Văn hóa du lịch:Dân tộc Hoa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
- NĂM HỌC 2010-

Bài điều kiện:

Môn :Dân Tộc Học
Sinh viên:
Nguyễn Thị Thìn
Phạm Thị Trang
Lớp: du lịch 16c


ĐỀ TÀI

DÂN TỘC HOA


Cấu trúc bài thuyết trình
Phần I,II,III
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Thìn
I.
Đặc điểm chung về dân tộc Hoa
II. Tổ chức kinh tế
III. Văn hóa vật chất
Phần IV,V,VI
Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Trang
IV. Văn hóa tinh thần
V.
Tổ chức xã hội
VI. Phong tục tập quán

I. Đặc điểm chung
 Người Hoa hay còn được gọi là người Hán,Tàu,Khách
thuộc ngữ hệ (Hán- Tạng),nhóm ngôn ngữ Hán.Dân số
khoảng 862 nghìn người,cư chú ở hầu hết các tỉnh và
các vùng đồng bằng Bắc và Nam Bộ: Quảng Ninh, Đà
Nẵng,TP.HCM,Cần Thơ…và dân số sống chủ yếu ở các
khu thương mại lớn:50% dân số sống ở chợ lớn,quận
5,11(TP.HCM)
 5 nhóm ngôn ngữ chính: tiếng Quảng Đông,Triều
Châu,Phúc kiến,Hải Nam,khách Gia.
 Người Hoa di cư đến Việt Nam vào những thời điểm
khác nhau từ thế kỉ XVI và sau này vào cuối thời Minh
đầu thời Thanh,kéo dài cho đến nửa đầu thế kỉ XX


II. Hoạt động kinh tế
• 1. Nông nghiệp:
 Người Hoa sống ở nông thôn chủ yếu làm nông
nghiệp với nghề trồng lúa truyền thống. Người
Hoa có tinh thần lao động cần cù và có nhiều
kinh nghiệm sản xuất.
 Công cụ sản xuất tốt: cày thon nhỏ phù hợp với
sức kéo của trâu,bò hay bừa đôi 2 trâu
kéo,cuốc,dao,liềm phù hợp với địa hình họ sinh
sống và trồng trọt đã đem lại năng suất lao động
cao.


• 2. Thủ công nghiệp:

 Thủ công nghiệp khá phát triển như:nghề
gốm( Móng Cái, Sông Bé,Đồng Nai),nghề
muối(Quất Đồng, Cô Tô, Cát Bà)


• Tiêu biểu là nghề gốm ở Móng Cái đã trở
thành 1 cơ sở sản xuất khá lớn trong nước.
Hàng năm tạo ra khoảng 25triệu đơn vị sản
phẩm,bao gồm nhiều mặt hàng


Gốm sành Móng Cái
Những chiếc chóe Móng Cái

Sành trắng Móng Cái

Những đồ án cát tường

Hoa văn đế cúc ổ


Nghề muối cũng có từ khá lâu đời
• Nghề muối ở Quất
Đồng


• Một số bộ phận người
Hoa chuyên sống
bằng nghề đánh cá ở
ven biển,hải đảo,các

cửa sông


III. Văn hóa vật chất
• 1. Nhà ở
• 2. Trang phục
• 3. Ẩm thực


1. Nhà ở
a.Nhà của Người Hoa ở
MB tiêu biểu có kiểu nhà
hình “cái ấn” .nhà
thường
5
gian
đứng(không có chái),bộ
khung với vì kèo đơn
giản,tường xây gạch một
rất
dày(30-40cm),mái
lớp ngói âm dương.


•Mặt bằng sinh hoạt:
Nhà chính gồm 5
gian,gian giữa rộng hơn
các gian bên,bao giờ
cũng thụt vào 1 chút tạo
thành một cái hiên

hẹp.Gian chính giữa là
nơi đặt bàn thờ đồng
thời còn là nơi tiếp
khách.Sát tường bên
trái kê 1 giường đôi
dành cho khách,các
gian bên đều có tường
ngăn cách với nhau.


• Gian bên phải của
gian chính giữa có 1
cửa ra vào(CL2),ở
phía trước ,cạnh cửa
ở góc bên phải có 1
tủ
nhỏ(TN).Cùng
bên lui về phía sau
có 2 giường đôi kề
sát
nhau(G2,G3).Gian
này không có cửa sổ.
Kề bên là gian hồi
phải có gác xép lui
về phía sau(GX1).


•Gian này có 1 cửa ra
vào(CL3)
ở

phía
trước,nhưng hơi lệch về
bên trái. Tường đầu hồi
có
2
cửa
sổ
nhỏ(CS1,Cs2). Góc nhà
phía trước,về bên phải
có 1 đống tro(PT),gian
này có tủ nhỏ kê gần 1
giường đôi. Từ gian
này xuống nhà phụ phải
qua 1 hành lang
hẹp,đầu hành lang có 1
cửa ra vào(CL4) để
thông
ra
ngoài
nhà,trong hành lang có
1 cối đạp(CĐ).


• Trong nhà phụ, giáp
nhà chính có 1 bàn
ăn(BĂ),bên cạnh có
các vò lớn nhỏ và
các ang để rau cải
muối(V,A).
Ở

giữa ,sát tường hậu
có bếp(BC,BP),sát
tường hồi bên phải
lại
có
1
bàn
ăn(BĂ),1
đống
củi(CK) và 1 số vò
nhỏ.


•Nhà phụ có gác

xép(GX2).
Mặt
trước có cửa ra
vào(CL5) mở lệch
về bên trái. Tường
hồi bên phải và
tường hậu có 2 cửa
sổ nhỏ(CS4,CS5).2
gian nhà chính và 2
gian nhà phụ này
dành cho sinh hoạt
của vợ chồng con
trai chủ nhà.

• Trở lại với nhà chính ,gian
bên trái của gian chính
giữa mặt trước có 1 cửa
sổ(CS6). Gian này có cửa
lớn(CL6) và 1 cửa
nữa(CL7) thông với gian
hồi bên trái. Bên trong gian
này có 1 tủ nhỏ(TN) và 2
giường đôi(G5,G6). Còn
gian hồi trái chỉ để phân
tro(PT),gian
này
có
cửa(CL8) thông với hành
lang phía trước và có 1 cửa
sổ nhỏ(CS7) ở tường hồi


oĐầu hành lang,giáp tường
hồi trái là 1 hố tiểu(ĐT).
Trong hành lang có quạt
hòm(QH)
oNhà phụ bên trái có 1 cửa
sổ(CS8) và 1 cửa ra
vào(CL9). Nửa nhà phía trái
có gác xép(GX3). Trong nhà
có bàn ăn(BĂ),bếp(Bc,BP),1
số
vò,ang
đựng

rau
muối(V,A). Hai gian nhà
chính và nhà phụ này là của
vợ chồng chủ nhà


• Còn nhà phụ
trước
nhà
chính nối giữa
2 nhà phụ 2
bên,mặt trước
có
1
cửa
lớn(CL10) để
thông ra ngoài
nhà


b.Nhà của người Hoa ở
MN(ĐBSCL)
Nhà của người Hoa ở MN chủ yếu là nhà
đất,và cũng có nhà sàn.
 Phân loại nhà theo kết cấu kĩ thuật:

 Nhà xuyên trính “vì không kèo”.




Đây là kiểu vì truyền thống của nhà người
Hán ở phương nam. Kiểu vì này chỉ gồm
các cây cột ngắn cũng chống đỡ các cây
trính,trên đầu cột ngắn tiếp giáp với đầu
trính đều có đòn tay,có bao nhiê cột ngắn
có bấy nhiêu đòn tay,cao trên hết là đòn
dông,mộng được ráp nơi đầu trính.
Đây là loại vì có kết cấu chị lực,cứng
cáp,chắc chắn.Kết cấu truyền thống “vì
không kèo” thường có 2 hàng cột cái
(khác với nhà người Việt:1 hàng cột
cái,luôn có 2 cây kèo)


 Nhà xuyên trính “vì có kèo”
• Vẫn giữ hình thức cột giữa(trụ ngắn) đỡ cây đòn dông cùng
các cây cột ngắn đỡ trính.
• Đặc biệt lại có thêm hai cây kèo - ảnh hưởng văn hóa Việt.
• Đặc thù về kết cấu kĩ thuật nhà người Hoa là hệ thống các loại
cửa. Họ thường làm loại cửa song ngang bằng cây gỗ vuông
nguyên cả bức vách phía trước. Cửa có lưỡi gà để cài chốt cửa
ở trên.


• Đặc biệt là loại cửa gồm 2 tấm gỗ lớn,phía trong có bộ phận để
chốt chắc chắn.
• Cửa được liên kết với bộ khung viền cửa,ngạch cửa với toàn
bộ bức vách phía trước thành 1 điểm tựa kiên cố chắc chắn.
Đầu dưới gắn vào ngạch cửa(nếu không có ngạch cửa thì chôn

sâu dưới đất). Đầu trên gắn vào cây đà ngang của bộ khung
cửa.
• Bộ phận chốt cửa:người Hoa Quảng Đông gọi là “mù
xá”,người Hoa Triều Châu gọi “mứng khuấn”. Nó được phân
bố cấu tạo gồm: 2 cây dọc được gắn chặt ở giữa mỗi cánh cửa
là điểm tựa chắc chắn cho 2 cây thanh ngang,2 cây thanh
ngang có mấu ở đầu khi cài di chuyển chuyển ngược chiều
nhau. Chốt then cửa bên phải chồng lên then cửa bên trái,họ
kiêng lam ngược lại coi đó là không tốt.


• Hiện nay,nhà người Hoa ở ĐBSCL làm cửa ra vào theo lối 8
cánh hoặc 6 cánh xếp,không cần cửa sổ thuận lợ cho việc mở
rộng vách trước của nhà tùy theo số cánh được mở. Ngoài
ra,nhà người Hoa hiện nay phổ biến nhất vẫn là kiểu cửa sắt
kéo,vừa tiện lợi vừa an toàn.


Phân loại nhà theo vật liệu xây dựng
•
•

Nhà bán kiên cố: kết hợp giữa vật liệu thô sơ và bán kiên cố:
VD: nhà vách lá nhưng mái tole,nhà vách gỗ mái ngói,nhà tường gạch mái
lợp lá…….
• Khác với vùng nông thôn ở Trung Quốc mái nhà họ lợp rơm hoặc
tranh,người Hoa ở ĐBSCL dùng lá dừa nước lợp mái.
• Những nha khá giả thường lợp ngói âm dương theo kiểu “lợp lót” (mặt
dưới của ngói sơn vôi trắng). Nền lót gạch “tàu” bằng đất nung màu đỏ
sậm.

• Nhà kiên cố: thường ở thị xã,thị trấn với các dạng nhà trệt hoặc nhà lầu
đúc bê tông cốt sắt,thép một hay nhiều tầng. Vật liệu hiện đại:đá rửa,đá
mài,đá ốp lát,cửa kính,cửa sắt cuốn.