Bài Giảng Hồi Trống Cổ Thành

Nhiệt liệt chào mừng các thày
cô giáo và các em học sinh
dự tiết học hôm nay
Người dạy: Vũ Thị Thanh Huyền
Tổ : Ngữ Văn
Trường THPT Chuyên Lương Văn Tuỵ



Kết cấu bài giảng

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa
3. Đoạn trích
II. Đọc- hiểu đoạn trích
1. Đọc, tóm tắt đoạn trích
2. Tìm hiểu đoạn trích:
2.1. Cuộc hội ngộ giữa Trương Phi và Quan Công
2.2. Ý nghĩa hồi trống Cổ Thành
III. Tổng kết
1. Giá trị nội dung
2. Đặc sắc nghệ thuật
IV. Luyện tập


I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả: La Quán Trung (1330 –
1400 ?)
- Tên: La Bản, tự Quán Trung, hiệu Hồ Hải tản nhân.

- Quê quán: vùng Thái Nguyên, sống vào cuối thời Nguyên
đầu thời Minh.
- Tính tình : cô độc, lẻ loi, thích một mình ngao du đây đó.
- Là người đầu tiên đóng góp xuất sắc cho trường phái tiểu
thuyết lịch sử thời Minh Thanh.
- Tác phẩm tiêu biểu: Tam Quốc diễn nghĩa, Bình yêu
truyện…


LA QUÁN TRUNG


2. Tiểu thuyết “Tam Quốc diễn nghĩa”
a. Hoàn cảnh ra đời:
- Ra đời vào cuối thời Nguyên đầu thời
Minh(1368-1644), trong âm hưởng
của cuộc đấu tranh chống nền thống
trị Mông Nguyên, khôi phục nhà Hán.
b. Nội dung:
- Tác phẩm gồm 120 hồi, kể chuyện
1 nước chia 3 gọi là “ Cát cứ phân
tranh” trong gần 100 năm của nước
Trung Quốc thời cổ ( TK II, III) với
cuộc phân tranh giữa 3 tập đoàn
phong kiến: Nguỵ- Thục - Ngô.
c. Tóm tắt


SƠ ĐỒ TÓM TẮT TAM QUỐC DIỄN NGHĨA
NHÀ HÁN (HÁN LINH ĐẾ)

KHỞI NGHĨA HOÀNG CÂN
ĐỔNG TRÁC
TÀO THÁO, VIÊN THIỆU, VIÊN THUẬT, LƯU BỊ

BẮC NGỤY

TÂY THỤC

ĐÔNG NGÔ

(TÀO THÁO)

(LƯU BỊ)

(TÔN QUYỀN)


B¶n ®å thêi Tam Quèc

Tào Tháo

Lưu Bị
Tôn Quyền


SƠ ĐỒ TÓM TẮT TAM QUỐC DIỄN NGHĨA
NHÀ HÁN (HÁN LINH ĐẾ)
KHỞI NGHĨA HOÀNG CÂN
ĐỔNG TRÁC
TÀO THÁO, VIÊN THIỆU, VIÊN THUẬT, LƯU BỊ

BẮC NGỤY

TÂY THỤC

ĐÔNG NGÔ

(TÀO THÁO)

(LƯU BỊ)

(TÔN QUYỀN)

NHÀ TẤN
(TƯ MÃ VIÊM)


d. Giá trị tác phẩm:
* Giá trị nội dung :
- Phơi bày cục diện chính trị Trung Hoa, cát cứ
phân tranh, cá lớn nuốt cá bé, chiến tranh liên
miên, nhân dân đói khổ điêu linh.
- Gửi gắm khát vọng hoà bình, thống nhất và có
một nền chính trị nhân đạo
Lưu Bị
Khổng Minh
Ngũ hổ tướng

Nhân

Trí

Dũng


Quan Công

Mã Siêu

Trương Phi

Triệu Tử Long

Hoàng Trung


* Giá trị nghệ thuật:
- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, lôi cuốn người đọc từ hồi
này sang hồi khác
- Dùng mâu thuẫn để giải quyết mâu thuẫn
- Xây dựng được một thế giới nhân vật đông đảo, trong đó
những nhân vật chính đều là những điển hình có cá tính
sinh động, sắc nét
Lưu Bị

Tào Tháo

tuyệt nhân tuyệt gian

Trương Phi

tuyệt trực

Gia Cát Lượng

tuyệt trí

Quan Công

tuyệt dũng

→ Đây là tác phẩm có ý nghĩa đặt nền móng cho tiểu thuyết
cổ điển Trung Quốc.




3. Đoạn trích:

* Vị trí đoạn trích:
- Nửa đầu hồi 28
- Nhan đề đầy đủ:
“Chém Sái Dương anh
em hòa giải
Hồi Cổ Thành tôi
chúa đoàn viên”


II. c- hiu on trớch Hi trng C Thnh
1. c, túm tt:

Ba anh em Lu, Quan,Trơng bại trận, thất tán mỗi ngời một
ngả. Quan Công tạm hàng Tào để bảo vệ hai chị. Trơng
Phi hiểu nhầm và đòi giết Quan Công. Trơng Phi thử thách
Quan Công. Chỉ sau một hồi trống, Quan Công đã giết
chết Sái Dơng, chứng minh đợc tấm lòng trung nghĩa của
mình. Hai anh em đoàn tụ.


2. Tìm hiểu đoạn trích
2.1 Cuộc hội ngộ giữa Trương Phi và Quan Công:
a. Hoàn cảnh hội ngộ
- Ba anh em Lưu - Quan - Trương bị thất bại dưới tay Tào Tháo, mỗi người
lưu lạc một nơi.
- Để bảo vệ hai chị dâu, Quan Công bất đắc dĩ phải tạm hàng Tào Tháo. Lập
luận của Quan Công “hàng Hán chứ không hàng Tào”. Khi nghe tin Lưu Bị
đang nương náu ở chỗ Viên Thiệu, Quan Công đã treo ấn từ quan đi tìm
anh. Trên đường đi bị các tướng Tào ngăn cản Quan Công vung long đao
chém luôn sáu tướng, vượt năm cửa quan.
- Đến Cổ Thành gặp được Trương Phi, Quan Công vui mừng khôn xiết
nhưng Trương Phi nghi ngờ Quan Công đã thay lòng đổi dạ.
- Quan Công phải vượt qua cửa quan thứ sáu- cửa quan tình cảm dựng nên
do sự nghi ngờ giữa anh em, khó khăn gấp bội phần những cửa ải trước,
cửa quan khảo nghiệm lòng trung thành và tín nghĩa.

→ Cuộc hội ngộ đầy kịch tính


II. Đọc - hiểu đoạn trích:
b. Xung đột giữa Trương Phi và Quan Công
* Nguyên nhân:

Sự hiểu lầm của Trương Phi
Sự nghi ngờ của Trương Phi

Trương Phi nghĩ rằng Quan
Công là kẻ phản bội lời thề bất trung

Nỗi oan của Quan Công

Làm công việc vì chủ tướng
nhưng lại trái với khí phách
của người anh hùng

Trượng phu- hào kiệt


Trương Phi

Quan Công


* Sự phát triển của xung đột
• Trương Phi
-

-

Chẳng nói năng gì, mặc áo giáp,
vác mâu lên ngựa, dẫn 1000
quân đi tắt ra cửa Bắc

Mắt trợn tròn xoe, râu hùm vểnh
ngược, hò hét như sấm, múa xà
mâu chạy lại đâm Quan Công

→ Tâm trạng giận dữ đến sục sôi,
dữ dội của một tính cách cương
trực, nóng nảy.

• Quan Công
Mừng rỡ vô cùng , giao Long đao
cho Châu Thương cầm, tế ngựa
lại đón.
- Giật mình tránh mũi mâu
Nhắc lại nghĩa vườn đào để
uốn
nắn thái độ quá khích của em
-

→ Nhượng bộ, mềm mỏng, điềm
tĩnh

Khắc hoạ tính cách nhân vật qua biểu hiện của nét mặt,
cử chỉ, hành động


* Sự phát triển của xung đột
• Trương Phi
• Quan Công
Xưng hô: “mày tao”
mắng Quan Công là kẻ bội nghĩa,

bỏ anh, hàng Tào.
- Khẳng định hai chị bị lừa dối
Lập luận: Trung thần thà chịu
chết
không chịu nhục. Có lẽ
đâu đại trượng phu lại thờ hai chủ
→ quan niệm về chữ trung rất rõ
ràng, rành mạch.
- Mắng Tôn Càn: “mày cũng nói láo,
nó đâu có bụng tốt, nó lại đây để
bắt ta đó”
→ Cương trực, nóng nảy, có phần
thô lỗ
-

- Xưng hô: “hiền đệ, em”
- Cầu cứu hai chị dâu
- Hiền đệ đừng nói vậy, oan uổng
quá!

- Nếu ta đến bắt em, tất phải đem
theo quân mã chứ.
→ Khoan dung, mềm mỏng, nhẫn
nại.

Dùng ngôn ngữ đối thoại để khắc hoạ tính cách nhân vật


* Giải quyết xung đột:
- Sự xuất hiện của Sái Dương làm cho kịch tính được

đẩy lên đến cao độ.
- Xuất hiện thêm mâu thuẫn thứ hai:
Sái Dương ( báo oán) >< Quan Công ( minh oan)
- Sự nghi ngờ của Trương Phi càng tăng lên


Trương Phi
- Ra điều kiện: Sau ba hồi trống phải
chém đầu tướng giặc
- Thẳng cánh đánh trống.
→ Thách thức lòng trung nghĩa
Nóng lòng xác minh sự thật.

- Biết Quan Công bị oan: Rỏ nước
mắt khóc, thụp xuống lạy
→ biết hối lỗi, phục thiện.

Quan Công
-

Chấp nhận điều kiện giết tướng Tào

- Chưa dứt một hồi trống đầu Sái
Dương lăn xuống đất
→ Sức mạnh phi thường, dũng mãnh
của một vị tướng.
Thể hiện khát vọng mau chóng được
minh oan.
So sánh : giết Hoa Hùng trong
khoảnh khắc “ Cốc rượu nóng vẫn

còn đang bốc hơi »

Lấy mâu thuẫn để giải quyết mâu thuẫn
Quan Công >< Sái Dương
→ Trương Phi >< Quan Công


TÍNH CÁCH NỔI BẬT
TRƯƠNG PHI

QUAN CÔNG

- Là người nóng nảy, cương trực - Tính cách điềm tĩnh, độ lượng,
từ tốn, luôn luôn đặt chữ
nhưng là nóng lòng muốn biết
“nghĩa” lên đầu.
sự thật chứ không phải nóng
nảy do cá tính gàn dở.
- Tài giỏi, khí phách của người
- Biết phục thiện đúng lúc
anh hùng trận mạc.
Thẳng như làn tên bắn, sáng
như tấm gương soi
Cành lá khéo in hình Dực Đức. Vầng hồng sáng mãi dạ Quan Công
Tức cảnh- Hồ Chí Minh
Tức cảnh- Hồ Chí Minh

→ Tuyệt trực

→ Tuyệt dũng

TRUNG NGHĨA