SKKN HOANH LOP 3 2021

Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.

A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Để đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn lực lao động, thực hiện công nghiệp
hoá - hiện đại hoá đất nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng và chính phủ, ngành giáo
dục đào tạo đang tiến hành đổi mới toàn diện hệ thống giáo dục. Vì vậy việc đổi
mới phương pháp dạy học là một trong những vấn đề cấp thiết trong giai đoạn
hiện nay nhất là ở bậc Tiểu học. Ở lứa tuổi này trẻ có nhu cầu phát triển mạnh về
trí tuệ lẫn thể chất, song tính chất "Học mà chơi, chơi mà học" vẫn là đặc điểm
tâm sinh lý hết sức quan trọng và là đặc trưng cho mọi hoạt động học tập, vui
chơi của các em. Đây cũng là một đặc thù của phương pháp dạy học phát huy tính
tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác triệt để đặc điểm
tâm sinh lý của học sinh Tiểu học. Tổ chức trò chơi trong các tiết học là đưa học
sinh đến với hoạt động vui chơi giải trí nhưng nội dung gắn với bài học, tiết học.
Tạo cho học sinh hứng thú hăng say học tập hơn. Như chúng ta đã biết môn Toán
là một trong những môn học trọng tâm của chương trình Tiểu học có vai trò góp
phần quan trọng đào tạo nên những con người phát triển toàn diện. Để đạt kết
quả cao hơn trong dạy học toán tiểu học nói chung và toán lớp 3 nói riêng thì mỗi
giáo viên chúng ta phải gây được hứng thú học tập cho các em. Vì vậy người giáo
viên phải lựa chọn hình thức tổ chức và phương pháp dạy học để nhằm đem lại
sự hứng thú học tập cho học sinh. Là giáo viên trực tiếp giảng dạy tôi luôn trăn
trở làm thế nào để giờ học toán đạt kết quả cao nhất. Các em không cảm thấy
nặng nề, nhàm chán chỉ học và làm bài mà thôi. Xuất phát những suy nghĩ trên
nên tôi đã manh dạn chọn đề tài: "Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy
học Toán lớp 3" để nghiên cứu và áp dụng vào giảng dạy. Bởi vì thông qua trò
chơi các em sẻ lĩnh hội tri thức toán học một cách dễ dàng hơn và củng cố, khắc
sâu kiến thức một cách vững chắc, taọ niềm đam mê, hứng thú học tập. Khi giáo
viên đưa ra được trò chơi toán học một cách thường xuyên, khoa học thì chắc
chắn chất lượng dạy học môn toán ngày càng được nâng cao.

2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:

2.1. Đối tượng nghiên cứu:
"Vận dụng một số trò chơi toán học vào dạy học Toán lớp 3".
2.2. Phạm vi nghiên cứu:
Nghiên cứu đề tài được tiến hành trên nhóm lớp 3 tương đương.
- Học sinh lớp 3:

- Lớp 3B là lớp đối chứng
- Lớp 3C là lớp thực nghiệm.

- Hai lớp có nhiều điểm tương đồng:
+ Sĩ số học sinh: 29 em/lớp.
Bảng 1: Thống kê giới tính và tôn giáo học sinh 2 lớp
1


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.

Lớp

Tổng số
HS

Giới tính
Nam

Nữ

Tôn giáo

3B

29

15

14

14

3C

29

14

15

13

Nhìn chung học sinh chăm ngoan, có ý thức tự học. Kết quả học tập của 2
lớp tương đối như nhau.
Giáo viên dạy khối 3 đều có kinh nghiệm trong giảng dạy, nhiệt tình tận tụy
với học sinh yêu nghề và mến trẻ. Trình độ tương đương nhau. Tại lớp thực
nghiệm được thực hiện giải pháp thay thế khi dạy học Toán có hoạt động trò chơi
do tôi đưa ra và vận dụng. Qua thực hiện các trò chơi các em hứng thú và tích cực
hơn trong tiếp thu kiến thức của bài học.
3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu:
3.1. Mục tiêu nghiên cứu:

Trên cơ sở lý luận nghiên cứu thực tiễn về dạy học Toán. Vận dụng một số
trò chơi toán học vào dạy học môn Toán lớp 3 để kiểm nghiệm tính hiệu quả
trong đổi mơi hình thức và phương pháp dạy học. Đó được xem là một trong
những giải pháp thay thế.
- Thông qua đó giúp học sinh rèn luyện, củng cố kiến thức. Đồng thời phát
triển vốn kinh nghiệm mà các em đã tích lũy được thông qua hoạt động trò chơi.
Qua trò chơi học sinh phát triển tư duy nhanh nhạy, óc sáng tạo xử lý nhanh các
tình huống khi tham gia trò chơi. Phát huy năng lực cá nhân, nâng cao năng lực
hợp tác đồng thời giáo dục ý thức kỷ luật có tính đồng đội khi tham gia trò chơi
học tập.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Tìm hiểu thực trạng qua công tác giảng dạy môn Toán ở lớp 3. Đưa ra một
số nguyên tắc khi tổ chức trò chơi học tập cho học sinh qua các tiết Toán. Trên cơ
sở vận dụng giải pháp này và cho các số liệu thu được. Tôi tiến hành phân tích,
đối chứng, kiểm nghiệm để thấy tính hiệu quả của đề tài.
3.3. Giả thuyết khoa học
Tại trường tôi công tác chất lượng dạy học môn Toán ở các khối lớp tương
đối tốt. Tuy nhiên nếu vận dụng các hình thức tổ chức trò chơi toán học phù hợp
với đối tượng học sinh và nội dung kiến thức của từng bài học thì chất lượng giáo
dục ngày càng được nâng cao hơn nữa.
4. Phương pháp nghiên cứu:
2


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
- Nghiên cứu lý thuyết gắn với thực tiễn dạy học môn Toán.
- Phân tích số liệu thu thập được.
- Đàm thoại với đồng nghiệp, học sinh lớp 3B, 3C.
- Nghiên cứu thực nghiệm. Nhận định, đánh giá vấn đề nghiên cứu.
5. Đóng góp mới của đề tài:

- Khi vận dụng mộ số trò chơi toán học vào dạy học môn Toán lớp 3 đã tác
động tích cực đến học sinh. Qua các hoạt động trò chơi luôn gây cho học sinh tâm
trạng háo hức, phấn khởi và tạo không khí thi đua, đặc biệt là những trò chơi có
thưởng lại càng kích thích sự hứng thú cho học sinh tham gia và đem lại hiệu quả
cao trong giảng dạy. Từ khi vận dụng trò chơi toán học vào các hoạt động trong
giờ Toán tôi thấy học sinh ghi nhớ kiến thức qua các trò chơi sâu hơn. Được đồng
nghiệp hưởng ứng. Từ đó tôi mạnh dạn trình bày đề tài này với hội đồng khoa
học nhà trường và cấp trên. Mong rằng đề tài sẽ được vận dụng trong dạy học
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ KHOA HỌC:
1. Cơ sở lý luận:
Đối với trẻ em vui chơi đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển toàn
diện nhân cách. Muốn tổ chức cho học sinh vui chơi có hiệu quả và đạt được mục
tiêu của giáo dục nói chung và Tiểu học nói riêng chủ yếu là phát triển tư duy
cảm xúc. Điều đó có nghĩa là phải tạo ra được những hoàn cảnh, môi trường tình
huống và vận dụng được những điều kiện tốt nhất, thuận lợi nhất để trẻ được học
tập và rèn luyện, được tác động có định hướng để vươn tới cái "chân - thiện mỹ". Trong việc thực hiện mục tiêu phát triển trí tuệ đúng hướng và lâu dài thì
hoạt động trò chơi có một vai trò ý nghĩa rất quan trọng vì vui chơi trong giờ học
là một hoạt động cần thiết bởi vì học sinh Tiểu học luôn hiếu động, ham chơi
thích cái mới lạ nhưng nhanh chán. Đối với trẻ trò chơi là một phát hiện mới kích
thích sự tò mò muốn tìm hiểu, khám phá. Trò chơi toán học nhằm mục đích là
thông qua trò chơi để củng cố kiến thức của bài học, luyện tập lại kiến thức của
bài mới. Thông qua trò chơi học sinh nắm được kiến thức nhẹ nhàng hơn làm cho
giờ học bớt căng thẳng. Kích thích sự tìm tòi, tạo cơ hội để học sinh thể hiện
mình thông qua trò chơi, học sinh vân dụng kiến thức năng nổ, hoạt bát ghi nhớ
lâu hơn. Từ đó phát triển tư duy mềm dẻo, học tập cách xử lý thông minh tăng
cường khả năng vận dụng trong cuộc sống để dễ dàng thích nghi với điều kiện
mới của xã hội. Vì vậy trò chơi toán học rất cần thiết trong giờ học toán.
2. Cơ sở thực tiễn:

Là giáo viên trực tiếp đứng lớp tôi nhận thấy nếu kết hợp hình thức trò chơi
trong học tập môn toán sẽ mang lại hiệu quả cao bởi vì nó là một trong những
hình thức hoạt động học tập tạo ra bầu không khí lớp học thoải mái, sôi nổi. Học
3


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
sinh tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng, gây hứng thú học tập. Kích thích sự sáng tạo
của học sinh qua trò chơi. Tôi thấy học sinh có thể tư duy và ghi nhớ nội dung bài
học một cách dễ dàng hơn. Nhưng trong quá trình tìm hiểu đồng nghiệp và các
giáo viên trong tổ, khối cùng với tài liệu tham khảo tôi thấy nhìn chung giáo viên
có vận dụng một số trò chơi vào dạy học môn toán nhưng chỉ mới là mang tính
hình thức hoặc có đưa trò chơi vào học cũng chỉ trong những giờ thao giảng, thể
hiện chuyên đề còn trong quá trình dạy hằng ngày trên lớp thì vận dụng trò chơi
vào chưa được thường xuyên vì trong thực tế vẫn còn nhiều giáo viên chưa thực
sự đổi mới phương pháp dạy học giáo viên chỉ cố gắng để cho học sinh ghi nhớ
kiến thức một cách máy móc, thậm chí áp đặt một cách cứng nhắc rập khuôn theo
tài liệu. Không có sự linh hoạt trong quá iệc tổ chức dạy học vì vậy làm cho học
sinh rất căng thẳng và tiết học trầm hơn so với những tiết học khác. Sở dĩ có tình
trạng như trên là do giáo viên chưa nhận thực được hết tác dụng của việc đổi mới
phương pháp dạy học, chưa phát huy được tính tích cực của học sinh. Chính vì
thế nếu chúng ta vận dụng những trò chơi vào giờ học toán là rất cần thiết sẽ làm
cho giờ học của học sinh trở nên hứng thú hơn và đem lại kết quả cao trong quá
trình giảng dạy.
3. Thực trạng của vấn đề:
a. Từ chương trình sách giáo khoa.
Qua nghiên cứu chương trình tài liệu Hướng dẫn học 1A, 1B, 2A, 2B môn
Toán lớp 3 tôi thấy khối lượng kiến thức trong các dạng bài dành cho học sinh
luyện tập cá nhân khá nhiều. Tôi xin nêu ra một số dạng bài trọng tâm của
chương trình môn Toán lớp 3 như sau:

- Cộng, trừ các số có ba chữ số, bốn chữ số, năm chữ số (có nhớ).
- Bảng nhân, chia 6, 7, 8, 9.
- Nhân số có ba chữ số, bốn chữ số, năm chữ số cho số có một chữ số.
- Giải toán bằng hai phép tính, dạng toán rút về đơn vị.
- Tính giá trị của biểu thức, so sánh các số có ba chữ số, so sánh các số trong
phạm vi 10.000, 100.000.
- Tính chu vi diện tích hình chữ nhật, hình vuông,...
Trên đây là những nội dung kiến thức trọng tâm của chương trình lớp 3, vì
vậy các bài tập được phân bố trong từng tiết học cũng khá nhiều. Phần thực hành
theo lô gô ở tài liệu chủ yếu là hoạt động cá nhân. Vì vậy, chúng ta cần nghiên
cứu để thay đổi hình thức tổ chức tạo cho tiết học sôi nổi, tránh gây áp lực và
căng thẳng cho học sinh.
Trên đây là một số dạng bài có lượng kiến thức trong các bài tập khá nhiều
và đồng dạng như nhau. Vấn đề chung là làm sao để tổ chức cho học sinh hoàn
thành các bài tập nhưng không gây cảm giác nhàm chán, không gò ép, các em
4


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
hoàn thành bài một cách tự nhiên từ đó giải quyết yêu cầu, mục đích tiết học với
hiệu quả cao. Thì giáo viên cần thay đổi hình thức tổ chức trong giờ toán. Hầu
như các bài tập toán nào ở lớp 3 cũng là một sự luyện tập để nắm vững một kiến
thức toán hoặc rèn luyện các thao tác tư duy. Vì vậy, trò chơi học tập phải thể
hiện được yêu cầu rèn luyện của bài tập. Có nghĩa là trò chơi học tập phải mang
được nội dung của bài tập, phải rèn được kĩ năng sử dụng toán, phải rèn luyện các
thao tác tư duy từ mức độ thấp đến mức độ cao theo yêu cầu của bài tập.
b. Tham khảo ý kiến đồng nghiệp và thực tế giảng dạy của bản thân.
Trong nhiều năm qua, mặc dù đã đổi mới phương pháp dạy học toán nhưng
một số giáo viên vẫn còn nặng tâm lí đây là môn học chính nên trong quá trình
giảng dạy họ rất chú trọng việc rèn luyện làm việc cá nhân với mục đích giúp học

sinh học tốt môn này. Việc sử dụng trò chơi học tập đối với một số giáo viên còn
là hình thức hoặc có sử dụng trò chơi thì cũng ở mức gượng ép, miễn cưỡng. Mặt
khác, còn một số giáo viên khi sử dụng các trò chơi học tập thì chưa chọn lọc kĩ,
không có tác dụng thiết thực phục vụ mục tiêu của bài học nên việc tổ chức trò
chơi chưa đạt hiệu quả. Thực tế cho thấy, vẫn còn một số đối tượng học sinh thụ
động, tự ti, chưa mạnh dạn tham gia vào các hoạt động học tập.
Trước thực trạng đó, tôi thiết nghĩ, mình cần phải thay đổi một cách thức
dạy học mới sao cho học sinh hứng thú, say mê và tích cực, chủ động hơn khi học
Toán. Qua đó, những kĩ năng tư duy, nhanh nhẹn và có tính hợp tác giúp các em
ngày càng hoàn thiện và phát triển. Qua một số năm giảng dạy ở tiểu học đặc biệt
là lớp 3.Tôi thấy học sinh ghi nhớ bảng nhân, bảng chia chưa sâu, các em còn học
máy móc, mang tính học vẹt nên khi vận dụng vào để thực hành còn chậm. Đặc
biệt là trong thời gian đầu năm học. Phần lớn học sinh đã quên bảng nhân, chia,
cộng trừ ở chương trình lớp 2 nên khi vận dụng vào tính toán các em gặp rất
nhiều khó khăn. Từ những nguyên nhân trên tôi luôn trăn trở làm như thế nào để
tổ chức cho học sinh ghi nhớ bảng nhân chia chắc hơn để các em vận dụng vào
tính toán nhanh hơn. Vì vậy, tôi đã vận dụng các trò chơi toán học vào mỗi tiết
học như trò chơi "Truyền điện", "Tìm bạn", "Đố bạn", "Lập số theo nhóm", "Ai
nhanh, ai đúng", "Thi tiếp sức", "Dành cờ chiến thắng", "Ghép hình nhanh", "Ai
nhớ lâu hơn"...
4. Nguyên tắc tổ chức trò chơi:
Học sinh tiểu học luôn thích thú những điều mới lạ. Vì vậy, để mỗi giờ học
toán hấp dẫn, thu hút học sinh, đòi hỏi người giáo viên phải luôn sáng tạo trong
việc vận dụng trò chơi học tập cũng đồng thời tìm tòi, nghiên cứu để thiết kế
những trò chơi học tập phù hợp cho học sinh chúng ta cần tuân thủ các nghuyên
tắc sau.
- Thứ nhất đảm bảo cho học sinh hiểu rõ yêu cầu, nội dung và cách thức tổ
chức trò chơi.
5

Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
- Thứ hai đảm bảo phát huy được tính tích cực, độc lập sáng taọ của học sinh
trong quá trình tổ chức trò chơi.
- Thứ ba đảm bảo tổ chức trò chơi một cách tự nhiên, không gò ép luôn tạo
không khí vui vẻ, thoải mái không quá cầu kì, phức tạp.
- Tổ chức trò chơi với tinh thần ''thi đua'' đồng đội.
+ Mỗi trò chơi phải củng cố được một nội dung toán học cụ thể trong
chương trình.
+ Có thể là vận dụng vào phần kiểm tra bài cũ, kiến thức bài mới, luyện tập
thực hành.
+ Chương trình toán 3 được chia thành 5 mạch kiến thức: số học và yếu tố
đại số, đại lượng và đo đại lượng, yếu tố hình học, yếu tố thống kê, các dạng toán
giải.
- Các trò chơi được xây dựng từ các dạng bài tập có chọn lọc trong 5 mạch
kiến thức trên.
- Các trò chơi giúp học sinh rèn kĩ năng toán học, phát huy trí tuệ, óc phân
tích tư duy sáng tạo.
- Trò chơi cần phải gần gũi sát thực, phù hợp với tâm lí lứa tuổi học sinh.
* Chúng ta cần tận dụng các điều kiện có sẵn một cách hợp lí.
- Các đồ dùng tự làm giáo viên khai thác có xung quanh cuộc sống của các
em. (có thể là các dạng hình được làm bằng gỗ của người thợ mộc đóng bàn ghế
thải ra, giấy bìa, nắp chai...) sao cho đồ dùng vừa đảm bảo tính khoa học, tính
giáo dục, tính thẩm mĩ nhưng ít tốn kém.
- Từ những nguyên tắc trên tôi đã căn cứ vào nội dung kiến thức trong sách
giáo khoa, căn cứ vào thời gian và mục tiêu của mỗi tiết học phù hợp với đối
tượng học sinh.
5. Quy trình tổ chức trò chơi:
- Đầu tiên là giới thiệu tên trò chơi.
- Phổ biến luật chơi.

- Thời gian tiến hành thường từ 5 - 7 phút (tiến hành ngay đầu tiết học hoặc
có thể lồng ghép trong mỗi bài tập, cuối bài học) nhằm thu hút sự chú ý và củng
cố kiến thức một cách vững chắc hơn qua mỗi loại bài tập tương ứng với mỗi
loại kiến thức.
- Tiến hành chơi.
+ Hướng dẫn trò chơi bằng cách vừa mô tả vừa thực hành, nêu rõ qui định
chơi.
- Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham dự, giáo viên có thể nêu
thêm những tri thức được học tập qua trò chơi, những sai lầm cần tránh.
6


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
- Thưởng - phạt: phân minh, đúng luật chơi, sao cho người chơi chấp nhận
thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, kích thích học tập của học sinh.
Phạt những học sinh phạm luật chơi bằng những hình thức đơn giản, vui như hát
một bài, nhảy lò cò…
II. CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN:
- Từ những mạch kiến thức của chương trình, trước khi sử dụng các trò chơi
tôi phải nghiên cứu từng nội dung kiến thức của các dạng bài để lựa chọn trò chơi
cho phù hợp.
- Việc đổi mới phương pháp dạy học có thành công, hiệu quả hay không là
một phần phải có hình thức tổ chức học tập phong phú và đa dạng. Hình thức phải
xây dựng phù hợp với nội dung và đối tượng học sinh. Hình thức phù hợp thì tạo
nên tiết học sinh động, đạt hiệu quả cao và phát huy được tính cực tự học, chủ
động và tự sáng tạo của học sinh.
- Đây là một hoạt động vừa học vừa chơi, kích thích được sự năng động và
ham tìm tòi ở từng học sinh trong một tập thể để xây dựng một kết quả học tập.
- Trong giải pháp này tôi thường tạo các tình huống giao tiếp, tạo điều kiện
và cơ hội cho học sinh giao tiếp, rèn luyện các kỹ năng,… tổ chức cho học sinh

cùng tìm ra nội dung kiến thức của bài học, tiết học phù hợp với từng đối tượng
học sinh.
- Tổ chức các hoạt động trò chơi lồng ghép hệ thống kiến thức của bài học
- Có thể nói đây là một giải pháp rất quan trọng giúp cho người giáo viên
nắm bắt và đo được kết quả học tập của học sinh qua một quá trình dạy học.
Trò chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, tạo ra bầu
không khí dễ chịu thoải mái trong giờ học,giúp học sinh tiếp thu kiến thức một
cách tự giác tích cực.Giúp học sinh rèn luyện củng cố kiến thức đồng thời phát
triển vốn kinh nghiệm được tích luỹ qua hoạt động chơi.
Trò chơi toán học rèn luyện kĩ năng, kĩ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, nhờ
sử dụng trò chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một hoạt động vui và hấp
dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn.
Trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục. Như
Bác Hồ đã nói: “Trong lúc học cũng cần cho chúng vui, trong lúc vui cũng cần
cho chúng học”.
- Qua hoạt động vừa chơi vừa học giúp các em biết chia sẻ với nhau kinh
nghiệm học tập, các em biết tự minh kiểm tra kết quả học tập của mình và giúp
nhau cùng tiến bộ. Các em không những ham thích đến trường mà còn dần yêu
thích môn học này.
Trong phạm vi đề tài này, tôi xin trình bày một số trò chơi toán học gắn liền
với một số bài mà tôi đã vận dụng.
7


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
1. Một số trò chơi tôi vận dụng trong quá trình dạy học từng dạng bài của
môn Toán lớp 3.
* Trò chơi 1: Xếp hàng theo thứ tự.
+ Mục tiêu: Giúp học sinh củng cố cách so sánh và sắp xếp các số theo thứ
tự từ bé đến lớn và ngược lại.

+ Thời gian: 5 phút.
- Giáo viên chuẩn bị một số tấm thẻ ghi các số 120, 127, 231, 232, 455, 506,
609, 900.
+ Cách vận dụng: Dạy bài ôn tập về đọc, viết và so sánh các số có ba chữ số
(theo tài liệu hướng dẫn Toán 3 (1A) trang 3).
+ Cách chơi: Mỗi đội có 8 em được chia làm 2 đội. Học sinh tự đặt tên cho
đội mình.
Mỗi em chơi đeo thẻ ghi một số có 3 chữ số. Bạn đội trưởng lên bảng thực
hiện trước lớp để các bạn đội mình nhìn thấy biển đeo và hô (các số sắp xếp số
lớn đứng bên trái số bé các em lần lượt lên xếp hàng từng bạn đứng. Từng bạn
tìm vị trí đứng sao cho bạn mang biển số lớn đứng bên trái của bạn mang biển số
bé hơn. Ai đứng không đúng vị trí thì sẽ thua cuộc).

120

127

231

232

455

506

609

900

- Trò chơi này có thể sử dụng ở các tiết: so sánh các số trong phạm vi 10.000

Bài tập số 4 (tài liệu hướng dẫn học (2A) trang 22) so sánh các số trong phạm vi
100.000 (tài liệu hướng dẫn học BT3 trang17).
* Trò chơi 2: "Truyền điện" Ôn luyện bảng nhân 6, 7, 8.9
+ Mục tiêu: thông qua qua trò chơi gợi động cơ học tập nhằm ôn lại các
bảng nhân đã học.
+ Luật chơi: chia lớp thành 6 nhóm.
+ Tiến hành: Nhóm trưởng đọc một phép nhân chưa có kết quả và chỉ vào
bạn, bạn đó lập tức nêu kết quả tương ứng. Trả lời đúng kết quả tiếp tục nêu một
8


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
phép nhân cho bạn khác nêu. Nếu các bạn đếm 5 tiếng (từ 1,2,3,4,5) mà em đó
chưa nêu được kết quả là em đó thua cuộc.
- Trò chơi này ta có thay thể bằng trò chơi “đố bạn”; “giải đáp nhanh”, giành
cờ chiến thắng.
Qua trò chơi nhằm rèn luyện cho học sinh phản ứng nhanh, nói ngay kết quả
của phép nhân bất kì trong bảng nhân 5,6,7,8,9
* Trò chơi 3: “Chọn bạn”
+ Luật chơi: Mỗi đội có số chẵn các bạn chơi, chia thành 2 đội mang 2 nội
dung tương ứng.
Trong thời gian quy định, các bạn của 2 đội phải chọn ra nhau theo cặp
đúng. Đội chọn bạn đúng là đội chiến thắng.
+ Bài vận dụng: Các bài liên quan đến rèn luyện kỹ năng tính nhân, chia.
+ Chuẩn bị: Bìa có dạng hình chữ nhật, dạng hình tròn (bán kính = 20cm),
dạng hình tam giác cân.
+ Tiến hành: Lập đội chơi, nhận bảng có nội dung phù hợp. Trong thời gian
quy định, các bạn của 2 đội phải tìm ra nhau theo cặp đúng.
- Ví dụ: Tiết Bảng chia 9 Tài liệu Hướng dẫn học(1B)Trang 45 thay vì yêu
cầu “Tính nhẩm” (có phần giống bài tập 1) chuyển thành yêu cầu hoàn thành trò

chơi “Chọn bạn” như sau:
+ Chuẩn bị: 4 tấm bìa hình chữ nhật ghi phép tính, 4 tấm bìa hình tròn (tam
giác) ghi kết quả.
+ Tiến hành: 2 đội, mỗi đội 8 em, chia thành 2 nhóm. Phổ biến cách chơi,
luật chơi. Nhóm 1 cầm bảng ghi kết quả, nhóm 2 đứng cách nhóm 1 một khoảng.
Nhận được bảng ghi phép tính, các em tính và giơ lên để bạn nhẩm và chọn ra
nhau nhanh nhất, chạy đến tạo thành cặp đúng. Đội tìm đúng thì chiến thắng.
Trò chơi này tôi vận vào để dạy bài ''Tính giá tri của biểu thức" BT2 trang 66
Ở tài liệu Hướng dẫn học Toán 3(1B). BT5 (trang57) yêu cầu làm việc cá
nhân nhưng tôi vận dụng trò chơi'' Chọn bạn'' vào để chức cho HS chơi.
Qua trò chơi giúp HS nắm chắc hơn cách tính giá trị của biểu thức và rèn kĩ
năng tư duy nhanh, tình thần hợp tác cho học sinh.

ơ

32 : 8

20 : 4

48 : 8

35 : 5

9


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.

4

5

6

7

- Cách tổ chức này cũng được tiến hành với những bài liên quan đến xem
đồng hồ.
* Trò chơi 4: “Giành cờ chiến thắng”
+ Mục đích chơi: Củng cố khái niệm giảm đi một số lần và gấp lên một số
lần. Luyện cách xử lí linh hoạt, hợp tác với nhau làm việc.
+ Chuẩn bị chơi: Giáo viên chuẩn bị một số phiếu học tập có thể có nội dung
giống nhau: 28 giảm 4 lần ... gấp 3 lần ... 6 gấp 3 lần giảm ... 2 lần.
+ Cách chơi: Giáo viên phát cho mỗi nhóm một phiếu. Nhóm trưởng làm
phép tính đầu tiên rồi viết kết quả vào hình trong sau đó chuyển ngay phiếu cho
bạn để tính tiếp. Cứ như vậy cho hết nhóm. Nếu nhóm nào về đích trước làm
nhanh và đúng nhất thì nhóm đó thắng cuộc, giành cờ chiến thắng sẻ nhận phần
thưởng là một ngôi sao.
* Trò chơi 5: “Ghép hình”
+ Mục đích chơi: Rèn kỹ năng nhận diện hình, ghép hình.
- Phát triển năng lực tư duy, trí tưởng tượng, tính cẩn thận.
+ Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị một số hình tam giác vuông cân. Phát cho
mỗi nhóm 4 hình tam giác vuông.
* Hình vẽ:

10


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
+ Cách chơi: Chơi thi đua giữa các nhóm. Khi giáo viên hô bắt đầu thì các

nhóm thi đua ghép hình như hình cho sẵn. Nhóm nào ghép đúng và xong trước sẽ
thắng cuộc, được thưởng một ngôi sao.
- Trò chơi này được vận dụng ở bài chia số cho số có hai chữ số cho số có
một chữ số BT 4 trang 4 (Tài liệu Hướng dẫn học 1B), sử dụng ở tiết ''Tính giá
trị của biểu thức" BT5 trang 71, sử dụng ở tiết " Chia số có bốn chữ số cho số có
một chữ số" Bài tập 5 trang 10 (tài liệu hướng dẫn học 2B).
- Giáo viên chuẩn bị nhiều hình tam giác vuông cân, phát cho mỗi nhóm 8
hình tam giác. Khi giáo viên hô “Bắt đầu” các nhóm thi ghép hình như hình giáo
viên treo ở trên bảng. Trò chơi trong thời gian 5 phút, nếu đội nào ghép đúng hình
và nhanh thì sẽ thắng cuộc, được thưởng một ngôi sao chiến thắng.

2. Giải pháp thay thế:
Trong phạm vi đề tài này tôi xin trình bày một số trò chơi toán gắn liền với
một số bài tôi đã vận dụng.
2.1 Khi dạy bài “Bảng chia 7” Tài liệu Hướng dẫn học trang 63.
+ Mục tiêu: HS học thuộc bảng nhân 7. Vận dụng bảng nhân 7 vào giải toán.
* Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ tôi chuyển thành trò chơi.
* Tên trò chơi: ''Xì điện''
- Mục đích: Giúp học sinh thuộc bảng nhân 5, bảng nhân 6.
- Thời gian: (5-7 phút).
- Luật chơi: Lớp chia thành 2 đội thi đua. Giáo viên sẽ châm ngòi đầu tiên,
tôi đọc một phép tính chẳng hạn 4 x 5 rồi chỉ vào một em thuộc một trong hai đội
11


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
em đó phải đọc ngay kết quả là 20. Nếu kết quả đúng thì em đó có quyền ''xì
điện'' một bạn thuộc đối phương. Hết thời gian đội nào có nhiều bạn đọc đúng thì
đội đó chiến thắng.
* Chú ý: Khi được quyền trả lời mà lúng túng không đọc ngay ra kết quả thì

mất quyền ''xì điện''.
- Ở những dạng bài này ta có thể thay các trò chơi khác như trò chơi
“Truyền điện”; “Đố bạn”; “Giải đáp nhanh”; “Giành cờ chiến thắng”.
- Vận dụng: Những trò chơi này được vận dung các bài về cộng trừ, bảng
nhân chia 8, 9. Thông qua trò chơi rèn kĩ năng tư duy và phản xạ nhanh nhẹn cho
học sinh. Giúp các em ghi nhớ bảng nhân chia một cách khoa học và linh hoạt.
* Hoạt động 2: HS thành lập bảng chia 7.
- Học sinh làm việc theo nhóm. Dùng tấm bìa có chấm tròn để bảng nhân 7.
+ Lấy trong bộ đồ dùng thực hành toán ra các thẻ có 7 chấm tròn để lập bảng
nhân .
+ HS đọc thầm bảng nhân 7 sau khi đã lập xong.
* Hoạt động 3: (Tính nhẩm) nhưng tôi thay bằng trò chơi "Tiếp sức''
* Cách chơi: Giáo viên chia lớp thành 6 nhóm, mỗi nhóm thi đua đọc tiếp
sức cho nhau. Bạn thứ nhất đọc 7 x 2 = 14 bạn tiếp đọc 7 x 3 = 21 lần lượt cho
đến hết.
- Hết thời gian chọn bạn thuộc nhanh nhất về bảng nhân 7 được nhận một
ngôi sao.
- Qua quá trình giảng dạy tôi thường xuyên vận dụng các trò chơi vào để
kiểm tra bảng nhân chia. Tôi thấy học sinh rất thích thú khi tham gia chơi. Qua
trò chơi giúp giáo viên nắm được những em nào chưa thuộc bảng nhân, bảng chia
để có biện pháp nhắc nhở và kiểm tra. Tôi thiết nghĩ rằng ghi nhớ bảng cộng, trừ,
nhân, chia là rất cần thiết để nhằm giúp học sinh vận dụng vào thực hành tính
toán nhanh hơn. Vì vậy tôi thường tổ chức các trò chơi này thấy hiệu quả cao.
2.2. Khi dạy bài; ĐỀ-CA-MÉT, HÉ-TÔ-MÉT.
* Trò chơi: ''Ai nhớ lâu hơn ?''
+ Mục tiêu: Thông qua trò chơi nhằm ôn lại các đơn vị đo độ dài đã học; ôn
cách viết tên đơn vị đầy đủ và viết tắt, ôn về thứ tự các đơn vị từ lớn đến bé.
+ Cách chơi: Mỗi nhóm chuẩn bị sẵn bút và một tờ giấy, các bạn trong nhóm
ghi tên đơn vị đo độ dài đã học vào đó trong 2 phút nhóm nào ghi được nhiều tên
đơn vị đo nhất thì nhóm đó được khen ngợi.

- Các thành viên trong nhóm có thể nối tiếp nhau viết tên các đơn vị đo độ
dài đã học: Mét, Đề-xi-mét, Xăng-ti-mét, Mi-li-mét, Ki-lô-mét.
12


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
Trên đây là những trò chơi mà tôi thường vận dụng vào các tiết học nhằm
tạo hứng thú và cung cấp kiến thức, rèn kỹ năng hợp tác cho học sinh.
3. Phân tích tổng hợp.
Những năm vừa qua tôi cũng đã mạnh dạn nghiên cứu, vận dụng đề tài này
vào thực tế giảng dạy và nó đã mang lại những hiệu quả nhất định. Tính hiệu quả
thể hiện rõ giữa hai nhóm đối chứng và thực nghiệm. Cụ thể:
Bảng 2: Kết quả đánh giá chất lượng trước tác động

Lớp

Số HS

3B
3C

Hoàn thành

Chưa hoàn thành

SL

%

SL

%

29

25

86,2

4

13,8

29

26

89,7

3

10,3

Bảng 3: Kết quả kiểm tra sau tác động - Cuối học kỳ I
Hoàn thành
Lớp
3B
(Lớp đối chứng)
3C
(Lớp thực nghiệm)

Số HS

HT tốt

Hoàn thành

Chưa hoàn
thành

SL

%

SL

%

SL

%

29

14

48,3

13

44,8

2

6,9

29

21

72,4

8

27,6

0

0

Hiệu quả ấy thể hiện rõ ở sự nâng cao chất lượng học sinh ở các lớp thực
nghiệm qua từng năm.
Khi vận dụng các trò chơi vào từng tiết học, bài học ví dụ như: Tổ chức trò
chơi "Đố bạn"; "Truyền điện"; "Giải đáp nhanh"; "Ai nhanh ai đúng"... nhằm ôn
luyện bảng nhân, chia. Tôi thấy học sinh ghi nhớ được nhanh và vận dụng vào
thực hành một cách linh hoạt, qua trò chơi giúp học sinh có phản xạ nhanh và chủ
động khi tham gia trò chơi.
Bảng 4: Kết quả kiểm tra sau tác động - Cuối học kỳ I
Năm học

Tổng

Điểm 9-10

Điểm 7-8

Điểm 5-6

Dưới 5
13


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
số HS

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

27

8

29,6

11

40,8

8

29,6

0

0

27

13

48,2

8

29,6

6

22,2

0

0

29

15

51,8

11

37,9

3

10,3

0

0

2014 - 2015
2015 - 2016
(Vận dụng giải pháp
thay thế)

2016 - 2017
(Vận dụng giải pháp
thay thế)

III. KẾT LUẬN:
Qua hai năm vận dụng đề tài này vào quá trình giảng dạy, tôi thấy lớp học
sôi nổi hơn. Các em tham gia hoạt động học một cách tích cực, chủ động trong
lĩnh hội tri thức cũng như luyện tập thực hành. Kết quả học tập của học sinh đã có
nhiều chuyển biến so với năm ngoái. Học sinh không chỉ yêu thích môn học mà
còn nắm vững các kiến thức, học sinh còn biết vận dụng tốt vào thực tiễn. Đặc
biệt kĩ năng giao tiếp của học sinh tiến bộ rõ rệt, các em đã mạnh dạn và tự tin
hơn trong giao tiếp và ứng xử. Những học sinh yếu kém đã vươn lên đạt học sinh
trung bình, những em trung bình đã vươn lên thành học sinh khá giỏi. Qua các bài
kiểm tra với các nội dung về các bài tập tôi thấy chất lượng môn toán ngày càng
tiến bộ. Các giờ học toán đã được diễn ra nhẹ nhàng, gây được hứng thú nhiều
hơn cho học sinh không còn nặng nề nhàm chán, sợ học toán như trước nữa. Các
em đã rất vui mừng với kết quả đạt được sau các bài kiểm tra.
Là giáo viên trẻ lại vừa mới được giảng dạy một số năm ở lớp 3 nên kinh
nghiệm chưa nhiều. Hơn nữa vì trình độ lý luận có hạn nên đề tài này không thể
tránh khỏi những thiếu sót nhất định mong được sự góp ý của Hội đồng khoa học
và bạn bè đông nghiệp.
C. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
1. Kiến nghị:
- Khi thiết kế, vận dụng trò chơi học tập trong dạy học toán nói riêng, trò
chơi học tập trong dạy học nói chung, các bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
+ Nắm vững đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học, từ đó lựa chọn trò
chơi cho phù hợp.
+ Tổ chức trò chơi sao cho mọi học sinh được chơi, nhất là những em còn
hay rụt rè thiếu tự tin. Giáo viên cần khắc phục những khó khăn về cơ sở vật chất,
sưu tầm các vật liệu đơn giản để làm trò chơi.

2. Đề xuất:
- Đối với nhà trường, tôi mong được nhà trường và địa phương tạo điều kiện
tốt nhất về cơ sở vật chất để phục vụ cho việc dạy học.
14


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
- Thường xuyên mở lớp bồi dưỡng, chuyên đề để giáo viên trao đổi kinh
nghiệm học hỏi lẫn nhau, nhằm nâng cao tay nghề và chất lượng giáo dục đạt
hiệu quả cao.
- Bản thân mỗi giáo viên phải thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng để nâng
cao chuyên môn, nghiệp vụ.
- Đối với cấp trên, bản thân tôi mong được Phòng Giáo dục thường xuyên
mở các lớp chuyên đề bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ về các môn học ở Tiểu
học đặc biệt là môn Tiếng Việt và Toán nhằm nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ cho chúng tôi để phục vụ tốt nhất cho sự nghiệp giáo dục của huyện
nhà.
Trên đây là một số trò chơi mà tôi đã áp dụng trong dạy học phân môn
Toán. Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của bạn bè đồng
nghiệp để bản thân tôi có thêm kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy, góp phần
vào việc dạy học môn Toán ngày càng hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng dạy
học.
Mong rằng với kinh nghiệm cá nhân này của tôi sẽ áp dụng, góp phần trong
việc nâng cao chất lượng dạy học của nhiều đồng nghiệp!
Tôi xin chân thành cảm ơn!

IV - PHỤ LỤC
1/ Tài liệu tham khảo
- Trò chơi dân gian Việt Nam.
- 100 trò chơi dân gian cho thiếu nhi.

- Phương pháp dạy học Toán tiểu học - ĐHSP Hà Nội.
- Hướng dẫn học Toán lớp 3.
15


Vận dụng một số trò chơi Toán học vào dạy học Toán lớp 3.
- Tài liệu hướng dẫn giáo viên môn Toán lớp 3.
- Một số bài giảng tại các website baigiangdientubachkim.com…

16