Tiet 48 bai 40 dia ly nganh thuong mai

Ngày soạn : 08/04/2009
Ngày dạy : 10/04/2009
Tiết : 48
Tuần : 13 ( HKII )

Bài 40 : ĐỊA LÍ NGÀNH THƯƠNG MẠI

I. Mục tiêu bài học :
1. Kiến thức :
- Hiểu đúng về thị trường và cơ chế hoạt động của thị trường.
- Thấy rõ được vai trò của ngành thương mại đối với kinh tế và đời sống nhân dân.
- Nắm được khái niệm về cán cân xuất nhập khẩu.
- Hiểu được đặc điểm của thị trường thế giới, một số xu hướng trong hoạt động của thị trường
hiện nay.
- Nắm được tên của các hiệp ước liên minh khu vực.
- Nắm được một số nét về vai trò của tổ chức thương mại thế giới.
2. Kỹ năng : Biết phân tích lược đồ, biểu đồ, bảng số liệu thống kê liên quan.
3. Thái độ, hành vi :
- Ý thức tự giác trong học tập.
4. Trọng tâm :
- Ngành thương mại có vai trò điều tiết và hướng dẫn tiêu dùng. Hoạt động thương mại góp phần
thúc đẩy việc sản xuất hàng hóa ở các vùng trong nước với thị trường thế giới; giúp cho việc khai
thác có hiệu quả các lợi thế của đất nước.
- Đặc điểm của thị trường thế giới.
- Khái niệm về cán cân xuất nhập khẩu.
- Cơ cấu hàng xuất nhập khẩu.
- Sự phân bố thị trường thế giới.
- Những tổ chức thương mại lớn trên thế giới.
II. Ðồ dùng dạy học : Các sơ đồ trong Sgk, sơ đồ : Tỉ trọng buôn bán hàng hoá giữa các vùng và
bên trong các vùng năm 2001. Sơ đồ đơn giản về hoạt động của thị trường.
III. Phương pháp : Đàm thoại, thảo luận, nghiên cứu. giảng giải.

IV. Tiến trình tổ chức dạy học :
1. Ổn định lớp : ( Kiểm diện sĩ số ghi vào sổ đầu bài )
2. Kiểm tra bài cũ :
CH 1 : Vai trò của ngành thông tin liên lạc ?  Sgk trang 151
CH 2 : Tình hình phát triển và phân bố của ngành thông tin liên lạc ?
 Sgk trang 151, 152, 153.
3. Bài mới :
- Một trong những nhiệm vụ của giao thông vận tải là chuyên chở hàng hóa từ nơi sản xuất đến
nơi tiêu thụ. Nhưng muốn sản phẩm đến tận tay người tiêu dùng còn phải qua một khâu trung gian
đó là ngành thương mại. Nói đến thương mại là nói đến thị trường trong và ngoài nước, tức là nói
đến xuất nhập khẩu. Thị trường là gì ? Hoạt động ra sao ? Tác dụng của ngành thương mại ? Thế
nào là cán cân xuất nhập khẩu ?
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
HĐ 1: Cả lớp
- Giáo viên yêu cầu học sinh quan sát
sơ đồ hoạt động của thị trường tự rút ra
khái niệm thị trường.
- Thử nêu một số hàng hoá được bày
bán ở một tạp hoá gần nhà  nêu khái

NỘI DUNG CHÍNH
I. Khái niệm về thị trường :
1. Thị trường : Là nơi giặp gỡ giữa người bán và người
mua.
2. Hàng hoá : Vật đem ra mua, bán trên thị trường.
3. Vật ngang giá : Làm thước đo giá trị của hàng hoá.
Vật ngang giá hiện đại là Tiền.


niệm hàng hoá.

- Thế nào là vật ngang giá ? Tại sao
không dùng hàng hoá để trao đổi mà
phải dùng tiền ?
- Quy luật cung cầu là gì ? Nêu ví dụ
thực tế cho từng trường hợp ( cung >
cầu, cung < cầu, cung = cầu ) ?
HĐ 2 : Nhóm/Cả lớp
Bước 1: Học sinh dựa vào Sgk, vốn
hiểu biết, thảo luận theo gợi ý :
- Trình bày vai trò của ngành thương
mại ?
- Ngành nội thương có vai trò gì ? Tại
sao sự phát triển của ngành nội thương
sẽ thúc đẩy phân công lao động theo
lãnh thổ giữa các vùng ?
- Ngành ngoại thương có vai trò gì ?
- Hoạt động xuất khẩu và nhập khẩu có
mối quan hệ với nhau như thế nào ?
Tại sao nói thông qua việc đẩy mạnh
hoạt động xuất nhập khẩu, nền kinh tế
trong nước sẽ có động lực mạnh mẽ để
phát triển ?
Bước 2 : Đại diện các nhóm lên trình
bày, giáo viên chuẩn xác kiến thức.
HĐ 3 : Cá nhân
Bước 1: Học sinh đọc Sgk, hoàn thành
phiếu học tập.
Bước 2 : Gọi học sinh lên trình bày,
giáo viên chuẩn xác kiến thức.

HĐ 4 : Cả lớp
- Quan sát sơ đồ buôn bán giữa các k
hu vực lớn trên thế giới, em có nhận
xét gì về tình hình xuất nhập khẩu trên
thế giới ?
- Nghiên cứu bảng số liệu giá trị xuất
khẩu và nhập khẩu của một số nước
năm 2001, rút ra nhận xét về tình hình
ngoại thương một số nước có nền

* Hoạt động : Thị trường hoạt động theo quy luật cung
cầu.

II. Ngành thương mại :
1. Vai trò :
- Là khâu nối giữa khâu sản xuất và tiêu dùng.
- Điều tiết sản xuất, và hướng dẫn tiêu dùng.
- Ngành nội thương : Làm nhiệm vụ trao đổi hàng hoá,
dịch vụ trong một quốc gia.
- Ngành ngoại thương : Gắn thị trường trong nước với
thị trường thế giới.

2. Cán cân xuất nhập khẩu và cơ cấu xuất nhập
khẩu:
a. Cán cân xuất nhập khẩu :
- Khái niệm : Là hiệu số giữa giá trị xuất khẩu và giá trị
nhập khẩu.
- Phân loại :
+ Xuất siêu : Xuất khẩu > nhập khẩu
+ Nhập siêu : Xuất khẩu < nhập khẩu

b. Cơ cấu hàng hoá xuất nhập khẩu :
- Các nước đang phát triển :
+ Xuất : Sản phẩm cây công nghiệp, lâm sản, nguyên
liệu và khoáng sản.
+ Nhập : Sản phẩm của công nghiệp chế biến, máy công
cụ, lương thực, thực phẩm.
- Các nước phát triển : Ngược lại.
III. Đặc điểm của thị trường thế giới :
- Toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới là xu thế quan trọng
nhất.
- Châu Âu, châu Á, Bắc Mĩ có tỉ trọng buôn bán trong
nội vùng và trên thế giới đều lớn.
- Khối lượng buôn bán trên thế giới tăng liên tục trong
những năm qua.
- Ba trung tâm buôn bán lớn nhất thế giới là Hoa Kì,
Nhật Bản và Tây Âu.


ngoại thương phát triển hàng đầu thế
giới ?
HĐ 5 : Cả lớp
- Học sinh đọc Sgk, nêu một số nét cơ
bản về WTO.
- Học sinh đọc bảng Một số khối kinh
tế lớn trên thế giới, nêu một số đặc
điểm chung cho từng khối. Giáo viên
kết luận lại vai trò của các khối kinh tế
trên thế giới. Có thể hỏi thêm các câu
hỏi sau :
- Hãy xác định các nước thành viên

của tổ chức ASIAN và NATTA trên
bản đồ.
- Việt Nam hiện là thành viên của các
tổ chức kinh tế thế giới nào ?
- Nêu những thông tin mới nhất về
việc Việt Nam gia nhập WTO.

- Hoa Kì, Nhật Bản, CHLB Đức, Anh, Pháp là các
cường quốc về xuất, nhập khẩu  ngoại tệ mạnh.
IV. Các tổ chức thương mại thế giới :
1. Tổ chức thương mại thế giới WTO :
- Ra đời ngày 15/ 11/ 1994, hoạt động chính thức từ 01/
01/ 1995, lúc đầu gồm 125 nước thành viên.
- Là tổ chức quốc tế đầu tiên ra luật lệ buôn bán qui mô
toàn cầu và giải quyết các tranh chấp quốc tế.
- Thúc đẩy sự phát triển quan hệ buôn bán thế giới.
2. Một số khối kinh tế lớn trên thế giới năm 2004 :
- Tây Âu, Đông Nam Á, Bắc Mĩ.
( Bảng 40.2 – Sgk trang 157 )

4. Củng cố :
- Thế nào là ngành thương mại ? Vai trò của ngành thương mại đối với việc phát triển kinh tế xã
hội đất nước ?
- Đặc điểm của thị trường thế giới ?
5. Dặn dò : Học bài cũ, trả lời các câu hỏi sau bài học Sgk, làm bài tập 3/158. Đọc trước bài mới
“ Môi trường và tài nguyên thiên nhiên ”.
V. Phụ lục : Phiếu học tập.
Cán cân XNK

Khái niệm

Phân loại
Xuất siêu Nhập siêu

Cơ cấu mặt hàng XNK
Các nước phát
Các nước đang
triển
phát triển