5 nguyên nhân gây phản ứng sau tiêm chủng vắc xin

5 Nguyên Nhân Gây Phản Ứng Sau Tiêm
Chủng Vắc Xin
Do bản chất vắc xin:
Do chất lượng vắc xin: Đó có thể là các phản ứng tại chỗ như: vết chích bị sưng,
bưng mủ (vắc xin Lao BCG) hoặc những phản ứng toàn thân như sốt. Nguyên
nhân của phản ứng này là do một phần đáp ứng miễn dịch của cơ thể. Hầu hết
những phản ứng này nhẹ và tự khỏi. Phản ứng nghiêm trọng liên quan tới vắc xin
rất hiếm gặp.
Do chất lượng vắc xin:
Phản ứng liên quan tới chất lượng của vắc xin có thể do khiếm khuyết xảy ra trong
quá trình sản xuất vắc xin và làm tăng nguy cơ các phản ứng sau tiêm chủng. Đây
là những phản ứng rất hiếm gặp vì hiện nay các cơ sở sản xuất vắc xin đều đã áp
dụng thực hành sản xuất tốt (GMP), đồng thời kiểm định chặt chẽ đối với từng lô
vắc xin trước khi sử dụng. Việc kiểm định vắc xin trong quá trình sản xuất, trước
khi được phép xuất xưởng và trước khi sử dụng cũng được thực hiện hết sức
nghiêm ngặt, nhằm đảm bảo vắc xin có chất lượng tốt nhất và đảm bảo an toàn đối
với người sử dụng.
Do lỗi tiêm chủng:
Phản ứng gây ra do lỗi tiêm chủng bao gồm việc bảo quản và sử dụng vắc xin
không đúng quy định, các lỗi này có thể phòng tránh được. Cách phòng tránh: đảm
bảo dây chuyền lạnh hoạt động tốt, thường xuyên theo dõi nhiệt độ tủ lạnh bảo


quản vắc xin, không để vắc xin tiếp xúc trực tiếp với bình tích lạnh hoặc đá; khám
phân loại trước khi tiêm; tuân theo chỉ định và chống chỉ định của mỗi loại vắc xin,
nhà sản xuất; không tiêm cho trẻ có tiền sử phản ứng mạnh với liều tiêm trước
(DPT); hoãn tiêm cho trẻ đang bị sốt, mắc bệnh nhiễm trùng cấp tính; không tiêm
khi không có sự đồng ý của cha mẹ trẻ .
Do tâm lý:
Phản ứng này phát sinh do sợ tiêm chủng, có thể xảy ra hàng loạt trong các chiến
dịch tiêm chủng do lo sợ hoặc bị tiêm đau. Phản ứng này thường gặp ở trẻ trên 5

tuổi với những triệu chứng ngất xỉu, nhức đầu, chóng mặt… Cách phòng tránh là
cần giải thích rõ, trấn an, tạo lòng tin, tiêm phòng cho những trẻ ít sợ tiêm trước,
khi phát hiện trẻ có biểu hiện trên cần cách ly, trấn an và theo dõi trẻ, tránh để ảnh
hưởng đến các trẻ khác. Ngoài ra, khi tiêm chủng cho trẻ cần tạo một môi trường
thân thiện với các tranh ảnh, phim hoạt hình để thu hút sự chú ý của trẻ nhằm làm
giảm tâm lý lo âu, căng thẳng khi tiêm.
Bệnh trùng hợp ngẫu nhiên:
Phản ứng này không phải do vắc xin hay sai sót trong tiêm chủng, cũng không liên
quan đến tâm lý mà là do trẻ có sẵn bệnh trong người mà khi khám sàng lọc, bác sĩ
chưa phát hiện. Phản ứng có thể xảy ra trùng hợp với thời điểm tiêm chủng và đôi
khi có thể bị cho là do tiêm chủng vắc xin. Những phản ứng trùng hợp ngẫu nhiên
này rất khó tránh trong những chiến dịch tiêm chủng do tiêm chủng số lượng trẻ
nhiều. Đặc biệt, lịch tiêm chủng cho trẻ em thường bắt đầu rất sớm và giai đoạn
này trẻ rất dễ bị nhiễm trùng hay các bệnh bẩm sinh hoặc có các dấu hiệu thần kinh
kể cả tử vong vì thế rất dễ bị quy kết do tiêm chủng. Lan Anh, Trung tâm Truyền
thông - Giáo dục Sức khỏe TP. HCM


“Bất kỳ thứ gì đưa vào cơ thể người cũng có thể gây ra phản ứng, vắc xin cũng
vậy, chủ yếu là chúng ta làm sao phát hiện được và kịp thời ngăn chặn. Hiện nay,
các vắc xin mà Nhà nước đưa vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng đều an toàn
và hiệu quả. Tuy nhiên những phản ứng sau tiêm có thể xảy ra trong quá trình
thực hành tiêm chủng. Đây là những sai sót có thể phòng tránh được. Để đảm bảo
việc phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm cho bé về sau, các bậc phụ huynh nên đưa
con đi tiêm chủng đầy đủ”. BS. CK1. Bạch Thị Chính, Trưởng khoa Kiểm soát
bệnh truyền nhiễm và vắc xin sinh phẩm (Trung tâm Y tế Dự phòng TP. HCM)