Văn hóa du lịch: dân tộc Giáy

Dân tộc Giáy
Nguyễn Thị Liễu(I,II,III)
Trần Văn Đạt(IV,V,VI)


Nội dung chính







I.Giới thiệu chung
II. Hoạt động kinh tế
III.Đời sống vật chất
IV.Đời sống tinh thần
V.Tổ chức xã hội
VI.Phong tục tập quán


I.Giới thiệu chung







Tên tự gọi : Giáy
Tên goi khác : Nhắng , Giẳng …

Ngôn ngữ : tiếng Giáy thuộc ngữ hệ Thái – Ka đai . Nhóm
ngôn ngữ Tày – Thái
Dân số : 37000 người
Địa bàn cư trú : Lào Cai ,Yên bái, Lai Châu , Hà Giang…









Lịch sử : người giáy từ Trung Quốc di cư sang Việt Nam cách
đây 200 năm
Có quan hệ mật thiết với người Tày , Nùng
Là cư dân canh tác lúa nước lâu đời
Chưa có chữ viết riêng , tính theo lịch âm
Nhà ở truyền thống là nhà sàn


II. Hoạt động kinh tế

-Cho đến ngày nay dân tộc Giáy vẫn có nền kinh tế hàng hóa chưa
phát triển.Chủ yếu vẫn là kinh tế tự cung tự cấp nhưng kinh tế hái
lượm ,săn bắt đã không còn dán dấp tồn tại kể cả trong phong tục,
truyện cổ tích,…
1.Nông nghiệp
-Ngành kinh tế chính : trồng lúa nước
Lúa tẻ được trồng nhiều hơn lúa nếp

-Nương rẫy : trồng ngô , khoai , sắn ….
-Kinh tế của người Giáy là “trong nông hơn trọng thương’’


2 . Chăn nuôi




Đồng bào nuôi nhiều:ngựa, trâu , bò , lợn , gà …Nhưng trong đó
ngựa đươc chăn dắt chu đáo hơn, các con vật khác thì thường thả
rông , chỉ cho ăn bữa sớm bữa tối
Ngày nay tình trạng thả rông gia súc đã chấm dứt .,trâu lợn nuôi
chuồng,vịt nhốt trong ao, suối rào kín,hạn chế đươc chết dịch


3 . Thủ công nghiệp




Người Giáy ít nghề thủ công,một vài nơi có người biết đan
trần để đập lúa,họ cũng thường đem trần bán hoặc đổi lấy
thóc.Tuy nhiên nghề này thường do người già yếu làm.
Các nghề đúc lưỡi cày ,làm trang sức bằng bạc cũng chỉ có ít
người làm ở một vài địa phương


III.Đời sống vật chất

1.Nhà ở
Giới thiệu chung

Nhà sàn là nhà ở truyền thống(Hà Giang,Cao Bằng)
 Một số nơi ở nhà đất(Lào Cai,Lai Châu)
 Vật liệu làm nhà:gỗ,tre,đất…
Mặt bằng sinh hoạt chung của ngôi nhà người Giáy



Gian giữa là nơi trang nghiêm đặt bàn thờ tổ tiên,tiếp khách
Buồng các vợ chồng quây ở gian bên,bếp đặt ở gian bên


Mặt bằng sinh hoạt nhà


Không gian ngôi nhà người Giáy


nhà đất
G

C

TT
G

BP

T

TK

G K
SP
Mặt bằng sinh hoạt ngôi nhà đất ở Ma Lé

BC

NG


2.Trang phục
2.1 Trang phục nam giới
 Tóc:nhiều người nuôi tóc dài để búi hoặc vấn khăn.nay cắt tóc
ngắn
 Áo:có 2 loại
-Áo ngắn:bằn vải chàm,áo xẻ tà,mở khuy ngực,tay áo dài và hẹp
-Áo dài:5 thân,xẻ tà,dài chấm đầu gối,mở khuy ngực
 Quần:lá tọa,bằng vải chàm , ngày nay luồn dải rút,ồng quần
rộng


2.2 Trang phục phụ nữ
-Khăn đội đầu(khăn vuông bằng vải tràm màu
đen,không thêu vẽ hoa văn,kích thước 65-72cm.
-Áo(pưa)bằng vải đen,dài 72 cm.là áo năn thân xẻ
nách ,dài che kín mông.tay áo dài liền với thân.Có nối

ở giữa tay
-cổ áo:tròn hò cao 3cm.Cổ áo nẹp ngực cửa tay đáp vải
trắng hoặc xanh




Phụ nữ cư trú ở Hà Giang mặc váy che kín gối, váy xòe tương
đối rộng



Nhóm giáy ở Lào cai,Lai châu mặc quần



Quần làm bằng vải chàm đen, may kiểu chân què ,cạp luồn dải
rút



Ít dùng trang sức,thường đeo một túi nhỏ hình chữ nhật


Thiếu nữ Giáy


2.3 Trang phục đám cưới








Có kiểu dáng của y phục thường ngày,cái khác cơ bản là nó
mới may,được mặc lần đầu,màu sắc đẹp hơn
Trang phục của cô dâu, chú rể,phù dâu phù rể và ông bà mối
có dải vải đỏ quấn chéo trước ngực ra sau lưng
Cô dâu có chiếc khăn vuông trùm đầu màu đỏ
Nam giới :trước kia mặc áo dài chấm gối xẻ nách, ồng tay
rộng, đầu vấn khăn.quần may kiểu lá tọa, ống quần rộng.Ngày
nay mặc, áo cánh ngắn, xẻ tà, vấn khăn,quần chân què cạp lá
tọa,hoặc luồn dải rút


Trang phục đám cươí người Giáy


2.4 Trang phục tang lễ
-Tang phục được may đơn giản, chủ yếu bằng vải trắng ,
-Áo may kiểu tứ thân mở ngực, buộc dây khi mặc,gấu áo để xổ
không viền gấu.
-Quần tang màu trắng kiểu chân què, cạp lá tọa nay dùng dải rút
-Con trai,con gái ,con dâu mặc đủ bộ quần áo tang,các cháu chỉ
chít khăn tang


2.5 Trang phục trẻ em








Trẻ em trai,gái mới sinh ra không có y phục riêng.
Y phục chủ yếu của trẻ là chiếc mũ vải nhiều màu,
hình tròn,do nhiều mảnh vải hình tam giác ghép lại
Ngoài ra các em còn đeo vòng cổ, hoặc vòng tay bằng
bạc để kị gió
Khi lên 7-8 tuổi các em mặc như người lớn


Mẹ con người Giáy


3.Phương tiện đi lại


Ngựa được nuôi dùng để thồ,cưỡi

4. Ẩm thực




• Đồng bào ăn cơm tẻ đồ
Uống nước luộc gạo

Có một số món ăn độc đáo như:,bánh trưng đen,lạp sường
,lò nạp…


Ếch cuốn lá lốt


Xôi ngũ sắc