Quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trường Trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGÔ THỊ HUỆ

QUẢN LÝ KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HỒNG QUANG, HẢI DƯƠNG

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số

:

60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HỮU TOÀN

HÀ NỘI, 2017

HÀ NỘI, năm 2016


LỜI CAM ĐOAN
Luận văn Thạc sĩ này do tôi nghiên cứu và thực hiện dưới sự hướng dẫn của
TS.Nguyễn Hữu Toàn. Để hoàn thành luận văn này, ngoài các tài liệu tham khảo đã
liệt kê, tôi cam đoan không sao chép các công trình hoặc nghiên cứu của người khác.
Hà Nội, ngày 21 tháng 2 năm 2017

TÊN TÁC GIẢ

NGÔ THỊ HUỆ


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả đã nhận
được sự động viên, khuyến khích và sự giúp đỡ nhiệt tình của các Thầy giáo, cô giáo,
các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.
Với tình cảm chân thành, tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
- TS Nguyễn Hữu Toàn, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá
trình thực hiện luận văn.
- Lãnh đạo Khoa Tâm lí – Giáo dục, Học viện Khoa học xã hội (thuộc Viện
Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), các Thầy cô giáo đã giảng dạy lớp Cao học
Quản lí giáo dục K6 năm 2015, các phòng chuyên môn của Học viện đã tạo điều kiện
thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
- Ban giám hiệu Trường Trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương; các
cán bộ quản lí, tổ trưởng các chuyên môn, các giáo viên và học sinh trường Trung
học phổ thông Hồng Quang đã cung cấp thông tin, số liệu, góp ý và tạo điều kiện
thuận lợi cho tôi trong quá trình nghiên cứu thực tế để làm luận văn.
Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến chân thành của các thầy cô
giáo, các nhà khoa học và các bạn đồng nghiệp để luận văn này có giá trị thực tiễn.
Xin chân thành cảm ơn !

Hà Nội, ngày 21 tháng 02 năm 2017
Tác giả
NGÔ THỊ HUỆ

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU............................................................................. ............................................. 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ KIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ KẾT
QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG . 8
1.1 . Một số vấn đề lý luận về quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh. 8
1.2 . Nội dung quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh ở trường trung
học phổ thông .................................................................................................................... 19
1.3 . Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học
sinh tại trường trung học phổ thông .................................................................................. 25
Chương 2 : THỰC TRẠNG QUẢN LÝ KIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
HỌC TẬP CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HỒNG
QUANG, HẢI DƯƠNG............... ..................................... ............................................. 30
2.1. Khái quát chung về trường Trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương ............. 30
2.2. Thực trạng công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh
trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương......... ............................................ 34
2.3. Thực trạng một số yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết
quả học tập của học sinh tại trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương... ..... 45
2.4. Đánh giá chung về công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học
sinh tại trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương ......................................... 55
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ KIỂM TRA- ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC
TẬP CỦA HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HỒNG QUANG,
HẢI DƯƠNG ................................................................................................................... 59
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của
học sinh tại trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương .................................. 59
3.2. Một số biện pháp quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập tại trường trung học
phổ thông Hồng Quang, Hải Dương trong bối cảnh hiện nay........................................... 60
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................................ 74
3.4. Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............................. 74
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................................. 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................... 81

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ý nghĩa

STT

Chữ viết tắt

1

CBQL

Cán bộ quản lý

2

CSVC

Cơ sở vật chất

3

GD&ĐT

4

NQ/CP

Nghị quyết Chính phủ

5

NQ/TW

Nghị quyết Trung ương

6

TT-BGD&ĐT

7

THPT

Trung học phổ thông

8

TTCM

Tổ trưởng chuyên môn

9

UBND

Ủy ban nhân dân

Giáo dục và dào tạo

Thông tư Bộ giáo dục và đào tạo


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Khung ma trận đề kiểm tra................................. ............................................. 21
Bảng 2.1: Số lượng giáo viên theo biên chế tổ và trình độ ............................................. 33
Bảng 2.2: Kết quả công tác quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá của tổ trưởng
chuyên môn theo nhận xét của cán bộ quản lý và giáo viên ............................................. 34
Bảng 2.3: Kết quả thực hiện nhiệm vụ kiểm tra – đánh giá của giáo viên theo nhận xét của
cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn ............................................................................................35
Bảng 2.4: Đánh giá của cán bộ quản lý, giáo viên về mức độ thực hiện công tác tổ
chức hướng dẫn nghiệp vụ quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh ..... 37
Bảng 2.5: Đánh giá của cán bộ quản lý trong nhà trường về việc triển khai hướng dẫn
thực hiện công văn 8773/BGD ĐT – GHTRH .................................................................. 39
Bảng 2.6 : Thống kê ngân hàng đề các môn học tại trường .............................................. 40
Bảng 2.7: Ý kiến của cán bộ giáo viên về công tác bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý kiểm
tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trường trung học phổ thông Hồng Quang,
Hải Dương ......................................................................................................................... 41
Bảng 2.8 : Ý kiến của cán bộ quản lý, giáo viên về công tác giám sát hoạt động quản lý
kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh của Hiệu trưởng trường trung học
phổ thông Hồng Quang, Hải Dương ................................................................................. 43
Bảng 2.9 : Tổng hợp ý kiến của cán bộ quản lý, tổ trưởng bộ môn và giáo viên về
công tác ra đề kiểm tra của trường trung học phổ thông Hồng Quang ............................ 44
Bảng 2.10 : Đánh giá của cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên về ngân
hàng đề kiểm tra của nhà trường ....................................................................................... 44
Bảng 2.11 : Ý kiến của cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên trường
trung học phổ thông Hồng Quang đối với sự quan tâm chỉ đạo của Sở giáo dục và đào
tạo Hải Dương đến công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh
nhà trường .......................................................................................................................... 46

Bảng 2.12 : Ý kiến của cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên về công tác
quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá của hiệu trưởng .................................................... 49


Bảng 2.13 : Ý kiến của cán bộ quản lý về năng lực của giáo viên nhà trường về quản
lý kiêm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh ......................................................... 51
Bảng 2.14: Ý kiến của cha mẹ học sinh về công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết
quả học tập của học sinh trường Trung học phổ thông hồng Quang, Hải Dương ............ 52
Bảng 2.15: Ý kiến của cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên về thực
trạng điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị của nhà trường phục vụ công tác quản lý
kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh .............................................................. 53
Bảng 2.16 : Đánh giá của cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên về những
nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động kiểm tra – đánh giá kết quả học tập
của học sinh tại Trường THPT Hồng Quang, Hải Dương ................................................ 56
Bảng 3.1 : Kế hoạch kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh ............................ 63
Bảng 3.2: Hình thức kiểm tra – đánh giá các môn học trong chương trình ...................... 63
Bảng 3.3 : Các bậc nhân thức tương ứng với mỗi nội dung bài kiểm tra 15 phút ............ 64
Bảng 3.4 : Các bậc nhận thức tương ứng với mỗi nội dung bài kiểm tra 45 phút ............ 64
Bảng 3.5 : Số câu hỏi tương ứng với từng mục tiêu và điểm tương ứng cho mỗi câu...... 65
Bảng 3.6: Mẫu dàn bài các bài kiểm tra ............................................................................ 66
Bảng 3.7 : Mẫu kết quả bài kiểm tra hoặc bài thi .............................................................. 67
Bảng 3.8 : Kết quả khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ...................... 74


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong quá trình giáo dục, việc kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh
là một hoạt động tất yếu, đồng thời là một khâu quan trọng không thể thiếu. Ngay
trong Nghị quyết số 29 – NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của Hội nghị lần thứ 8–
Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo

ở phần giải pháp thứ ba trong các giải pháp thực hiện có đề cập đến “đổi mới căn bản
hình thức và phương pháp kiểm tra, thi và đánh giá chất lượng giáo dục, đảm bảo
trung thực, khách quan, chính xác theo yêu cầu năng lực, phẩm chất người
học”[1,tr.4].
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư số 58/2011/ TT – BGDĐT
ngày12/12/2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về qui chế đánh giá, xếp loại
học sinh Trung học cơ sở và Trung học phổ thông[8,tr.9]. Tuy nhiên trong thực tế, việc
kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học phổ thông hiện nay chưa
được đề cao đúng mức. Theo các nhà nghiên cứu giáo dục, phải đảm bảo nguyên tắc
“ kiểm tra – đánh giá của Giáo viên, phải kích thích được sự tự kiểm tra – đánh giá của
người học và phải kiểm định được chính xác , khách quan kết quả học tập và mức độ
đạt được mục tiêu dạy học”. Để hoạt động kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học
sinh diễn ra đúng định hướng, đạt được mục đích yêu cầu, cần phải thường xuyên đặt
dưới sự giám sát chặt chẽ của các cấp quản lý.
Nghiên cứu về Quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh Trung
học phổ thông hiện nay có ý nghĩa lý luận và thực tiễn to lớn. Về mặt lý luận, việc
kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trong trường trung học phổ thông rất
quan trọng trong quá trình dạy học. Việc kiểm tra thường xuyên, kiểm tra định kỳ theo
quy định, cho điểm chính xác có ý nghĩa rất to lớn, nó tạo được sự công bằng trong
học tập cho học sinh, khích lệ học sinh, làm cho các em nhận ra năng lực thực sự để tự
bổ sung, hoàn thiện mình; đồng thời qua đó người thầy có những điều chỉnh về
phương pháp dạy học cho phù hợp. Mặt khác, kết quả đánh giá chính xác của giáo
viên giúp cho nhà quản lý giáo dục nắm được chất lượng của hoạt động dạy học trong
1


nhà trường, từ đó đưa ra những chiến lược phát triển nhà trường hợp lý và khả thi. Về
mặt thực tiễn thì vấn đề nghiên cứu này tập trung giải quyết những mâu thuẫn trong
quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá ở các trường trung học phổ thông; xây dựng các
biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt động kiểm tra – đánh giá kết quả

học tập của học sinh tại các trường trung học phổ thông.
Xuất phát từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trên, chúng tôi lựa chọn nghiên cứu
đề tài: “Quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trường Trung
học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương”.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
2.1. Tình hình nghiên cứu của đề tài trên thế giới
Mỗi giai đoạn lịch sử, mỗi quốc gia trên thế giới có những hình thức kiểm tra –
đánh giá khác nhau nhưng đều đưa ra những qui định chuẩn, phù hợp với yêu cầu của
xã hội hiện tại. Chẳng hạn: Thời kỳ phong kiến sử dụng thi, kiểm tra để đánh giá kết
quả của người học; Thời kỳ tiền công nghiệp thì thi, kiểm tra phải phù hợp với trình độ
người học và coi đó là một cách thức dạy – học, có vai trò khuyến khích học sinh tích
cực, tự giác học tập; Thời kì hậu công nghiệp thì kiểm tra – đánh giá phát triển theo
tiêu chí hướng vào mục đích, yêu cầu của chương trình giảng dạy.
Trong lịch sử phát triển của loài người, việc truyền bá kinh nghiệm lịch sử của
thế hệ trước cho thế hệ sau luôn được diễn ra với muôn hình muôn vẻ, với nhiều hình
thức và cách thức khác nhau. Nhu cầu học tập của con người không ngừng tăng lên, tỷ
lệ với đời sống kinh tế. Việc học tập diễn ra với nhiều hình thức phong phú, đa dạng.
Học trong nhà trường, ngoài nhà trường, chính quy, không chính quy, học trên lớp,
học ở nhà, học thêm... Đi kèm theo đó là quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá hoạt
động học tập của học sinh.
Việc nâng cao chất lượng dạy học nói chung trong các nhà trường phổ thông từ
lâu đã được nhiều nhà sư phạm trong và ngoài nước quan tâm nghiên cứu.
Nhà nghiên cứ về quản lý giáo dục P.V Khudominxki đã tổng kết những thành
công, thất bại của mình trong hơn 26 năm làm hiệu trưởng cùng với nhiều tác giả đã
đưa ra một số biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học
sinh tại các trường trung học phổ thông. Đó là sự quan tâm chỉ đạo, phân công hợp lý

2

của Ban giám hiệu; xây dựng và bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên; tổ
chức hội thảo khoa học, các buổi thảo luận chuyên đề;
2.2. Tình hình nghiên cứu của đề tài ở Việt Nam
Từ sau cách mạng tháng 8 năm 1945 đến nay kiểm tra – đánh giá đã có nhiều
biến đổi căn bản so với chế độ xã hội cũ. Nền giáo dục Việt Nam đã trải qua ba lần cải
cách, với mỗi lần mục tiêu giáo dục đào tạo được điều chỉnh cho phù hợp với tình hình
đất nước. Đặc biệt là trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển giáo duc – đào
tạo, hoạt động nghiên cứu kiểm tra – đánh giá;và nghiên cứu công tác quản lý hoạt
động kiểm tra – đánh giá của học sinh có những phát triển mới. Nhiều nhà nghiên cứu
đã chỉ ra những yêu cầu về quản lý nhằm nâng cao chất lượng kiểm tra – đánh giá góp
phần nâng cao chất lượng dạy – học. Một số tài liệu nghiên cứu về kiểm tra – đánh giá
trong lĩnh vực giáo dục của các chuyên gia như : Nguyễn Đức Chính với “ Đo lường
đánh giá trong giáo dục”, tập bài giảng lưu hành nội bộ khoa Sư Phạm, Hà Nội năm
2004; Trần Thị Tuyết Oanh với “ Đo lường và đánh giá kết quả học tập”, Nhà xuất
bản Đại học sư phạm Hà Nội năm 2007; Dương Thiệu Tống với “ Trắc nghiệm và đo
lường thành quả học tập”, Nhà xuất bản Khoa học xã hội năm 2005; ...
Ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu về lý luận quản lý giáo dục, quản
lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh. Có thể kể đến là công trình của
các tác giả: Trần Thị Kim Xuyến, Trần Thị Chính, Vũ Trọng Dũng, Phạm Quốc
Toản,... Các công trình này có đóng góp to lớn về mặt lý luận.
Nhưng vấn đề nghiên cứu các biện pháp quản lý kiểm tra –đánh giá kết quả học
tập của học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy và học trong các nhà trường nói chung
và ở trường trung học phổ thông nói riêng chưa được đề cập cụ thể.
Có những bài phát biểu của các nhà giáo, nhà khoa học, nhà quản lý, cha mẹ học
sinh trên các phương tiện truyền thông (ti vi, báo, đài,...) trao đổi về quản lý hoạt động
kiểm tra - đánh giá kết quả học tập của học sinh trong các trường trung học phổ thông,
nhưng cũng chưa làm rõ được tầm quan trọng của vấn đề.
Một số nghiên cứu trong các luận văn Thạc sĩ quản lý giáo dục cũng đã đề cập
đến công tác quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trong
các nhà trường phổ thông. Những đề tài này đã nêu ra được những cơ sở lý luận của

3


việc quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh và đề xuất được một số
biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá nhằm nâng cao chất lượng dạy và học
ở một số cơ sở giáo dục. Những nghiên cứu này đã giúp cho hoạt động dạy học và
quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá có thêm cơ sở lý luận và những kinh nghiệm
quý báu.
Tuy nhiên ở một cơ sở giáo dục cụ thể, trong một bối cảnh cụ thể, ngoài những
điểm chung còn mang tính đặc thù nên cần phải có những biện pháp cụ thể riêng và áp
dụng các biện pháp một cách linh hoạt, hài hòa thì việc quản lý hoạt động kiểm tra –
đánh giá kết quả học tập của học sinh mới có thể thu được hiệu quả cao.
Ở các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hải Dương có rất ít bài
viết nghiên cứu về quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Trong phạm vi trường Trung học phổ thông Hồng Quang thì chưa có công trình
nghiên cứu nào đề cập tới vấn đề lý luận và biện pháp quản lý hoạt động kiểm tra –
đánh giá kết quả học tập của học sinh nhằm nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà
trường, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay. Đó là những vấn đề còn thiếu mà tác giả
muốn đề cập đến trong luận văn.
Tuy nhiên, trên địa bàn Thành phố Hải Dương chưa có tác giả nào nghiên cứu về
công tác quản lý hoạt động kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh các
trường Trung học phổ thông mà cụ thể là Trường Trung học phổ thông Hồng Quang.
Do vậy đề tài nghiên cứu của luận văn là cần thiết trong công tác dạy – học cấp trung
học phổ thông tại Thành phố Hải Dương trong giai đoạn hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu nhằm chỉ ra thực trạng hoạt động quản lý kiểm tra – đánh giá kết
quả học tập của học sinh trường trung học phổ thông Hồng Quang, Thành phố Hải
Dương. Làm rõ yếu tố tác động và từ đó đề xuất một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả

hoạt động quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh, góp phần nâng cao
chất lượng dạy – học tại trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

4


Để hoàn thành mục tiêu nghiên cứu đã đặt ra, đề tài xác định các nhiệm vụ
nghiên cứu sau :
- Xây dựng cơ sở lý luận nghiên cứu quản lý kiểm tra- đánh giá kết quả học tập
của học sinhtrường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
- Nghiên cứu thực tiễn để làm rõ thực trạng quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả
học tập của học sinh trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương, và phân
tích một số yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của
học sinh tại trường Trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
- Đề xuất một số biện pháp nhằm đổi mới công tác quản lý kiểm tra – đánh giá
kết quả học tập của học sinh trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trường Trung
học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học
tập của học sinh tại trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
Nội dung của công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh
được thể hiện ở nhiều nội dung cụ thể. Song trong luận văn của mình chúng tôi nghiên
cứu thực trạng 5 nội dung công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học
sinh tại trường Trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương (thực trạng công tác lập
kế hoạch quản lý kiểm tra – đánh giá; thực trạng công tác tổ chức hướng dẫn nghiệp
vụ quản lý kiểm tra – đánh giá; thực trạng công tác chỉ đạo thực hiện công tác quản lý

kiểm tra – đánh giá; thực trạng công tác bồi dưỡng cho cán bộ giáo viên về nghiệp vụ
quản lý kiểm tra – đánh giá và thực trạng công tác giám sát hoạt động quản lý kiểm tra
– đánh giá).
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học
tập của học sinh, nhưng trong khuôn khổ luận văn này chúng tôi chỉ nghiên cứu một số
yếu tố ảnh hưởng nhiều đến công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của
học sinh trường Trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương đó là :

5


-Nhận thức của cha mẹ học sinh về quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập
của học sinh trường Trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
-Năng lực chuyên môn của giáo viên nhà trường về quản lý kiểm tra – đánh giá
kết quả học tập của học sinh trường Trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
-Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị của nhà trường phục vụ công tác quản lý
kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trường Trung học phổ thông Hồng
Quang, Hải Dương.
-Năng lực quản lý của hiệu trưởng về công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết
quả học tập của học sinh trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
4.3. Khách thể nghiên cứu
- Quản lý kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh của cán bộ quản lý tại
trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
- Quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh của giáo viên trường
trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Phương pháp nghiên cứu lý luận bao gồm : Phương pháp phân tích, Phương pháp tổng
hợp và xử lý số liệu, tài liệu.
5.2. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp quan sát, phương pháp phỏng
vấn, phương pháp tổng kết, phương pháp chuyên gia.
- Phương pháp thống kê Toán học : được sử dụng để xử lý các số liệu thu được
từ khảo sát thực tế.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận của luận văn
Quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh phổ thông nói chung
là hoạt động rất quan trọng, góp phần thực hiện đúng mục tiêu, kế hoạch giáo dục đào
tạo của Đảng và nhà nước ta hiện nay. Luận văn làm rõ vai trò cơ sở lý luận về kết quả
học tập của học sinh để quản lý kiểm tra – đánh giá trong các trường trung học phổ

6


thông trên địa bàn thành phố Hải Dương nói chung và trường trung học phổ thông
Hồng Quang nói riêng.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn
Quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh ở các trường trung học
phổ thông tại địa bàn thành phố Hải Dương nói chung và trường trung học phổ thông
Hồng Quang nói riêng vẫn còn những bất cập làm ảnh hưởng đến hiệu quả và tính khách
quan trong việc đánh giá kết quả học tập của học sinh. Luận văn có ý nghĩa thiết thực
trong mỗi nhà trường. Nếu có các biện pháp phù hợp với thực tiễn hoạt động kiểm tra –
đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường trung học phổ thông ở địa phương
hiện nay thì sẽ nâng cao được hiệu quả tính khách quan trung thực của công tác này; góp
phần nâng cao chất lượng dạy và học ở các trường trung học phổ thông thuộc thành phố
Hải Dương nói chung và trường trung học phổ thông Hồng Quang nói riêng.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài các phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị tài liệu tham khảo và các phụ lục,
luận văn được trình bày trong ba chương cụ thể như sau :
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học

sinh ở các trường trung học phổ thông.
Chương 2 : Thực trạng công tác quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của
học sinh tại trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.
Chương 3 : Biện pháp quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh
tại trường trung học phổ thông Hồng Quang, Hải Dương.

7


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝKIỂM TRA – ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Một số vấn đề lý luận về quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh
1.1.1. Quản lý
Quản lý là một hoạt động nhằm thực hiện những tác động hướng đích của chủ thể
quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả những tiềm năng, các cơ hội của tổ chức nhằm đạt
đến mục tiêu của tổ chức đặt ra trong một môi trường luôn luôn thay đổi.
Quản lý có những đặc điểm cơ bản:
- Quản lý bao giờ cũng phân chia chủ thể quản lý và khách thể quản lý để rõ trên
dưới, mệnh lện, phục tùng, đó là nguyên tắc tập trung dân chủ (mọi người đều dược
bàn). Hiện nay mối quan hệ này chuyển sang “ cộng tác lẫn nhau “ cùng chí hướng.
- Quản lý liên quan tới trao đổi thông tin ( truyền đạt thông tin và thông tin phản
hồi ) nếu nghẽn ở đây đó thì không thông suốt, không đạt yêu cầu đặt ra )
- Quản lý bao giờ cũng có khả năng thích nghi ( phải luôn luôn điều chỉnh để phù
hợp với hoàn cảnh của mình ). Tuy nhiên không được lạm dụng thích nghi.
- Quản lý vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật:
+ Nghệ thuật : đi trước, về sau, hưởng lợi sau.
+ Khoa học : có kế hoạch, tổ chức chỉ đạo kiểm tra.
- Quản lý gắn với quyền lực, lợi ích và danh tiếng.

Quản lý có bốn chức năng cơ bản đó là :
-

Kế hoạch hóa:

Là một chức năng quản lý, nó có nghĩa là xác định mục tiêu, mục đích đối với
thành tựu tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức để đạt được
mục tiêu, mục đích đó. Có 3 nội dung chủ yếu của chức năng kế hoạch hóa :
+ Xác định, hình thành mục tiêu ( phương hướng đối với tổ chức ).
+ Xác định và đảm bảo về các nguồn lực của tổ chức để đạt được mục tiêu.
+ Quyết định những hoạt động cần thiết để đạt được mục tiêu đó.
8


-

Tổ chức:

Khi người quản lý lập xong kế hoạch, họ cần phải chuyển hóa những ý tưởng khá
trừu tượng ấy thành hiện thực. Một tổ chức lành mạnh sẽ có ý nghĩa quyết định đối với
sự chuyển hóa như thế. Xét về mặt chức năng quản lý, tổ chức là quá trình hình thành
nên cấu trúc các quan hệ giữa các thành viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức
nhằm làm cho ta thực hiện thành công các kế hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của
tổ chức. Nhờ việc tổ chức có hiệu quả, người quản lý có thể phối hợp, điều phối tốt
hơn các nguồn lực và nhân lực thành tựu của một tổ chức phụ thuộc rất nhiều vào năng
lực của người quản lý sử dụng các nguồn lực này cho có hiệu quả và có kết quả.
-

Lãnh đạo (chỉ đạo)

Sau khi kế hoạch đã được lập, có tổ chức thì phải có người đứng ra lãnh đạo và
dẫn dắt tổ chức - lãnh đạo bao hàm việc liên kết, liên hệ với người khác, động viên họ
hoàn thành những nhiệm vụ nhất định để đạt được mục tiêu của tổ chức.
-

Kiểm tra:

Là một chức năng quản lý thông qua đó một cá nhân một nhóm hoặc một tổ
chức theo dõi, giám sát các thành quả hoạt động và tiến hành những hoạt động sửa
chữa, uốn nắn nếu cần thiết. Một kết quả hoạt động phải phù hợp với những chi phí bỏ
ra, nếu không tương ứng thì phải tiến hành những hoạt động điều chỉnh, uốn nắn. Đó
cũng là quá trình tự điều chỉnh diễn ra có tính chu kỳ như sau:
+ Người quản lý đặt ra những chuẩn mực thành đạt của hoạt động.
+ Người quản lý đối chiếu, đo lường kết quả với chuẩn mực đã đặt ra.
+ Người quản lý tiến hành điều chỉnh những sai lệch.
+ Người quản lý hiệu chính, sửa lại chuẩn mực nếu cần.
1.1.2. Quản lý giáo dục
Quản lý giáo dục là một loại hình của quản lý xã hội bởi lẽ giáo dục là một hiện
tượng xã hội, một chức năng của xã hội loài người được thực hiện một cách tự giác,
cũng giống như mọi hoạt động khác của xã hội loài người, giáo dục cũng cần phải
quản lý, dưới góc độ coi giáo dục là một hoạt động chuyên biệt thì quản lý giáo dục là
quản lý các hoạt động của một cơ sở giáo dục như trường học, các đơn vị phục vụ đào
tạo. Dưới góc độ xã hội, quản lý giáo dục là quản lý mọi hoạt động giáo dục trong xã

9


hội. Khái niệm quản lý giáo dục có nhiều cách hiểu và được nhiều tác giả định nghĩa
khác nhau.
- Tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: “Quản lý giáo dục là hoạt động có ý

thức bằng cách vận dụng các quy luật khách quan của nhà quản lý giáo dục tác động
đến toàn bộ hệ thống giáo dục nhằm làm cho hệ thống đạt được mục tiêu của nó” [22,
tr.135].
- Trong cuốn Giáo dục học tác giả Phạm Viết Vượng đã viết: “Mục đích cuối
cùng của quản lý giáo dục là tổ chức giáo dục có hiệu quả để đào tạo ra lớp thanh niên
thông minh, sáng tạo, năng động, tự chủ biết sống và biết phấn đấu vì hạnh phúc của
bản thân và xã hội”[30,tr.206].
- Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý giáo dục là hệ thống có mục
đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm cho hệ vận hành theo
đường lối, nguyên lý giáo dục của Đảng thực hiện được các tính chất của nhà trường
xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học - giáo dục thế hệ
trẻ đưa giáo dục tới mục tiêu dự kiến tiến lên trạng thái mới về chất”[24,tr.35] .
- Quản lý giáo dục có tính xã hội cao. Bởi vậy, cần tập trung giải quyết tốt các
vấn đề xã hội: Kinh tế, chính trị, văn hóa, an ninh quốc phòng phục vụ công tác giáo
dục. Nhà trường là đối tượng cuối cùng và cơ bản nhất của quản lý giáo dục, trong đó
đội ngũ giáo viên và học sinh là đối tượng quản lý quan trọng nhất.
Qua các định nghĩa trên, chúng tôi có thể rút ra những kết luận: Quản lý giáo dục
là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý
đến tập thể giáo viên và học sinh, đến những lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà
trường làm cho quá trình này hoạt động để đạt những mục tiêu dự định, nhằm điều
hành phối hợp các lực lượng xã hội thúc đẩy mạnh mẽ công tác giáo dục thế hệ trẻ,
theo yêu cầu phát triển xã hội. Trong quản lý giáo dục, quan hệ cơ bản là quan hệ giữa
người quản lý với người dạy và người học, ngoài ra còn các mối quan hệ khác như
quan hệ giữa các cấp bậc khác, giữa giáo viên với học sinh, giữa nhân viên phục vụ
với công việc liên quan đến hoạt động giảng dạy và học tập, giữa giáo viên – học sinh
và cơ sở vật chất phục vụ cho giáo dục.

10

1.1.3. Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
-Kiểm tra:
Có nhiều khái niệm kiểm tra:
+ Kiểm tra là xem xét tình hình thực tế để đánh giá, nhận xét[30,tr 235].
+ Kiểm tra là bộ phận hợp thành của quá trình hoạt động dạy học nhằm nắm
được thông tin về trạng thái và kết quả học tập của học sinh, về những nguyên nhân cơ
bản của thực trạng đó để tìm ra những biện pháp khắc phục những lỗ hổng, đồng thời
củng cố và tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học [29,tr.224].
+ Đo lường (kiểm tra) là quá trình thu thập thông tin một cách định lượng và
định tính về các đại lượng đặc trưng như nhận thức, tư duy, kỹ năng và các phẩm chất
nhân cách khác trong quá trình giáo dục [9,tr 14].
Như vậy, kiểm tra là hoạt động đo lường để đưa ra các kết quả, các nhận xét
phán quyết dựa vào các thông tin thu được theo công cụ đã chuẩn bị trước với mục
đích xác định xem cái gì đã đạt được, cái gì chưa đạt được, những nguyên nhân...kiểm
tra cũng là hoạt động đánh giá.
Trong trường học, kiểm tra là giai đoạn kết thúc của quá trình dạy học, là một
chức năng cơ bản của quá trình dạy học gồm:
+ Đánh giá kết quả học tập của học sinh là quá trình xác định mức độ đạt được
của mục tiêu môn học.
+ Phát hiện lệch lạc: Kiểm tra sẽ phát hiện được những mặt đạt được, những
mặt chưa đạt được mà môn học đề ra đối với học sinh. Qua đó tìm ra được những khó
khăn, trở ngại trong quá trình học tập.
+ Điều chỉnh lệch lạc: Qua kiểm tra, giáo viên tìm được những điều chỉnh cần
thiết trong quá trình giảng dạy, loại trừ những lệch lạc, tháo gỡ những khó khăn trở
ngại, thúc đẩy quá trình chiếm lĩnh tri thức của người học.
Để hoạt động kiểm tra có ý nghĩa, trong kiểm tra cần thực hiện theo qui trình,
đó là: Xây dựng các tiêu chuẩn (định lượng, định tính); đo lường việc thực hiện (đo
lường, đánh giá sai lệch); điều chỉnh các sai lệch.
- Đánh giá:

11


Là quá trình thu thập một tập hợp thông tin đủ thích hợp, có giá trị,đáng tin cậy
và xem xét mức độ phù hợp giữa tập hợp thông tin này và một tập hợp tiêu chí phù
hợp với các mục tiêu định ra ban đầu hay đã được điều chỉnh trong quá trình thu thập
thông tin nhằm đưa ra một quyết định [30,tr.17].
Đánh giá trong giáo dục là quá trình thu thập thông tin và sử dụng các thông tin
này để ra quyết định về học sinh, về chương trình, về nhà trường và đưa ra các chính
sách giáo dục [29,tr 47].
Đánh giá là sự phán xét trên cơ sở đo lường, kiểm tra bao giờ cũng đi liền với
đánh giá. Vì vậy, kiểm tra, đánh giá là một khâu không thể thiếu của quá trình dạy học,
là biện pháp quan trọng để nâng cao chất lượng dạy học. Kiểm tra – đánh giá là công
việc của các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và cả học sinh.
-Kết quả học tập của học sinh
Quá trình dạy học là khái niệm chỉ hoạt động chung của người dạy, người học;
hai hoạt động này tồn tại song song. Kết quả học tập thể hiện chất lượng của quá trình
dạy học.
Kết quả học tập còn gọi là thành tích học tập là mức độ mà học sinh đạt được so
với chuẩn kiến thức – kỹ năng (tiêu chí, tiêu chuẩn) , thái độ và mục tiêu xác định mà
người học đạt được trong quá trình học tập và rèn luyện tại trường [28].
- Kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh:
Kiểm tra – đánh giá kết quả học tập được xem là quá trình thu thập, chỉnh lý, xử
lý thông tin một cách hệ thống những kết quả học tập ở từng giai đoạn khác nhau đối
chiếu với mục tiêu dạy học ở từng giai đoạn và cuối cùng đối chiếu với chuẩn kiến thức,
kỹ năng của môn học trong Chương trình giáo dục phổ thông do Bộ giáo dục và đào tạo
ban hành để đánh giá sự tiến bộ của người học qua từng giai đoạn, đánh giá mức độ đạt
chuẩn của người học và cuối cùng là đánh giá chất lượng của quá trình dạy học.
Kiểm tra – đánh giá kết quả học tập là một trong những khâu quan trọng nhất
không thể thiếu của quá trình dạy học, là một biện pháp quan trọng để nâng cao chất

lượng dạy học. Kiểm tra – đánh giá định hướng cho toàn bộ quá trình dạy học, khuyến
khích tạo động lực cho người học, giúp người học tự kiểm tra việc học tập của mình
hoặc kiểm tra, đánh giá lẫn nhau giúp người học tiến bộ không ngừng. Kiểm tra – đánh

12


giá còn cung cấp cho giáo viên, nhà quản lý những thông tin phản hồi hữu ích , giúp
điều chỉnh quá trình dạy học và quản lý để cùng đạt mục tiêu dạy học ngày càng cao.
-Chuẩn kiến thức, kỹ năng:
Là những yêu cầu cơ bản tối thiểu về kiến thức, kỹ năng của môn học mà
học sinh phổ thông cần phải đạt được sau một đơn vị kiến thức ( mỗi bài học,
chủ đề, chủ điểm) [28].
 Chuẩn kiến thức, kỹ năng được chi tiết hóa, tường minh hóa bằng các yêu cầu
cụ thể rõ ràng về kiến thức, kỹ năng.
 Chuẩn kiến thức, kỹ năng có tính tối thiểu, nhằm đảm bảo mọi học sinh cần
phải và có thể đạt được những yêu cầu cụ thể này.
 Chuẩn kiến thức, kỹ năng là thành phần của chương trình giáo dục phổ thông.
 Chuẩn kiến thức, kỹ năng; giảm tải trong quá trình dạy học là điều chỉnh nội
dung dạy học theo hướng tinh giảm, thực chất là những yêu cầu cơ bản , tối thiểu về
kiến thức, kỹ năng của đơn vị kiến thức mà học sinh cần phải và có thể đạt được, do
Bộ giáo dục và đào tạo quy định. Đó cũng là tiêu chí trong kiểm tra – đánh giá quá
trình giảng dạy, học tập của học sinh.
1.1.4. Quản lý kiểm tra- đánh giá kết quả học tập của học sinh trường trung học
phổ thông
1.1.4.1. Khái niệm về quản lý kiểm kiểm tra- đánh giá kết quả học tập của học
sinh trường trung học phổ thông
Quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh nói chung và kết quả học
tập của học sinh trung học phổ thông nói riêng là một công tác phức tạp, vì vậy mà các
nhà giáo dục, các nhà quản lý luôn tìm tòi, nghiên cứu đê xuất các biện pháp quản lý

kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh.
Xét về mặt quản lý, có thể hiểu quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của
học sinh trường Trung học phổ thông là những tác động tự giác của chủ thể quản lý
vào quá trình kiểm tra – đánh giá kết quả học tập nhằm làm cho công tác kiểm trađánh giá được chính xác, khách quan, trung thực, phản ánh đúng thực trạng chất lượng
dạy học, từ đó tìm ra nguyên nhân và biện pháp để cải thiện thực trạng, nâng cao chất
lượng dạy học cũng như chất lượng giáo dục tổng thể.
13


Quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh giúp các cơ quan giáo
dục, các nhà quản lý hoạch định chính sách có được những số liệu, thông tin về chất
lượng và trình độ của hệ thống giáo dục các cấp để có được những điều chỉnh, bổ sung
và chỉ đạo kịp thời
1.1.4.2. Mục tiêu, chức năng, phương pháp, hình thức, quy trình, kỹ thuật quản lý
kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học phổ thông
a. Mục tiêu quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh
Làm sáng tỏ mức độ đạt được và chưa đạt được về các mục tiêu dạy học, tình
trạng kiến thức, kỹ năng kỹ xảo, thái độ của học sinh so với yêu cầu của chương trình:
phát hiện ra những sai sót và nguyên nhân dẫn đến những sai sót đó, giúp học sinh
điều chỉnh hoạt động học tập của mình.
Công khai hóa các nhận định về năng lực, kết quả học tập của mỗi em học sinh
và cả tập thể lớp, tạo cơ hội cho các em có kỹ năng tự đánh giá, giúp các em nhận ra
sự tiến bộ của mình; khuyến khích, động viên và thúc đẩy việc học tập ngày càng một
tốt hơn.
Giúp giáo viên có cơ sở thực tế để nhận ra những điểm mạnh, điểm yếu của mình
để tự điều chỉnh, hoàn thiện hoạt động dạy học, phấn đấu không ngừng nâng cao chất
lượng và hiệu quả dạy học.
b. Chức năng quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trung học
phổ thông
Có thể thấy, quản lý kiểm tra – đánh giá có hai chức năng cơ bản sau đây:

-

Chức năng xác định:

Xác định được mức độ cần đạt trong việc thực hiện mục tiêu dạy học, mức độ
thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục mà học sinh đạt được
khi kết thúc một giai đoạn học tập ( kết thúc một bài, chương, chủ đề, lớp học, cấp
học,...)
Xác định được tính chính xác, khách quan, công bằng và khoa học trong kiểm tra
– đánh giá.
-

Chức năng điều khiển:

14


Phát hiện những mặt tốt, mặt chưa tốt, khó khăn, vướng mắc và xác định nguyên
nhân. Kết quả đánh giá là căn cứ quyết định giải pháp cải thiện thực trạng, nâng cao
chất lượng, hiệu quả dạy học và giáo dục thông qua việc đổi mới, tối ưu hóa các
phương pháp dạy học của giáo viên và hướng dẫn học sinh biết tự đanh giá để tối ưu
hóa phương pháp học tập. Thông qua chức năng này, kiểm tra – đánh giá sẽ là điều
kiện cần thiết để:
+ Giúp giáo viên nắm được tình hình học tập, mức độ phân hóa về trình độ học
lực của học sinh trong lớp, từ đó có biện pháp giúp đỡ học sinh yếu kém và bồi
dưỡng học sinh giỏi; giúp giáo viên điều chỉnh, hoàn thiện phương pháp dạy học.
+ Giúp học sinh biết được khả năng học tập của mình so với yêu cầu của chương
trình; xác định nguyên nhân thành công cũng như chưa thành công, từ đó điều
chỉnh phương pháp học tập, phát triển kỹ năng tự đánh giá.
+ Giúp cán bộ quản lý giáo dục đề ra các biện pháp quản lý phù hợp để nâng cao

chất lượng giáo dục.
+ Giúp cha mẹ học sinh và cộng đồng biết được kết quả giáo dục của từng học
sinh, từng lớp của cả cơ sở giáo dục.
1.1.4.3. Quy trình quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh trung
học phổ thông
- Quy trình quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh là quá trình
tự sử dụng các hình thức kiểm tra – đánh giá khác nhau trong suốt quá trình dạy học
môn học, nhằm rèn luyện việc đạt các mục tiêu đã xác định trong đề cương môn học.
- Mọi hình thức kiểm tra – đánh được thực hiện theo quy trình sau:
+ Xác định mục đích đánh giá.
+ Xác định mục tiêu ( tiêu chí ) đánh giá.
+ Thiết kế công cụ ( đề tài,câu hỏi, bài tập ) đánh giá.
+ Tổ chức thực hiện.
+ Đối chiếu thông tin thu được ( kết quả kiểm tra) với mục tiêu ( tiêu chí).
+ Hình thành những quy định cuối cùng ( cho điểm, phân loại, xếp hạng,...)
+ Báo cáo kết quả để rút ra những kết luận cần thiết.

15


1.1.4.4. Các phương pháp thực hiện quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập
của học sinh trung học phổ thông
Hiện nay có nhiều phương pháp quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của
học sinh:
- Phương pháp quan sát: nhằm mô tả, phân tích, nhận định, đánh giá.
- Phương pháp kiểm tra vấn đáp: nhằm làm sáng tỏ những tri thức mới, rút ra
những kết luận cần thiết từ tài liệu đã học, từ những kinh nghiệm đã được tích lũy
trong cuộc sống.
- Phương pháp kiểm tra viết dạng tự luận: Là phương pháp dùng bài kiểm tra viết
dạng tự luận để đo lường mức độ mà cá nhân đạt được ở một lĩnh vực cụ thể. Một bài

kiểm tra viết dạng tự luận thường có ít câu hỏi, mỗi câu phải viết nhiều câu để trả lời
và cần có nhiều thời gian để trả lời mỗi câu, cho phép một sự tự do tương đối để trả lời
các vấn đề đặt ra.
- Phương pháp kiểm tra trắc nghiệm khách quan: Là phương pháp dùng bài trắc
nghiệm khách quan để để đo lường mức độ mà cá nhân đạt được các mục tiêu đặt ra.
+ Các loại câu trắc nghiệm khách quan bao gồm:
Loại câu nhiều lựa chọn.
Loại câu đúng – sai.
Loại câu điền vào chỗ trống.
Câu ghép đôi.
- Phương pháp kiểm tra kết hợp cả trắc nghiệm và tự luận: Là phương pháp kết
hợp dùng bài trắc nghiệm và bài viết dạng tự luận về đo lường mức độ đạt được của cá
nhân so với mục tiêu đề ra. Ở phương pháp này, tỉ lệ điểm trắc nghiệm với điểm tự
luận trong bài kiểm tra thường được áp dụng là 2 : 8.
1.1.4.5. Quy trình biên soạn đề kiểm tra
Theo công văn số 8773/ BGDĐT - GDTgH ngày 30 tháng 12 năm 2010 của Bộ
Giáo dục và đào tạo về hướng dẫn biên soạn đề kiểm tra [7].
-

Bước 1: Xác định mục đích của đề kiểm tra
Đề kiểm tra là một công cụ dùng để đánh giá kết quả học tập của học sinh sau khi

học xong một chủ đề, một chương, một học kỳ, một lớp hay một cấp học nên người

16


biên soạn đề kiểm tra cần căn cứ vào mục đích yêu cầu cụ thể của việc kiểm tra, căn
cứ vào chuẩn kiến thức kỹ năng của chương trình và thực tế học tập của học sinh để
xây dựng mục đích của đề kiểm tra cho phù hợp.

Bước 2: Xác định hình thức của đề kiểm tra

-

Đề kiểm tra (viết ) có các hình thức sau:


Đề kiểm tra tự luận.



Đề kiểm tra trắc nghiệm khách quan.



Đề kiểm tra kết hợp cả hai hình thức trên : có cả câu hỏi dạng tự luận và

câu hỏi trắc nghiệm khách quan.
Mỗi hình thức trên đều có ưu điểm và hạn chế riêng nên cần kết hợp một cách hợp lý
các hình thức sao cho phù hợp với nội dung kiểm tra và đặc trưng môn học để nâng cao
hiệu quả, tạo điều kiện để đánh giá kết quả học tập của học sinh chính xác hơn.
Nếu đề kiểm tra kết hợp hai hình thức thì nên có nhiều đề khác nhau (đề chẵn và
đề lẻ ).
-

Bước 3: Thiết lập ma trận đề kiểm tra (bảng mô tả tiêu chí của đề kiểm tra)
Lập một bảng có hai chiều, một chiều là nội dung hay mạch kiến thức kỹ năng

chính cần đánh giá, một chiều là các cáp độ nhận thức của học sinh theo các cấp độ;
nhận biết, thông hiểu và vận dụng (gồm có vận dụng ở cấp độ thấp và vận dụng ở cấp

độ cao ).
Trong mỗi ô là chuẩn kiến thức, kỹ năng chương trình cần đánh giá, tỉ lệ % số
điểm, số lượng câu hỏi và tổng số điểm của các câu hỏi.
Số lượng câu hỏi của từng ô phụ thuộc vào mức độ quan trọng của mỗi chuẩn cần
đánh giá, lượng thời gian làm bài kiểm tra và tổng điểm quy định cho từng mạch kiến
thức, từng cấp độ nhận thức.
-

Bước 4: Biên soạn câu hỏi theo ma trận:
Việc biên soạn câu hỏi theo ma trận cần đảm bảo các nguyên tắc : loại câu hỏi, số

câu hỏi, nôi dung câu hỏi do ma trận đề quy định, mỗi câu hỏi trắc nghiệm khách quan
chỉ kiểm tra một chuẩn, một vấn đề khái niệm.
-

Bước 5: xây dựng hướng dẫn chấm (đáp án ) và thang điểm:
+ Cần đảm bảo các yêu cầu sau:
17


* Nội dung: khoa học và chính xác.
* Cách trình bày : Cụ thể, chi tiết nhưng ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với ma
trận của đề.
* Cần hướng tới xây dựng bản mô tả các mức độ đạt được để học sinh có thể
tự đánh giá được bài làm của mình ( Kỹ thuật Rubric).
1.1.4..6. Kỹ thuật hình thức quản lý kiểm tra – đánh giá kết quả học tập của học sinh
trung học phổ thông
Kỹ thuật kiểm tra – đánh giá : là những mẫu bài tập cho các mục tiêu khác nhau
được miêu tả kỹ lưỡng để người dạy ( giáo viên) có thể tham khảo biên tập ác bài tập
phục vụ cho quá trình kiểm tra _ đánh giá trong quá trình dạy học môn học.

+ Kiểm tra – đánh giá thường xuyên: còn được gọi là kiểm tra hàng ngày, bao
gồm : kiểm tra miệng, kiểm tra viết dưới một tiết, kiểm tra thực hành dưới một tiết.
+ Kiểm tra – đánh giá định kỳ :gồm các bài kiểm tra viết từ một tiết trở lên, bài
kiểm tra thực hành từ một tiết trở lên, kiểm tra học kỳ.
+ Kiểm tra – đánh giá tổng kết : được thực hiện vào cuối giáo trình cuối mỗi môn
học, cuối năm học nhằm đánh giá kết quả chung, củng cố mở rộng toàn bộ tri thức đã
được học từ đầu năm đầu môn học, đầu giáo trình tạo điều kiện để người học chuyển
sang môn học mới, năm học mới.
+ Kiểm tra – đánh giá hỗ trợ dạy học hiệu quả:
Trong quá trình dạy học, kiểm tra – đánh giá là một hoạt động tất yếu không thể
thiếu. Trong đó kiểm tra là hình thức thu thập thông tin về mức độ thực hiện mục tiêu
từ đó đánh giá hiệu quả dạy và học.
Để kiểm tra – đánh giá hỗ trợ dạy học hiệu quả thì kiểm tra –đánh giá phải căn cứ
vào mục tiêu dạy học, mục tiêu giáo dục, cụ thể là căn cứ vào chuẩn kiến thức kỹ năng
và yêu cầu về thái độ của học sinh đã được quy định trong chương trình giáo dục phổ
thông. Kiểm tra và đánh giá là hai khaai trong một quá trình thống nhất nhằm xác định
kết quả mục tiêu dạy học, trong đó kiểm tra là khâu đi trước ( vì không có kiểm tra thì
không có căn cứ đánh giá).
Nội dung đánh giá xếp loại học sinh trung học phổ thông dựa vào thông tư số
58/2011/TT BGD ĐT ngày 12 tháng 12 năm 2011 của Bộ GD và ĐT ban hành “ quy

18