Hội thoại (tiết 1)

TiÕt 107
TiÕt 107
TiÕng viÖt
TiÕng viÖt

1.Ví dụ
1.Ví dụ


(SGK Tr92)
(SGK Tr92)
- Quan hệ giữa các nhân vật :
- Quan hệ giữa các nhân vật :


+ Vai trên :
+ Vai trên :


+ Vai dưới :
+ Vai dưới :
- Cách xử sự của người cô :
- Cách xử sự của người cô :


-Thái độ của chú bé Hồng :
-Thái độ của chú bé Hồng :

I. Vai xã hội trong hội
I. Vai xã hội trong hội
thoại
thoại
Quan hệ gia tộc
Quan hệ gia tộc
Cô của Hồng
Cô của Hồng
Chú bé Hồng
Chú bé Hồng
+ Thiếu thiện chí
+ Thiếu thiện chí
+ Không phù hợp với quan hệ ruột thịt
+ Không phù hợp với quan hệ ruột thịt
+ Không thể hiện thái độ đúng mực của người trên với
+ Không thể hiện thái độ đúng mực của người trên với
người dưới.
người dưới.




tôi cúi đầu không đáp Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất
tôi cúi đầu không đáp Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất
cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng
cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc không ra tiếng

Hồng phải kìm nén sự bất bình vì em là người thuộc vai
Hồng phải kìm nén sự bất bình vì em là người thuộc vai
dưới, có bổn phận tôn trọng người trên.
dưới, có bổn phận tôn trọng người trên.

2.Ghi nhớ
2.Ghi nhớ
(SGK Tr94)
(SGK Tr94)

Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối
Vai xã hội là vị trí của người tham gia hội thoại đối
với người khác trong cuộc thoại. Vai xã hội được
với người khác trong cuộc thoại. Vai xã hội được
xác định bằng các quan hệ xã hội :
xác định bằng các quan hệ xã hội :


- Quan hệ trên dưới hay ngang hàng (theo tuổi
- Quan hệ trên dưới hay ngang hàng (theo tuổi
tác, thứ bậc trong gia đình và x hội) ;
tác, thứ bậc trong gia đình và x hội) ;


- Quan hệ thân sơ (theo mức độ quen biết, thân
- Quan hệ thân sơ (theo mức độ quen biết, thân
tình).
tình).

Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội

Vì quan hệ xã hội vốn rất đa dạng nên vai xã hội
của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham
của mỗi người cũng đa dạng, nhiều chiều. Khi tham
gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của
gia hội thoại, mỗi người cần xác định đúng vai của
mình để chọn cách nói cho phù hợp.
mình để chọn cách nói cho phù hợp.

3.Nhận xét :
3.Nhận xét :


Nhìn chung, vai x hội được phân biệt theo hai tuyến:
Nhìn chung, vai x hội được phân biệt theo hai tuyến:
-
-
Tuyến vai trên, vai dưới, ngang vai
Tuyến vai trên, vai dưới, ngang vai


:
:


ba kiểu vai này
ba kiểu vai này
phân biệt theo những nội dung khác nhau, đó có thể là
phân biệt theo những nội dung khác nhau, đó có thể là
cấp bậc của địa vị x hội, tuổi tác, quan hệ họ hàng.
cấp bậc của địa vị x hội, tuổi tác, quan hệ họ hàng.

-
-
Tuyến quan hệ thân sơ
Tuyến quan hệ thân sơ


+
+


Quan hệ thân sơ
Quan hệ thân sơ


là khoảng cách về tình cảm, quan
là khoảng cách về tình cảm, quan
hệ tình cảm này có thể xa hoặc gần, đến mức không còn
hệ tình cảm này có thể xa hoặc gần, đến mức không còn
khoảng cách. Có trường hợp bạn bè thân thiết hơn, gần
khoảng cách. Có trường hợp bạn bè thân thiết hơn, gần
gũi nhau hơn là anh em ruột.
gũi nhau hơn là anh em ruột.


+ Trong giao tiếp, một trong những cách nhằm đạt hiệu
+ Trong giao tiếp, một trong những cách nhằm đạt hiệu
quả giao tiếp cao là tạo ra quan hệ thân tình, tức là rút
quả giao tiếp cao là tạo ra quan hệ thân tình, tức là rút
ngắn khoảng cách về tình cảm vốn xa lạ với nhau giữa
ngắn khoảng cách về tình cảm vốn xa lạ với nhau giữa

đôi bên.
đôi bên.

iI. Luyện tập
iI. Luyện tập
1.
1.
Bài 1
Bài 1


Đọc đoạn văn sau và cho biết trong đoạn văn có
Đọc đoạn văn sau và cho biết trong đoạn văn có
bao nhiêu nhân vật, hy xác định vai x hội của
bao nhiêu nhân vật, hy xác định vai x hội của
các nhân vật tham gia vào cuộc thoại.
các nhân vật tham gia vào cuộc thoại.


Tìm những chi tiết thể hiện vai x hội của nhân vật.
Tìm những chi tiết thể hiện vai x hội của nhân vật.