Nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ (tiết 18)

Trường THPT Tam quan
Tuần : 6 Làm văn :
Ngày soạn:17-9-2008
Tiết:18
I. MỤCTIÊU
1. Về kiến thức: Giúp học sinh :
Cách làm bài văn nghò luận về một bài thơ,đoạn thơ
2. Về kó năng
Có kó năng vận dụng các thao tác phân tích, bình luận, chứng minh, so sánh ..để làm
bài văn nghò luận văn học.
3. Về thái độ:
Ý thức vận dụng và đọc-hiểu các tác phẩm thơ trong Ngữ văn 12.
II. CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bò của giáo viên:
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế bài giảng Ngữ
văn 12.
- Phương án tổ chức lớp học : Phát vấn, diễn giảng, gợi mở, thảo luận.
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
Em có suy nghó gì về hiện tượng nghiện Karaoke và Internet trong thế hệ trẻ ngày
nay?
3. Giảng bài mới:
Lời vào bài : (2 phút)
Thơ không chỉ là sự thăng hoa của cảm xúc mà còn là kết quả của những trải
nghiệm, suy nghó của tác giả. Tìm hiểu thơ, vì vậy phải có những cách thức và
kó năng riêng. Bài học “Nghò luận về một bài thơ, đoạn thơ” sẽ cung cấp cho
chúng ta những cách thức và kó năng cơ bản đó.
- Tiến trình bài dạy:

THỜI
GIAN
HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG
CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
7’
Hoạt động 1 :
Giáo viên hướng
dẫn cho học sinh tìm
hiểu bài:
Giáo viên ghi đề
lên bảng

Hoạt động 1:
Học sinh ghi đề, đọc
đề.
I. Đề bài
Đề 1: Phân tích bài thơ Cảnh
khuya của Hồ Chí Minh:
Tiếng suối trong như tiếng hát
xa,
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng
hoa.
Cảnh khuya như vẽ,người chưa
ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Ngữ văn 12 Cơ bản - 1 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan

10’
H oạt động 2:
Các nhóm tham
khảo hướng dẫn của
Sách giáo khoa và
thảo luận tìm hiểu
đề1?
Giáo viên hướng
dẫn cho học sinh
trao đổi thảo luận .
-Dựa vào năm sáng
tác 1947 để tìm hiểu
hoàn cảnh ra đời?.
-Xác đònh nội dung
và nghệ thuật bài
thơ!!

Giáo viên nhận xét
chốt: kó năng tìm
hiểu đề!


Giáo viên hướng
dẫn cho học sinh
tìm ý thân bài .
H oạt động 2:

Các nhóm trình bày
Học sinh tham khảo
hướng dẫn của Sách

giáo khoa và lập dàn
ý đề 1
(1947)
Đề 2: Phân tích đoạn thơ sau
trong bài thơ Việt Bắc của Tố
Hữu:
Những đường Việt Bắc của ta
(…) Vui lên Việt Bắ, đèo De,
núi Hồng
II.Tìm hiểu đề, lập dàn ý
1. Đề 1
a.Tìm hiểu đề
-Hoàn cảnh ra đời bài thơ:
Thời gian những năm đầu của
cuộc kháng chiến chống Pháp.
Đòa điểm là vùng chiến khu
Việt Bắc. Lúc này Chủ tòch
Hồ Chí Minh đang trực tiếp
lãnh đạo cuộc kháng chiến
chống Pháp đầy gian khổ
nhưng vô cùng oanh liệt của
nhân dân ta.
-Nội dung tư tưởng và nghệ
thuật của bài thơ (Luận đề):
+Nội dung:Vẻ đẹp núi rừng
đêm trăng chiến khu Việt
Bắc.Hình ảnh người thi só
chiến só cách mạng Hồ Chí
Minh (yêu thiên nhiên + nặng
lòng lo nỗi nước nhà)ø

+Nghệ thuật: Vẻ đẹp hài hòa
giữa chất cổ điển và hiện đại
b.Lập dàn ý
*Mở bài
-Nêu hoàn cảnh ra đời bài thơ
-Nêu luận đề và trích dẫn ra
bài thơ
*Thân bài
-Luận điểm 1:Cảnh đẹp đêm
trăng ở chiến khu Việt Bắc
+Luận cứ: Hai câu thơ đầu.
Hình ảnh đđẹp, thi vị: trăng,
hoa, cổ thụ, tiếng suối.
+Luận điểm 2: Hình tượng
nhân vật trữ tình: thi só - chiến
só
Ngữ văn 12 Cơ bản - 2 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
10’

(Ý1, ý 2: nội dung, ý
3: nghệ thuật, ý 4:
đánh giá nội dung,
nghệ thuật)
Giáo viên nhận xét
chốt:kó năng lập dàn
ý nghò luận về bài
thơ!

H oạt động 3:
Giáo viên hướng
dẫn cho HS trao đổi
thảo luận .
-Xác đònh nội dung
và nghệ thuật đoạn
thơ!
Giáo viên nhận xét
chốt:kó năng tìm
hiểu đề!


Giáo viên hướng
dẫn cho học sinh
tìm ý thân bài .
Giáo viên nhận xét
Các sinh nộp dàn ý
H oạt động 3:
Các nhóm tham khảo
hướng dẫn của Sách
giáo khoa và thảo
luận tìm hiểu đề 2?
Các nhóm trình bày
Học sinh tham khảo
hướng dẫn của Sách
giáo khoa và lập dàn
ý đề 2
Các sinh nộp dàn ý
Luận cứ: 2 câu cuối
Tâm trạng: chưa ngủ

Tình cảm: yêu thiên nhiên, lo
nước
+Luận điểm 3: Vẻ đẹp hài
hòa giữa chất cổ điển và hiện
đại
Luận cứ:
Cổ điển: thể thơ tứ tuyệt, bút
pháp miêu tả, hình ảnh thiên
nhiên
Hiện đại: nhân vật trữ tình
không phải là ẩn só lánh đời
mà là chiến só (cảm hứng chủ
đạo là tình cảm đất nước)
+Luận điểm 4: Đánh giá Nội
dung tư tưởng và nghệ thuật
của bài thơ
* Kết bài
-Khẳng đònh bài thơ
-Cảm nghó của bản thân về
Bác
2.Đề 2
a.Tìm hiểu đề
-Xuất xứ đoạn trích
-Luận đề: Nội dung và nghệ
thuật
b.Dàn ý
*Mở bài:-Xuất xứ đoạn thơ
-Luận đề, trích đoạn thơ
*Thân bài
-Luận điểm 1:(8 câu đầu):

Khí thế dũng mãnh của cuộc
kháng chiến chống Pháp ở
Việt Bắc
-Luận điểm 2(4 câu sau):
Khí thế chiến thắng ở các
chiến trường khác
-Luận điểm 3:
Nghệ thuật điêu luyện trong
việc sử dụng thể thơ lục bát
(từ ngữ, hình ảnh, biện pháp
trùng điệp, so sánh, cường
Ngữ văn 12 Cơ bản - 3 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
5’
5’
chốt:kó năng lập dàn
ý nghò luận đoạn
thớ!
Tìm điểm khác nhau
về nghò luận bài thơ
và nghò luận đoạn
thơ?
H oạt động 4:
Học sinh đọc ghi
nhớ!
H oạt động 5:
Luyện tập
Học sinh vận dung
kó năng bài học về
nhà thực hiện bài

tập bên.


H oạt động 4:

H oạt động 5:
Luyện tập
điệu; giọng thơ hào hùng , tính
sử thi…
*Kết bài
-Khẳng đònh giá trò nội dung
và nghệ thuật của khổ thơ, bài
thơ.
-Cảm nhận phong cách thơ Tố
Hữu (hoặc về cuộc kháng
chiến)
II.Ghi nhớ
- Sách giáo khoa.
III.Luyện tập
Đề: Nghò luận đoạn thơ sau
trong bài Tràng giang (Huy
Cận)
Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ:bóng
chiều sa
Lòng quê dợn dợn vời con
nước
Không khói hoàng hôn cũng
nhớ nhà
4. Củng cố : - Các nội dung chính trong bài văn nghò luận về bài thơ,đoạn thơ .

- Các ý chính trong Dàn ý bài viết.
- Ra bài tập về nhà: - Hoàn tất phần luyện tập .
- Vận dụng vào đọc hiểu bài thơ Tây Tiến (tiết sau học).
- Chuẩn bò bài : - Xem trước bài mới
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
@.Câu hỏi kiểm tra:
@Nêu Các ý chính trong Dàn ý bài viết văn nghò luận về bài thơ,đoạn thơ?
@Ý nào không đúng khi nói về cách nghò luận về bài thơ ?
a.Phân tích hình ảnh b.Phân tích tình huống *
c.Phân tích nhân vật trữ tình d.Phân tích biện pháp tu từ
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................

Ngữ văn 12 Cơ bản - 4 - GV: Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan

Ngữ văn 12 Cơ bản - 5 - GV: Nguyễn Văn Mạnh