CHƯƠNG 15 Khả năng co giãn của mạch máu và các chức năng của hệ thống động mạch và tĩnh mạch

Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor
To remove this notice, visit:

www.foxitsoftware.com/shopping
CHƯƠNG
15

năng c a h th ng đ ng m ch và tĩnh m ch

Kh năng co giãn c a m ch máu
M t đ c đi m có giá tr c a h th ng m ch máu là t t c các m ch
đ u có kh năng co giãn. Kh năng co giãn t nhiên c a các đ ng
m ch cho phép chúng có th đi u ti t nh p đ p theo tim và trung
bình là huy t áp t i thi u.Kh năng này làm cho dòng máu luôn
ch y m m m i và liên l c trong các mao m ch c a các mô
Tĩnh m ch có kh năng co giãn l n nh t trong s các m ch
máu. Ch m t s gia tăng nh c a áp l c trong lòng tĩnh m ch
cũng có th ch a thêm 0.5 đ n 1 lít máu.Vì v y tĩnh m ch như
m t kho ch a s lư ng máu l n đ có th b sung khi mà b t c
nơi nào trong h tu n hoàn c n đ n.
Đơn v c a s co giãn c a m ch máu. Sư co giãn c a
m ch máu m t cách bình thư ng đư c bi u di n là m t phân s
c a m t s gia tăng th tích trên m t mmHg s tăng áp l c,
bi u di n theo công th c sau:

Kh năng co giãn c a m ch máu=

S gia tăng th tích
Sư gia tăng áp l c x Th tích
ban đ u

Ththeo công th c trên,n u 1mmHg tác đ ng trên m ch máu ban
đ u ch a 10 lít máu đ tăng th tích thêm 1 lít,kh năng co giãn
s là 0.1/1mmHg ho c 10%/1mmHg
Tĩnh m ch có kh năng co giãn l n hơn nhi u so v i đ ng
m ch Thành c a đ ng m ch thì dày và ch c hơn so v i tĩnh m ch
tương ng.Theo đó,trung bình thì tĩnh m ch có kh năng co giãn
g p 8 l n so v i đ ng m ch.Như v y,cùng m t s gia tăng áp l c
thì lư ng máu tăng lên trong tĩnh m ch s tăng lên hơn 8 l n so
v i đ ng m ch cùng kích thư c
ThTrong vòng tu n hoàn ph i,các tĩnh m ch ph i co giãn gi ng
trong tu n hoàn h th ng.Tuy nhiên,các đ ng m ch ph i bình
thư ng ho t đ ng dư i m t áp l c b ng kho ng 1/6 áp l c trong
đ ng m ch h th ng và kh năng co giãn c a chúng tương ng
t t hơn kho ng 6 l n so v i kh năng co giãn c a đ ng m ch h
th ng

Kh năng thích ng(S duy trì trương l c)
c a m ch máu
(Đi n dung c a m ch máu)
Trong các nghiên c u v huy t đ ng h c,thư ng thì
quan tr ng hơn v n là bi t đư c t ng s lư ng máu mà
đư c c t tr trong m t đơn v đã cho c a tu n hoàn trên
m t mmHg tăng lên hơn là đo kh năng co giãn c a t ng
m ch máu.Giá tr này đư c g i là s căng trương l c
hay đi n dung c a m ch máu tương ng v i lòng
m ch,là:

Kh năng thích ng

S gia tăng th tích

= S gia tăng áp l c

Kh năng duy trì trương l c và kh năng co giãn thì không gi ng
nhau.M t m ch máu có kh năng co giãn cao ch a m t th tích
nh cũng có th là thích ng kém xa so v i m ch máu có kh
năng co giãn kém mà ch a th tích máu l n b i vì kh năng
duy trì trương l c thì b ng kh năng co giãn nhân v i th tích
Kh năng thay đ i trương l c c a tĩnh m ch h th ng thì g p
kho ng 24 l n so v i đ ng m ch tương ng b i vì do kh
năng co giãn g p 8 l n và th tích g p kho ng 3 l n(8x3=24).
Đư ng cong th tích-áp l c c a tu n hoàn đ ng
m ch và tĩnh m ch
Môt cách ti n l i cho vi c bi u di n m i liên
quan gi a áp l c lên th tích trong m t m ch máu
ho c trong b t kì ph n nào c a h tu n hoàn là
s d ng đư ng cong th tích- áp l c.Đư ng cong
li n màu đ trong hình 15-1 mô t tương ng,đư ng
th tích-áp l c c a h th ng đ ng m ch và tĩnh
m ch bình thư ng,ch ra r ng khi h th ng đ ng
m ch c a m t ngư i l n trung bình(bao g m tât c
các đ ng m ch l n,đ ng m ch bé và các ti u đ ng
m ch) đư c đ đ y v i kho ng 700ml máu thì áp
l c đ ng m ch chính kho ng 100mmHg ,khi chúng
đư c đ đ y ch v i 400ml máu thì áp l c tr v 0
trong toàn b h th ng tĩnh m ch,th tích bình
thư ng n m trong kho ng 2000 đ n 3500ml,và s
thay đ i c a m t vài trăm ml thì ch đòi h i thay đ i
áp l c kho ng 3-5mmHg .S đòi h i này ph n l n
gi i thích vì sao t i đa m t n a lít máu có th đư c
truy n vào m t ngư i kh e m nh trong

179

UNIT IV

Kh năng co giãn c a m ch máu và các ch c


Unit IV

Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

The Circulation

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

14

Duy trì
trương l c

140

c ch giao c m

80
60

Th tích bình thư ng
H th ng đ ng m ch

40

Gia tăng
th tích

Kích thích giao c m

100

10
8
6

gi m th
tích

Huy t áp (mm Hg)

120

Huy t áp (mm Hg)

12

4
Duy

2

trì

ng
trươ
l c

0
20

0

H th ng tĩnh m ch

0
0

500

1000 1500 2000 2500 3000 3500
Th tích(ml)

Hình 15-1. Đư ng cong th tích-áp l c c a h th ng đ ng m ch
và tĩnh m ch, biê di n s kích thích hay c ch h giao c m tác
đ ng lên h th ng tu n hoàn

ch vài phút mà không h có s thay đ i v ch c năng c a
h tu n hoàn
nh hư ng c a kích thích và

c ch
h
giao
c m lên m i liên h
gi a th
tích-huy t áp c a
h
th ng đ ng m ch và tĩnh m ch. Hình 15.1 mô t
s
nh hư ng lên đư ng cong th tích -huy t áp khi h giao c m
c a m ch b kích thích hay c ch .B ng ch ng ch ra r ng s gia
tăng s m m m i c a trương l c cơ thành m ch do kích thích
h giao c m s tăng áp l c lên m i m t th tích c a đ ng
m ch hay tĩnh m ch,trong khi c ch giao c m s làm gi m áp
l c lên m i th tích.Sư đi u khi n c a các tĩnh m ch theo cách
này b ng h giao c m là m t cách có giá tr cho vi c gi m b t
chi u dài c a t ng đo n trong h tu n hoàn , như v y máu truy n
cho các đo n khác Ví d ,m t s tăng lên c a trương l c m ch
trong su t h th ng tu n hoàn có th gây nên m t th tích máu
l n đ di chuy n đ n tim,là cách ch y u mà cơ th d ng đ làm
tăng nh p tim .
Sư đi u khi n c a h giao c m lên trương l c c m ch máu
cũng r t quan tr ng trong quá trình xu t huy t. Sư gia tăng tác
đ ng c a h giao c m,đ c bi t lên tĩnh m ch,làm co m ch đ
đ tu n hoàn duy trì g n như bình thư ng th m chí khi m t t i
đa 25% t ng lư ng máu

S duy trì trương l c
(Căng-giãn) c a m ch máu
Sư duy trì trương l c nghĩa là m t m ch máu bi u hi n s

gia tăng th tích trong l n đ u th hi n s u tăng áp l c
l n,tuy nhiên,s ngăn c n cơ thành m ch căng giãn m m
m i là cho áp l c tr v m c bình thư ng trong vòng vài
phút đ n vài gi ,S
nh hư ng này đư c bi u di n
hình 15.2,trong hình này,huy t áp đư c đo t i m t đo n
nh c a tĩnh m ch đư c b t 2 đ u.Đ t ng t thêm vào m t
lư ng máu đ n khi huy t áp tăng lên t 5 đ n 12mmHg

20

40
Phút

60

80

Hình15-2. nh hư ng lên huy t áp trong lòng m ch khi truy n
vào đo n tĩnh m ch m t th tích máu và sau đó rút ra lư ng máu
thêm vào đ ch ng minh nguyên t c c a s căng trương l c

Măc dù không rút ra m t lư ng máu nào sau khi
bơm vào nhưng áp l c ngay l p t c gi m xu ng
g n 9mmHg sau môt vài phút.Nói cách khác,lư ng
máu thêm vào gây nên s giãn n đàn h i ngay
l p t c c a t ĩ n h m c h ,nhưng sau đó,các s i cơ c a thành
tĩnh m ch băt đ u “rón rén” kéo dài,và s căng giãn c a chúng
gi m đi tương ng.S
nh hư ng này là m t đ c đi m c a t t c

các mô cơ m m m i và nó đư c g i là s căng-giãn,khái ni m
này đã đư c đ c p chương 8
Sư duy trì trương l c là cơ ch đ c bi t làm cho h tu n hoàn
có th ch a đư c lư ng máu thêm vào khi c n thi t,ví d như
trong trư ng h p truy n d ch quá t i . Sư duy trì trương l c ngư c
l i l i là m t trong nh ng cách h tu n hoàn t đ ng thích nghi
trong th i gian kho ng vài phút đ n vài gi n u lư ng máu b m t
sau m t xu t huy t n ng

Nh p

c a

huy t

áp

đ ng

m ch

V i m i nh p đ p c a tim,m t đ t máu m i l i đư c bơm đ y vào
các đ ng m ch.Nêu không có s co giãn c a h th ng đ ng m ch thì
t t c lư ng máu m i này s ch y trong các m ch máu ngo i biên
g n như ngay t c thì trong thì tâm thu ,còn trong thì tâm trương
thì không có dong máu ch y.tuy nhiên,s thích ng c a cây đ ng
m ch làm gi m áp l c nh p đ p c a tim đ n g n như không đ p
vào lúc mà máu có th t i các mao m ch,vì v y,dòng máu t i mô
h u như v n ti p t c v i nh p đ p r t nh
Áp l c bơm máu góc đ ng m ch ch đưu c bi u di n trên

hình 15.3.Vơí m t ngư i l n tr kh e,huy t áp đ u m i nh p đ p s
g i là huy t áp tâm thu,vào kho ng 120mmHg.T i đi m th p nh t
c a nh p đ p thì g i là huy t áp tâm trương,kho ng 80mmHg S
chênh l ch gi a 2 giá tr này kho ng 40mmHg đư c g i là huy t
áp m ch đ p(hi u s huy t áp)

2 yêú t chính nh hư ng đ n huy t áp m ch đ p : (1) th tích
máu t ng c a tim và (2) S thay đ i trương l c(kh năng co giãn
hoàn toàn) c a cây đ ng m ch.Th 3,y u t kém quan tr ng hơn

180


Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

Chapter 15 Vascular Distensibility and Functions of the Arterial and Venous Systems

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

tăng t t đ n đ nh

S gi m c p s mũ k tâm trương
(may be distorted by
Khuy t reflected wave)
sâu

Huy t áp (mm Hg)

80
Đư ng
lên s c
60

40
0

0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0
Giây

Pressure (mm Hg)

Hình15-3.

Đư ng bi u di n nh p c a huy t áp t i nhánh lên đ ng m ch ch

.

Trong m t vài trư ng h p b nh lí c a h tu n hoàn
gây nên các đư ng b t thư ng c a huy t áp đ ng m ch
thêm vào đó là s thay đ i c a áp l c đ y máu. Đ c
bi t,trong các tình tr ng như h p đ ng m ch ch ,còn ng
đ ng m ch,h van đ ng m ch ch ,m i tình tr ng b nh lí
đư c mô t trong hình 15.4
ngư i h p van đ ng m ch ch ,đư ng kính c a van đ ng
m ch ch khi m b h n ch rõ ràng và áp l c m ch ch đ p cũng
gi m rõ b i vì dòng máu đi ra b gi m khi qua van b h p đó
b nh nhân còn ng đ ng m ch,m t n a lư ng máu ho c
nhi u hơn bơm vào m ch ch b ng tâm th t trái ngay l p t c

ch y vè phía sau thông qua ng đ ng m ch vào đ ng m ch ph i
và các m ch máu c a ph i,như v y huy t áp tâm trương s xu ng
r t th p trư c khi có nh p tim ti p theo,
b nh nhân h ch ,van đ ng m ch ch m t đi ho c không
đóng hoàn toàn.Vì v y,sau m i nh p tim,máu v a đư c bơm vào
đ ng m ch ch ngay l p t c s ph t ngư c l i tâm th t trái.D n
đ n áp l c m ch ch có th rơi v 0 gi a các nh p tim.Và s không
có đư ng khuy t c a m ch ch đ p vì không có van ch đóng

S

lan

160

các

m ch

120

Trong th i kì tâm thu,tim t ng máu ra đ ng m ch

80

truy n
máu

c a

áp

ngo i

l c

đ y máu

ra

biên

ch ,ban đ u ch có đo n g n c a đ ng m ch ch tr
Bình thư ng Xơ v a đ ng m ch

H p đ ng m ch

nên căng giãn b i vì quán tính c a máu ngăn c n s

160

di chuy n đ t ng t c a máu trên t t c m i con

120

đo n g n đ ng m ch m t cách nhanh chóng s vư t

đư ng đ n ngo i vi.Tuy nhiên,s

gia tăng áp l c

lên quán tính này và dòng máu su t đ ng m ch,như
80

hình 15-5.Hi n tư ng này đư c g i là s lan truy n

Bình thư ng

40
0
Hình 15-4. Huy t áp

c a áp l c đ y máu trong các đ ng m ch.T c đ c a
Còn ng
đ ng m ch

Ph t ngư c
đ ng m ch

ngư i bình thư ng và b nh lí

là đ c tính t ng máu t
tim trong th i kì
tâm thu.
Nhìn chung,th tích máu t ng càng l n,lư ng
máu c n ph i ch a trong cây đ ng m ch càn
l n trong m i nh p tim và vì v y nên áp l c
càng tăng cao và h
m nh trong su t k tâm
thu,đi u này làm cho áp l c đ y máu càng

t ă n g . N g ư c l i , t r ư ơ n g l c m c h c à n g k é m thì áp
l c tăng lên m nh cho m t lân t ng máu ra đ ng m ch.Ví d ,m t
trư ng h p đư c ch ng minh
đư ng cong cao gi a hình
15-4,áp l c đ y máu ngư i già đôi khi tăng đ n g p 2 l n so v i
bình thư ng b i vì các đ ng m ch tr nên c ng ch c hơn do tình
tr ng xơ c ng m ch và vì v y nên s d n đ n gi m trương l c.
H u qu ,áp l c đ y máu thì đư c xác đ nh tương đương b i
t l c a th tích máu t ng ra trên kh năng thích ng c a cây
đ ng m ch.trong các đi u ki n c a h tu n hoàn thì m t trong
hai y u t cũng có th nh hư ng đ n áp l c đ y máu:
Áp l c đ y máu = Th tích máu t ng/S duy trì trương l c
c a đ ng m ch

s lan truy n này là 3-5cm/s trong các đ ng m ch
thư ng và 7 đ n 10m/s trong các đ ngnm ch l n hơn
và 15-35m/s đ i v i các đ ng m ch nh

N h ì n c h u n g , đ o n m ch có s duy trì trương l c càng t t thì
t c đ lan truy n càng bé và đi u này gi i thích vì sao s lan
truy n ch m trong đ ng m ch ch và các đ ng m ch càng nh
xa thì s lan truy n l i càng nhanh hơn.T i đ ng m ch ch ,t c
đ c a s lan truy n áp l c đ y máu là g p 15 ho c nhi u hơn
so v i tóc d c a dòng máu vì áp l c đ y máu đơn gi n là s di
chuy n c a dòng áp l c bao g m c s di chuy n t ng th c a th
tích máu ti n v ch m phía trư c

Áp l c đ y máu nh d n các đ ng m ch nh ,các
ti u đ ng m ch và các mao m ch Hình 15.6 mô t các
thay đ i trong đư ng c a áp l c đ y máu cũng như s đ y máu đi

đ n các m ch máu ngo i vi.Chú ý đ c bi t 3 đư ng cong nơi mà
cư ng đ c a m ch đ p tr nên

181

UNIT IV

120

Các đư ng b t thư ng c a áp l c đ y máu


Unit IV

Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

The Circulation

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

Các
dòng
phía
trư c

d n d n kém hơn
các m ch máu nh hơn, các ti u đ ng
m ch,đ c bi t

các mao m ch.Trong th c t ,ch lúc nào nh p
đ p c a đ ng m ch ch m nh t i đa ho c các ti u đ ng m ch
có th giãn n t t thì lúc đó nh p đ p các mao m ch m i có
th theo dõi đư c
S gi m t t c a nh p đ p ngo i biên g i là s s t gi m
c a áp l c đ y máu.Nguyên nhân c a s s t gi m này là do 2 v n
đ :s c c n c a dòng máu ch y trong m ch và s duy trì trương
l c c a m ch máu.S c c n làm gi m l c đ y vì m t lư ng máu
nh c n ch y v phía trư c khi có nh p đ p đ căng lên c a đo n
phía trư c.S c c n càng l n thì càng khó cho dòng máu ch y.S
duy trì trương l c m ch làm gi m l c đ y vì m ch máu càng thích
ng t t thì lư ng máu càng l n đư c đ y v phía trư c do s u
gia tăng áp l c.Vì v y,c p đ c a s gi m h u như là m t ph n
tr c ti p c a k t qu s c c n nhân kh năng thích ng.

CÁCH ĐO HUY T ÁP TÂM THU VÀ
HUY T ÁP TÂM TRƯƠNG TRÊN LÂM
SÀNG
Không có tính th c hành n u s d ng b n ghi huy t áp th mà
yêu c u kim l ng vào bên trong lòng m ch đ đo huy t áp đ ng
m ch hàng ngày trên ngư i,m c dù cách này có th s d ng khi
c n thi t trong các nghiên c u đ c bi t.Thay vào đó,các ch ng
minh lâm sàng đo đư c huy t áp tâm thu và tâm trương b ng
cách gián ti p ,thư ng thư ng s d ng phương pháp nghe m ch

Figure 15-5. Sơ đ bi u di n s di chuy n c a áp l c đ y máu
trong lòng đ ng m ch ch

Tâm trương
Tâm thu

Đi m khuy t

Đo n lên đ ng m ch ch

Đ ng m ch đùi
Đ ng m ch quay

Ti u đ ng
m ch

Mao m ch

0

1

2

Th i gian(giây)
Figure 15-6. Đư ng cong bi u di n s thay đ i áp l c đ y máu
thay đ i theo kích thư c m ch máu

182

Phương pháp nghe m ch.Hình 15-7 mô t phương pháp nghe
m ch đ thu huy t áp đ ng m ch th i kì tâ mthu và tâm
trương.M t ng nghe đư c đ t vào đư ng đi c a đ ng m ch và
băng huy t áp đư c qu n quanh ph n dư i c a cánh tay.Mi n
là băgn v n ti p t c ép ch t vào cánh tay v i m t l c bé đ có

th ép cào đ ng m ch cánh tay đ n khi không nghe th y m ch
đ p.Tuy nhiên,khi áp l c băng đ l n g n v i áp l c c a nh p đ p
c a m ch vào đ ng m ch cánh tay thì s nghe th y m t ti ng
đ p.Ti ng đ p này g i là ti ng đ p Korotkoff,đư c đ t tên sau khi
Nikolai korotkoff,nhà v t lí h c ngư i Nga mô t vào năm 1905.
Ti ng đ p Kotorkoff đư c cho là t o nên b i dòng máu ph t
thành tia khi đi qua đo n h p c a m ch máu và b i s rung lên
c a thành m ch.S ph t này do dòng chuy n đ ng h n lo n c a
dòng máu xa băng đo,và s u chuy n đ ng h n lo n này gây
nên s rung l c nghe đư c qua ng nghe
Đo huy t áp b ng phương pháp nghe này thì huy t áp đ u tiên
thu đư c t i băng huy t áp s là huy t áp tâm thu.Mi n là áp l c
c a băng đo cao hơn so v i huy t áp tâm thu,đ ng m ch cánh tay
v n s t gi m vì v y không có tia máu ph t xu ng các đ ng m ch
phía dư i th p hơn trong su t quá trình vòng huy t áp.Vì v y,không
có ti ng Korotkoff nào nghe đư c các đ ng m ch phía dư i.Nhưng
sau đó,áp l c băng đo d n d n gi m xu ng.V a ngay khi áp l c
băng đo xu ng t i huy t áp tâm thu(đi m B,


Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

Chapter 15 Vascular Distensibility and Functions of the Arterial and Venous Systems

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

A

140

200

Huy t áp (mm Hg)

100
80

C
D

60

Tâm thu

150

Trung bình

100

UNIT IV

Huy t áp (mm Hg)

B
120

Tâm trương

50
0
0

20

40

60

80

Tu i
1

2

3

4

5

6

7

C

D

Giây

A

B
Ti ng nghe

160
120
80

240

20
mmHg

Figure 15-7. Phương pháp đo huy t áp tâm thu,tâm trương trên
lâm sàng
Hình 15-7), máu b t đ u ch y qua đ ng m ch
phía dư i băng
đo trong su t đ nh c a huy t áp tâm thu và b t đ u nghe âm thanh
khe kh t đ ng m ch cánh tay đ ng th i v i nh p tim.Ngay khi
nh ng ti ng đ p đ u tiên đư c nghe th y,m c huy t áp đư c ch
ra trên áp k đư c n i v i băng đo là giá tr c a huy t áp tâm thu
Áp l c trong băng đo ti p t c gi m xu ng,ti ng đ p Korotkoff
thay đ i v ch t lư ng,nghe gi m hơn v s xoáy m nh vào thành
đ ng m ch cũng như v nh p đi u hay cư ng đ .Cu i cùng,khi
huy t áp t i băng đo h xu ng g n v i giá tr huy t áp tâm trương

,âm thanh nghe đư c đ t ng t thay đ i v m c ch n l i(muffed
quality) (đi m C,hình 15-7).C n chú ý r ng áp l c huy t áp k khi
ti ng đ p Korotkoff thay đ i v m c b ch n,và huy t áp lúc này
tương đương v i huyêt áp tâm trương,m c dù có hơi nh nh hơn

Figure 15-8. S thay đ i huy t áp tâm thu,tâm trương,trung bình
theo tu i.Đư ng vi n quanh ch gi i h n quanh giá tr bình
thư ng.

H u y t á p t â m t r ư ơ n g đ o b n g c á c h đ t catheter
lòng m ch.Khi áp l c băng đo
gi m xu ng ít hơn vài mmHg n a,đ ng m ch không
còn b th t ch t trong th i kì tâm trương,đi u đó có
nghĩa r ng các y u t cơ b n làm nên ti ng đ p(ti ng
c a dòng máu
ch y qua đo n m ch co th t) không còn xu t hi n.Vì
v y,ti ng đ p hoàn toàn không còn xu t hi n.Các nhà
lâm sàng tin r ng huy t áp mà khi ti ng đ p Korotkoff
hoàn toàn bi n m t có th đư c xem như huy t áp trong
th i k tâm trương ,ngo i tr trong trư ng h p s bi n
m t c a ti ng đ p đư c xác nh n theo cách không đáng
tin c y b i vì ti ng đ p có th v n còn nghe th y th m
chí sau khi x h t hoàn toàn hơi trong băng huy t áp.
Phương pháp nghe đ xác đ nh huy t áp tâm thu
và tâm trương này thì không chính xác tuy t đ i,tuy
nhiên,nó cho giá tr trong vòng 10% c a cách đo b ng
g n catheter tr c ti p vào trong lòng m ch.
Tr
s
huy t

áp
đ ng
m ch
bình
thư ng đươc đo b ng phương pháp nghe
m ch. Hình 15-8 mô t giá tr trung bình c a h u y t á p
t â m t h u v à t â m t r ư ơ n g t h e o tu i.Huy t áp thì tăng
lên theo đ tu i do nh hư ng c a tu i lên cơ ch
ki m soát huy t áp.Chúng ta s th y trong chương 19
r ng th n là y u t cơ b n ban đ u trong ki m soát
huy t áp kéo dài,và th n cũng đư c bi t đ n s thay
đ i rõ r t v ch c năng,đ c bi t là sau tu i 50
Có s tăng nh trong huy t áp tâm thu t h ư n g
x y ra sau tu i 60.S
t ă n g n à y nguyên nhân do
gi m kh năng co giãn hay tr nên c ng hơn,ch y u
nguyên nhân do xơ v a.H u qu cu i cùng là tăng
huy t áp tâm thu v i s tăng lên c a hi u s huy t
áp,như đã gi i thích phía trên
Ý nghĩa c a huy t áp đ ng m ch. Huy t
áp đ ng m ch là trung bình c a áp l c lên đ ng
m ch đo trên t ng mili giây qua mili giây trong m t
kho ng th i gian.Nó đư c s d ng

183


Unit IV

Edited with the trial version of

Foxit Advanced PDF Editor

The Circulation

trong k tâm thu hơn thì tâm trương,vì v y,huy t áp đ ng m ch
v n g n v i huy t áp tâm trương hơn so v i tâm trương trong su t
chu k ho t đ ng c a tim.Giá tr c a huy t áp đ ng m ch thì đư c
xác đ nh b ng kho ng 60% giá tr huy t áp tâm trương và 40%
giá tr huy t áp tâm thu.Hình 15-8 ch ra tr ng giá tr huy t
áp(hình màu xanh dương) t t c các l a tu i thì g n v i huy t
áp tâm trương hơn so v i huy t áp tâm thu.Tuy nhiên,khi nh p
tim quá cao,,th i k tâm trương b ng n l i và tr s huy t áp thì
càng g n hơn so v i giá tr huy t áp trung bình.

Tĩnh m ch và các ch c năng c a chúng

Tĩnh m ch là con đư ng d n máu v tim,tuy nhiên chúng cũng
đ m nhi m các ch c năng đ c bi t khác c n thi t cho s ho t
đ ng c a h tu n hoàn.S quan tr ng đ c bi t đó là kh
năng co và giãn và b ng cách đó có th ch a đ ng m t th
tích máu nh ho c l n khi c n thi t theo nhu c u c a h tu n
hoàn.Các tĩnh m ch ngo i vi cũng có th đ y máu đi b ng cách
cũng đư c g i là “bơm tĩnh m ch” và chúng th m chí cũng
giúp đi u hoà lư ng máu ra t tim,m t ch c năng m r ng r t
quan tr ng đư c mô t chi ti t trong chương 20.
Áp l c tĩnh m ch-huy t áp tâm nhĩ ph i( Áp l c tĩnh
m ch trung tâm) và áp l c tĩnh m ch ngo i vi
Đ hi u rõ v các ch c năng c a tĩnh m ch,đi u c n thi t đ u tiên
là bi t v áp l c tĩnh m ch và cách xác đ nh nó.
Máu t t t c các tĩnh m ch h th ng đ v tâm nhĩ ph i c a

tim,vì v y,áp l c trong tâm nhĩ ph i đư c g i là áp l c tĩnh m ch
trung tâm.
Áp l c tâm nhĩ ph i thì đư c đi u ch nh b ng s cân b ng
gi a(1) kh năng t ng maú c a tim ra kh i tâm nhĩ ph i và
tâm th t vào ph i và (2) chi u đ y máu th các tĩnh m ch
ngo i vi v tâm nhĩ ph i.N u tim ph i bơm máu kho ,áp l c
nhĩ ph i s gi m.Trái l i,s suy y u c a tim làm áp l c nhĩ
ph i tăng cao.Cũng như v y,các h u qu gây nên dòng ch y
nhanh váo tâm nhĩ ph i t các tĩnh m ch ngo i vi s làm tăng
áp l c nhĩ ph i.M t vài y u t có th tăng lư ng máu t tĩnh
m ch tr v và b ng cách đó làm tăng áp l c nhĩ ph i là:(1)
s gia tăng th tích máu,(2) s u gia tăng trương l c c a các
tĩnh m ch l n kh p cơ th do k t qu c a vi c gia tăng áp l c
tĩnh m ch ngo i vi và (3) s giãn n c a các ti u tĩnh m ch,s
làm gi m s c c n ngo i vi và làm cho dòng máu t đ ng
m ch ch y sang tĩnh m ch.Các y u t nh hư ng đ n áp l c
nhĩ ph i cũng góp ph n đi u hoà lư ng máu t tim vì lư ng
máu t ng c a tim ph thu c vào c kh năng bơm máu c a
tim và chi u hư ng c a

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

máu đ ch y v tim t tĩnh m ch ngo i vi.Vì v y,chúng ta th o lu n
v s đi u ch nh c a áp l c tâm nh ph i sâu hơn chương 20
v i s liên h v i ch c năng t ng máu c a tim
Áp l c tâm nhĩ ph i bình thư ng là kho ng 0mmHg,cân
b ng v i áp l c khí quy n xung quanh cơ th .Áp l c này có th
tăng đ n 20-30mmHg dư i các tình tr ng b t thư ng,ví d như
(1) suy tim r t n ng ho c(2) sau khi truy n m t kh i lư ng máu

quá l n,làm tăng t ng th tích máu và gây nên tình tr ng th a
d ch làm quá t i dòng máu ch y v tim t các tĩnh m ch ngo i
vi.
Gi i h n th p nh t c a áp l c tĩnh m ch trung tâm là kho ng
-3- -5mmHg dư i áp su t khí quy n,th mà cũng t o nên áp l c
trong khoang l ng ng c bao quanh tim.Áp l c tâm nhĩ ph i giá
tr th p như v y khi tim không có kh năng t ng máu ho c khi
máu ch y v tim t tĩnh m ch ngo i vi gi m m nh ,ví d như sau
m t tình tr ng xu t huy t n ng

S c c n tĩnh m ch và áp l c tĩnh
m ch ngo i vi
Các tĩnh m ch l n có s c c n nh đ n m c mà dòng máu khi mà
chúng đã căng giãn thì s c c n c a chúng g n như b ng không
và cũng không có s quan tr ng .Tuy nhiên,hình 15-9 cho th y
h u h t các tĩnh m ch l n đi vào ng c đ u đư c ép r t nhi u
đi m do các mô bao quanh nên dòng máu b c n tr t i các đi m
này.Ví d tĩnh m ch b t ngu n t cánh tay thì b ép b i các góc
h p qua khoang gian sư n th nh t.Tương t như v y,áp l c
trong tĩnh m ch c thư ng gi m th p đ n m c áp su t khí quy n
bên ngoài c làm cho nh ng tĩnh m ch này x p l i.Cu i cùng,h
tĩnh m ch xuyên su t b ng cũng thư ng b ép b i các t ng và
t ch c khác nhau trong b ng.

Áp su t khí quy n
c gi m
đi m u n c a m ch t i
xương sư n
tĩnh m ch nách

Áp l c trong
khoang l ng
ng c = –4
mm Hg

Tĩnh m ch
ch b ng
Hình 15-9.Các đi m ép làm cho tĩnh m ch u n cong khi đ vào
khoang ng c

184


Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

Vascular Distensibility and Functions of the Arterial and Venous Systems

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

nh hư ng c a áp l c nhĩ ph i lên áp l c tĩnh m ch ngo i
vi.Khi áp l c trong nhĩ trái tăng lên cao trên gái tr bình thư ng
c a nó là 0mmHg,máu s b t đ u ch y ngư c v phía các tĩnh
m ch l n.S ch y ngư c này c a máu s làm n i r ng các
tĩnh m ch,và th m chí các đi m u n cong c a tĩnh m ch s m
r ng khi áp l c nhĩ trái tăng lên trên +4-+6mmHg.Sau đó,khi áp
l c nhĩ trái ti p t c tăng cao hơn n a,s tăng lên gây nên m t s
gia tăng tương ng áp l c tĩnh m ch ngo i vi chi và các ph n
khác.Vì timtr nên y u đi rõ r t đ gây nên áp lwucj nhĩ trái tăng

lên đ n +4-+6mmHg.Áp l c tĩnh m ch ngo i vi thì không tăng lên
đáng k th m chí trong giai đo n s m c a b nh suy tim mi n là
b nh nhân trong tr ng thái ngh ngơi

nh hư ng c a áp l c b ng lên áp l c tĩnh
m ch chân Áp l c trong b ng c a m t ngư i tư th
n m trung bình kho ng +6mmHg,tuy nhiên, ph n mang thai
hay ngư i béo phì,kh i u l n trong b ng ,c trư ng thì áp l c
nàyo ó th lên đ n +15-+30mmHg.Khi áp l c b ng tăng
cao,áp l c các tĩnh m ch chân cũng tăng lên cao hơn áp
l c b ng trư c khi các tĩnh m ch trong b ng giãn r ng và
cho phép dòng máu ch y t chân v tim.Vì v y,n u áp l c
b ng là 20mmHg thì ít nh t áp l c tĩnh m ch đùi cũng kho ng
20mmHg

Xoang tĩnh
m ch −10
mm Hg

0 mm Hg

UNIT IV

áp l c,vì v y ít nh t,chúng cũng thay
đ i(collapse) b t m t ph n đ thành d ng tr ng
ho c d ng khe.Cho các nguyên nhân khác,các
tĩnh m ch l n thư ng đ ngh m t vài s c c n
đ n dòng máu ch y,và vì v y,áp l c trong các
tĩnh m ch nh hơn ngo i vi ngư i thì n m
trong kho ng +4-+6mmHg cao hơn so v i áp l c

trong tâm nhĩ ph i.

0 mm Hg
+6 mm Hg
+8 mm Hg

+22 mm Hg
+35 mm Hg

+40 mm Hg

+90 mm Hg

nh hư ng c a áp l c tr ng
l c lên áp l c tĩnh m ch
Trong b t k cơ th nào,nư c phơi bày ra không khí,áp l c b
m t c a nư c cân b ng v i áp su t khí quy n,tuy nhiên,áp l c
này tăng lên 1mmHg khi đ cao tăng 13,6mm.K t qu áp l c này
t tr ng lư ng c a nư c và đư c g i là áp l c tr ng l c hay áp l c
thu tĩnh.Áp l c tr ng l c cũng x y ra h th ng m ch máu trong
cơ th ngư i do tr ng l c c a máu trong m ch,hình 15-10.Khi
m t ngư i đ ng,áp l c
tâm nhĩ ph i kho ng 0mmHg vì tim
bơm máu vào các đ ng m ch đ y máu h u qu tích t thêm t i
đi m này.Tuy nhiên, ngư i l n tư th đ ng yên,áp l c các
tĩnh m ch
bàn chân thì kho ng +90mmHg đơn gi n vì tr ng
lư ng c a máu trong các tĩnh m ch gi a tim và 2 chân.Áp l c
tĩnh m ch
các m c khác nhau c a cơ th có giá tr kho ng

gi a 0 và 90mmHg. tĩnh m ch cánh tay,áp l c tĩnh m ch
xương sư n cao nh t kho ng 6mmHg do s co ép c a tĩnh
m ch d i đòn khi đi qua nh ng khoang gian sư n này

Hình 15-10: nh hư ng c a áp l c tr ng l c lên áp l c h th ng
tĩnh m ch trong cơ th
m t ngư i tư th đ ng
Áp l c tr ng l c gi m theo chi u dài c a cánh tay và sau đó đư c
xác đ nh b ng kho ng cách dư i các xương sư n .Vì v y,n u
s khác nhau v tr ng l c gi a các xương sư n và bàn tay là
29mmHg thì áp l c tr ng l c thêm 6mmHg n a do s u co ép
c a tĩnh m ch khi qua các xương sư n ,t ng kho ng 35mmHg
đ i v i các tĩnh m ch bàn tay
Tĩnh m ch c
m t ngư i tư th đ ng th ng gi m g n như
hoàn toàn trên m i hư ng v s b i vì áp su t khí quy n bên
ngoài c .S s t gi m này do áp l c trong các tĩnh m ch này
d ng m c 0 d c theo toàn b chi u dài.B t k s căng giãn
nào gây nên
s tăng áp l c trên m c này đ u làm cho đ giãn r ng các tĩnh
m ch và cho phép các tĩnh m ch này gi m v 0 do áp l c c a
dòng ch y c a máu.H u qu là b t c s căng giãn nào làm
cho áp l c tĩnh m ch c gi m dư i m c 0 làm tĩnh m ch x p
hơn n a,làm cho tăng s c c n c a chúng và làm cho áp l c tr
v 0
Tĩnh m ch
trong s , m t khác,chúng
trong khoang c
đ nh không th giãn n (th tích h p s ) và chúng không th co
g n.H u qu là,áp l c tiêu c c có th t n t i trong xoang tĩnh

m ch c a đ u, tư th đ ng,áp l c tĩnh m ch xoang tĩnh m ch
d c trên đ nh c a

185


Unit IV

Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

The Circulation

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

não là kho ng -10mmHg b i vì s c hút thu
tĩnh gi a đ nh c a h p s và n n s .Vì v y,n u xoang tĩnh
m ch đư c m ra trong ph u thu t,khí có th tràn vào ngay l p
t c trong h th ng tĩnh m ch;khí có th tràn xu ng tim và gây
nên t c m ch khí và d n đ n t vong
nh hư ng c a y u t
tr ng l c lên áp l c đ ng
m ch và nh ng áp l c khác . Y u t tr ng l c cũng nh
hư ng đ n các ti u đ ng m ch hay các mao m ch ngo i vi.Ví d ,
m t ngư i đ ng,giá tr c a áp l c đ ng m ch kho ng 100mmHg
m c tim và áp l c đ ng m ch
chân kho ng 190mmHg.Vì
v y,khi m t ngư i
tr ng thái mà áp l c tĩnh m ch kho ng

100mmHg,tr ng thái này nói chung nghĩa là 100mmHg là áp
l c
m c tr ng l c c a tim nhưng không nh t thi t
nơi
khác các đ ng m ch
Van tĩnh m ch và “Bơm tĩnh
m ch” : nh hư ng c a chúng
lên áp l c tĩnh m ch
Không có van tĩnh m ch,áp l c tr ng l c nh hư ng gây nên áp
l c tĩnh m ch chân luôn là kho ng 90mmHg tư th đ ng.Tuy
nhiên,m i l n bàn chân di chuy n,m t l n co cơ và ép vào tĩnh
m ch trong ho c k sát cơ có th ép máu ch y ra kh i tĩnh
m ch.Tuy nhiên,các van tĩnh m ch,mô t
hình 15-11 ,đư c
s p x p nên hư ng c a dòng máu tĩnh m ch luôn ch y m t chi u
v tim.H u qu là,m i l n m t ngư i chuy n đ ng chân ho c
th m chí căng cơ chân,m t lư ng máu nh t đ nh đư c đ y v
tim.H th ng đ y máu này đư c bi t đ n như “bơm tĩnh m ch”
hay “bơm cơ”,và nó có đ kh năng mà dư i hoàn c nh bình
thư ng,áp l c tĩnh m ch chân c a ngư i đang bư c đi v n ít
hơn so v i

+20 mm Hg
.

N u m t ngư i đ ng yên hoàn toàn,bơm tĩnh m ch
không ho t đ ng,và áp l c tĩnh m ch
ph n th p c a chân
tăng lên đ đ y giá tr c a tr ng lư ng là 90mmHg trong kho ng
30s.Áp l c trong các mao m ch cũng tăng m nh,do d ch ch y

ra t h tu n hoàn vào kho ng k .K t qu là,chân sưng lên và
th tích máu gi m.Hơn n a,10-20% c a th tích máu có th m t
t h tu n hoàn trong vòng 15-30 phút tư th đ ng yên,và có
th d n đ n ng t x u trong m t vài trư ng h p như m t binh sĩ
đ ng nghiêm hoàn toàn.Tình hu ng này có th đ phòng b ng
cách đơn gi n g p chân đ co các cơ co m t cách có c hu kì
và g p nh đ u g i,đ làm cho bơm tĩnh m ch ho t đ ng .

H van tĩnh m ch thi u h t và tình tr ng giãn tĩnh
m ch chân H th ng van tĩnh m ch có th tr nên thi u h t
ho c th m chí b phá hu khi mà các tĩnh m ch căng giãn quá
m c do s quá t i áp l c trong tu n cu i ho c tháng cu i ph
n mang thai,ho c m t ngư i ph i làm vi c tư th đ ng
lâu.S căng c ng c a tĩnh m ch tăng lên nh ng ph n giao(b t
chéo nhau) c a các đo n,nhưng các lá van c a tĩnh m ch thì
không tăng lên v kích c .Vì v y,các lá van không còn đóng kín
hoàn toàn.Khi mà s không đóng kín này x y ra,áp l c trong tĩnh
m ch chân tăng lên m nh do s t gi m kh năng đ y máu c a
tĩnh m ch,s làm tăng kích thư c c a tĩnh m ch và cu i cùng
làm phá hu hoàn toàn ch c năng c a tĩnh m ch.Vì v y gây nên
tình tr ng giãn tĩnh m ch,v i đ c đi m là tĩnh m ch dư i da giãn
r ng,l i ra hình c
toàn b chân,đ c bi t là ph n th p c a
chân
Khi m t ngư i b giãn tĩnh m ch ch c n đ ng lâu hơn vài phút,áp
l c c a các tĩnh m ch và mao m ch tăng cao và làm cho thoát
d ch t trong các mao m ch gây nên tình tr ng phù chân kéo
dài.Phù này có th làm h n ch lư ng d ch và ch t dinh dư ng
h p lí khu ch tán t mao m ch đ nuôi các t bào cơ và da,vì
v y cơ tr nên y u và da tr nên ho i t và loét.Đi u tr t t nh t

là đ t chân đ cao ít nh t là ngang m c tim.Dùng t t k p ch t
ho c t t ép ch t vào chân cũng có th h n ch phù và h u qu
c a chúng.

tĩnh m ch sâu

L tĩnh
m ch
b m t
tĩnh m ch
Đo lư ng áp l c tĩnh m ch trên lâm sàng. Áp l c tĩnh
m ch thư ng đư c ư c lư ng đơn gi n b ng theo dõi
m c c a s căng giãn c a các tĩnh m ch ngo i vi,đ c bi t
là tĩnh m ch c nh.Ví d ,trong tư th ng i,tĩnh m ch c nh
không bao gi căng giãn trong tr ng thái ngh ngơi c a
ngư i bình thư ng.Tuy nhiên,khi áp l c nhĩ ph i b t đ u
tăng lên đ n 10mmHg,ph n th p c a tĩnh m ch c nh b t
đ u căng lên và khi áp l c nhĩ ph i m c 15mmHg,đi u
c n thi t là t t c các tĩnh m ch c đ u căng giãn lên

Van

Hình 15-11:H th ng van tĩnh m ch

186

chân

Đo lư ng tr c ti p áp l c tĩnh m ch và
áp l c n h ĩ t r á i Á p l c t ĩ n h m c h c ó t h

đo
tr c ti p


Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

C 15 Vascular Distensibility and Functions of the Arterial and Venous Systems

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

Tâm th t ph i

Ch c năng d

tr

máu c a các tĩnh

m ch

Đi m giao nhau
t nhiên
Hình 15-12.Đi m giao nhau đ đo áp l c tu n hoàn(n m g n van
3 lá)

Kho ch a máu chuyên bi t
d dàng b ng vi c chèn m t cái kim tr c ti p vào tĩnh m ch n i
v i b n ghi áp l c.Nghĩa duy nh t là b ng cách này thì áp l c

nhĩ ph i có th đo chính xác b ng chèn m t catheter vào tĩnh
m ch ngo i vi và vào trong nhĩ ph i.Áp l c đo đư c b ng cách
đ t catheter tĩnh m ch trung tâm thư ng đư c s d ng trong
m t vài b nh nhân tim m ch n i trú đ cung c p s đánh giá liên
t c v kh năng ho t đ ng c a tim

M c áp l c tham kh o cho vi c đo lư ng áp l c tĩnh
m ch và các áp l c khác c a h tu n hoàn Đ th o lu n
nên đi m này,chúng ta thư ng đã nh c đ n áp l c nhĩ
ph i b ng 0mmHg và huy t áp đ ng m ch là 100mmHg T u y
nhiên,chúng ta chưa đ c p đ n m c tr ng l c
trong h
tu n hoàn mà áp l c có liên quan
đ n.Có 1 đi m trong h tu n hoàn mà y u t áp
l c tr ng l c b thay đ i do tư th c a m t ngư i
kho m nh không làm thay đ i s đo lư ng áp
l c này l n hơn 1-2 mmHg.Đó là đi m g n m cc
a van 3 lá,mô t t i ch giao
hình 15-12.Vì
v y,t t c các đo lư ng áp l c tu n hoàn th o
lu n
chương này đư c ám ch t i m c này,là
m c mà đư c g i là m c áp l c tham kh o

M t ph n nh t đ nh c a h tu n hoàn r t l n và ph c t p đ n n i
chúng đư c g i là các b ch a máu chuyên bi t,các b ch a này
bao g m(1):lách v i ch c năng đôi khi có th gi m kích thư c đ
đ ti t ra g n 100ml máu đ n các ph n khác c a h tu n hoàn.
(2)gan:các xoang gan có th gi i phóng ra m t vài trăm ml máu
vào ph n còn l i c a h tu n hoàn.(3):tĩnh m ch ch b ng có th

đóng góp g n 300ml và (4)các m ng lư i đám r i tĩnh m ch dư i
da,cũng có th đóng góp vài trăm ml máu.Tim và ph i,tuy không
ph i là m t ph n c a h ch a máu nhưng cũng nên cân nh c
đ n ch c năng ch a máu c a chúng.Ví d ,tim co l i trong khi
kích thích th n kinh giao c m và b ng cách này có th góp đ n
50-100ml máu,ph i cũng có th đóng góp đ n 100-200ml máu khi
áp l c m ch ph i gi m xu ng th p.
Lách-kho d tr h ng c u
Hình 15-13 cho th y lách đư c chia làm 2 ph n đ d tr máu:các
xoang tĩnh m ch và ph n mô.Các xoang có th ph ng lên gi ng
như các ph n khác c a h tĩnh m ch đ c t tr toàn b máu
Trong mô lách,các mao m ch thì cho máu th m qua,bao g m
các t bào h ng c u,máu r ra t các thành c a mao m ch vào các
m t xích n m ngang kh p nhau,t o nên mô lách màu đ .Các t
bào h ng c u thì n m trong các m t xích này,trong khi d ch huy t
tương ch y trong các xoang tĩnh m ch và vào h th ng tu n hoàn
chung.H u qu là mô lách gi ng như m t kho đ c bi t có th d
tr m t lư ng l n các t bào h ng c u

Do ít b nh hư ng c a y u t tr ng l c t i van 3 lá nên
tim t đ ng ngăn ch n s thay đ i rõ r t c a tr ng l c lên
đi m tham kh o này theo cách sau:
N u áp l c van 3 lá tăng nh trên m c bình thư ng,th t
ph i s đ đ y m t lư ng l n hơn bình thư ng,làm cho tim
đ p nhanh hơn và t đó làm gi m áp l c van 3 lá v m c
bình thư ng.Theo đó,n u áp l c gi m thì th t ph i đ v a đ
máu,làm cho nó đ p ch m hơn và máu kìm l i trong h tĩnh
m ch cho đ n khi áp l c van 3 lá nâng lên v m c bình
thư ng.Nói cách khác,tim ho t đ ng gi ng quy t c feedback
c a áp l c t i van 3 lá .

Khi m t ngư i n m ng a,van 3 lá v trí g n như chính
xác b ng 60% theo chi u dày c a l ng ng c,đó chính là
đi m áp l c b ng 0 ngư i tư th n m.

187

UNIT IV

tâm nhĩ ph i

Như đã nh c đ n chương 14,hơn 60% th tích máu c a h tu n
hoàn n m trong h th ng tĩnh m ch.Do v y,cũng do m ng tĩnh
m ch ph c t p nên h th ng tĩnh m ch đư c g i là “b ch a
máu” c a h tu n hoàn.
Khi máu m t đi t cơ th ,và huy t áp b t đ u gi m,các
nh n c m th n kinh
xoang c nh hay
các b ph n nh n
c m huy t áp khác c a h th ng tu n hoàn(đã đư c th o lu n
chương 18).Các tín hi u này,d n truy n v não và tu s ng,h u
h t thông qua h th n kinh giao c m,làm cho chúng co l i.H
th ng này làm gi m tính “chùng” c a m ch máu trong h tu n
hoàn do tình tr ng m t máu .Hơn n a,th m chí sau khi m t 20%
t ng lư ng máu,các ch c năng c a h tu n hoàn g n như bình
thư ng do s đi u ti t c a ch c năng d tr máu c a h tĩnh
m ch


Unit IV

Edited with the trial version of
Foxit Advanced PDF Editor

The Circulation

To remove this notice, visit:
www.foxitsoftware.com/shopping

Các t bào lư i c a lách

Mô lách
Mao m ch
Xoang tĩnh m ch

Mô lách bao g m r t nhi u đ i th c bào,và h th ng xoang
tĩnh m ch đư c liên k t b i các t bào tương t .Các t bào
này có ch c năng d n d p máu,ho t đ ng ph i h p v i h
th ng th c bào tương t
trong các xoang gan.Khi máu b
xâm nh p b i các y u t b nh lí,các th c bào lách s nhanh
chóng lo i b các m nh v n,vi khu n, v t ký sinh... Cũng
như v y, trong các b nh lí m n tính,lách s to ra gi ng như
các h ch to ra và ho t đ ng v i ch c năng d n d p nhanh
chóng

Tĩnh m ch
Đ ng m ch

Bibliography
Hình 15-13:C u trúc ch c năng c a lách

t p trung các t bào h ng c u và có th đư c ti t vào h tu n hoàn
chung khi kích thích h th n kinh giao c m làm cho lách và h tĩnh
m ch c a nó co l i.G n 50ml c a các t bào h ng c u non có th
gi i phóng vào h tu n hoàn làm tăng hematocrit lên 1-2%
các ph n khác c a mô lách đư c ví như hòn đ o c a b ch
c u,nơi mà t p trung các t bào b ch c u và đư c g i là “mô tr ng”.
đây,các t bào lympho ho t đ ng gióng v i các h ch b ch huy t
lympho.Chúng là m t ph n c a h mi n d ch trong cơ th (chương
35)

Ch c năng d n d p máu,lo i tr
già c a lách

các t bào

Các t bào máu thông qua mô lách trư c khi vào h tĩnh
m ch ph i tr i qua s co ép.Vì v y,các h ng c u d v s
không ch u đ ng đư c các ch n thương.Vì lý do đó,r t nhi u
t bào h ng c u b hu ho i trong cơ th s đư c tiêu hu t i
lách.Sau khi các t bào v ,gi i phóng ra hemoglobin và xác
các t bào đư c ăn b i các đ i th c bào lách và quá trình
tiêu hoá th c ăn h p thu ch t dinh dư ng t o nên các t bào
m i

188

Badeer HS: Hemodynamics for medical students. Am J Physiol (Adv
Physiol Educ) 25:44, 2001.
Bazigou E, Makinen T: Flow control in our vessels: vascular valves
make sure there is no way back. Cell Mol Life Sci 70:1055,

2013.
Chirinos JA: Arterial stiffness: basic concepts and measurement techniques. J Cardiovasc Transl Res 5:255, 2012.
Guyton AC: Arterial Pressure and Hypertension. Philadelphia: WB
Saunders, 1980.
Guyton AC, Jones CE, Coleman TG: Circulatory Physiology: Cardiac
Output and Its Regulation. Philadelphia: WB Saunders, 1973.
Hall JE: Integration and regulation of cardiovascular function. Am J
Physiol (Adv Physiol Educ) 22:s174, 1999.
Hicks JW, Badeer HS: Gravity and the circulation: “open” vs. “closed”
systems. Am J Physiol 262:R725, 1992.
Kass DA: Ventricular arterial stiffening: integrating the pathophysiology. Hypertension 46:185, 2005.
Kurtz TW, Griffin KA, Bidani AK, et al: Recommendations for blood
pressure measurement in humans and experimental animals. Part
2: Blood pressure measurement in experimental animals: a statement for professionals from the Subcommittee of Professional
and Public Education of the American Heart Association Council
on High Blood pressure Research. Hypertension 45:299, 2005.
Laurent S, Boutouyrie P, Lacolley P: Structural and genetic bases of
arterial stiffness. Hypertension 45:1050, 2005.
O’Rourke MF, Adji A: Noninvasive studies of central aortic pressure.
Curr Hypertens Rep 14:8, 2012.
Pickering TG, Hall JE, Appel LJ, et al: Recommendations for blood
pressure measurement in humans and experimental animals: Part
1: blood pressure measurement in humans: a statement for professionals from the Subcommittee of Professional and Public Education
of the American Heart Association Council on High Blood Pressure
Research. Hypertension 45:142, 2005.