Ảnh hưởng của thị trường lao động đến sự lựa chọn nghề của học sinh THPT tỉnh Bắc Giang
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (269.23 KB, 27 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
NGUYỄN THỊ DỊU
ẢNH HƢỞNG CỦA THỊ TRƢỜNG LAO ĐỘNG
ĐẾN SỰ LỰA CHỌN NGHỀ CỦA HỌC SINH THPT
TỈNH BẮC GIANG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN, NĂM 2011
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
NGUYỄN THỊ DỊU
ẢNH HƢỞNG CỦA THỊ TRƢỜNG LAO ĐỘNG
ĐẾN SỰ LỰA CHỌN NGHỀ CỦA HỌC SINH THPT
TỈNH BẮC GIANG
CHUYÊN NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC
MÃ SỐ: 60.14.01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TSKH. Nguyễn Văn Hộ
THÁI NGUYÊN, NĂM 2011
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Ban lãnh đạo cùng toàn thể
các thầy cô giáo khoa Tâm Lý- Giáo dục trường Đại học Sư phạm- Đại học
Thái Nguyên đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi hoàn thành cuốn Luận văn này.
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới GS.TSKH Nguyễn Văn Hộthầy giáo đã trực tiếp giảng dạy và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên
cứu và hoàn thành luận văn.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu, các thầy, cô giáo và
các em học sinh các trường THPT Bố Hạ (Yên Thế), THPT Tân Yên số 2
(Tân Yên), THPT Nguyên Hồng (TP Bắc Giang) đã giúp tôi hoàn thành
luận văn này.
Trong quá trình hoàn thành luận văn không tránh khỏi những hạn
chế, thiếu xót, rất mong nhận được ý kiến đóng góp và chỉ dẫn của các thầy
cô giáo.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2011
Tác giả
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
BẢNG CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT
Trung học phổ thông
: THPT
Trung học cơ sở
: THCS
Công nghiệp hóa- hiện đại hóa : CNH- HĐH
Hoạt động
: HĐ
Giáo dục hướng nghiệp
: GDHN
Kinh tế thị trường
: KTTT
Công nghệ thông tin
: CNTT
Giáo viên
: GV
Học sinh
: HS
Số lượng
: SL
Trung bình
: TB
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các bảng
Danh mục các kí hiệu, các chữ viết tắt
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG ............................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................. 4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ........................................................... 4
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 5
6. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 5
8. Những đóng góp của đề tài ........................................................................ 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ ẢNH HƢỞNG CỦA THỊ TRƢỜNG
LAO ĐỘNG ĐẾN SỰ LỰA CHỌN NGHỀ CỦA HỌC SINH THPT
TỈNH BẮC GIANG.......................................................................................... 7
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................. 7
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ................................................................ 7
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước ................................................................ 10
1.2. Một số khái niệm công cụ ..................................................................... 13
1.2.1. Khái niệm kinh tế thị trường và cơ chế thị trường ............................ 13
1.2.2. Ảnh hưởng của kinh tế thị trường đối với đời sống xã hội ............... 14
1.2.3. Thị trường và thị trường lao động1.2.3.1. Thị trường ....................... 18
1.2.3.2. Thị trường lao động ........................................................................ 19
1.2.4. Nghề nghiệp ....................................................................................... 21
1.2.4.1. Nghề nghiệp và việc làm ................................................................ 21
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
1.2.4.2. Giáo dục hướng nghiệp................................................................... 23
1.2.4.3. Sự phù hợp nghề ............................................................................. 24
1.2.4.4. Năng lực nghề ................................................................................. 25
1.2.4.5. Định hướng nghề nghiệp ................................................................ 26
1.2.4.6. Lựa chọn nghề ................................................................................ 27
1.2.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn nghề của học sinh THPT 29
1.2.5.1. Yếu tố gia đình................................................................................ 29
1.2.5.2. Yếu tố giáo dục hướng nghiệp của nhà trường .............................. 30
1.2.5.3. Yếu tố bạn bè .................................................................................. 31
1.2.5.4. Ảnh hưởng của các phương tiện thông tin đại chúng và các tổ
chức xã hội ................................................................................................... 32
1.2.6. Ảnh hưởng của thị trường lao động đến sự lựa chọn nghề của học sinh .. 33
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG ẢNH HƢỞNG CỦA THỊ TRƢỜNG LAO
ĐỘNG ĐẾN SỰ LỰA CHỌN NGHỀ CỦA HỌC SINH THPT TỈNH
BẮC GIANG ................................................................................................... 36
2.1.Vài nét về khách thể điều tra ................................................................. 36
2.2. Thực trạng ảnh hưởng của thị trường lao động đến sự lựa chọn nghề
của học sinh THPT Tỉnh Bắc Giang ............................................................ 37
2.2.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên và học sinh THPT về tầm
quan trọng của việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh ........................ 37
2.2.2. Nhận thức của giáo viên và học sinh THPT về mục đích của định
hướng nghề nghiệp cho học sinh ................................................................. 39
2.2.3.Thực trạng tham gia các hoạt động giáo dục hướng nghiệp của học
sinh THPT .................................................................................................... 41
2.2.3.1. Thực trạng hành vi của học sinh khi tham gia các hoạt động giáo
dục hướng nghiệp của nhà trường ............................................................... 41
2.2.3.2. Thực trạng thái độ của học sinh khi tham gia các hoạt động giáo
dục hướng nghiệp của nhà trường ............................................................... 43
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
2.2.4. Thực trạng dự định nghề nghiệp của học sinh sau khi tốt nghiệp
THPT tỉnh Bắc Giang .................................................................................. 44
2.2.5. Thực trạng những nhóm ngành nghề mà học sinh THPT ưu tiên
lựa chọn ........................................................................................................ 46
2.2.6. Những tiêu chí học sinh THPT quan tâm khi lựa chọn nghề ............ 51
2.2.7. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn nghề của học sinh THPT 53
2.2.8. Thực trạng những khó khăn học sinh gặp phải khi lựa chọn nghề.... 56
2.2.8. Thực trạng tổ chức các hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh THPT .................................................................................................... 58
2.2.8.1. Thực trạng hiệu quả của việc tổ chức giáo dục hướng nghiệp
trong nhà trường Phổ thông hiện nay .......................................................... 59
2.2.8.2. Thực trạng nguyên nhân dẫn đến những sai lầm khi chọn nghề
của học sinh ................................................................................................. 60
Chƣơng 3. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
HƢỚNG NGHIỆP CHO HỌC SINH THPT DƢỚI ẢNH HƢỞNG
CỦA THỊ TRƢỜNG LAO ĐỘNG ............................................................... 64
3.1. Những cơ sở có tính nguyên tắc để xây dựng biện pháp...................... 64
3.1.1. Đảm bảo tính mục đích của giáo dục hướng nghiệp ......................... 64
3.1.2. Đảm bảo tính hệ thống của giáo dục hướng nghiệp .......................... 64
3.1.3. Đảm bảo sự phù hợp với những đặc điểm tâm lí và nhân cách của
học sinh ........................................................................................................ 65
3.1.4. Đảm bảo xây dựng biện pháp theo quan điểm tiếp cận hoạt động
và nhân cách................................................................................................. 65
3.1.5. Đảm bảo tính khả thi.......................................................................... 66
3.2. Các biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học
sinh THPT .................................................................................................... 66
3.2.1. Xây dựng bài học có nội dung giới thiệu về những lĩnh vực cụ thể . 66
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
3.2.2. Tổ chức tọa đàm ở lớp hoặc khối với chủ đề nghề nghiệp. lựa chọn nghề. 67
3.2.3. Tổ chức cho học sinh tiếp xúc thực tế tại cơ sở sản xuất ................. 68
3.2.4. Tổ chức hội nghị trao đổi với cha mẹ học sinh về nghề nghiệp
tương lai của con em họ ............................................................................... 69
3.2.5. Lập hồ sơ hướng nghiệp cho học sinh ............................................... 71
3.3. Khảo nghiệm các biện pháp trên cơ sở lấy ý kiến chuyên gia ............. 72
3.3.1. Mục đích của khảo nghiệm ................................................................ 72
3.3.2. Đối tượng khảo nghiệm ..................................................................... 72
3.3.3. Quá trình tiến hành khảo nghiệm ...................................................... 72
3.3.4. Kết quả khảo nghiệm ......................................................................... 72
3.3.4.1. Đánh giá của chuyên gia về tầm quan trọng của việc xây dựng
các biện pháp giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THPT ......................... 72
3.3.4.2. Đánh giá của chuyên gia về mức độ phù hợp của cơ sở có tính
nguyên tắc trong việc xây dựng các biện pháp ............................................ 73
3.3.4.3. Đánh gía về mức độ phù hợp của các biện pháp ............................ 74
3.3.4.4. Đánh giá về mức độ phù hợp của các bước tiến hành biện pháp ... 74
3.3.4.5. Đánh giá về mức độ khả thi của phương pháp ............................... 75
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHI ....................................................................... 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 79
PHỤ LỤC ........................................................................................................ 49
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
MỤC LỤC CÁC BẢNG BIỂU
Trang
Bảng 2.1: Nhận thức của giáo viên và học sinh về tầm quan trọng của định
hướng nghề nghiệp cho học sinh .................................................... 38
Bảng 2.2.Nhận thức của giáo viên và học sinh về mục đích của hoạt động
giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông ............................. 39
Bảng 2.3: Hành vi của học sinh khi tham gia hoạt động giáo dục hướng nghiệp... 41
Bảng 2.4: Thực trạng thái độ của học sinh khi tham gia các hoạt động giáo
dục hướng nghiệp của nhà trường .................................................. 43
Bảng 2.5: Thực trạng dự định nghề nghiệp của học sinh sau khi tốt nghiệp
THPT Tỉnh Bắc Giang .................................................................... 44
Bảng 2.6: Mức độ ưu tiên lựa chọn các ngành nghề của học sinh THPT ....... 47
Bảng 2.7: Nhận xét của giáo viên về nhóm ngành, nghề được học sinh ưu
tiên lựa chọn .................................................................................... 50
Bảng2.8: Những tiêu chí học sinh quan tâm khi lựa chọn nghề ..................... 51
Bảng 2.9: Những yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa chọn nghề của học sinh THPT..... 53
Bảng 2.10: Nhận xét của giáo viên về các yếu tố ảnh hưởng đến sự lựa
chọn nghề của học sinh THPT ........................................................ 55
Bảng 2.11: Những khó khăn khi lựa chọn nghề của học sinh THP ................. 56
Bảng 2.12: Thực trạng tổ chức các hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho
học sinh THPT ................................................................................ 58
Bảng 2.13: thực trạng hiệu quả tổ chức hoạt động GDHN ở trường THPT .... 59
Bảng 3.1: Đánh giá của chuyên gia về mức độ phù hợp của cơ sở có tính
nguyên tắc trong việc xây dựng các biện pháp ............................... 73
Bảng 3.2: Đánh giá của chuyên gia về sự phù hợp của các biện pháp ............ 74
Bảng 3.3: Đánh giá của chuyên gia về mức độ khả thi của các phương pháp ....... 75
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta đang bước vào thời kỳ CNH - HDH với nề n kinh tế m ở,
năng động bao gồm nhiều thành phần kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường
có sự quản lý của Nhà Nước. Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế trong
những năm qua cùng với sự hội nhập của các nước trong khu vực và trên thế
giới đã tác động to lớn đến tất cả các mặt của đời sống xã hội. Kéo theo đó là
sự đa dạng và phong phú của hệ thống nghề nghiệp, tạo cho con người có
nhiều cơ hội nhưng cũng gặp nhiều khó khăn thử thách. Trước tình hình đó
vấn đề phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp CNH-HDH đất nước
đã và đang trở thành nhiệm vụ cấp thiết được Đảng, Nhà nước, xã hội quan
tâm hàng đầu. Nghị quyết Hội nghị lần II, BCHTW Đảng khóa VIII nhấn
mạnh: “ Muốn tiến hành CNH- HĐH thắng lợi phải biết phát triển mạnh giáo
dục và đào tạo, phát huy nguồn lực con người- yếu tố cơ bản của sự phát triển
nhanh và bền vững ”.[7]. Con người là trọng tâm của sự phát triển, là yếu tố
quyết định thắng lợi của sự nghiệp CNH- HĐH đất nước. Vì thế việc đào tạo
chuẩn bị cho thế hệ trẻ có được phẩm chất, năng lực nghề nghiệp phù hợp với
các hoạt động kinh tế xã hội, khoa học công nghệ (hay nói một cách khác là
những năng lực nghề nghiệp đó đáp ứng được yêu cầu của xã hội) là nhiệm
vụ đặc biệt quan trọng mang tính chiến lược.
Việc đào tạo con người cho xã hội là nhiệm vụ trọng tâm, trước tiên,
đồng thời giúp cho con người phát triển toàn diện nhân cách. Với ý nghĩa đó,
hoạt động giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường phổ thông giúp cho học
sinh có được những hiểu biết cơ bản về các ngành nghề trong xã hội, hình
thành hứng thú và năng lực nghề. Từ đó lựa chọn cho mình một nghề cụ thể
phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí cá nhân (hứng thú, năng lực, sở trường, sức
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
data error !!! can't not
read....
