12 dây thần kinh sọ và thân não

12 dây thần kinh sọ
và thân não
PGS.TS Cao Phi Phong

2014

1


12 đôi dây thần kinh sọ
Giới thiệu
1. Vận động
2. Cảm giác
3. Hổn hợp
(vận động, cảm
giác và tự động)
- I,II
- III,IV,VI, XII
- V, VIII
- VII, IX, X, XI
2


Dây sọ vận động

3


Dây sọ cảm giác

4

Dây thần kinh sọ nội tạng

Tuyến lệ

Tuyến nước bọt

Bướm hầu
Mi
Dưới hàm
Mang tai

5


6


Nhân dây thần kinh sọ

7


Mảnh sàng xương cân
ống thị
Khe hốc mắt trên

Lỗ tròn
Lổ bầu dục

Lỗ xé(rách)
Lỗ tai trong

Lỗ cảnh(hầu)

ống hạ thiệt
8


Thần kinh khứu giác(I)

9


Giảiphẫu:

tế bào khứu giác, hành khứu, dải

khứu

10


1.Cơ quan cảm thụ: Các tế

bào khứu giác ở niêm mạc hốc
mũi

2.Sợi trục trung ương: họp

thành từng bó sợi, đi qua mảnh
sàng xương cân và tận cùng tại
hành khứu.

3.Từ hành khứu các thông
tin về não qua hai dải khứu
(rễ khứu giác)
4. Tận cùng ở hồi hải mã
thùy thái dương

11


Tế bào khứu giác:
có tiêm mao nằm
trong lớp chất nhầy
của niêm mạc mũi,
tiếp nhận mùi khi các
chất có mùi hòa tan
trong lớp chất nhầy

12


Triệu chứng học
Các triệu chứng tổn thương thần kinh I
Mất mùi (anosmia)
Một số triệu chứng ít giá trị có thể gặp ở người bình thường
Lẫn lộn mùi (parosmia)
Tăng mùi (hyperosmia)

13


Nguyên nhân
Tổn thương do chèn ép:

U màng não, viêm màng não mãn tính, chấn thương sọ não

Tổn thương do độc chất
Kim loại nặng, ma túy

Nhiễm trùng: giang mai, cúm

Có thể gây tổn thương tạm thời hay vỉnh viễn

Tổn thương niêm mạc mũi

Không có chất nhày để hòa tan các phân tử mùi

14


Thần kinh thị giác(II)

15


Giải phẫu
1.Cơ quan tiếp nhận là các tế bào hình gậy và hình nón

trong võng mạc
Tế bào hình nón tiếp nhận màu sắc và hình ảnh tinh vi
Tế bào hình gậy tiếp nhận hình ảnh đen trắng và ánh sáng yếu

2.Tế bào dẫn truyền thứ nhất là tế bào lưỡng cực nằm
trong võng mạc
3.Thông tin thị giác được dẫn truyền về vỏ não theo
đường thị giác
Thần kinh thị giác
Giao thoa thị giác
Dải thị giác
Tia thị giác
Thùy chẩm

Thần kinh thị giác ra khỏi hộp sọ qua lổ thị giác
16


17


Cơ quan cảm thụ
(Photoreceptor)
Chủ yếu tế bào gậy

nh sáng
Võng mạc

Lớp tế bào hạch ( TB thứ 2 )

Lớp tế bào lưỡng cực
( TB thứ 1 )

TB nón

TB gậy

Lớp tế bào hình nón và
gậy

Lớp tế bào sắc tố

Màng đáy

18


19


Chức năng dây thần kinh II
Thị lực

Khả năng phân biệt hai điểm

Thị trường

Vùng không gian nhìn thấy được
Có hình nón, đỉnh ở mắt
Thị trường hơi hẹp ở phía trên và phía mũi

Soi đáy mắt

20


Lâm sàng tổn thương dây II
Thị lực

Giảm thị lực

Thị trường

Mất toàn bộ thị trường
Bán manh
Bán manh hai thái dương
Bán manh đồng danh
Góc manh
Mất ¼ thị trường

Soi đáy mắt

Phù gai thị
Xuất huyết
21


22

Phản xạ ánh sáng

23


Hình ảnh đáy mắt: Phù gai thị và teo gai thị nguyên phát

24


Các thần
III, IV,

kinh vận nhãn
VI

25