TƯ TƯỞNG hồ CHÍ MINH về PHƯƠNG PHÁP, tác PHONG CÔNG tác ĐẢNG, CÔNG tác CHÍNH TRỊ ý NGHĨA đối với xây DỰNG đội NGŨ cán bộ CHÍNH TRỊ TRONG GIAI đoạn HIỆN NAY

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ PHƯƠNG PHÁP TÁC PHONG CÔNG
TÁC ĐẢNG, CÔNG TÁC CHÍNH TRỊ. Ý NGHĨA ĐỐI VỚI XÂY DỰNG
ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CHÍNH TRỊ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Quân đội nhân dân Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch
Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện, ngay từ đầu đã có hoạt động công
tác đảng, công tác chính trị. Đó là một bộ phận quan trọng của những hoạt động
của Đảng nhằm lãnh đạo các lực lượng vũ trang trung thành vô hạn với Tổ quốc
xã hội chủ nghĩa, với nhân dân, với lý tưởng của Đảng, hoàn thành thắng lợi các
nhiệm vụ mà Đảng và nhà nước giao phó. Sự lãnh đạo của Đảng cùng với tình
thương yêu và sự ân cần dạy bảo, cổ vũ, động viên của Chủ tịch Hồ Chí Minh
đối với quân đội là nhân tố cơ bản nhất, quyết định sự trưởng thành và chiến
thắng của quân đội ta.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm xây dựng quân đội ta về mọi mặt,
Người đặc biệt chú trọng chỉ đạo xây dựng quân đội về mặt chính trị và trực tiếp
quan tâm đến công tác đảng, công tác chính trị. Những quan điểm tư tưởng của
Người đã chỉ rõ vai trò, vị trí, nội dung, nguyên tắc và phương pháp tác phong
công tác đảng, công tác chính trị, về nhiệm vụ và nhân cách của người cán bộ
chính trị cũng như những hoạt động thực tiễn kiểu mẫu của Hồ Chí Minh trong
quá trình lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện quân đội ta là những bài học vô giá và
những mẫu mực sáng ngời cho lớp lớp cán bộ quân đội ta nói chung và đội ngũ
cán bộ chính trị trong quân đội nói riêng học tập, noi theo.
Thực tế trong xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của quân đội ta hơn 67
năm qua đã chứng minh rằng: Tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác
chính trị theo tư tưởng và phong cách Hồ Chí Minh đã phát huy hiệu quả to lớn
trong củng cố và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội. Đã góp


phần to lớn vào xây dựng các tổ chức đảng trong sạch vững mạnh, thực sự là hạt
nhân lãnh đạo trong quân đội ta, đã trực tiếp xây dựng đội ngũ cán bộ ngày càng
vững mạnh có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, ý chí

chiến đấu cao, có năng lực chuyên môn giỏi tổ chức hoạt động thực tiễn ngày
càng được nâng lên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác đảng, công tác chính trị,
đã phát huy được truyền thống dân tộc, bản chất cách mạng của các thế hệ cán
bộ chiến sĩ trong quân đội. Giữ vững trận địa tư tưởng trước sự tiến công của các
thế lực thù địch trong những hoàn cảnh khó khăn, phức tạp. Đó chính là những
nhân tố quan trọng, có tính chất quyết định bảo đảm cho quân đội ta hoàn thành
xuất sắc các nhiệm vụ. Qua đó đã củng cố được sự đoàn kết nhất trí trong nội bộ,
tăng cường tình đoàn kết quân dân, đoàn kết quốc tế. Thực tiễn khảng định công
tác đảng, công tác chính trị đã ngày càng phát triển phong phú sinh động cả về lý
luận và thực tiễn và đi vào hoạt động có quy chế cụ thể sinh động hơn, góp phần
quan trọng vào sự nghiệp xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy,
tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng quân đội về chính trị làm cơ sở.
Hiện nay, tình hình nhiệm vụ mới đang đặt ra những yêu cầu rất cao, rất
toàn diện đối với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhằm thực hiện thắng lợi mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Do đó đòi hỏi
cán bộ chủ trì về chính trị phải có bản lĩnh chính trị và năng lực chí tuệ; cả về tư
cách đạo đức, lối sống và trình độ tổ chức hoạt động thực tiễn, cả về phương
pháp và tác phong công tác mới đáp ứng được yêu cầu mới đặt ra hiện nay.
Trước yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, yêu cầu xây dựng quân
đội vững mạnh toàn diện trong đó lấy xây dựng chính trị làm cơ sở, thì việc nâng
cao hiệu qủa hoạt động công tác đảng, công tác chính trị là một yêu cầu tất yếu
khách quan. Do đó, việc nghiên cứu, quán triệt, vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
về công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội là vấn đề có ý nghĩa rất quan
trọng.


Những quan điểm tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò,
nội dung, nguyên tắc và phương pháp công tác đảng, công tác chính trị, về phẩm
chất, năng lực, phương pháp tác phong công tác của người cán bộ chính trị, cũng
như những hoạt động mẫu mực của Hồ Chí Minh trong quá trình lãnh đạo, giáo

dục rèn luyện quân đội ta. Đó là những cơ sở lý luận hết sức cách mạng, khoa
học, đồng thời là cơ sở thực tiễn phong phú và sinh động của hoạt động công tác
đảng, công tác chính trị.
Một trong những di sản vô giá mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho
chúng ta đó là tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp tác phong công tác
đảng, công tác chính trị. Tư tưởng đó có còn nguyên giá trị đối với việc xây
dựng đội ngũ cán bộ chính trị trong giai đoạn hiện nay.
1.- Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp tác phong công tác đảng,
công tác chính trị.
Trong toàn bộ quan điểm tư tưởng của Hồ Chí Minh về công tác đảng,
công tác chính trị thì những tư tưởng về phương pháp tác phong công tác đảng,
công tác chính trị của Hồ Chí Minh có vị trí hết sức quan trọng, có giá trị to lớn
cả về mặt lý luận và thực tiễn, là một trong những điều kiện có ý nghĩa quyết
định chất lượng hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, đồng thời
thể hiện phẩm chất đạo đức cách mạng và năng lực công tác của mỗi cán bộ,
đảng viên.
Phương pháp tác phong công tác đảng, công tác chính trị là toàn bộ cách
thức, biện pháp, nề lối, cung cách làm việc mang tính chất là một hệ thống các
quan điểm, nguyên tắc xuất phát từ những qui luật tồn tại và vận động của đối
tượng khách thể, đã được nhận thức để định hướng và chỉ đạo hoạt động nhận
thức cũng như hoạt động thực tiễn của con người vì trong quá trình nhận thức và
cải tạo thực tiễn, con người luôn sáng tạo ra những cách thức biện pháp tác động
vào lĩnh vực hoạt động của mình nhằm đem lại hiệu quả cao, đó là một tất yếu
khách quan, phương pháp tác phong công tác vừa mang tính chủ quan vừa mang


tính khách quan, sự phù hợp giữa chủ quan với khách quan là điều kiện cơ bản
đầu tiên để tạo nên phương pháp tác phong công tác đúng đắn khoa học nhằm
thực hiện mục đích đã định đảm bảo mọi cán bộ, chiến sĩ, mọi tổ chức trong
quân đội không ngừng giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với

quân đội, xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức thực
hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh phương pháp, tác
phong công tác là điều kiện cơ bản có ý nghĩa quyết định trực tiếp đến kết quả và
thắng lợi của cách mạng. Hồ Chí Minh khảng định: "Nếu mỗi cán bộ đảng viên
làm việc đúng hơn, khéo hơn thì thành tích của Đảng còn to tát hơn nữa. Cán bộ
đảng viên làm việc không đúng, không khéo thì còn nhiều khuyết điểm. Khuyết
điểm nhiều thì thành tích ít, khuyết điểm ít thì thành tích nhiều" 1. Người xem
phương pháp tác phong công tác là một bộ phận cấu thành phẩm chất năng lực
của người cán bộ cách mạng, cán bộ quân sự, chính trị. Hồ Chí Minh luôn luôn
yêu cầu phải “sửa đổi lối làm việc” “phải cải tiến lối làm việc” có như vậy công
việc mới “trôi chẩy”, mới “đến nơi, đến chốn”. Đối với một Đảng cộng sản thì
bản chất cách mạng và khoa học không chỉ thể hiện ở đường lối, tổ chức, tư
tưởng mà còn được thể hiện ở cả phương pháp tác phong công tác. Phương pháp
tác phong công tác đảng, công tác chính trị có vai trò ảnh hưởng trực tiếp đến
hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị.
Cơ sở xuất phát từ quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng, từ bản chất hoạt động lãnh đạo của
Đảng, bản chất công tác đảng, công tác chính trị, từ đặc điểm, nhiệm vụ và đối
tượng tác động của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị là cán bộ chiến sĩ
và các tổ chức của quân đội. Cho nên hoạt động công tác đảng, công tác chính trị
phải có phương pháp tác phong công tác khoa học.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp công tác có những nội dung
cơ bản như sau:
1

Hồ Chí Minh, toàn tập, Nxb CTQG, H1995, tập 5 tr 232-233


* Phương pháp giáo dục thuyết phục bằng chân lý, bằng lẽ phải.
Đây là phương pháp được Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng nhiều nhất thực

sự nó mang lại hiệu quả cao đó là nét nổi bật trong tư tưởng Hồ Chí Minh về
phương pháp giáo dục thuyết phục con người. Chính sự nhận thức sâu sắc và
vận dụng một cách sáng tạo những quan điểm cơ bản về giáo dục cộng sản của
chủ nghĩa Mác - Lênin phù hợp với con người Việt nam, truyền thống lịch sử xã
hội cụ thể của cách mạng Việt Nam.
Cơ sở lý luận khoa học của phương pháp giáo dục thuyết phục bằng chân
lý, bằng lẽ phải được xuất phát từ quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vai
trò to lớn của quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản và từ
vai trò tính tích cực chủ động, tự giác, tính sáng tạo của ý thức con người khi
nhận thức được quy luật, nhận thức được chân lý. Theo Lênin nước mạnh là nhờ
có công tác giáo dục, giác ngộ quần chúng của Đảng cộng sản: "Nước mạnh là
nhờ ở sự giác ngộ của quần chúng. Nước mạnh là khi nào quần chúng biết rõ tất
cả mọi cái, quần chúng có thể phán đoán được về mọi cái và đi vào hành động
một cách có ý thức"2. Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy “vậy cách mệnh trước hết phải
làm cho dân giác ngộ…Cách mệnh phải giảng giải lý luận và chủ nghĩa cho dân
hiểu.”3 Trong chiến đấu của quân đội: "Thành bại của cuộc chiến tranh rốt cuộc
phụ thuộc vào tinh thần của người cầm súng trên chiến trường". Từ cơ sở lý luận
đó, Bác đã căn dặn cán bộ, đảng viên: "Chúng ta phải ghi tạc vào đầu cái chân lý
này: Dân rất tốt. Lúc họ đã hiểu thì việc gì khó khăn mấy họ cũng làm được, hy
sinh mấy họ cũng không sợ. Nhưng trước hết phải chịu khó tìm đủ cách giải
thích cho họ hiểu rằng: những việc đó là vì lợi ích cho họ mà phải làm"4. Nếu
năng lực tuyên truyền giải thích chưa tốt thì dân còn băn khoăn, thắc mắc quần
chúng chưa hiểu được vì cán bộ chưa đủ trình độ, năng lực chí tuệ để luận giải
những vấn đề đúng, Bác nói phải tìm mọi cách giáo dực cho hộ hiểu. Như vậy,
V.I.Lênin, toàn tập, Nxb TB M1976, tập 35, tr 23
Hồ Chí Minh, toàn tập, Nxb CTQG, H2000, tập 2 tr 267
4
Hồ Chí Minh, toàn tập, Nxb CTQG, H1995, tập 5 tr 246
2
3

chúng ta thấy rằng xuất phát từ truyền thống của một dân tộc có truyền thống xử
sự theo đạo lý nhân, nghĩa, Chủ tịch Hồ Chí Minh hiểu hơn ai hết rằng cần phải
kết hợp lý và tình trong quan hệ giữa những người có chung một mục đích lý
tưởng cách mạng. Thực hiện phương châm "có lý, có tình" trong giáo dục thuyết
phục đối với cán bộ, chiến sĩ trong quân đội, Hồ Chí Minh khẳng định: "Quân
đội mạnh là nhờ có giáo dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ kỷ luật
nghiêm"5. Theo Hồ Chí Minh phương pháp giáo dục phù hợp "thấu tình, đạt lý"
là một yếu tố tạo nên sức mạnh của quân đội. Hồ Chí Minh chỉ ra nguyên tắc
giáo dục đó là: "Phương pháp giáo dục thì theo nguyên tắc tự nguyện, tự giác,
giải thích, bàn bạc, thuyết phục chứ không gò bó"6.
Với phương pháp thuyết phục bằng chân lý, bằng lẽ phải, Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã sử dụng một cách sáng tạo nhiều hình thức giáo dục, trong mỗi bài
nói, bài biết và việc làm của người đều thể hiện tính thuyết phục sâu sắc đó là:
Khi giáo dục bất cứ vấn đề gì, Hồ Chí Minh đều dùng chân lý, dùng lẽ phải để
mọi người hiểu, tin theo và tự giác hành động. Bằng ngôn ngữ giản dị, ngắn gọn,
dễ hiểu, dễ nhớ, phương pháp luận giải khúc chiết, súc tích, rõ ràng, chứng minh
chặt chẽ, ví dụ cụ thể điển hình mà ai cũng có thể hiểu được đã thể hiện sự kết
hợp nhuần nhuyễn giữa tình và lý sự tinh tế trong nội dung và sáng tạo trong
hình thức, đồng thời trong phương pháp giáo dục của Hồ Chí Minh còn căn dặn
chúng ta phải giáo dục theo hướng thiện, phát huy mặt tốt, mặt tích cực trong
mỗi con người vì Bác cho rằng trong mỗi con người có phần thiện, phần ác ta
phải làm cho phần thiện nẩy nở như hoa mùa xuân, phần ác mất dần đi, đồng
thời cũng phải xử phạt cương quyết những khuyết điểm tiêu cực. Đó chính là
yếu tố hết sức quan trọng tạo nên sức thuyết phục cảm hoá trong tư tưởng của
Hồ Chí Minh, chính vì vậy, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã chỉ rõ: "Học tập
Hồ Chủ tịch là học tập lối đối xử với người, với việc của Bác… lấy lẽ phải mà
5
6

Sđd, tập 6 tr560
Sđd, tập 8 tr216


thuyết phục, lấy tấm lòng mà cảm hoá… thấu lý đạt tình"7. Từ cơ sở lý luận của
chủ nghĩa Mác - Lênin, truyền thống dân tộc, đường lối, quan điểm của Đảng,
nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội cho đến những vấn đề về đạo đức, lối
sống… bằng phương pháp giáo dục của mình, Hồ Chí Minh đã giáo dục cho mọi
người hiểu, tin theo và tự giác hành động. Theo Hồ Chí Minh để xây dựng quyết
tâm và sức mạnh thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng phải thuyết phục giáo
dục cho toàn Đảng, toàn dân hiểu sâu sắc đường lối chủ trương của Đảng, tình
hình đất nước. Hồ Chí Minh dạy: "Phải làm cho tinh thần Nghị quyết thấm
nhuần trong toàn Đảng, toàn dân, làm cho mọi người thấy hết thắng lợi, khả
năng và khó khăn của ta, thấy rõ khả năng của ta to lớn hơn khó khăn nhiều, làm
sao cho mọi người vui vẻ, hăng hái làm tròn nhiệm vụ, vì khi nhân dân vui vẻ,
hăng hái thì mọi khó khăn sẽ vượt được"8.
Đối với quân đội là lĩnh vực đòi hỏi phải có ý chí quyết tâm cao, có hành
động thống nhất, yêu cầu phải có sự nhận thức sâu sắc và tình cảm cách mạng
trong sáng. Vì vậy, chúng ta phải giáo dục xây dựng cả lý trí và tình cảm. Có
như vậy, chúng ta mới xây dựng được lòng tin có cơ sở khoa học vững chắc. Bởi
vì, không có tình cảm cách mạng trong sáng thì không thể có giác ngộ cách
mạng sâu sắc và triệt để. Nhưng chỉ có tình cảm mà
không có lý trí thì khó có thể vượt qua mọi khó khăn thử thách, thậm chí có thể
sai lầm, mất phương hướng hành động. Lòng tin được xây dựng trên cơ sở nhận
thức đúng quy luật khách quan và kết hợp chặt chẽ với tình cảm cách mạng sâu
sắc là lòng tin vững chắc nhất, mãnh liệt nhất, nó trở thành động lực thôi thúc
con người có quyết tâm hành động để thực hiện lý tưởng của mình. Điều này đã
được chứng minh bằng gương của các bậc cách mạng tiền bối, các anh hùng và
các liệt sĩ đã hy sinh. Để thuyết phục cảm hoá được bộ đội, Hồ Chí Minh đòi hỏi

cán bộ phải có tình thương yêu đối với bộ đội, phải thấu hiểu và luôn quan tâm
7
8

Phạm Văn Đồng, Hồ Chủ tịch hình ảnh của dân tộc, tinh hoa của thời đại, Nxb Sự thật, H1974, tr30
Hồ Chí Minh, toàn tập, Nxb CTQG, H2002, tập 10 tr 265


đến chiến sĩ. Hồ Chí Minh dạy: "Đối với binh sĩ: thì từ lời ăn tiếng nói, niềm vui,
nỗi buồn, quần áo, nhất nhất phải biết rõ và hết sức chăm nom. Có đồng cam
cộng khổ với binh sĩ thì khi dẫn họ đi dâu, dù nguy hiểm mấy, họ cũng vui lòng
đi, khi bảo họ đánh, họ sẽ hăng hái đánh"9. Hồ Chí Minh yêu cầu mọi cán bộ
đảng viên trước hết là chính trị viên cần phải: "Đối với bộ đội, chính trị viên phải
thân thiết như một người chị, công bình như một người anh, hiểu biết như một
người bạn"10.
Chính nhờ có phương pháp giáo dục tốt, nên từ khi thành lập quân đội đến
nay, tư tưởng cán bộ chiến sĩ luôn kiên định vững vàng với mục tiêu lý tưởng
của Đảng, mục tiêu chiến đấu của quân đội. Mặc dù chúng ta phải chiến đấu với
những đế quốc to lớn, trước những hy sinh gian khổ, khó khân vất vả rất lớn
nhưng lớp lớp cán bộ chiến sĩ trong quân đội đã quyết tâm phấn đấu vươn lên
vượt qua những khó, khăn thử thách đó, đã đánh thắng đế quốc Pháp và Mỹ,
chiến thắng biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc và hiện nay đang cùng toàn
dân xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
* Phương pháp giáo dục thuyết phục bằng nêu gương điển hình và
khen thưởng.
Đây là phương pháp giáo dục được Hồ Chí Minh sử dụng có hiệu quả
cao trong việc giáo dục cán bộ chiến sĩ, đây là một cách tuyên truyền giáo dục
Chủ nghĩa Mác – Lênin thiết thực nhất, nó là cách tốt nhất xây dựng Đảng, xây
dựng tổ chức cách mạng và xây dựng con người mới, cuộc sống mới vì vậy, Bác
rất chú trọng phương pháp nêu gương "người tốt, việc tốt", "người thực, việc

thực" trong đời sống hàng ngày. Hồ Chí Minh khẳng định: "Lấy gương tốt trong
quần chúng nhân dân và cán bộ, đảng viên để giáo dục lẫn nhau còn là một
phương pháp lấy quần chúng giáo dục quần chúng rất sinh động và có sức thuyết
phục rất lớn"11. Hồ Chí Minh coi đó là: "Lấy gương người tốt, việc tốt để hàng
Sđd, tập 5 tr 480
Sđd, tập 5, tr 392
11
Sđd, tập 12, tr 551
9

10


ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây
dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới"12. Đây là
phương pháp cổ vũ động viên sự nỗ lực, tinh thần hăng hái vươn lên của quần
chúng. Hồ Chí minh nói: "Khen thưởng cũng là một cách giáo dục, cổ động vì:
Bộ đội, đồng bào có thành tích mà Trung ương, Chính phủ khen thưởng thì mới
hăng hái hơn. Những người chưa có thành tích sẽ thi đua tích cực" 13. Theo Hồ
Chí Minh mỗi một con người đều có hai mặt đó là mặt tốt, mặt tích cực, tiến bộ
và mặt xấu, mặt tiêu cực lạc hậu, Phương pháp nêu gương là nhằm phát huy mặt
tốt và đồng thời để đẩy lùi, xoá bỏ mặt xấu trong mỗi con người. Sự khái quát và
vận dụng nhuần nhuyễn phương pháp giáo dục nêu gương đã thể hiện phương
pháp tư duy biện chứng, sự hiểu biết sâu sắc về tâm lý học nhân cách và đặc
điểm tâm lý của con người Việt Nam trong tư tưởng về giáo dục của Hồ Chí
Minh. Hồ Chí Minh dạy: "Mỗi con người đều có thiện và ác ở trong lòng. Ta
phải biết làm cho phần tốt ở trong mỗi con người nẩy nở như hoa mùa xuân và
phần xấu bị mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng"14.
Để thực hiện tốt phương pháp nêu gương trong giáo dục thuyết phục
chúng ta phải xem xét toàn diện, đánh giá đầy đủ những mặt tốt, mặt tích cực

tiến bộ, nhân tố mới trong mỗi con người, mỗi tập thể và tạo điều kiện để nó
phát triển, đó là phương pháp giáo dục theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh yêu cầu, để phát huy tốt tác dụng nêu gương trong giáo dục
đối với cán bộ, chiến sĩ phải kịp thời, chính xác và công khai. Hồ Chí Minh dạy:
"Khi các chú đề nghị ai được thưởng huân chương thì phải công bố ngay cho bộ
đội biết"15. Không chỉ đặt ra yêu cầu đối với cấp dưới mà chính bản thân Hồ chí
Minh thực hiện rất nghiêm túc: "Nếu Trung ương cho phép Bác làm, thì Bác
nghe báo cáo, đọc báo và chỉ cần điều tra lại một chút cho đúng sự thật là Bác có
Sđd, tập 12, tr 558
Sđd, tập 6, tr 526
14
Sđd, tập 12, tr 558
15
Sđd, tập 6, tr 560
12

13


thể thưởng huy hiệu"16. Trong thực tế sau mỗi chiến thắng, sau từng chiến dịch
Hồ Chí Minh đều yêu cầu chỉ huy các cấp phải kịp thời tổng kết, khen thưởng
cho cán bộ, chiến sĩ lập được thành tích và chính bản thân Hồ Chí Minh cũng đã
trực tiếp động viên khen thưởng rất kịp thời.
Phương pháp nêu gương khen thưởng theo Hồ Chí Minh phải dân chủ,
bình đẳng không kể việc to việc nhỏ mà việc đó phải mang lại lợi ích cho xã hội,
cho tập thể. Hồ Chí Minh viết: "Bất kỳ việc to, việc nhỏ, hễ thêm điều lợi, trừ
điều hại cho quần chúng, giải quyết vấn đề khó khăn, tăng kết quả của việc làm,
tăng sức sản xuất của xã hội đánh đổ sự áp bức của quân thù, đó đều là sáng
kiến"17. Do đó đòi hỏi công tác thi đua phải có chỉ tiêu định mức cụ thể, phải
được đánh giá một cách chính xác.

Để phát huy được hiệu quả và bảo đảm tính kịp thời trong khen thưởng,
Hồ Chí Minh đã có những phương pháp phù hợp như giảm bớt các thủ tục hành
chính để rút ngắn thời gian, uỷ quyền cho cấp dưới. Tại hội nghị tổng kết chiến
dịch Tây Bắc ngày 29/1/1953, Hồ Chí Minh tuyên bố: "Lần này Bác cho mỗi
trung đoàn 25 cái huy hiệu về thưởng cho anh em có công. Thưởng cho ai phải
báo cáo cho Bác biết"18.
Để đảm bảo tính dân chủ, công khai, kịp thời, chính xác và mang tính
giáo dục trong nêu gương khen thưởng, Hồ Chí Minh đã chỉ cho cán bộ các cấp
nhiều phương pháp hết sức thiết thực như: báo công, bình công, đa dạng các
hình thức biểu dương khen thưởng, như Hồ Chí Minh trực tiếp đến thăm, gửi thư
khen, phát hành các loại sách về gương anh hùng, chiến sĩ thi đua, người tốt việc
tốt, tặng cờ, tặng các danh hiệu cho các đơn vị có thành tích trên một số mặt
công tác "dũng cảm đánh hăng", "chân đồng vai sắt, đánh giỏi, bắn trúng"…
Ngoài các hình thức khen thưởng về mặt tinh thần, Hồ chí Minh cũng rất quan
tâm đến khen thưởng về mặt vật chất, trong điều kiện kháng chiến điều kiện kinh
Sđd, tập 12, tr 548
Sđd, t 5, tr 244
18
Sđd, t 7, tr 22
16
17


tế, tài chính đất nước còn khó khăn, song bao giờ Hồ Chí Minh cũng nhắc nhở
các cấp cần quan tâm đến việc thưởng vật chất cho những tập thể và cá nhân có
thành tích.
Cùng với việc nêu gương, khen thưởng theo Chủ tịch Hồ Chí Minh phải
giữ nghiêm kỷ luật đồng thời phải đề cao tự phê bình, Hồ Chí Minh viết: "Thật
thà tự phê bình và thân ái phê bình là một lực lượng để đẩy mạnh thi đua"19.
Quán triệt và làm theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về phương

pháp giáo dục thuyết phục bằng nêu gương khen thưởng, hơn nửa thế kỷ qua,
cấp uỷ, chỉ huy và đội ngũ cán bộ các cấp trong quân đội đã vận dụng một cách
linh hoạt, sáng tạo phù hợp với đặc điểm nhiệm vụ của từng đơn vị trong từng
thời kỳ các hình thức biểu dương khen thưởng đã thực sự có tác dụng to lớn
trong giáo dục động viên cổ vũ cán bộ, chiến sĩ hăng hái thi đua hoàn thành xuất
sắc nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước giao cho. Hiện nay, trước yêu cầu phát triển
của nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới, quân đội ta có bước phát triển
nhiệm vụ, tổ chức cũng đa dạng hơn. Do đó nội dung, hình thức, phương pháp
đối tượng giáo dục thuyết phục bằng nêu gương khen thưởng cũng đa dạng
phong phú hơn. Vì vậy, phải tiếp tục nghiên cứu để bổ sung các hình thức biện
pháp giáo dục thuyết phục bằng nêu gương khen thưởng, nhằm góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục bộ đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng nhiệm vụ
quân đội trong tình hình mới.
* Hồ Chí Minh nêu lên phương pháp giáo dục bằng sự gương mẫu
của cán bộ đảng viên, người đi giáo dục.
Đây là một phương pháp giáo dục thuyết phục có vị trí hết sức quan trọng
đó là phương pháp lấy cái tốt đẹp của cán bộ, đảng viên của cấp trên làm mực
thước cho quần chúng, cho cấp dưới noi theo. Bác khảng định: Cán bộ, đảng
viên tự mình nêu gương cho cấp dưới chiến sĩ là là cách tốt nhất. Do vậy, trong
19

Sđd, t 6, tr 270


giáo dục cán bộ ta phải mẫu mực nêu gương toàn diện cho chiến sĩ. Theo Hồ Chí
Minh cán bộ không phải là "quan cách mạng" mà là "người lãnh đạo, người đầy
tớ trung thành của nhân dân". Do đó, để giáo dục cấp dưới, giáo dục chiến sĩ,
cán bộ phải làm tấm gương sáng cho họ noi theo. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Tư cách
của chính trị viên có ảnh hưởng rất quan trọng đến bộ đội. Người chính trị viên
tốt, thì bộ đội ấy tốt. Người chính trị viên không làm tròn nhiệm vụ thì bộ đội ấy

không tốt"20. Cho nên, Hồ Chí Minh đã yêu cầu: "Mỗi người chỉ huy về quân sự
cũng như về chính trị, phải làm kiểu mẫu, phải giữ đúng đạo đức của quân
nhân"21. Sự gương mẫu của người cán bộ theo Hồ Chí Minh phải toàn diện cả
phẩm chất đạo đức, năng lực hành động. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Từ việc lớn đến
việc nhỏ, cán bộ đều phải làm kiểu mẫu, giữ gìn kỷ luật, học tập kỹ thuật, luyện
quân lập công, xung phong hãm trận, thân ái đoàn kết, nói tóm lại, mọi việc
trong bộ đội, cán bộ đều phải làm gương"22. Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh
đến yêu cầu về đạo đức và đòi hỏi người cán bộ, đảng viên phải làm gương về
đạo đức cách mạng cho quần chúng noi theo. Hồ Chí Minh nói: "Trước mặt
quần chúng, không phải ta cứ viết lên trán chữ "cộng sản" mà ta được họ yêu
mến. Quần chúng chỉ quý mến những người có tư cách đạo đức. Muốn hướng
dẫn nhân dân, mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước"23.
Yêu cầu về tư cách đạo đức đối với cán bộ, đảng viên theo Hồ Chí Minh
phải toàn diện cả về phẩm chất đạo đức cách mạng như: Lòng trung thành, thái
độ đối với kẻ thù, tinh thần dũng cảm, đức tính hy sinh… mà còn bao gồm cả
hành vi, lối sống. Quan điểm này xuất phát từ triết lý đạo đức của người phương
Đông nói chung và từ chuẩn mực đạo đức của người Việt Nam nói riêng. Đây là
vấn đề mà trong tình hình mở cửa hiện nay kẻ thù đang ra sức vô hiệu hoá đội
ngũ cán bộ, đảng viên của chúng ta bằng cách làm tha hóa về phẩm chất đạo đức
Sđd, tập 5, tr 392
Sđd, tập 5, tr 204
22
Sđd, tập 5, tr 394
23
Sđd, tập 5, tr 552
20
21


lối sống. Cho nên trong tình hình hiện nay càng phải đòi hỏi người cán bộ phải

thường xuyên tu dưỡng rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của mình đề
đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.
Như vậy, theo Hồ Chí Minh người cán bộ, đảng viên nói chung, người
cán bộ chính trị nói riêng phải không ngừng tu dưỡng đạo đức cách mạng một
cách toàn diện, phải làm mực thức để quần chúng noi theo. Do đó, trong những
lời dạy bảo, huấn thị, những bài giảng của Hồ Chí Minh đối với các thế hệ cán
bộ, đảng viên ta đó là những bài giảng về "tư cách người cách mệnh", "tư cách
người làm tướng", "tư cách người chính trị viên"… đó là những tiêu chuẩn rèn
luyện đã thể hiện bản chất của người cán bộ, đảng viên trong quân đội.
Để thực sự là tấm gương cho quần chúng noi theo, Hồ Chí Minh yêu cầu
người cán bộ đảng viên phải gương mẫu trong hành động, phải nói đi đôi với
làm. Hồ Chí Minh nói: "Nói chung thì các dân tộc phương Đông đều giàu tình
cảm, và đối với họ một tấm gương sống còn giá trị hơn 100 bài diễn văn tuyên
truyền"24. Chính vì vậy, trong suốt cuộc đời đấu tranh cách mạng của mình Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã nêu một tấm gương mẫu mực trên mọi phương diện: Sống,
chiến đấu, lao động và học tập. Đối với Hồ Chí Minh tuyên truyền giáo dục mọi
người không chỉ bằng các bài nói, bài viết mà Hồ Chí Minh luôn thể hiện bằng
hành động, việc làm cụ thể. Dù ở đâu, làm bất cứ việc gì bao giờ Hồ Chí Minh
cũng kết hợp lời nói với việc làm. Hồ Chí Minh làm mẫu, nêu gương để cho mọi
người học tập làm theo. Hồ chí Minh kêu gọi nhân dân thực hành tiết kiệm để
cứu đói đồng bào, chính Hồ Chí Minh thực hành trước bằng cách: "Cứ 10 ngày
nhịn ăn một bữa, một tháng nhịn ăn 3 bữa. Đem gạo đó để cứu đói cho dân
nghèo"25, và Hồ Chí Minh còn dùng cả tiền lương, tiền nhuận bút của mình mua
áo gửi tặng bộ đội và thương binh. Chính sự giản dị khiêm tốn trong cuộc sống
sinh hoạt của Hồ Chí Minh cũng là một tấm gương để cho cán bộ nhân dân noi
24
25

Sđd, tập 1, tr 263
Sđd, tập 4, tr 31

theo. Hồ Chí Minh luôn dạy cán bộ, đảng viên phải "chí công, vô tư" "lo trước
thiên hạ, vui sau thiên hạ". Đối với cán bộ quân đội Hồ Chí Minh dạy: "Bộ đội
chưa ăn cơm, cán bộ không được kêu mình đói. Bộ đội chưa đủ áo mặc, cán bộ
không được kêu mình rét. Bộ đội chưa đủ chỗ ở, cán bộ không được kêu mình
mệt"26. Cả cuộc đời của Hồ Chí Minh là một mẫu mực về tinh thần "chí công vô
tư". Hồ chí Minh không có ham muốn nào hơn ngoài: "Ham muốn tột bậc, là
làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng
bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành"27.
Như vậy, bằng những hành động hết sức mẫu mực của chính mình, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã cảm hoá, thuyết phục, giáo dục được cán bộ chiến sĩ rèn
luyện để hoàn thiện những phẩm chất của người cách mạng. Sự vĩ đại của Hồ
Chí Minh ở chỗ đã bằng chính tấm gương mẫu mực trong sáng của mình đã
thuyết phục cảm hoá được các thế hệ người Việt Nam đi theo lý tưởng cách
mạng mà chính Hồ Chí Minh và Đảng ta đã lựa chọn.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về tác phong công tác có những nội dung cơ bản như
sau:
Tác phong công tác là tổng hợp những phong cách, lề lối riêng có, tiêu
biểu tương đối ổn định mà người lãnh đạo sử dụng hàng ngày để thực hiện chức
trách. Tác phong công tác mang dấu ấn cá nhân nhưng không phủ định cái
chung. Tác phong công tác là tổng hợp phong cách tư duy, phong cách làm việc,
phong cách ứng xử, phong cách sống sinh hoạt… Đối với người cán bộ lãnh đạo
phải có tác phong quần chúng, tác phong dân chủ tập thể, tác phong khoa học.
* Tác phong quần chúng
Công tác đảng, công tác chính trị là công tác xây dựng con người, xây
dựng tổ chức cách mạng trong lực lượng vũ trang do đó tác phong công tác
đảng, công tác chính trị có ý thức tôn trọng quần chúng, tin yêu quần chúng là
26
27

Sđd, tập 6, tr 207
Sđd, tập 4, tr 161


nền tảng đầu tiên dẫn đến sự thành công trong công tác đối với con người, đây là
nội dung có ý nghĩa quan trọng hàng đầu của cán bộ, đảng viên nói chung và có
ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với người cán bộ chính trị nói riêng. Đây chính
là cung cách để tiếp cận, giác ngộ, tập hợp cổ vũ quần chúng thực hiện thắng lợi
nhiệm vụ của Đảng, của quân đội. Nó được bắt nguồn từ bản chất, mục đích,
chức năng của hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, từ quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Lênin về vai trò của quần chúng trong lịch sử, Lênin khảng định:
Đối với Đảng cầm quyền điều nguy hiểm lớn nhất là cắt đứt mối liên hệ với
quần chúng. Trong tư tưởng của mình Hồ Chí Minh luôn đặc biệt coi trọng vai
trò của quần chúng nhân dân trong sự nghiệp cách mạng. Hồ Chí Minh khẳng
định: Dễ muôn lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong, Người
cho rằng nhân dân là nền tảng là cha mẹ của bộ đội, nhân dân là nguồn gốc của
mọi thắng lợi. Quân đội ta ở nhân dân mà ra vì nhân dân mà chiến đấu, trong
thực tế cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước nhân dân ta đã thực hiện khẩu hiệu
“xe chưa qua thì nhà không tiếc”. Hồ Chí Minh viết: "Lực lượng toàn dân là lực
lượng vĩ đại hơn hết. Không ai chiến thắng được lực lượng đó"28 .
Đối với quân đội trong mọi hoạt động của công tác đảng, công tác chính
trị phải thực hiện quan điểm lấy dân làm gốc, biết dựa vào dân có như vậy mới
thực hiện lời dạy của Bác là xây dựng thắng lợi trên nền nhân dân, cho nên hiệu
quả thực hiện nhiệm vụ phụ thuộc vào hiệu quả tiến hành công tác vận động
quần chúng ở đơn vị. Đồng thời trong hoạt động công tác đảng, công tác chính
trị phải sâu sát nắm vững những tâm tư nguyện vọng của cán bộ chiến sĩ cấp
dưới, của quần chúng, để có nội dung hình thức, biện pháp hoạt động cho phù
hợp. Do đó đội ngũ cán bộ, đảng viên nói chung và cán bộ chính trị nói riêng
phải thường xuyên quan tâm đến mọi mặt đời sống của cán bộ, chiến sĩ. Phải tin

yêu, tôn trọng và học hỏi quần chúng, bản thân cán bộ phải là một tấm gương để
28

Sđd, tập 4, tr 20


quần chúng học tập noi theo. Người dạy cán bộ có thân đội viên như chân như
tay thì đội viên mới thân cán bộ như ruột thị. Nhưng ở đây cũng phải phân biệt
tác phong quần chúng hoàn toàn đối lập với tác phong quan liêu, hách dịch, cửa
quyền đồng thời nó cũng khác với tác phong a dua, theo đuôi quần chúng.
Từ tư tưởng của Hồ Chí Minh yêu cầu đặt ra là để củng cố hoàn thiện tác
phong quần chúng đòi hỏi mỗi cán bộ trước hết phải nhận thức đầy đủ, sâu sắc
vai trò của quần chung, tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức, chống chủ nghĩa
cá nhân và chống lối sống đạo đức phong kiến, tiểu tư sản và tư sản.
* Tác phong dân chủ, tập thể
Đây là một tác phong rất quan trọng nó không thể giúp cho việc thực hiện
nhiệm vụ, nó còn trực tiếp góp phần xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đảng
viên nhất là đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp. Xuất phát từ nguyên tắc tập trung dân
chủ, tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách. Nguyên tắc này dựa trên cơ sở thống
nhất về lợi ích, nhằm phát huy cao độ trí tuệ của tập thể, giúp cho tổ chức đảng
đề ra được chủ trương đường lối đúng đắn và tạo ra sức mạnh của cả tập thể thực
hiện thắng lợi nhiệm vụ được giao. Vì vậy Bác luôn dạy chúng ta Khôn bầy hơn
không độc như tục ngữ có câu: Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại
thành hòn núi cao. Tác phong dân chủ tập thể theo tư tưởng Hồ Chí Minh là phải
công khai, tôn trọng ý kiến của quần chúng. Phải thực hiện tốt tự phê bình và
phê bình. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Nếu cán bộ không nói năng, không đề xuất ý
kiến, không phê bình, thậm chí lại tâng bốc mình, thế là một hiện tượng rất xấu.
Vì không phải họ không có gì nói, nhưng vì họ không giám nói, họ sợ, thế là
mất hết dân chủ trong Đảng"29.
Hồ Chí Minh yêu cầu bản thân người cán bộ đảng viên phải có phẩm chất

và năng lực, phải biết lắng nghe, tôn trọng ý kiến nguyện vọng của cấp dưới của
cán bộ chiến sĩ, biết tiếp thu kinh nghiệm, biết khơi dậy trí tuệ tập thể. Phải nêu

29

Sđd, tập 5, tr 280


cao tự phê bình và phê bình đồng thời đấu tranh kiên quyết với mọi biểu hiện gia
trưởng, độc đoán chuyên quyền, lên mặt quan cách mạng.
Thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo, cá nhân
phụ trách, tự phê bình và phê bình đã tạo nên sự đoàn kết thống nhất trong Đảng.
Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và
nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự
đoàn kết và thống nhất của Đảng"30.
* Tác phong khoa học
Đây là một trong những yếu tố bảo đảm hoạt động công tác đảng, công
tác chính trị phát huy được tính sáng tạo, linh hoạt phù hợp nhằm đạt được hiệu
quả cao. Đó là một trong những yêu cầu mà hoạt động công tác đảng, công tác
chính trị phải đạt được, đó chính là tác phong công tác dựa trên trí thức khoa
học, hiểu biết khoa học. Bởi vì hoạt động công tác đảng, công tác chính trị mang
bản chất cách mạng khoa học, nó được dựa trên nền tảng thế giới quan, phương
pháp luận khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, từ đặc điểm hoạt động và tổ
chức biên chế của quân đội và đối tượng tác động của công tác đảng, công tác
chính trị là tổ chức và con người, cho nên tiến hành hoạt động công tác đảng,
công tác chính trị phải có tác phong khoa học.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, tác phong công tác đảng, công tác chính trị
là biểu hiện của phẩm chất đạo đức cách mạng và năng lực công tác là một điều
kiện hết sức quan trọng góp phần vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động công tác
đảng, công tác chính trị.

Cho nên Hồ Chí Minh yêu cầu bất cứ một công việc gì cũng phải có tác
phong điều tra, nghiên cứu để nắm vững tình hình; làm việc phải có kế hoạch
xác định; phải biết sử dụng phát huy đội ngũ cán bộ cấp dưới và trợ lý; nắm và
sử dụng có hiệu quả thông tin; thường xuyên kiểm tra rút kinh nghiệm sơ tổng
kết kịp thời, có như vậy mới xác định được chủ trương biện pháp tiến hành công
30

Sđd, tập 12, tr 510


tác đảng, công tác chính trị. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Việc gì cũng phải điều tra rõ
ràng, cẩn thận và phải làm đến nơi đến chốn"31, và "Đảng có hiểu rõ tình hình thì
đặt chính sách mới đúng. Mà muốn Đảng hiểu rõ thì đảng viên và cán bộ phải
điều tra và báo cáo rõ tình hình từng xã, từng huyện, từng tỉnh, từng khu. Nếu
không biết rõ tình hình mà đặt chính sách thì kết quả là "nồi vuông úp vung
tròn", không ăn khớp gì hết"32.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nghiêm khắc phê phán "bệnh chủ quan", tác
phong "quan liêu, đại khái", lối làm việc kiểu bàn giấy, ngồi một chỗ ra chỉ thị,
không chịu đi cơ sở nắm tình hình kiểm tra công tác. Hồ Chí Minh chỉ rõ: "Cái
lối làm việc như vậy rất có hại. Nó làm cho chúng ta không đi sát phong trào,
không hiểu rõ được tình hình bên dưới, cho nên phần nhiều chủ trương của
chúng ta không thi hành được đến nới đến chốn"33. Do đó, Hồ Chí Minh đã đòi
hỏi xây dựng tác phong thực sự thực tế, sâu sát cơ sở, đó cũng là tác phong khoa
học của người cán bộ khi tiến hành công tác đảng, công tác chính trị.
* Tác phong nêu gương, nói đi đôi với làm của cán bộ đảng viên
Tác phong này kết hợp với phương pháp giáo dục nêu gương để xây
dựng cho người cán bộ một phương pháp tác phong toàn diện, nâng cao hiệu quả
hơn nữa trong quá trình tiến hành công tác đảng, công tác chính trị ở đơn vị.
Trên đây là những quan điểm tư tưởng cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh
về phương pháp tác phong công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội, được

khái quát dựa trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác - Lê nin, đặc điểm tâm lý, phong
tục tập quán của con người Việt Nam, đặc điểm nhiệm vụ của hoạt động công
tác đảng, công tác chính trị trong quân đội và quá trình hoạt động thực tiễn sinh
động của Hồ Chí Minh. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về phương pháp tác phong
công tác đảng, công tác chính trị là cơ sở lý luận soi sáng giúp cho Đảng ta, quân
đội ta và thế hệ cán bộ quân đội quán triệt, vận dụng để nâng cao chất lượng,
Sđd, tập 5, tr 266
Sđd, tập 5, tr 266-267
33
Sđd, tập 5, tr 73
31
32


hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội, góp phần
quan trong vào việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội..
2.- Ý nghĩa đối với xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở hiện
nay.
Quán triệt sâu sắc quan điểm tư tưởng của Chủ tịch hồ Chí Minh về hoạt
động công tác đảng, công tác chính trị trong quân đội nói chung và phương pháp
tác phong công tác đảng, công tác chính trị nói riêng. Đảng Cộng sản Việt Nam
đã xác định cơ chế Đảng lãnh đạo quân đội định ra chế độ công tác đảng, công
tác chính trị, xác lập hệ thống cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị trong
Quân đội nhân dân Việt Nam nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với
quân đội.
Cán bộ chính trị trong Quân đội nhân dân Việt nam là một bộ phận cán bộ
của Đảng, nhà nước hoạt động trong lĩnh vực quân sự, đảm nhận công tác đảng,
công tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Cán bộ chính trị chính là
người chủ trì công tác đảng, công tác chính trị ở các đơn vị, có vai trò hết sức
quan trọng trong xây dựng con người và tổ chức ở đơn vị, nhằm xây dựng đơn vị

vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Đó là những
người trực tiếp quán triệt tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật Nhà nước, nhiệm vụ quân đội, đơn vị. Thường xuyên giáo
dục ý thức chính trị, xây dựng bản lĩnh chính trị cho bộ đội. Do đó, phẩm chất,
năng lực và phương pháp tác phong công tác của đội ngũ cán bộ chính trị quyết
định đến chất lượng hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị.
Hơn nưa thế kỷ qua trong xây dựng, chiến đấu, trưởng thành và chiến
thắng của quân đội ta đã khẳng định vị trí vai trò của đội ngũ cán bộ chính trị
trong quân đội. Được Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh giáo dục và rèn luyện
cùng với quá trình tôi luyện trong thực tiễn xây dựng và chiến đấu của quân đội,
tuyệt đại bộ phận cán bộ chính trị tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc
và nhân dân thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, lập trường kiên định, chủ


động nhạy bén, sáng tạo trong xem xét và giải quyết mọi vấn đề theo đúng
đường lối quan điểm của Đảng. Trong những thời điểm khó khăn, phức tạp,
trước những tình huống gian nguy đội ngũ cán bộ đẫ thể hiện tinh thần chiến đấu
dũng cảm sự kiên định vững vàng, ý chí chiến đấu kiên cường, mưu trí, sáng tạo
vượt qua khó khăn hoàn thành mọi nhiệm vụ, đánh thắng mọi kẻ thù. Có phẩm
chất đạo đức, lối sống trong sáng mẫu mực, có năng lực lãnh đạo chỉ huy tốt, có,
có phương pháp tác phong công tác phù hợp đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ xây
dựng quân đội trong các thời kỳ.
Bên cạnh đó đội ngũ cán bộ chính trị nhất là cán bộ chính trị ở đơn vị cơ
sở trước sự tác động của tình hình thế giới, khu vực, trong nước đặc biệt là mặt
trái của cơ chế thị trường không ít người chỉ nhìn thấy lợi ích cục bộ thiên về lợi
ích trước mắt, chạy theo nhu cầu vật chất tầm thường, thờ ơ về chính trị, không
tha thiết với nhiệm vụ, thiếu gắn bó với tập thể… năng lực giải quyết những tình
huống phức tạp còn lúng túng, việc vận dụng nguyên tắc, quy định để giải quyết
những vấn đề thực tiễn còn hạn chế, thiếu linh hoạt, phương pháp tác phong
công tác chưa linh hoạt còn nặng nề mệnh lệnh, tính giáo dục thuyết phục chưa

cao. Cá biệt có một số cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở phẩm chất, năng lực
phương pháp, tác phong công tác chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Nguyên nhân
dẫn đến tình trạng đó có nhiều, song nguyên nhân chính là do sự rèn luyện tu
dưỡng phương pháp tác phong theo tư tưởng Hồ Chí Minh chưa thường xuyên,
chưa nghiêm túc, sự quản lý của một số tổ chức đảng đối với cán bộ chính trị ở
đơn vị cơ sở bị buông lỏng, quản lý chưa chặt chẽ, chưa thực hiện tốt công tác tự
phê bình và phê bình trong đội ngũ cán bộ. Chính vì vậy trong điều kiện hiện
nay tiếp tục tu dưỡng rèn luyện phương pháp tác phong theo tư tưởng Hồ Chí
Minh là vấn đề quan trọng và cấp thiết.
Hiện nay Đảng ta tiến hành lãnh đạo công cuộc đổi mới xây dựng đất
nước, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội với bối cảnh quốc tế có nhiều
vấn đề phức tạp, nhất là chủ nghĩa đế quốc dùng âm mưu "diễn biến hòa bình"


bạo loạn lật đổ để chống phá cách mạng nước ta, với chính sách “mở cửa” đa
dạng hoá và đa phương hoá quan hệ quốc tế, mở rộng hợp tác, liên kết, liên
doanh với nước ngoài. Song không ít những người lợi dụng tình hình đó tuyên
truyền lối sống hưởng lạc, đội truỵ, tư tưởng tự do tư sản nhằm làm tha hoá đội
ngũ cán bộ về phẩm chất đạo đức lối sống như vậy, đòi hỏi người cán bộ đảng
viên nhất là cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở về phẩm chất và năng lực và phương
pháp tác phong công tác để tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính trị
một cách có hiệu quả thiết thực. Người cán bộ chính trị phải là người mẫu về đạo
đức, lối sống, là điểm khởi phát, là chỗ dựa đáng tin cậy để đấu tranh khắc phục
những biểu hiện chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng… có như vậy, hình ảnh
và tấm gương cao đẹp của người cán bộ chính trị mới có tác dụng cổ vũ và ảnh
hưởng nhất định, giúp họ có niềm tin và sức mạnh giúp họ đi lên.
Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội trong giai đoạn cách
mạng mới, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục nghiên cứu quán triết sâu sắc và vận
dụng đúng đắn sáng tạo những tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về phương
pháp tác phong công tác đảng, công tác chính trị để giáo dục, bồi dưỡng xây

dựng đội ngũ cán bộ chính trị hiện nay. Trong giai đoạn hiện nay, chúng ta phải
thực hiện một số nội dung chủ yếu sau đây:
Một là, thường xuyên dựng bản lĩnh chính trị vững vàng, rèn luyện đạo
đức lối sống và năng lực công tác cho đội ngũ cán bộ chính trị.
Bản lĩnh chính trị là một phẩm chất cơ bản, chủ đạo trong nhân cách
người cán bộ chính trị, phản ánh trình độ giác ngộ chính trị cao, thể hiện tập
trung ở sự vững vàng lập trường giai cấp công nhân, kiên định mục tiêu lý tưởng
cách mạng. Bản lĩnh đó được thể hiện ở trình độ nhận thức và lòng tin sâu sắc
vào chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh tuyệt đối trung thành với
Đảng với Tổ quốc với nhân dân; kiên định với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội, sẵn sàng hy sinh bảo vệ độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ đất
nước; bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa; quán triệt sâu sắc đường lối


quan điểm của Đảng về xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa,
thấm nhuần quan điểm xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; phương hướng
xây dựng quân đội nhân dân, vững vàng và chủ động trong mọi hoàn cảnh, tỉnh
táo, sáng suốt trước những diễn biến phức tạp của mọi tình huống, trước mọi khó
khăn thử thách, kiên quyết đấu tranh bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và trận địa chính trị tư tưởng của Đảng, tỉnh táo
trước mọi luận điệu của kẻ thù, sáng suốt trước những dư luận không lành mạnh,
vững vàng không sa ngã trước sự cám dỗ về vật chất. Rèn luyện phẩm chất đạo
đức trong sáng, có lòng yêu nước yêu chủ nghĩa xã hội, gần gũi mật thiết với
quần chúng, thương yêu đồng chí đồng đội. Sống thật thà, trung thực thẳng thắn,
khiêm tốn, giản dị, không ngại khó khăn gian khổ, biết tôn trọng và giám đấu
tranh bảo vệ chân lý, bảo vệ lẽ phải. Luôn gương mẫu trong lối sống và trong
sinh hoạt, gần gũi, thương yêu, tôn trọng và nghiêm khắc với cán bộ chiến sĩ;
Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng và tạo điều kiện để đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn
vị cơ sở học tập nâng cao kiến thức toàn diện nhất là trình độ nhận thức về chính
trị và năng lực tiến hành công tác đảng, công tác chính trị.
Hai là, bồi dưỡng, rèn luyện phương pháp tác phong công tác cho đội

ngũ cán bộ chính trị.
Không có hoạt động nào đòi hỏi kiến thức và kinh nghiệm toàn diện như
hoạt động lãnh đạo. Do đó Phương pháp bồi dưỡng phải toàn diện, bồi dưỡng
cho họ những kiến thức cơ bản về phương pháp tác phong công tác đảng, công
tác chính trị, đồng thời phải thông qua hoạt động thực tiễn để tiếp tục bồi dưỡng
những kiến thức những kinh nghiệm về phương pháp tác phong hoạt động công
tác đảng, công tác chính trị giúp cho họ ngày càng được bổ sung củng cố về kiến
thức và hoàn thiện về kỹ năng công tác.
Ba là, phải tăng cường sự lãnh đạo của các tổ chức đảng, phát huy vai
trò của các tổ chức đối với việc xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị.


Đây là một hệ thống các yếu tố rất quan trọng nhằm phát huy sức mạnh
tổng hợp của các cấp cách ngành trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị
trong đó hết sức chú trọng đến vai trò của các tổ chức đảng. Sự lãnh đạo của các
cấp uỷ đảng vừa là cơ sở xây dựng nội dung hình thức biện pháp tiến hành công
tác đảng, công tác chính trị, vừa là cơ sở có ý nghĩa trực tiếp quyết định đến việc
nâng cao phương pháp tác phong công tác đảng, công tác chính trị. Cho nên cán
bộ chính trị ở đơn vị cơ sở phải luôn nắm vững và vận dụng sáng tạo đường lối
nghị quyết, chỉ thị của các cấp uỷ đảng để xây dựng phương pháp tác phong
công tác đảng, công tác chính trị đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ theo cương vị
chức trách được giao.
Bốn là, thường xuyên tổ chức sơ tổng kết rút kinh nghiệm hoạt động công
tác đảng, công tác chính trị.
Thực tiễn luôn luôn vận động phát triển, cho nên hoạt động công tác
đảng, công tác chính trị cũng thường xuyên vận động phát triển phong phú và
sinh động. Do đó phải thường xuyên sơ tổng kết rút kinh nghiệm để bổ sung kịp
thời những kiến thức và kinh nghiệm hoạt động công tác đảng, công tác chính trị
cho đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở.
Năm là, phải tăng cường trang thiết bị cơ sở vật chất cho tiến hành công

tác đảng, công tác chính trị, quan tâm đến đời sống cơ sở vật chất tinh thần cho
cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở.
Đây chính là công cụ phương tiện hỗ trợ mạnh mẽ đắc lực cho cán bộ
chính trị ở đơn vị cơ sở khi tiến hành hoạt động công tác đảng, công tác chính
trị, đồng thời nó làm cho phương pháp tác phong công tác của người cán bộ
chính trị được hấp dẫn, sinh động, nâng cao hiệu quả trong công tác giáo dục
thuyết phục. Thực tế cho thấy cơ sở vật chất trang thiết bị cần thiết bảo đảm cho
hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, bảo đảm đời sống sinh hoạt của cán
bộ chính trị ở đơn vị cơ sở nhất là cán bộ ở cấp tiểu đoàn và cấp đại đội còn đang
thiếu thốn rất nhiều. Cho nên đòi hỏi lãnh đạo chỉ huy các cấp cần phải quan tâm


chăm lo củng cố và tăng cường hơn nữa cơ sở vật chất trang thiết bị cần thiết cho
cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở.
Tóm lại: Tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp tác phong công tác
đảng, công tác chính trị rất phong phú, sâu sắc và rộng lớn. Đây là vấn đề có ý
nghĩa vô cùng to lớn trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động công tác đảng, công
tác chính trị của quân đội ta nói chung và xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị ở
đơn vị cơ sở nói riêng. Những quan điểm tư tưởng cơ bản của Người mãi mãi là
nền tảng, là kim chỉ nam dẫn đường cho hoạt động công tác đảng, công tác chính
trị của quân đội ta ngày càng phát triển tiến lên. Thực tiễn xây dựng đội ngũ cán
bộ chính trị trong thời kỳ mới cũng muôn hình, muôn vẻ, vận động biến đổi
không ngừng, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục nghiên cứu sâu sắc hơn, đầy đủ hơn
tư tưởng Hồ Chí Minh về phương pháp tác phong công tác đảng, công tác chính
trị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động công tác đảng, công tác chính trị và xây
dựng đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị cơ sở đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây
dựng quân đội trong thời kỳ mới. Để xây dựng quân đội ta luôn vững mạnh toàn
diện xứng đáng với truyền thống của quân đội mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khái
quát: "Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì
độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành,

khó khăn nào cũng vượt qua kẻ thù nào cũng đánh thắng". Điều đó làm cho quân
đội ta thành một quân đội chân chính của nhân dân.