Bài giảng sinh học 9 quần xã sinh vật thao giảng (1)

Kể tên các quần thể có
trong một khu rừng
mưa nhiệt đới?

Hình ảnh một khu rừng mưa nhiệt đới


Quần thể chim

Quần thể rêu

Quần thể hổ

Quần thể dương xỉ

Quần thể kiến

Quần thể nấm


Rừng mưa nhiệt đới


Một số quần thể sinh sống trong ao
Em hãy kể tên một số quần thể sinh sống trong ao?


Ao nước tự nhiên

Các quần thể sinh vật trong khu rừng hay ao nước có những mối quan hệ nào ?

- Quan hệ cùng loài :

Hỗ trợ
Cạnh tranh

- Quan hệ khác loài :

Hỗ trợ : Cộng sinh ,hội sinh
Đối địch : Cạnh tranh, kí sinh –

nửa kí sinh, sinh vật ăn sinh vật khác


- Quần xã sinh vật là tập hợp những quần thể sinh vật khác loài
cùng sống trong
khoảng
không
gian
xác
định,
mối quan hệ
Tập một
hợp các
quần thể
sinh vật
sinh
sống
trongcókhu
rừngthể
hoặc

ao cánhất
đượctạo
gọi cho
là quần
xã sinh
vật. cấu
Hãy trúc tương
gắn bó như một
thống
quần
xã một

đối ổn định.

cho biết thế nào là một quần xã sinh vật? Lấy ví
dụ?


Trong bể cá cảnh người ta thả ngẫu nhiên một số loài cá vàng, loài rong khác nhau. Vậy bể cá này có
phải là quần xã hay không?

Không vì thả ngẫu nhiên các quần thể chúng không có mối quan hệ thống nhất với nhau.


Trong sản xuất mô hình VAC có phải là quần xã sinh vật hay
không?
Có. vì các quần thể trong quần xã này có mối quan hệ với nhau.Mô
hình VAC là quần xã nhân tạo

QuÇn x· ao, hå

Quần xã rừng mưa nhiệt đới

Quần xã rừng ngập mặn ven biển

QuÇn x· rõng «n ®íi


Quần Xã Bãi Ngầm San Hô

QuÇn x· rõng hµn ®íi

Quần xã đồi cọ Phú Thọ

QuÇn x· ®ång cá savan


Phân biệt độ đa dạng và độ nhiều ???

Nghiên
Đặc
điểm
cứu
cơthông
bản của
tinquần
bảngxã
49/sgk
là về số

tr.147
lượng
nêuvà
các
thành
đặc điểm
phầncơ
bản của
loài
trong
quần
quần
xãxã
sinh vật.

+ Độ đa dạng nói về số lượng loài trong quần xã.
+ Độ nhiều nói về số lượng cá thể trong mỗi loài


Quan sát tranh

Quần xã rừng mưa nhiệt đới

Quần xã rừng thông phương Bắc

Trong 2 quần xã trên quần xã nào có độ đa dạng , quần xã nào có độ nhiều?

Quần xã rừng mưa nhiệt đới có độ đa dạng
Quần xã rừng thông Phương Bắc có độ nhiều

Chọn đáp án đúng nhất
? Một nhà khảo sát số lượng loài trong vườn quốc gia Cát Bà đã đánh dấu 40 địa điểm khác nhau để quan sát trong đó

Độ thường gặp trong quần xã được thể hiện như thế nào?

có 5 địa điểm họ tìm thấy Vọoc đầu trắng. Vậy con Vọoc đầu trắng thuộc loài:

a. Loài thường gặp

b. Loài ít gặp

c. Ngẫu nhiên

Trả lời: Độ thường gặp là tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài trong

? Khi khảo sát số lượng loài trong quần xã rừng Cúc Phương người ta đã đánh dấu 10 địa điểm trong đó có 8 địa điểm
tìm thấy loàitổng
bọ cánh
này. Vậyquan
loài bọsát
cánh cứng này thuộc loài:
sốcứng
địa điểm

a. Loài thường gặp

b. Loài ít gặp

c. Ngẫu nhiên

Phân biệt loài ưu thế và loài đặc trưng?

Trả lời:
+ Loài ưu thế là loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã (do số lượng lớn hay tính chất

Trên thảo nguyên, trong số các loài cỏ thấp, động vật móng guốc,
hoạt động của chúng).
Trả lời: Loài đặc trưng: cỏ thấp
các loài chim ăn thịt, sư tử, linh miêu, loài nào là loài ưu thế loài
+Loài đặc trưng chỉ có ở một quần xã hoặc nhiều hơn hẳn các loài khác.

ưu thế:
động vật móng guốc
nào là Loài
loài đặc
trưng?


Loài ưu
thế

San hô

Xương rồng khổng lồ

Loài đặc
trưng

Cá cóc Tam Đảo

Sếu đầu đỏ


Bảng 49: Các đặc điểm của quần xã
Đặc điểm

Số lượng

Các chỉ số

Độ đa dạng

Mức độ phong phú về số
lượng loài trong quần xã

các loài
trong

Thể hiện

Độ nhiều

Mật độ cá thể của từng loài
trong quần xã

quần xã
Độ thường
gặp

Thành phần
loài trong
quần xã

Loài ưu thế

Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài
trong tổng số địa điểm quan sát

Loài đóng vai trò quan trọng
trong quần xã

Loài

Loài chỉ có ở một quần xã hoặc

đặc trưng

có nhiều hơn hẳn các loài khác


Lá rụng vào mùa thu

Gấu Ngủ Đông

Dơi hoạt động về đêm

Đàn sếu di cư

Sự biến đổi của điều kiện
Điều kiện ngoại cảnh ảnh
ngoại cảnh dẫn đến sự biến
hưởng tới quần thể trong quần
đổi của quần thể trong quần
xã như thế nào?
xã.


Điều kiện thuận lợi

VìTrả
saolời:
số lượng
cá thể
trong
quầnchế
thểsinh
luônhọc
luôn
động mà
lại có
cấu trúc
Nhờ hiện
tượng
khống
màbiến
số lượng
loàiquần
luônxã

được
khống
chế ở

?

Em hãy rút ra kết luận về mối quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã?

tương
đốiphù
ổn định?
mức độ
hợp với môi trường.


Ngoại cảnh biến đổi dẫn tới số lượng cá thể trong quần xã thay đổi và luôn được khống
Trong sản xuất nông ngiệp người ta áp dụng Bọ
hiện
tượng
khống chế sinh học
xít ăn
sâu non
chế ở mức độ phù hợp với môi trường
này như thế nào?

Rắn ăn chuột

Mèo bắt chuột

Khi
sự
cânthái
bằng
sinh
học
trong
quần
Cân
bằng
sinh
học có
là trạng
mà
số
lượng
thể
của quần
Trả lời:
Khi
số nào
lượng
cá
thể
của
mỗi
quần
thể
dao
động

trongthể
một vị
Cân
bằng
sinh
học
làcá
gì?
xã?
trong
quần
xã dao động quanh vị trí cân bằng nhờ khống chế sinh học
trí cân
bằng.


Đốtcon
rừngngười
làm nương
Trong thực tế,
đãrẫy
có những tác động nào

Chặt phá rừng

gây mất cân bằng sinh học trong các quần xã?
Săn bắt, mua bán động vật hoang dã

Quá trình đô thị hóa quá nhanh,
thiếu quy hoạch

Theo em, chúng ta đã, đang và sẽ làm gì

Nghiêm cấm săn bắt, mua bán động vật hoang dã

để bảo vệ thiên nhiên?

Trồng cây gây rừng

Tuần tra bảo vệ rừng


Củng cố:

1.Tập hợp sinh vật nào dưới đây có thể hình thành nên quần xã?

a. Bèo cái

c. Sen trong hồ

b. Cá diếc

d. Thực vật trong hồ

2. Trong quần xã, hiện tượng khống chế sinh học có thể xảy ra giữa các quần thể nào sau đây ?

a. Quần thể chim sâu và quần thể sâu đo
b. Quần thể ếch đồng và quần thể chim sẻ
c. Quần thể chim sẻ và quần thể chim chào mào

d. Quần thể cá mè và quần thể cá chép


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
1.Kiến thức
-Học bài và nắm vững:
+ Khái niệm quần xã sinh vật . Lấy được ví dụ.
+ Các dấu hiệu điển hình của quần xã.
+ Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã.

2.Bài tập
- Hoàn thành các bài tập sgk tr149

3.Chuẩn bị bài sau
- Xem trước nội dung bài 50: Hệ sinh thái
- Tìm hiểu về lưới thức ăn, chuỗi thức ăn.