûm trãn bng phủ
- HS : Compa, thỉåïc thàóng, thỉåïc âo gọc.
D. CẠC BỈÅÏC LÃN LÅÏP :
I. ÄØn âënh täø chỉïc :
II. Bi c : (8 phụt)
GV nãu u cáưu kiãøm tra :
HS1: Phạt biãøu âënh nghéa gọc åí
tám, âënh nghéa säú âo cung.
HS1: Phạt biãøu âënh nghéa tr 66, 67
(SGK)
Chỉỵa bi säú 4 tr 69 SGK Chỉỵa bi säú 4 tr 69 SGK
(Âãư bi v hçnh v âỉa lãn mn
hçnh)
Cọ OA ⊥AT (gt)
v OA = AT (gt)
=> ∆AOT vng cán tải A
=> AOT = ATO = 45
0

cọ B ∈ OT
=> AOB = 45
0
Cọ sâ AB
nh
= AOB = 45
0
=> sâ AB
låïn
= 360
0
- 45
0
= 315
0
GV gi HS2 lãn bng
- Phạt biãøu cạch so sạnh hai cung ? HS2: Phạt biãøu cạch so sạnh hai
cung.
- Khi no sâ AB = sâ AC + sâ BC - Chỉỵa bi säú 5 tr 69 SGK
- Chỉỵa bi säú 5 tr 69 SGK
a. Tênh AOB. Xẹt tỉï giạc AOBM:
Cọ
AOBBAM
+++
ˆ
ˆ
ˆ
= 360
0
(t/c täøng cạc gọc trong )

Cọ
BA
ˆ
ˆ
+
= 180
0
=> AOB = 180
0

-
M
ˆ
= 180
0
- 35
0
= 145
0
b. Tênh AB nh, AB låïn.
Cọ sâ AB = AOB
=> sâAB nh = 145
0

Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
143
Gi¸o ¸n H×nh häc 9
sâ AB låïn = 360
0
- 145

0

=> sâ AB låïn = 215
0
III. Bi måïi :
Hat âäüng ca tháưy v tr Näüi dung kiãún thỉïc
LUÛN TÁÛP (30 phụt)
Bi 6 tr 69 SGK
GV u cáưu mäüt HS âc to âãư bi.
Gi mäüt HS lãn bng v hçnh
GV: Mún tênh säú âo cạc gọc åí
tám AOB, BOC, COA ta lm thãú no ?
Cọ ∆AOB = ∆BOC=∆COA (C-C-C)
=> AOB = BOC = COA
M AOB + BOC + COA = 180
0
.2 =
360
0
=> AOB = BOC = COA =
3
360
0
=120
0
b. Tênh säú âo cạc cung tảo båíi hai
trong ba âiãøm A, B, C.
GV gi mäüt HS lãn bng, HS c låïp
lm vo våí.
sâAB=sâBC=sâCA=120

0
=> sâABC=sâBCA=sâCAB=240
0
Bi 7 tr 69 SGK
Mäüt HS âỉïng tải chäù âc to âãư
bi.
(Âãư bi v hçnh v âỉa lãn mn
hçnh)
GV: a. Em cọ nháûn xẹt gç vãư säú âo
ca cạc cung nh AM, CP, BN, DQ ?
Cạc cung nh AM, CP, BN, DQ cọ
cng säú âo
b. Hy nãu tãn cạc cung nh bàòng
nhau ?
AM=QD; BN=PC; AQ=MD; BP=NC
c. Hy nãu tãn hai cung låïn bàòng
nhau ?
AQDM= QAMD hồûc BPCN= PBNC
Bi 9 tr 70 SGK
GV u cáưu HS âc ké âãư bi.
v gi mäüt HS v hçnh trãn bng.
C∈AB
nh
C∈AB
låïn
GV: Trỉåìng håüp C nàòm trãn cung
nh AB thç säú âo cung nh BC v
cung låïn BC bàòng bao nhiãu ?
C nàòm trãn cung nh AB
sâBC

nh
= sâAB-sâ AC=100
0
-45
0
= 55
0
sâBC
låïn
= 360
0
-55
0
= 305
0
GV: Trỉåìng håüp C nàòm trãn cung
låïn AB. Hy tênh sâ BC
nh
, sâBC
låïn

C nàòm trãn cung låïn AB
sâBC
nh
= sâAB + sâAC
Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
144
Gi¸o ¸n H×nh häc 9
= 100
0

+ 45
0
= 145
0
sâBC
låïn
= 360
0
- 145
0
= 215
0
GV cho HS hoảt âäüng nhọm bi
táûp :
HS hoảt âäüng theo nhọm.
Bng nhọm.
Bi táûp : Cho âỉåìng trn (O; R)
âỉåìng kênh AB. Gi C l âiãøm
chênh giỉỵa ca cung AB. V dáy
CD=R. Tênh gọc åí tám DOB. Cọ
máúy âạp säú ?
a. Nãúu D nàòm trãn cung nh BC
Cọ sâAB=180
0
(nỉía âỉåìng trn).
C l âiãøm chênh giỉỵa ca cung AB.
=> sâ CB = 90
0
Cọ CD=R=OC=OD
=> ∆OCD l ∆ âãưu.

=> COD = 60
0
Cọ sâ CD=sâCOD =60
0
Vç D nàòm trãn BC nh.
=> sâ BC=sâ CD+ sâ DB
=> sâ DB=sâBC-sâCD = 90
0
-60
0
=30
0
=>sâBOD=30
0
b. Nãúu D nàòm trãn cung nh AC
(D≡D
/
)
=> BOD
/
= sâBD
/
= sâBC+sâCD = 90
0
+60
0
=150
0
Bi toạn cọ 2 âạp säú.
GV cho c låïp chỉỵa bi ca cạc

nhọm, nãu nháûn xẹt âạnh giạ
IV. Cng cäú (5 phụt)
GV: Âỉa bi táûp tràõc nghiãûm lãn
bng phủ.
u cáưu HS âỉïng tải chäù tr låìi.
Bi 1: (Bi 8 tr 70 SGK)
Mäùi khàóng âënh sau âáy âụng hay
sai ? Vç sao ?
a. Hai cung bàòng nhau thç cọ säú âo
bàòng nhau.
a. Âụng
b. Hai cung cọ säú âo bàòng nhau thç
bàòng nhau
b. Sai. Khäng r hai cung cọ cng
nàòm trãn mäüt âỉåìng trn khäng.
c. Trong hai cung, cung no cọ säú âo
låïn hån l cung låïn hån.
c. Sai. Khäng r hai cung cọ cng
nàòm trãn mäüt âỉåìng trn hay hai
âỉåìng trn bàòng nhau hay khäng
d. Trong hai cung trãn mäüt âỉåìng
trn, cung no cọ säú âo nh hån
thç nh hån.
d. Âụng.
V. Hỉåïng dáùn vãư nh ( 2 phụt)
- Bi táûp 5, 6, 7, 8 tr 74, 75 SBT.
- Âc trỉåïc bi : §2. Liãn hãû giỉỵa cung v dáy.
Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
145
Gi¸o ¸n H×nh häc 9

Ngy soản :
Tiãút 39 §2. LIÃN HÃÛ GIỈỴA CUNG V DÁY
A. MỦC TIÃU :
- HS hiãøu v biãút sỉí dủng cạc củm tỉì "cung càng dáy" v "dáy càng
cung".
- HS phạt biãøu âỉåüc cạc âënh lê 1 v 2, chỉïng minh âỉåüc âënh lê 1.
HS hiãøu âỉåüc vç sao cạc âënh lê 1 v 2 chè phạt biãøu âäúi våïi cạc
cung nh trong mäüt âỉåìng trn hay trong hai âỉåìng trn bàòng nhau.
- HS bỉåïc âáưu váûn dủng âỉåüc hai âënh lê vo bi táûp.
B. PHỈÅNG PHẠP : Nãu v gii quút váún âãư
C. CHØN BË CA GV V HS:
- GV : Bng phủ hồûc giáúy trong (ân chiãúu) ghi âënh lê 1, âënh lê
2, âãư bi,
hçnh v sàón bi 13, bi 14 SGK v nhọm âënh lê liãn hãû
âỉåìng kênh,
cung v dáy.
Thỉåïc thàóng, compa, bụt dả, pháún mu.
- HS : Thỉåïc thàóng, compa, bụt dả.
D. CẠC BỈÅÏC LÃN LÅÏP :
I. ÄØn âënh täø chỉïc :
II. Bi c :
III. Bi måïi :
Hat âäüng ca tháưy v tr Näüi dung kiãún thỉïc
Hoảt âäüng 1:
ÂËNH LÊ 1 (18 phụt)
GV: Bi trỉåïc chụng ta â biãút
mäúi liãn hãû giỉỵa cung v gọc åí
tám tỉång ỉïng.
Bi ny ta s xẹt sỉû liãn hãû giỉỵa
cung v dáy.

GV v âỉåìng trn (O) v mäüt dáy
AB
v giåïi thiãûu : Ngỉåìi ta dng củm
tỉì "cung càng dáy" hồûc dáy càng
cung âãø chè mäúi liãn hãû giỉỵa cung
v dáy cọ chung hai mụt.
Trong mäüt âỉåìng trn, mäùi dáy
càng hai cung phán biãût.
Vê dủ : dáy AB càng hai cung AmB
v AnB.
Trãn hçnh, cung AmB l cung nh,
cung AnB l cung låïn.
Cho âỉåìng trn (O), cọ cung nh
AB bàòng cung nh CD.
Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
146
Gi¸o ¸n H×nh häc 9
Em cọ nháûn xẹt gç vãư hai dáy càng
hai cung âọ
Hai dáy âọ bàòng nhau.
- Hy cho biãút gi thiãút, kãút lûn
ca âënh lê âọ.
Gt Cho âỉåìng trn (O)
AB
nh
= CD
nh
KL: AB=CD
- Chỉïng minh âënh lê
Xẹt ∆AOB v ∆COD cọ

AB=CD=>AOB=COD (liãn hãû giỉỵa
cung v gọc åí tám)
OA=OC=OB=OB = R
(O)
=> ∆AOB=∆COD (C-G-C)
=> AB=CD (hai cảnh tỉång ỉïng)
- Nãu âënh lê âo ca âënh lê trãn. GT : Cho âỉåìng trn (O)
AB = CD
KL AB
nh
= CD
nh
- Chỉïng minh âënh lê âo.
∆AOB=∆COD (C-C-C)
=> AOB= COD (hai gọc tỉång ỉïng)
=> AB=CD
- Váûy liãn hãû giỉỵa cung v dáy ta
cọ âënh lê no ?
- GV u cáưu mäüt HS âc lải âënh
lê 1 SGK (âỉa lãn mn hçnh)
- GV nháún mảnh : âënh lê ny ạp
dủng våïi 2 cung nh trong cng
mäüt âỉåìng trn hồûc hai âỉåìng
trn bàòng nhau (hai âỉåìng trn cọ
cng bạn kênh). Nãúu c hai cung
âãưu l cung låïn thç âënh lê váùn
âụng.
GV u cáưu HS lm bi 10 tr 71 SGK
(âãư bi âỉa lãn bng.
BT10 tr71

Mäüt HS âc to âãư bi.
a. - Cung AB cọ säú âo bàòng 60
0
thç
gọc åí tám AOB cọ säú âo bàòng bao
nhiãu ?
a. sâ AB=60
0
=> AOB = 60
0
- Váûy v cung AB nhỉ thãú no ? - Ta v gọc åí tám AOB = 60
0
=> sâ AB=60
0
- Váûy dáy AB di bao nhiãu xentimet
- Dáy AB=R=2cm vç khi âọ ∆OAB cán
(AO=OB=R), cọ AOB= 60
0
=> ∆AOB
âãưu nãn AB=OA=R=2cm.
Gi¸o viªn : Ngun ThÞ Hµ - Trêng THCS Ngun H
147