Cấp cứu ban đầu

Cấp cứu ban đầu

•

Cấp cứu ban đầu là sự hỗ trợ ngay tại địa điểm có người bị thương, tai nạn hay
đột ngột bị bệnh cấp tính, bằng việc sử dụng những phương tiện sẵn có tại chỗ.

•

Cấp cứu ban đầu có thể đơn giản với một người thực hiện nhưng có thể phức
tạp khi có nhiều người bị tai nạn và đòi hỏi co sự can thiệp của các đội cấp cứu
với trang bị, phương tiện cấp cứu chuyên dụng.


Mục đích của cấp cứu ban đầu

Duy trì chức
năng sống

Cấp cứu

Tạo thuận lợi

Ngăn ngừa

cho điều trị

sự nặng nên


Nguyên tắc

cấp cứu banđầu

Kêu cứu
"Bớ làng xóm! Cứu nguy!
Yêu cầu người

An toàn

khác giúp đỡ hay
gọi xe cứu thương
Tự mình đi gọi,
trừ : chết chìm, hóc,
trẻ em dưới 8 tuổi

Xin phép giúp đỡ:
Tôi có học căn bản
cứu thương,
xin được giúp
đỡ ông bà!"


Thứ tự xem xét

A

B

Đường thở

Hô hấp

( Airway)

( Breathing)

C
Tuần hoàn
( Circulation)


Tại hiện trường
Nhanh chóng khám xét:
- Một tay bắt mạch quay
- Một tay để trên trán bệnh nhân
- Tiếp tục xem xét vùng cổ
- Tiếp theo, xem xét vùng vai, xương đòn, hai tay, lồng ngực
- Một tay cầm ống nghe, một tay tiếp tục xem xét vùng bụng, vùng chậu
- Xem xét tứ chi
- Sau đó quay trở lại khám hai vai, hai tay, nhìn lại mắt bệnh nhân.


Thang điểm hôn mê Glasgow (tiếng Anh: Glasgow Coma Scale) là một phương pháp đánh giá tình trạng ý thức của
người bệnh một cách lượng hóa.
Được thiết lập để lượng giá độ hôn mê của nạn nhân bị chấn thương đầu, hiện nay người ta còn dùng thang điểm
Glasgow trong những trường hợp bệnh lý khác.
Thang điểm có 3 yếu tố, gồm các đáp ứng bằng mắt, lời nói và vận động.
Tổng điểm GCS thấp nhất là 3 (hôn mê sâu hoặc chết), và cao nhất là 15 (người hoàn toàn tỉnh và đang thức).
Ở Việt Nam, khi dùng thang điểm Glasgow người ta thường giữ nguyên các chữ viết tắt bằng tiếng Anh là E (mắt eye opening), V (lời nói - best verbal response) và M (vận động - best motor response).

Tiếp cận người bệnh
Nguyên tắc là phải luôn bắt đầu bằng việc quan sát, hỏi han, lay gọi người bệnh để xem đáp ứng của họ. Nếu không có đáp ứng
với lời nói mới bắt đầu các biện pháp gây đau.
Ghi nhận điểm cao nhất mà bệnh nhân đạt được trong từng loại đáp ứng.
Đáp ứng bằng mắt tốt nhất (E)
Có 4 mức độ:
4.

Mở mắt tự phát.

3.

Mở mắt khi nghe gọi. (Cần phân biệt với ngủ, nếu bệnh nhân ngủ và mở mắt khi bị đánh thức thì ghi là 4 điểm, không phải 3).

2.

Mở mắt khi bị làm đau. (Ấn vào giường móng, nếu không đáp ứng mới dùng các phép thử khác gây đau nhiều hơn - ấn trên

hốc mắt hoặc trước xương ức bằng góc giữa đốt ngón tay thứ nhất và thứ hai).
1.

Không mở mắt.


Đáp ứng bằng lời nói tốt nhất (V)
Có 5 mức độ:
5.

Trả lời chính xác. (Bệnh nhân trả lời đúng những nội dung đơn giản, quen thuộc như tên, tuổi của bản thân, quê quán, mùa, năm v.v.).

4.

Trả lời, nhưng nhầm lẫn. (Bệnh nhân vẫn "nói chuyện" được với người khám nhưng tỏ ra lú lẫn trong các câu trả lời).

3.

Phát ngôn vô nghĩa. (Bệnh nhân có thể nói thành câu, nhưng không "nói chuyện" với người khám).

2.

Phát âm khó hiểu. (Có thể kêu rên, nhưng không thành những từ ngữ hẳn hoi).

1.

Hoàn toàn im lặng.


Đáp ứng vận động tốt nhất (M)
Có 6 mức độ:
6.

Thực hiện yêu cầu. ("Tuân lệnh", làm những việc đơn giản theo yêu cầu của người khám: mở/nhắm mắt,

nắm/xòe bàn tay v.v.)
5.

Đáp ứng với đau. (Cử động có mục đích gạt bỏ nguồn gây đau (dù đạt được hay không), chẳng hạn co

tay lại và vung lên cao hơn xương đòn khi bị làm đau trên hốc mắt).
4.

Tránh cái đau. (Rút tay lại khi bị làm đau).

3.

Co cứng (kiểu) mất vỏ khi đau. (Phản xạ bất thường: co cứng các chi - tư thế của người bị tổn thương

vỏ não).
2.

Duỗi cứng (kiểu) mất não khi đau. (Co cơ khiến cho vai xoay trong, cánh tay bị úp sấp xuống - tư thế của

người bị tổn thương não).
1.

Không đáp ứng với đau.


Phân tích các điểm ghi nhận
Tổng số điểm cũng như từng điểm chi tiết đều có ý nghĩa quan trọng, do đó, điểm Glasgow của một bệnh nhân thường được ghi theo
kiểu của thí dụ sau: "GCS = 10 (E3 V4 M3) lúc 17:25".
Việc phân tích chi tiết dành cho các nhà chuyên môn, nhưng nhìn chung, mức độ hôn mê được đánh giá là:
nặng, khi GCS ≤ 8,
trung bình, với GCS từ 9 đến 12,
nhẹ, khi GCS ≥ 13.


CHĂM SÓC

Tư thế:nằm, ngồi

an toàn, thoải mái

Phủ kín hay
cởi đồ bệnh nhân

Ăn uống

Quan sát: ABC
Ghi chép, Tường trình