Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển của một số giống đậu tương nhập nội và biện pháp kỹ thuật cho giống có triển vọng tại Thái Nguyên

i
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
–––––––––
–––––––––

LƯU THỊ XUYẾN

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG,
PHÁT TRIỂN CỦA MỘT SỐ GIỐNG ĐẬU TƯƠNG
NHẬP NỘI VÀ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT CHO GIỐNG
CÓ TRIỂN VỌNG TẠI THÁI NGUYÊN

LU ẬN ÁN TIẾN S Ĩ NÔNG NGHI ỆP

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ii
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
–––––––––
–––––––––

LƯU THỊ XUYẾN

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG,

PHÁT TRIỂN CỦA MỘT SỐ GIỐNG ĐẬU TƯƠNG
NHẬP NỘI VÀ BIỆN PHÁP KỸ THUẬT CHO GIỐNG
CÓ TRIỂN VỌNG TẠI THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: TRỒNG TRỌT
Mã số: 62 62 01 01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. LUÂN THỊ ĐẸP
2. TS. HOÀNG MINH TÂM

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




i

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu, kết
quả nêu trong luận án là trung thực và chưa có ai công bố trong bất kỳ công
trình nào khác. Mọi trích dẫn trong luận án đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả

LƯU THỊ XUYẾN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

ii

LỜI CẢM ƠN
Luận án được hoàn thành với sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều cá nhân
và cơ quan nghiên cứu trong nước. Trước hết tác giả xin chân thành cám ơn
PGS.TS. Luân Thị Đẹp, TS. Trần Minh Tâm, với cương vị người hướng dẫn
khoa học, đã có nhiều đóng góp trong nghiên cứu và hoàn thành luận án của
nghiên cứu sinh. Tác giả xin bày tỏ lòng cám ơn tới Ban Giám Hiệu Trường
Đại học Nông Lâm, Trung tâm Thực hành Thực nghiệm đã giúp đỡ và tạo
điều kiện cho nghiên cứu sinh thực hiện các thí nghiệm đồng ruộng tại
trường và hoàn thành luận án. Tác giả xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ
nhiệt tình của lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chi Cục
thống kê Thái Nguyên. Tác giả xin cám ơn UBND xã Tràng Xá - Huyện Võ
Nhai, xã Sơn Cẩm - Huyện Phú Lương, xã Hoá Thượng - Huyện Đồng Hỷ
tỉnh Thái Nguyên trong việc cung cấp số liệu và thông tin liên quan đến đề
tài, bố trí thí nghiệm đồng ruộng và hợp tác triển khai xây dựng mô hình
trồng đậu tương vụ Đông và vụ Xuân có sự tham gia của nông dân. Nghiên
cứu sinh xin được cám ơn sự giúp đỡ và tạo điều kiện của cán bộ, giảng viên
khoa Nông học - Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Xin trân trọng
cám ơn Ban Sau Đại học, Đại học Thái Nguyên, Khoa Sau Đại học, Trường
Đại học Nông Lâm Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi để nghiên cứu
sinh hoàn thành luận án của mình.
Thái nguyên, ngày 15/10/2010

LƯU THỊ XUYẾN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

iii

MỤC LỤC
Lời cam đoan .................................................................................................. i
Lời cảm ơn ..................................................................................................... ii
Mục lục ........................................................................................................ iii
Danh mục các kí hiệu, các chữ viết tắt............................................................ v
Danh mục các bảng ....................................................................................... vi
Danh mục các biểu đồ ................................................................................... ix
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................... 1
1.2. Mục đích của đề tài .............................................................................. 2
1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................. 2
1.3.1. Ý nghĩa khoa học ..................................................................................2
1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn...................................................................................3
1.4. Những đóng góp mới của luận án ........................................................ 3
Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .......................................................... 5
1.1. Tình hình sản xuất đậu tương trên thế giới và Việt Nam ...................... 5
1.1.1. Tình hình sản xuất đậu tương trên thế giới ...........................................5
1.1.2. Một số yếu tố hạn chế sản xuất đậu tương trên thế giới .......................7
1.1.3. Tình hình sản xuất đậu tương ở Việt Nam ...........................................9
1.1.4. Một số yếu tố hạn chế sản xuất đậu tương ở Việt Nam .......................10
1.2. Tình hình nghiên cứu đậu tương trên thế giới và Việt Nam ............... 12
1.2.1. Tình hình nghiên cứu đậu tương trên thế giới ....................................12
1.2.2. Tình hình nghiên cứu đậu tương ở Việt Nam.....................................18
1.3. Những kết luận rút ra từ tổng quan tài liệu nghiên cứu ...................... 28

Chương 2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................ 30
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................... 30
2.2. Nội dung nghiên cứu.......................................................................... 31
2.2.1. Điều tra thực trạng sản xuất đậu tương tại Thái Nguyên....................31
2.2.2. Đánh giá các giống đậu tương nhập nội tại Thái Nguyên ..................31
2.2.3. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật chủ yếu đối với giống
đậu tương triển vọng 99084-A28 (thời vụ, mật độ, phân bón) ........31
2.2.4. Ứng dụng kết quả nghiên cứu vào xây dựng mô hình thử nghiệm........31
2.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................... 31
2.3.1. Điều tra thực trạng sản xuất đậu tương tại Thái Nguyên....................31

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




iv
2.3.2. Nghiên cứu khả năng sinh trưởng phát triển của một số giống
đậu tương nhập nội tại Thái Nguyên ................................................32
2.3.3. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật chủ yếu đối với giống
đậu tương triển vọng 99084-A28 .....................................................37
2.3.4. Xây dựng mô hình trình diễn giống đậu tương 99084-A28 trong
vụ Xuân 2010 tại Thái Nguyên.........................................................41
2.4. Phương pháp xử lý số liệu ................................................................. 42
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ....................... 43
3.1. Điều kiện tự nhiên và tình hình sản xuất đậu tương của Thái Nguyên ....... 43
3.1.1. Điều kiện khí hậu của tỉnh Thái Nguyên ............................................43
3.1.2. Kết quả điều tra tình hình sản xuất đậu tương của tỉnh Thái Nguyên ......45
3.2. Kết quả đánh giá các giống đậu tương nhập nội tại Thái Nguyên....... 53
3.2.1. Kết quả đánh giá một số giống đậu tương nhập nội trong vụ

Xuân và vụ Đông năm 2004- 2005 tại Thái Nguyên .......................53
3.2.2. Kết quả đánh giá các giống có triển vọng trong vụ Xuân
2006 tại Thái Nguyên .....................................................................63
3.3. Kết quả nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật đối với giống đậu
tương triển vọng 99084-A28 tại Thái Nguyên ................................... 65
3.3.1. Kết quả nghiên cứu xác định thời vụ trồng giống đậu tương
99084-A28 trong xuân và vụ Đông tại Thái Nguyên .......................65
3.3.2. Kết quả nghiên cứu xác định mật độ trồng giống đậu tương
99084-A28 trong vụ Xuân và vụ Đông tại Thái Nguyên .................73
3.3.3. Nghiên cứu lượng đạm bón đối với giống đậu tương 99084-A28
trong vụ Xuân tại tỉnh Thái Nguyên .................................................80
3.3.4. Nghiên cứu lượng lân bón đối với giống đậu tương 99084-A28
trong vụ Xuân tại tỉnh Thái Nguyên .................................................84
3.3.5. Nghiên cứu lượng kali bón đối với giống đậu tương 99084-A28
trong vụ Xuân tại tỉnh Thái Nguyên .................................................88
3.3.6. Nghiên cứu tổ hợp phân bón đối với giống đậu tương triển vọng
tại Thái Nguyên ................................................................................91
3.4. Xây dựng mô hình đậu tương ở một số huyện của tỉnh Thái Nguyên ...... 94
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ........................................................................ 99
Kết luận .................................................................................................... 99
Đề nghị ................................................................................................... 100
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 102
PHỤ LỤC.................................................................................................. 115

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




v

DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

AVRDC
BVTV
CCC
CC1
CT
CSDTL
Đ/c
FAO
K
KHKTNN
KL
MĐ
MH
NN&PTNT
N
NSLT
NSTT
P
TB
TCN
TGST
Tr.đ
VĐ
VX

Asia Vegetable Research Development Center
(Trung tâm nghiên cứu phát triển rau Châu Á)

Bảo vệ thực vật
Chiều cao cây
Cành cấp 1
Công thức
Chỉ số diện tích lá
Đối chứng
Food and Agriculture Organization (Tổ chức nông lương)
Kali nguyên chất
Khoa học kỹ thuật Nông Nghiệp
Khối lượng
Mật độ
Mô hình
Nông nghiệp và phát triển nông thôn
Đạm nguyên chất
Năng suất lý thuyết
Năng suất thực thu
Lân nguyên chất
Trung bình
Tiêu chuẩn ngành
Thời gian sinh trưởng
Triệu đồng
V ụ Đông
Vụ Xuân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




vi

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Tình hình sản xuất đậu tương trên thế giới.................................... 5
Bảng 1.2. Tình hình sản xuất đậu tương của 4 nước đứng đầu trên thế
giới trong 3 năm gần đây .............................................................. 7
Bảng 1.3. Tình hình sản xuất đậu tương ở Việt Nam trong những năm
gần đây ......................................................................................... 9
Bảng 1.4. Số lượng mẫu giống đậu tương được nhập nội giai đoạn
2001 - 2005 ................................................................................ 18
Bảng 1.5. Các giống đậu tương được tuyển chọn từ nguồn vật liệu
nhập nội ...................................................................................... 19
Bảng 1.6. Các giống đậu tương được chọn tạo bằng phương pháp lai
hữu tính ...................................................................................... 20
Bảng 1.7. Các giống đậu tương chọn tạo được bằng xử lý đột biến ............ 21
Bảng 2.1. Các giống đậu tương làm vật liệu nghiên cứu trong thí nghiệm ....... 30
Bảng 2.2. Thành phần hoá tính đất tại các điểm thí nghiệm ........................ 37
Bảng 2.3. Ngày gieo các thí nghiệm thời vụ ............................................... 37
Bảng 3.1. Tình hình sản xuất đậu tương của tỉnh Thái Nguyên giai
đoạn 2003 -2008 ......................................................................... 45
Bảng 3.2. Diện tích đậu tương của Thái Nguyên giai đoạn 2003 -2007 ...... 46
Bảng 3.3. Mùa vụ trồng đậu tương ở một số điểm điều tra ......................... 47
Bảng 3.4. Cơ cấu giống và biện pháp kỹ thuật áp dụng trong sản xuất
đậu tương tại các điểm điều tra ................................................... 48
Bảng 3.5. Tình hình sử dụng phân bón cho đậu tương tại các hộ điều tra ........49
Bảng 3.6. Tình hình sâu bệnh hại đậu tương ở một số điểm điều tra ........... 50
Bảng 3.7. Các yếu tố thuận lợi và hạn chế đối với sản xuất đậu tương
ở Thái Nguyên ............................................................................ 52

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

vii
Bảng 3.8.

Một số chỉ tiêu sinh trưởng của các giống đậu tương nhập
nội tại Thái Nguyên .................................................................. 54

Bảng 3.9.

Chỉ số diện tích lá của các giống đậu tương thí nghiệm ............ 56

Bảng 3.10. Tình hình sâu hại và chống đổ của các giống đậu tương thí
nghiệm tại Thái Nguyên ........................................................... 58
Bảng 3.11. Các yếu tố cấu thành năng suất của các giống đậu tương
nhập nội tại Thái Nguyên ......................................................... 61
Bảng 3.12. Năng suất của các giống đậu tương thí nghiệm ......................... 62
Bảng 3.13. Thời gian sinh trưởng và năng suất của các giống đậu
tương có triển vọng trong vụ Xuân 2006 .................................. 64
Bảng 3.14. Ảnh hưởng của thời vụ trồng đến một số chỉ tiêu sinh
trưởng của giống đậu tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ......... 66
Bảng 3.15. Ảnh hưởng của thời vụ trồng đến chỉ số diện tích lá của
giống đậu tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ........................... 68
Bảng 3.16. Ảnh hưởng của thời vụ trồng đến tình hình sâu hại và chống
đổ của giống đậu tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ....................69
Bảng 3.17. Ảnh hưởng của thời vụ trồng đến các yếu tố cấu thành năng
suất của giống đậu tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ................... 71
Bảng 3.18. Ảnh hưởng của thời vụ trồng đến năng suất của giống đậu
tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ........................................... 72

Bảng 3.19. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến một số chỉ tiêu sinh
trưởng của giống đậu tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ......... 74
Bảng 3.20. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến tình hình sâu hại và chống
đổ của giống đậu tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ....................75
Bảng 3.21. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến các yếu tố cấu thành năng
suất của giống đậu tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ..................77

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




viii
Bảng 3.22. Ảnh hưởng của mật độ trồng năng suất của giống đậu
tương 99084-A28 tại Thái Nguyên ........................................... 78
Bảng 3.23. Ảnh hưởng của lượng đạm bón đến một số chỉ tiêu sinh
trưởng và chống chịu của giống đậu tương 99084-A28 tại
Thái Nguyên ............................................................................. 81
Bảng 3.24. Ảnh hưởng của lượng đạm bón đến năng suất và lãi thuần của
giống đậu tương 99084-A28 trong vụ Xuân tại Thái Nguyên ...... 83
Bảng 3.25. Ảnh hưởng của lượng lân bón đến một số chỉ tiêu sinh
trưởng và chống chịu của giống đậu tương 99084-A28
trong vụ Xuân tại Thái Nguyên................................................. 85
Bảng 3.26. Ảnh hưởng của lượng lân bón đến các yếu tố cấu thành
năng suất và năng suất của giống đậu tương 99084-A28
trong vụ Xuân tại Thái Nguyên................................................ 86
Bảng 3.27. Ảnh hưởng của lượng kali bón đến một số chỉ tiêu sinh
trưởng và chống chịu của giống đậu tương 99084 - A28
trong vụ Xuân tại Thái Nguyên................................................. 88
Bảng 3.28. Ảnh hưởng của lượng kali bón đến năng suất và lãi thuần của

giống đậu tương 99084-A28 trong vụ Xuân tại Thái Nguyên ........ 90
Bảng 3.29. Ảnh hưởng của các tổ hợp phân bón đến các yếu tố cấu
thành năng suất của giống đậu tương 99084-A28 trong vụ
Xuân 2009 tại TN ..................................................................... 92
Bảng 3.30. Ảnh hưởng của các tổ hợp phân bón năng suất và lãi thuần
của giống đậu tương 99084-A28 tại Thái Nguyên .................... 93
Bảng 3.31. Năng suất đậu tương và lãi thuần ở các mô hình trình diễn ....... 95

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not

read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....