Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5

Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi dân gian
cho trẻ 5-6 tuổi trong trường Mầm non
MỤC LỤC

1. Phần mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài:
Như chúng ta đã biết một trong những di sản văn hóa truyền thống của
người Việt Nam đó là trò chơi dân gian, đây là một loại trò chơi nhưng mang
tính giáo dục cao và là nét đặc trưng của dân tộc, cứ thế trò chơi dân gian được
lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trò chơi dân gian được xem là hình
thức giáo dục đơn giản, giúp hình thành nhân cách cũng như phát triển thể chất
cho trẻ. Đặc biệt, đối với trẻ mầm non hoạt động chủ đạo của trẻ em chính là
hoạt động vui chơi. Trẻ em không chỉ cần được chăm sóc sức khỏe, được học
tập, mà quan trọng nhất trẻ cần được thỏa mãn nhu cầu vui chơi.
Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội hiện đại, công nghệ thông tin bùng nổ,
các bậc cha mẹ luôn bận rộn với công việc nên ít có thời gian để giải thích ý
nghĩa và dạy con biết những giá trị của nền văn hóa truyền thống của dân tộc
Việt Nam, mà chỉ chú ý quá nhiều vào việc học của trẻ. PGS.TS Nguyễn Văn
Huy-Giám đốc Bảo tàng dân tộc học Việt Nam cho rằng: “Cuộc sống với trẻ
nhỏ là không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không đơn thuần là
trò chơi mà nó còn chứa đựng một nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc đáo và
giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ nâng cánh cho tâm hồn, giúp trẻ
phát triển khả năng tư duy, sáng tạo, sự khéo léo mà còn giúp các em hiểu về
tình bạn, tình yêu gia đình, quê hương đất nước. Trẻ em ở một xã hội công
1


nghiệp chỉ quen với máy móc và không có khoảng trống để chơi cũng là một
thiệt thòi...” Chính vì thế, việc giúp các em hiểu về cội nguồn với những trò chơi
dân gian là một việc làm hết sức cần thiết. Song, làm thế nào để tổ chức các trò
chơi dân gian thực sự có hiệu quả, tạo được hứng thú, lôi cuốn hấp dẫn trẻ, giúp

trẻ được quay về cội nguồn bản sắc dân tộc là một điều mà tôi luôn băn khoăn
suy nghĩ. Chính vì vậy, tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả
tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non” làm đề tài
sáng kiến kỹ thuật cho bản thân trong năm học 2014-2015.
* Điểm mới của đề tài: Đây là một hoạt động hỗ trợ tích cực trong việc
thực hiện nội dung của phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực trong trường mầm non, thu hút sự tham gia ngày càng đông đảo
của phụ huynh, của cộng đồng, xã hội. Trò chơi dân gian là một hoạt động hấp
dẫn, bổ ích, thiết thực đối với trẻ, thông qua không gian vui chơi có định hướng,
đầy ý nghĩa mang đậm tính truyền thống, đồng thời giúp trẻ phát triển tốt khả
năng tư duy, sáng tạo, là cơ hội để trẻ trải nghiệm chân thực nhất về văn hoá
truyền thống của quê hương. Đồng thời, thông qua trò chơi dân gian, trẻ được
gần gũi với thiên nhiên, với quê hương làng xóm, hoạt động này đã góp phần
hình thành các kỹ năng sống, từ đó tác động cả về thể chất, trí tuệ, tinh thần của
trẻ lứa tuổi mầm non.
1.2. Phạm vi áp dụng của đề tài sáng kiến:
Đề tài sáng kiến kỹ thuật “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tổ chức
trò chơi dân gian cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non” được thực hiện trong
năm học 2014-2015. Đề tài này có thể áp dụng đối với lớp mẫu giáo 5-6 tuổi
trong nhà trường những năm tiếp theo và có thể áp dụng rộng rãi đối với các
trường mầm non trên địa bàn huyện Lệ Thủy, các trường mầm non của tỉnh
2


Quảng Bình nói riêng và có thể áp dụng cho tất cả các trường mầm non trên toàn
quốc nói chung.
2. Phần nội dung.

2.1. Thực trạng của đề tài:
Trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có rất nhiều văn bản

hướng dẫn đưa các trò chơi dân gian vào trường học. Từ năm học 2008-2009 Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra Chỉ thị 40/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 và
Kế hoạch 307 ngày 22/7/2008 về việc triển khai phong trào thi đua "Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực" trong các trường năm học 2008-2009
và giai đoạn 2008-2013. Bám sát các văn bản chỉ đạo của Bộ, Sở Giáo dục và
Đào tạo Quảng Bình, Phòng Giáo dục và Đào tạo Lệ Thủy đã có Kế hoạch triển
khai thực hiện phong trào thi đua trong các trường học nói chung và trường
mầm non nói riêng. Một trong những nội dung của phong trào là "Tổ chức các
trò chơi dân gian và các hoạt động vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với
lứa tuổi của học sinh".
Đối với trường chúng tôi, qua hàng năm nhà trường đã bám sát các văn
bản hướng dẫn của các cấp nên đã xây dựng kế hoạch lồng ghép các trò chơi dân
gian vào chương trình chăm sóc giáo dục trẻ, tổ chức nhiều hoạt động bổ ích
như “Bé với ca dao, dân ca; Bé với trò chơi dân gian” thu hút sự hứng thú tham
gia tích cực của trẻ trong nhà trường. Làm thế nào để tổ chức có hiệu quả các trò
chơi dân gian giúp trẻ ngày càng tích cực tham gia vào trò chơi, tạo ra một hoạt
động thật bổ ích đó là điều không đơn giản. Khi thực hiện đề tài này, tôi gặp
những thuận lợi, khó khăn sau:
3


a. Thuận lợi:
Bản thân được phân công dạy lớp 5-6 tuổi, độ tuổi dễ dàng tiếp thu lĩnh
hội trò chơi thuận lợi hơn những độ tuổi khác trong nhà trường.
Lớp tôi được ban giám hiệu nhà trường lựa chọn chỉ đạo xây dựng lớp
điểm về chuyên đề phát triển vận động và tổ chức trò chơi dân gian của trường
nên đã trang bị khá đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, nhất là các đồ dùng
đồ chơi phục vụ cho việc tổ chức các trò chơi dân gian.
Bản thân được nhà trường cho tham dự các đợt tập huấn, bồi dưỡng
chuyên môn của sở, của phòng giáo dục về chuyên đề phát triển vận động và tổ

chức các trò chơi dân gian cho trẻ trong trường mầm non, từ đó đã tích lũy được
kinh nghiệm trong việc tổ chức, hướng dẫn các trò chơi dân gian..
Hoạt động Bé với các trò chơi dân gian ở trường đã thu hút sự quan tâm
của phụ huynh nên phụ huynh đã nhận thức rất rõ tầm quan trọng của trò chơi
dân gian đối với trẻ, phụ huynh đã chú ý đến việc hướng dẫn cho con em mình
chơi ở nhà.
Điều may mắn nhất là tôi được sống trong tập thể đội ngũ đoàn kết, yêu
thương, quan tâm giúp đỡ nhau trong cuộc sống cũng như trong công việc, cùng
nhau học hỏi, trao đổi kinh nghiệm. Từ đó tôi học được những điều hay lẽ phải,
những kinh nghiệm quý báu. Bản thân tôi yêu nghề, mến trẻ, ham tìm tòi, học
hỏi, thích khám phá những cái mới lạ. Với vai trò là người mẹ hiền thứ hai của
trẻ tôi luôn có tấm lòng bao dung, độ lượng, tôi thường xuyên nghiên cứu các tài
liệu, sáng tạo nhiều cái mới trong công tác giảng dạy, có ý thức vươn lên, cố
gắng rèn luyện bản thân trong mọi lĩnh vực, luôn có ý thức cố gắng rèn luyện về
chuẩn mực đạo đức, nhân cách, hành vi để làm gương cho trẻ noi theo.
4


b. Khó khăn:
Một số trẻ sinh ra trong gia đình làm ăn buôn bán, một số thì do kiện kinh
tế gia đình khó khăn, một số chỗ ở gia đình diện tích chật hẹp nên ít có thời gian
cho trẻ hoạt động giao tiếp với các trò chơi dân gian ở nhà. Vì vậy trẻ còn nhút
nhát, chưa thực sự hòa mình tham gia vào các trò chơi mà lớp tổ chức, chưa tích
cực chủ động để thực hiện công việc, chưa cố gắng để hoàn thành nhiệm vụ của
mình để tìm ra kết quả, trẻ còn phụ thuộc nhiều vào cô giáo.
Số lượng các trò chơi dân gian Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng
nhưng không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ mầm non, nhiều trò chơi có
luật chơi khó, cách chơi phức tạp, không thể áp dụng cho trẻ.
Việc tổ chức trò chơi dân gian của giáo viên trong lớp thu hút lôi cuốn trẻ
hứng thú tham gia vào hoạt động cũng có mặt còn hạn chế nên chưa thật sự lôi

cuốn trẻ tham gia vào hoạt động.
Trẻ trong cùng một độ tuổi, nhưng lại có mức độ nhận thức và khả năng
chú ý chủ định khác nhau. Đối với lớp của tôi số lượng cháu đông, nhiều trẻ còn
lạ lẫm với loại hình trò chơi này.
Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ dàng nhập cuộc
chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng
thú.
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn
ra
trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu được lồng ghép và tích hợp
vào các hoạt động khác.
5


Để có cơ sở cho việc nghiên cứu của mình, tôi tiến hành điều tra, khảo sát
tình hình của trẻ ở lớp tôi đầu năm. Qua điều tra khảo sát kết quả cho thấy như
sau:
T
T

Tiêu chí

Chưa Tỷ lệ Thỉnh Tỷ lệ Thường Tỷ lệ Ghi
có

%

thoảng

%

xuyên

%

19/42 45,2

14/42

33,3

9/42

21,4

16/42 38,1

20/42

47,6

6/42

14,2

10/42

24/42

57,1

8/42

19,0

chú

Trẻ hoạt động tích cực
1 vào trò chơi dân gian

2

trong các hoạt động
Kỹ năng chơi các trò
chơi dân gian
Hứng thú tham gia vào

3 trò chơi dân gian trong

23,8

các hoạt động

Từ thực tế trên, là giáo viên chủ nhiệm lớp tôi băn khoăn suy nghĩ, làm
thế nào để tìm ra giải pháp, những cách làm hay để tổ chức trò chơi dân gian cho
trẻ được tốt, đưa chất lượng chăm sóc nuôi dưỡng giáo dục trẻ trong nhà trường
đạt kết quả cao và tôi đã sử dụng một số biện pháp và cách làm sau:

2.2. Một số biện pháp thực hiện:
2.2.1. Lựa chọn trò chơi dân gian phù hợp với độ tuổi và khả năng

nhận thức của trẻ.
Trò chơi dân gian vô cùng phong phú và đa dạng, nhưng không phải trò
chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì vậy, trước khi lựa chọn các trò chơi dân
gian cho trẻ, tôi phải nghiên cứu và tìm hiểu kĩ xem nội dung của trò chơi đó có
6


phù hợp với lứa tuổi mầm non và trẻ có thể chơi được những trò chơi đó hay
không. Lựa chọn cho trẻ chơi các trò chơi có luật chơi và cách chơi đơn giản, dễ
nhớ, dễ hiểu hoặc trò chơi đó có hơi khó hay đơn điệu thì khi chơi tôi có thể
thay đổi hình thức thật linh hoạt. Chính vì thế trò chơi phải được lựa chọn cho
phù hợp với độ tuổi trẻ.
Ví dụ:
- Với trẻ lứa tuổi nhà trẻ và mẫu giáo bé (từ 2-3 tuổi) khả năng chú ý chủ
định của trẻ còn kém, nhận thức còn đơn giản, trẻ chỉ có thể chơi những trò chơi
đơn giản giúp trẻ củng cố tư duy, ngôn ngữ và những kỹ năng cần thiết cho trẻ
như trò chơi “Tập tầm vông”, “Kéo cưa lừa xẻ”, “Nu na nu nống”, “Trốn tìm”,
“Chi chi chành chành”, “Chu cha chu chít”...
- Với trẻ mẫu giáo nhỡ và mẫu giáo lớn (từ 4-6 tuổi) khả năng chú ý có
chủ định và nhận thức của trẻ đã hơn nhiều so với lứa tuổi trước, trẻ có thể chơi
được những trò chơi dài hơn và khó hơn và trò chơi phải giúp trẻ phát triển tư
duy, sự linh hoạt, sáng tạo, gây được hứng thú và thu hút sự tham gia của trẻ. Vì
vậy, tôi lựa chọn những trò chơi dân gian cho trẻ như “Chơi nhảy lò cò”, “Chơi
chuyền banh đũa”, “Ô ăn quan”, “Nhảy dây”, “Cơm canh rau muống”...

2.2.2. Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, lời đồng dao và địa điểm trước khi tổ
chức cho trẻ chơi:
* Chuẩn bị đồ dùng:
Đồ dùng, đồ chơi của các trò chơi dân gian vô cùng phong phú và đa dạng
mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò

7


chơi. Mỗi trò chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng, đồ chơi mà thiếu nó
thì trò chơi không thể tiến hành được.
Ví dụ: Trò chơi “Chơi chuyền” đòi hỏi phải có 10 que chuyền và một đồ
vật có dạng khối cầu như quả bóng, quả bưởi non, quả cà... hoặc trò chơi “Ném
cầu” không thể diễn ra nếu thiếu những quả cầu hay quả banh...
Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi dân gian nào đó,
tôi cần tìm hiểu kĩ lưỡng về luật chơi, cách chơi cũng như việc có hay không có
đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi, để từ đó chuẩn bị đầy đủ những yếu tố
cần thiết cho trò chơi.
* Dạy trẻ học thuộc lời đồng dao trong trò chơi:
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian là khi chơi trẻ không chỉ
đơn thuần thực hiện các vận động của mình mà vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời
bài đồng dao đó. Song không phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, cũng hợp
với tư duy hồn nhiên của trẻ và mang đến sự vui tươi, nhí nhảnh, nhộn nhịp
trong trò chơi.
Ví dụ: Trò chơi Chi chi chành chành trẻ vừa chơi vừa đọc:
“Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương ngũ đế
Bắt dế đi tìm

8


Ù à ù ập”...

Trò chơi chỉ được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy, tôi
thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi
hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như hoạt động chiều,
hoạt động ngoài trời... Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các
trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế trẻ chơi rất hứng thú và tích cực
tham gia vào trò chơi.

* Chuẩn bị địa điểm:
Mỗi trò chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có những
trò chơi vận động mang tính tập thể rất cao thường có số lượng người tham gia
chơi lớn và đòi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như trò chơi “Kéo co”;
“Rồng rắn lên mây”; “ Thả đỉa ba ba”; “Nhảy đôi”...
Nhưng lại có những trò chơi hay chơi theo nhóm nhỏ như “Chi chi chành
chành”; “Ô ăn quan”; “Rải ranh”; “Chuyền thẻ”; “Ô ăn quan”...
Do đó tôi cần nắm rõ cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi để
từ đó lựa chọn địa điểm phù hợp.
Ví dụ: Với giờ chơi và hoạt động chiều cho trẻ chơi các trò chơi tỉnh nhằm
phát triển nhận thức, ôn luyện chữ cái hoặc chữ số đã học khắc sâu kiến thức
cho trẻ qua trò chơi “Tìm nụm tìm nị”. Qua trò chơi này tôi dạy trẻ học chữ cái
bằng cách: Cho trẻ đọc từ câu “Tùm nụm tùm nị... bỏ chữ ai đọc, đố bạn chữ

9


gì?” lúc đó trẻ cầm chữ cái dơ lên và hỏi bạn, nếu bạn trả lời đúng thì cho bạn
đó làm quản trò hoặc dơ thẻ hình có từ tương ứng với hình. Cho trẻ tìm những
chữ cái đã học và giới thiệu về chữ mới.
Với hoạt động ngoài trời nên lựa chọn những trò chơi mang tính vận động
nhằm tận dụng không gian rộng và thoáng để rèn luyện và phát triển thể lực như
trò chơi “Kéo co”; “Bịt mắt bắt dê”; “Rồng rắn lên mây”...

Với hoạt động góc tôi lựa chọn những trò chơi nhẹ nhàng đòi hỏi tư duy
của trẻ như “Ô ăn quan”, “Kéo cưa lừa xẻ”, “Chơi chuyền”, “Rải ranh”...
Với hoạt động chung và hoạt động chiều chủ yếu diễn ra trong phòng,
nhóm lớp nên tổ chức các trò chơi tỉnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ như trò
chơi “Ô ăn quan”; “Tập tầm vông”, Chơi chuyền”, “Vấn đáp”, “Đếm sao”, “Đọc
câu”...
Với hoạt động ngoài trời, hoạt động mọi lúc mọi nơi, tôi tận dụng các mô
hình ngoài trời mà nhà trường đã xây dựng để tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi
như “Đánh đu”, “Ném còn”, “Trồng nụ, trồng hoa”...” từ đó trẻ được làm quen
với những nét văn hóa dân gian và tái hiện lại những trò chơi dân gian của quê
hương.

2.2.3. Tổ chức các trò chơi phù hợp với tính chất của hoạt động:
Mỗi hoạt động của trẻ đều đạt được một mục đích nhất định, vì thế hoạt
động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ chức
nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại giúp trẻ được
hòa mình vào thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên, phát triển thể chất;
10


hay trong hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về kinh nghiệm sống và kỹ
năng chơi theo nhóm. Do đó, giáo viên cần chú ý lựa chọn và tổ chức các trò
chơi dân gian phù hợp với tính chất hoạt động từng chủ đề.
Với hoạt động ngoài trời: Tôi tận dụng không gian thoáng mát để tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện phát triển thể lực như trò chơi
“Rồng rắn lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “Nhảy dây”, “Nhảy lò cò”...
Với hoạt động góc: Tôi tổ chức những trò chơi theo nhóm nhỏ trong
không gian hẹp như trò chơi “Ô ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải ranh”, “Kéo cưa
lừa xẻ”...
Với hoạt động chung và hoạt động chiều: Tôi lựa chọn trò chơi tỉnh phát

triển nhận thức cho trẻ như trò chơi “Đọc câu”, “Đếm sao”, “Tập tầm vông”...
Đặc biệt, khi tích hợp trò chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên
cần lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm môn học.
Ví dụ: - Với lĩnh vực thể chất: Tôi lựa chọn các trò chơi vận động nhằm
rèn luyện thân thể khỏe mạnh, hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ
phải mạnh mẽ, nhanh tay, nhanh mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có
thể vui chơi và ngược lại vui chơi giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Hoặc với trò chơi “Rồng rắn lên mây” khi trẻ hát xong khúc cuối “Xin
khúc đuôi - Tha hồ thầy đuổi”, lập tức trẻ làm “đuôi” (đứng sau cùng) phải chạy
thật nhanh, nếu không sẽ bị “thầy” tóm lấy, sau đó có thể bị thay người khác
hoặc lại phải làm “thầy” để đi đuổi trẻ khác.
Trò chơi “Trồng nụ, trồng hoa” có nhiều nấc chơi nho nhỏ, từ bàn một,
bàn hai...đến bàn mười từ một nụ, một hoa...đến tám hoa. Để chơi trò chơi này
11


trẻ phải vượt qua dần các nấc, hết nấc này mới đi tiếp nấc sau. Như vậy đòi hỏi
trẻ phải có tính kiên trì, cẩn thận, khéo léo mới đi được từ đầu đến cuối trò chơi.
Với trò chơi “Chi chi, chành chành” đòi hỏi trẻ phải có phản ứng nhanh
nhạy, linh hoạt, phối hợp tốt giữa tay, mắt, lời nói, vì đến cuối bài “Ù à, ù ập”
mà trẻ không rút tay ra kịp thì ngón tay sẽ bị giữ lại, như thế là thua.
- Với lĩnh vực phát triển nhận thức khám phá khoa học hoặc làm quen với
toán hay lĩnh vực phát triển ngôn ngữ làm quen với văn học, khi lựa chọn các trò
chơi cần đáp ứng các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ
+ Phát triển ngôn ngữ
+ Rèn luyện trí nhớ, khả năng tư duy
+ Cung cấp kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ
chơi...
Ví dụ: Lời đồng dao của trò “Chơi chuyền”:

“Con ruồi có cánh
Đòn gánh có mấu
Châu chấu có chân...” đã giúp trẻ nhận biết được đặc trưng của con vật,
đồ dùng quen thuộc.
Những câu thơ ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại

12


Cô giả đọc sai lời bài đồng dao: “Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm...”
Trẻ sửa lại và đọc đúng bài đồng dao:
“Non cao đầy mây
Đáy biển đầy nước
Dưới đất lắm cỏ
Trên trời lắm mây
Người thì có mồm
Chim thì có mỏ...”
+ Trò chơi "Chuyền thẻ” là một trò chơi dân gian dạy trẻ làm toán cộng
hay trừ, đó là bài tập đếm từ 1-10 của trẻ. Trẻ nhóm các nhóm theo trật tự cao
dần lên và cộng lại trong phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai, cái
trai, cái hến...” sau đó là nhóm đôi “Đôi tôi, đôi chị...”, nhóm ba “Ba lá đa, ba lá
đề...”, và nhóm cao hơn “Tám quả trám, hai lên chín...” Qua đó giúp trẻ đếm
thành thạo trong phạm vi 10.

13


+ Trò chơi “Chong chóng”, “ Chơi sáo diều” giúp trẻ có thể hiểu được
cách sử dụng năng lượng thiên nhiên trong cuộc sống, hiểu được ý nghĩa của
gió, tăng cường kỹ năng sống về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
- Với lính vực phát triển thẩm mỹ (giáo dục âm nhạc): nên chọn các trò
chơi có giai điệu và lời hát như trò chơi “Tập tầm vông”, “Hát chuyền sỏi”...
Khi lựa chọn trò chơi dân gian cho hoạt động chung cần lựa chọn phù hợp
chủ đề, đề tài bài dạy.
Ví dụ: Với chủ đề “Thế giới động vật” nên lựa chọn trò chơi như “Bịt mắt
bắt dê”, “Phụ đồng ếch”, “Xỉa cá mè”...
Với chủ đề “Thế giới thực vật” nên lựa chọn trò chơi như “Trồng nụ trồng
hoa”, “Mít mật mít gai”...
Với chủ đề “Tết và mùa xuân” nên lựa chọn trò chơi như “Đu quay”,
“Ném còn”, “Múa lân”, “Bịt mắt đánh trống..."
2.2.4. Động viên trẻ tham gia tích cực trong trò chơi:
Trò chơi dân gian đã được chú trọng và chiếm lĩnh một cách hiệu quả
hoạt động học tập, vui chơi của trẻ ở trường mầm non. Khi chơi trò chơi dân
gian trẻ cảm thấy thoải mái, tự tin, tự nhiên, không đòi hỏi kỹ năng phức tạp, các
hành động minh họa linh hoạt. Một ưu thế của trò chơi dân gian chính là ở chỗ
nó có thể dung nạp tất cả những ai muốn chơi, không quy định số người chơi,
càng đông càng tốt. Vì vậy tôi luôn khuyến khích, động viên trẻ cùng chơi bằng
cách trao đổi, bàn bạc và thăm dò ý kiến trẻ trước, để tạo tính tích cực chủ động
của trẻ trong quá trình chơi, làm cho trò chơi mang tính tập thể cao.

14


Ví dụ: Trò chơi “Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào thêm, vòng

chỉ rộng ra một chút nhưng trò chơi không thay đổi.
Hoặc trò chơi “Rồng rắn lên mây” thêm một người thì cái đuôi dài thêm
và tất cả mọi người đều được chơi, được chạy như nhau.
Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau, nếu trẻ nào ích kỷ, chơi
không đúng luật chơi, chen lấn các bạn sẽ bị tập thể phê phán, từ đó tinh thần tập
thể của các trẻ được nâng cao.
Trò chơi dân gian thường gắn với các bài đồng dao, vì vậy thông qua các
trò chơi dân gian trẻ rèn luyện kỹ năng đọc, thể hiện cảm xúc và cũng đã rèn
luyện cho những trẻ nhút nhát hòa đồng hơn với các bạn trong lớp.
Để tổ chức lồng ghép trò chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ phong
phú tôi và các giáo viên trong nhà trường đã sưu tầm được gần 100 bài đồng dao
đi kèm với những trò chơi dân gian và khuyến khích với các bậc phụ huynh
cùng tham gia. Bên cạnh đó giáo viên luôn chủ động phối hợp với phụ huynh để
tuyên truyền, cùng với phụ huynh tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ.

2.3. Kết quả đạt được.
Qua quá trình thực hiện với những biện pháp và cách làm trên, việc tổ
chức các trò chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ ở lớp tôi đạt được những
kết quả đáng phấn khởi, cụ thể:
* Đối với trẻ:

15


- 100% trẻ rất yêu thích và hứng thú tham gia vào các trò chơi dân gian ở
lớp. Trẻ mạnh dạn tự tin hơn trong giao tiếp với mọi người, chơi hòa đồng,
nhường nhịn các bạn trong nhóm chơi.
- 100% trẻ được mở rộng kiến thức và có thêm rất nhiều hiểu biết về các
trò chơi dân gian, các phong tục truyền thống của dân tộc.
- Trẻ nhanh nhạy trong các tình huống, trẻ đã biết tự tổ chức những trò

chơi dân gian đơn giản với các bạn trong lớp.
Đặc biệt, thông qua các trò chơi dân gian, nhận thức và thể lực của trẻ
được nâng lên rõ rệt. Trẻ nhanh nhẹn, tự tin hơn khi giao tiếp với mọi người
xung

quanh.

Trò chơi dân gian đã giúp trẻ trong lớp thêm gắn bó với nhau, nâng cao tinh
thần đoàn kết và ý thức tập thể của lớp.
Qua đánh giá trẻ cuối học kỳ 1 vừa qua, kết quả cho thấy:

Tiêu chí

TT

1

3

thoảng %

Thườn
g

Tỷ lệ

Ghi

%

chú

a có

%

0

0

0

0

42/42

100

0

0

1/42

2,3

41/42

97,6

0

0

0

0

42/42

100

xuyên

Trẻ hoạt động tích cực

1

2

Chư Tỷ lệ Thỉnh Tỷ lệ

vào trò chơi dân gian
trong các hoạt động
Kỹ năng chơi các trò

2 chơi dân gian
Hứng thú tham gia vào
3
trò chơi dân gian trong

các hoạt động

16


* Đối với giáo viên:
Có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc sưu tầm, lựa chọn các trò chơi dân
gian để tổ chức cho trẻ phù hợp.
Giáo viên linh hoạt, sáng tạo hơn trong việc tổ chức trò chơi dân gian cho
trẻ và có thể lồng ghép các trò chơi đó vào hoạt động khác với nội dung phù
hợp. Đồng thời tạo được sự thân thiện, gần gũi với trẻ vừa là người hướng dẫn
vừa là bạn chơi của trẻ.
Giáo viên đã trở nên năng động, tự tin, linh hoạt hơn khi tổ chức các hoạt
động tập thể.
* Đối với phụ huynh:
Phụ huynh rất phấn khởi và quan tâm hơn về việc tổ chức các trò chơi dân
gian cho trẻ trường cũng như ở nhà. Đồng thời tự nguyện đóng góp nguyên liệu,
phế liệu để cô và cháu cùng chuẩn bị đồ dùng cho các hoạt động.

* Bài học kinh nghiệm:
Qua gần một năm thực hiện đề tài “Một số biện pháp nâng cao hiệu quả
tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non” bản thân tôi
rút ra một số bài học kinh nghiệm sau:
- Làm tốt công tác tham mưu với Ban giám hiệu nhà truờng trong việc
mua sắm các trang thiết bị, các loại đồ dùng đồ chơi phục vụ việc dạy và học.

17


- Giáo viên không ngừng học tập, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng, nắm chắc

cách tổ chức hướng dẫn, nắm luật chơi, cách chơi của từng trò chơi dân gian
- Tích cực chủ động tìm tòi, sưu tầm các trò chơi dân gian, nguyên vật
liệu khác nhau để xây dựng môi trường hoạt động và tổ chức các trò chơi dân
gian.
- Cần nắm vững đặc điểm và khả năng nhận thức của trẻ để lựa chọn các
trò chơi phù hợp với lứa tuổi.
- Chuẩn bị đầy đủ các điều kiện, phương tiện để tổ chức cho trẻ chơi một
cách có hiệu quả.
- Tích cực lồng ghép việc tổ chức trò chơi dân gian vào các chuyên đề và
vào các hoạt động khác một cách có hiệu quả.
- Chú ý đến giáo dục từng cá nhân trẻ, luôn động viên, khuyến khích trẻ.
- Thường xuyên phối hợp với phụ huynh và các tổ chức xã hội để giáo
dục trẻ biết trân trọng, giữ gìn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và tham gia các
trò chơi dân gian.
Giáo viên có làm được những điều trên thì mới nâng cao hiệu quả tổ chức
trò chơi dân gian ở trường Mầm non.
3. Phần kết luận:
3.1. Ý nghĩa của đề tài:
Trò chơi dân gian là một di sản văn hóa quý báu của dân tộc. Nó được kết
tinh từ quá trình lao động và sinh hoạt, trong đó tích hội tụ cả trí tuệ và niềm vui

18


sống của bao thế hệ người Việt xưa. Đặc biệt, đối với trẻ em, trò chơi dân gian
với những chức năng đặc biệt của nó đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều điều
thú vị và bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ
niềm vui của các em với bạn bè, cộng đồng.
Trò chơi dân gian là loại hình giáo dục rất có hiệu quả, vì nó vừa là
phương tiện giải trí lành mạnh, vui chơi sinh động, phù hợp với đặc điểm sinh

lý, vừa là phương tiện giáo dục nhẹ nhàng sâu sắc. Các trò chơi dân gian vừa dễ
tiếp cận vừa không tốn kém mà lại mang lại hiệu quả cao trong trường học, góp
phần nâng cao nhận thức, tăng cường thể lực cho trẻ, phát triển các giác quan,
giúp trẻ trở thành người có ích trong tương lai, giúp trẻ hiểu biết thêm về thế
giới xung quanh đẹp hơn và rộng mở, tuổi thơ các em sẽ có những hành trang
quý báu mang tính cội nguồn dân tộc.
Từ kết quả của việc tổ chức các trò chơi dân gian trong các hoạt động ở
lớp mẫu giáo 5-6 tuổi do Tôi trực tiếp giảng dạy trong năm học 2014 -2015
bước đầu có những hiệu quả tích cực đối với trẻ và phụ huynh. Bản thân tôi
nhận thấy vẫn còn nhiều vấn đề cần tiếp tục học hỏi, tìm kiếm giải pháp, đúc rút
kinh nghiệm ở các đơn vị bạn, để làm thế nào tổ chức các trò chơi dân gian vào
các hoạt động của trẻ 5-6 tuổi nói riêng và trẻ mẫu giáo trong trường nói chung
được phát triển toàn diện, thỏa mãn nhu cầu vui chơi của trẻ, giữ gìn những giá
trị bản sắc văn hóa dân tộc. Vì thế, việc tổ chức các trò chơi dân gian có hiệu
quả thì chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ mầm non ngày một nâng cao, đạt được
mục tiêu đề ra không phụ lòng tin của các bậc phụ huynh và sự mong muốn của
xã hội.
3.2. Kiến nghị, đề xuất:
* Đối với nhà trường:
19


- Làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục, tham mưu với các cấp, ban ngành,
đoàn thể, các tổ chức và cá nhân để huy động có nguồn kinh phí mua sắm các
loại đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị phù hợp phục vụ các hoạt động trong nhóm,
lớp trong việc đưa trò chơi dân gian đến gần với trẻ hơn.
- Hàng năm bổ sung thêm tài liệu về trò chơi dân gian, cũng như việc sử
dụng trò chơi dân gian trong trường mầm non cho giáo viên. Điều này góp phần
nâng cao nhận thức của giáo viên về trò chơi dân gian.
- Tổ chức cho giáo viên đi tham quan trường bạn để học tập kinh nghiệm

trong việc trong việc tổ chức các trò chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ.
- Tổ chức tập huấn cho giáo viên thường xuyên chuyên đề tổ chức các trò
chơi dân gian vào các hoạt động của trẻ.
* Đối với Phòng Giáo dục & Đào tạo:
- Tổ chức tập huấn chuyên đề, giới thiệu phổ biến các trò chơi dân gian cho
giáo viên để giáo viên có vốn hiểu biết về trò chơi dân gian. Tổ chức tham quan
ngày hội trò chơi dân gian ở các trường trong tỉnh.
* Đối với địa phương:
- Tạo điều kiện về nguồn kinh phí cho nhà trường tăng trưởng cơ sở vật
chất, tu sửa nâng cấp trường lớp tạo điều kiện cho trẻ hoạt động.
Từ thực tế lớp tôi phụ trách, với những khó khăn mà bản thân tôi gặp
phả,i tôi đưa ra một số biện pháp, những kiến nghị, đề xuất để tháo gỡ những
vướng mắc trong việc nâng cao chất lượng hiệu quả tổ chức các trò chơi dân
gian cho trẻ 5-6 tuổi trong trường mầm non. Mong rằng những biện pháp này sẽ

20


được áp dụng một cách có hiệu quả khi được các cấp, các đồng nghiệp góp ý, bổ
sung thêm và tích cực đổi mới trong công tác vận dụng để nâng cao chất lượng
chăm sóc giáo dục trẻ, đáp ứng với nhu cầu giáo dục trong giai đoạn hiện nay./.

21