Hồn Trương Ba da hàng thịt ( tiết 85-86)

Trường THPT Tam quan
Ngày soạn:27-8-2008 Đọc văn :
Tiết : 87-88
I. MỤCTIÊU (Lưu Quang Vũ)
1. Về kiến thức
Gióp HS hiĨu ®ỵc bi kÞch cđa Tr¬ng Ba một con
ngêi ta kh«ng thĨ sèng lµ m×nh khi ph¶i mỵn th©n x¸c
cđa ngêi kh¸c . Qua đóthấy được vẻ đẹp tâm hồn
người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự dung
tục, bảo vệ quyền được sống trọn vẹn, hài, giữa thể
xác và tâm hồn và khát vọng hoàn thiện nhân cách.
2. Về kó năng:
BiÕt ph©n tÝch những nét đặc sắc của kòch Lưu Quang
Vũ trên cả hai phương diện: kòch bản văn học và
nghệ thuật sân khấu bởi tính hiện đại kết hợp với
những giá trò truyền thống, sự phêphán mạnh mẽ, quyết liệt và chất trữ tình đằm
thắm, bay bổng.
3. Về thái độ:
Giáo dục sèng ®óng víi b¶n th©n m×nh, dóng nh©n c¸ch cao ®Đp .
II. CHUẨN BỊ
1.Chuẩn bò của giáo viên
- Đồ dùng dạy học : Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, Thiết kế
bài giảng Ngữ văn 12, Ôn tập Ngữ văn 12. Soạn giáo án
- Phương án tổ chức lớp học : Đọc diễn cảm, gợi mở, thảo luận, bình giảng
2. Chuẩn bò của học sinh : Đọc sách giáo khoa, soạn bài theo hướng dẫn sách
giáo khoa
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Ổn đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra nề nếp, só số, tác phong học sinh.
2. Kiểm tra bài cũ : (5 phút)
C©u hái: Trong chương trình lớp 10 -11, em đã được học trích đoạn những vở kòch
nào? Em có ấn tượng gì về những vở kòch ấy?

(Vónh biệt cửu trùng đài, Tình yêu và thù hận)
3. Giảng bài mới:
- Vào bài : (2 phút)
Lưu Quang Vũ được biết đến với tư cách nhà thơ. Nhưng gây tiếng vang và
được đặc biệt hâm mộ là với tư cách một nhà viết kòch tài ba. Những năm tám
mươi, kòch của Lưu Quang Vũ đã chiếm lónh sàn diễn của rất nhiều nhà hát,
công chúng náo nức đến với ánh đèn sân khấu. Hồn Trương Ba da hàng thòt là
vở kòch nổi tiếng mang ý nghóa phê phán và tinh thần nhân văn sâu sắc.
- Tiến trình bài dạy:
THỜI
GIAN
HOẠT ĐỘNG CỦA
GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA
HỌC SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Ngữ văn 12 Cơ bản - 1 - GV:Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
15’
Ho ạ t đ ộ ng 1:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh đọc phần
tiểu dẫn trong sách
giáo khoa.

Chèt l¹i ý chÝnh
Tãm t¾t trun d©n
gian vµ ph©n tÝch sù
s¸ng t¹o cđa tác gi¶
Hoạt động 2:

Giáo viên hướng dẫn
học sinh đọc sách
giáo khoa.
Cho học sinh ®äc
ph©n vai
Híng dÉn ph©n tÝch
tác phẩm theo hƯ
thèng c©u hái
ý nghÜa Èn dơ?
Chèt l¹i ý chÝnh vµ
nhÊn m¹nh vÊn ®Ị
Hoạt động 1
Học sinh đọc phần tiểu
dẫn trong sách giáo
khoa trả lời:
Lưu Quang Vũ (1948-
1988) quê gốc ở Đà
Nẵng, sinh tại Phú Thọ
trong một gia đình trí
thức.
+ Từ năm 1965 đến
1970:
Lưu Quang Vũ vào bộ
đội và được biết đến
với tư cách một nhà
thơ đầy tài năng.
+ Từ năm 1970 đến
1978:
ng xuất ngũ làm
nhiều nghề để mưu

sinh.
+ Từ năm 1978 đến
1988:
Bắt đầu sáng tác kòch.
Hoạt động 2:
Học sinh đọc sách giáo
khoa, trả lời

Học sinh làm việc cá
nhân trả lời
Học sinh suy nghó trả
lời
I.TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả:
- Lu Quang Vò – nhµ viÕt
kÞch xt s¾c cđa níc ta sau
n¨m 1975. KÞch cđa «ng ph¶n
¸nh nhiỊu vÊn ®Ị nãng báng cã
tÝnh chÊt thùc sù cđa ®êi sèng
-> ®ãng gãp thiÕt thùc vµo
c«ng cc ®ỉi míi ®Êt níc.
- §Ỉc s¾c trong sè cđa t¸c gi¶:
T¸i dùng t×nh hng, kÕt hỵp
tÝnh mu«n th vµ tÝnh thêi sù,
tÝnh kÞch vµ chÊt th¬. Ng«n
ng÷ nghƯ tht trau cht gỵi
c¶m cã chiÕu s©u. Sung ®ét
kÞch xoay quanh xung ®ét
trong c¸ch sèng vµ trong quan
niƯm sèng.

- T¸c phÈm: Cã h cÊu ®éc ®¸o
dùa vµo cèt trun d©n gian,
nhng cã nhiỊu s¸ng t¹o, ®Ỉt ra
nhiỊu vÊn ®Ị míi mỴ, cã ý
nghÜa t tëng, triÕt lý vµ nh©n
v¨n s©u s¾c.
II/ §äc-hiĨu:
1. §äc:
2. T×m hiĨu:
a) ý nghÜa Èn dơ ®o¹n ®èi tho¹i
Hån Tr ¬ng Ba - x¸c anh hµng
thÞt.
- Tríc hÕt ®ã lµ ho¹t ®éng kÞch
®· ®Çy ><, xung ®ét kÞch tíi
cao trµo. X¸c anh hµng thÞt tá
ra lÊn ¸t hån Tr¬ng Ba -> sØ
nhơc hån Tr¬ng Ba -> hån Tr-
¬ng Ba ®au khỉ ®Õn cùc ®é ->
kh«ng thĨ chÞu ®ỵc n÷a.
- ý nghÜa Èn dơ cđa ®o¹n ®èi
tho¹i:
+ X¸c anh hµng thÞt: Èn dơ vỊ
thĨ x¸c cđa con ngêi.
+ Hån Tr¬ng Ba: Èn dơ vỊ linh
hån cđa con ngêi -> cc ®èi
tho¹i ®ã lµ cc ®Êu tranh gi÷a
thĨ x¸c vµ linh hån trong một
con ngêi.
-> ®ã lµ hai thùc thĨ cã quan
hƯ h÷u c¬ víi nhau.

Ngữ văn 12 Cơ bản - 2 - GV:Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
5’
TÝnh c¸ch Tr¬ng Ba
cã thay ®ỉi kh«ng ?
Ph©n tÝch c¸c ®èi
tho¹i víi ngêi th©n?
Th¸i ®é cđa Tr¬ng Ba
khi §Õ ThÝch cho «ng
tiÕp tơc sèng?
Híng dÉn t×m hiĨu
®o¹n kÕt
Ph©n tÝch ý nghÜa
®o¹n kÕt?
Học sinh làm việc cá
nhân trả lời
Học sinh suy nghó trả
lời
Học sinh làm việc cá
nhân trả lời


Học sinh hoạt động
nhóm và ghi kết quả
vào bảng học tập
+ ThĨ x¸c cã tÝnh ®éc lËp t¬ng
®èi, cã tiÕng nãi, cã kh¶ n¨ng
t¸c ®éng vµo linh hån.
+ Linh hån ph¶i ®Êu tranh víi
nh÷ng ®ßi hái kh«ng chÝnh

®¸ng cđa thĨ x¸c -> ®Ĩ hoµn
thiƯn nh©n c¸ch.
b) §o¹n ®èi tho¹i gi÷a hån Tr -
¬ng Ba vµ gia ®×nh:
- Trong ®o¹n ®èi tho¹i ®ã tÝnh
c¸ch Tr¬ng Ba ®· cã sù thay
®ỉi
-> trë nªn th« vơng h¬n: lµm
g·y c©y, gÉy diỊu -> trë nªn xa
l¹ h¬n víi ngêi th©n: vỵ, con,
ch¸u kh«ng mn gÇn gòi v×
tÝnh t×nh cđa Tr¬ng Ba ®· thay
®ỉi.ríc sù ®ỉi thay ®ã hån Tr-
¬ng Ba cã nhËn ra -> «ng c¶m
thÊy kh«ng thĨ sèng nh vËy ®-
ỵc n÷a, kh«ng thĨ kht phơc
tríc thĨ x¸c lµ tù ®¸nh mÊt
m×nh.
c) Th¸i ®é cđa Tr ¬ng Ba khi
§Õ ThÝch cã ý ®Þnh cho nhËp
vµo Cu TÞ - một em bÐ hµng
xãm võa chÕt.
- Tríc hÕt Tr¬ng Ba rÊt th¬ng
yªu Cu TÞ - một em bÐ hµng
xãm võa chÕt, b¹n cđa ch¸u
néi yªu q cđa «ng.
- ¤ng kh«ng thĨ chÊp nhËn sù
t¸i chiÕn bi kÞch sèng trong
th©n x¸c cđa ngêi kh¸c:
“Kh«ng thĨ bªn trong một

®»ng bªn ngoµi một nỴo ®ỵc.
T«i mn ®ỵc lµ t«i toµn vĐn
-> Hån Tr¬ng Ba ®· xin cho
Cu TÞ ®ỵc sèng, cßn m×nh th×
xin ®ỵc chÕt -> Hµnh ®éng ®ã
chøng minh cho ý thøc vỊ sù
hỵp nhÊt gi÷a linh hån vµ thĨ
x¸c.
d. §o¹n kÕt :
- ThĨ hiƯn râ nhÊt quan niƯm
sèng cđa Tr¬ng Ba ®ång thêi
còng kh¼ng ®Þnh ®ỵc nh©n
c¸ch cao thỵng cđa «ng vµ t t-
ëng nh©n v¨n cao c¶ cđa t¸c
phÈm.
- §o¹n kÕt: §Çy chÊt th¬ vµ cã
Ngữ văn 12 Cơ bản - 3 - GV:Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
Chèt l¹i vÊn ®Ị
Hoạt động 3:
Hướng dẫn học sinh
tổng kết
Hoạt động 4:
Hướng dẫn học sinh
luyện tập
Gỵi ý c¸ch gi¶i:
- Hai h×nh tưỵng hån
Trư¬ng Ba vµ x¸c
hµng thÞt ë ®©y mang
ý nghÜa Èn dơ. Mét

bªn ®¹i diƯn cho sù
trong s¹ch, nh©n hËu
vµ kh¸t väng sèng
thanh cao, xøng ®¸ng
víi danh nghÜa con
ngưêi vµ mét bªn lµ sù
tÇm thưêng dung tơc.
C¶ hai tån t¹i trong
cïng mét con
ngưêi. §iỊu ®¸ng tr©n
träng lµ con ngưêi
lu«n biÕt ®Êu trang
chèng l¹i sù dung tơc
Hoạt động 3:
Học sinh tổng kết
Hoạt động 4:
Học sinh luyện tập
Trình bày ý tưởng về
những rắc rối sẽ xảy ra
và viết một lớp kòch
ngắn về điều đó.
®đ ba víi h×nh ¶nh cđa sù
sèng: 2 ®a trỴ vµ sù bÊt tư cđa
linh hån trong sù sèng trong
lßng ngêi: “Lêi Tr¬ng Ba nãi
víi vỵ”
III. T ổng kết :
Qua đoạn trích vở kòch “Hồn
Trương Ba, da hàng thòt” Lưu
Quang Vũ muốn gửi tới người

đọc: Được sống làm người
quý giá thật, nhưng được sống
đúng là mình , sống trọn vẹn
với những giá trò mình vốn có
và theo đuổi còn quý giá hơn.
Sự sống chỉ thực sự có ý
nghóa khi con người được
sống tự nhiên với sự hài hoà
giữa thể xác và tâm hồn. Con
người phải luôn biết đấu
tranh với những nghòch cảnh,
với chính bản thân, chống lại
sự dung tục, để hoàn thiện
nhân cách và vươn tới những
giá trò tinh thần cao quý.
IV.luyện tập
Giả đònh Đế Thích cho
Trương Ba được quyền sống
(không phải mượn) trong xác
hàng thòt hoặc hồn Trương
Ba nhập vào cu Tò và Trương
Ba đồng ý, theo anh (chò),
cuộc sống của Trương Ba sau
đó sẽ như thế nào?
Ngữ văn 12 Cơ bản - 4 - GV:Nguyễn Văn Mạnh
Trường THPT Tam quan
®Ĩ hoµn thiƯn nh©n
c¸ch.
Bµi häc:
- CÇn ph¶i ý thøc s©u

s¾c gi¸ trÞ sù sèng:
sèng ®óng lµ m×nh,
trän vĐn víi gi¸ trÞ
m×nh vèn cã vµ lu«n
tù m×nh ®Êu tranh víi
nh÷ng nghÞch c¶nh ®Ĩ
hoµn thiƯn nh©n c¸ch
vµ vư¬n tíi nh÷ng gi¸
trÞ tinh thÇn cao q.
4. Củng cố :
- Mèi quan hƯ gi÷a thĨ x¸c vµ linh hån con ngêi. Mèi quan hƯ h÷u c¬ víi nhau.
+ Linh hån cã c¬ së vËt chÊt lµ thĨ x¸c.
+ Linh hån vµ thĨ x¸c lµ một sù thèng nhÊt trong ®ã linh hån gi÷ vÞ trÝ chđ ®¹o nhng thĨ
x¸c còng cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi.
- V× vËy linh hån ph¶i kiĨm so¸t v× nhu cÇu cđa thĨ x¸c -> trong con ngêi ph¶i lu«n cã sù
t¬ng trỵ -> §Ĩ lµm chđ b¶n th©n -> Hoµn thiƯn nh©n c¸ch.
- Ra bài tập về nhà: Học sinh về nhàhọc bài, đọc lại tác phẩm . Làm bài tập ở sách
giáo khoa.
- Chuẩn bò bài : - Xem trước bài mới
IV. RÚT KINH NGHIỆM, BỔ SUNG:
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................


Ngữ văn 12 Cơ bản - 5 - GV:Nguyễn Văn Mạnh