34 mắc cài thẩm mỹ

SSO -Tự học chỉnh nha
sso.
ysem
www
inar
.bsc
.vn
hinh
nha
.com

© Bản quyền thuộc Y company

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ

Mắc cài thẩm mỹ có dạng nhựa hoặc sứ. Bệnh nhân người lớn thường thích
chỉnh nha bằng mắc cài sứ hơn vì nó không gây phiền hà như mắc cài kim loại.
Hơn tất cả, bệnh nhân người lớn thích phải cười đẹp, mà bạn lại yêu cầu họ đừng
cười xòe quá trong 2 năm. Mắc cài sứ thường là lựa chọn yêu thích của bệnh
nhân để cải thiện vẻ đẹp trong khi điều trị chỉnh nha.
Dịch vụ này đòi hỏi giá thành cao. Tất cả mắc cài nhựa hay sứ thì khó dùng hơn
tại phòng mạch, dễ gẫy hoặc bong hơn và đòi hỏi cần bẻ dây khi kết thúc. Các lỗi
khi gắn mắc cài sứ sẽ gây tốn tiền hơn (phải dùng mắc cài sứ mới để gắn lại).
Có vẻ như lợi điểm lớn nhất của việc dùng mắc cài sứ trên bệnh nhân lớn là ở
việc quản lý bệnh nhân. Vì mắc cài sứ không gây hại đến diện mạo của bệnh
nhân, họ sẽ cho phép thời gian điều trị kéo dài hơn. Những câu hỏi như, “khi nào
tôi tháo mắc cài”, gần như không còn phổ biến khi họ đeo mắc cài sứ. Hầu hết

bệnh nhân không phải là nha sĩ không còn để ý đến mắc cài, mà thay vào đó lại
nghĩ là bệnh nhân đeo “duy trì” vì chỉ còn nhìn thấy dây cung. Mắc cài sứ không
thấy được từ khoảng cách xa, nên đối với người mẫu thì cực kì quan trọng.

$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |


© Bản quyền thuộc Y company

2
!

PAGE

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ


1. Lịch sử mắc cài thẩm mỹ tại Mỹ
Những MC hàm trên này là "Lee-Fisher"
nhựa, lần đầu bán trên thị trường năm
l975. Những MC này đã được bẻ torque
trước, nhưng khi kết thúc điều trị vẫn cần
phải bẻ dây nhiều. Có loại mắc cài từ R3R3 cả trên và dưới. MC nhựa trong giai
đoạn này bị lên án là đổi mầu rõ rệt,
nhưng có vẻ không đúng. Việc làm thẳng
răng dưới đặc biệt khó với MC nhựa Lee-Fisher.
Trường hợp hình bên có mắc cài
nhựa “cản quang” của Mỹ ở cung

trên và mắc cài nhựa Lee Fisher ở
răng dưới (vì mắc cài nhựa mỹ
không còn bán nữa trong thời điểm
này). Ngày chụp ảnh này là 1985.
Mắc cài Mỹ chỉ có loại khe 018 do
các vấn đề gẫy vỡ vật liệu. BN là
phóng viên tin tức truyền hình. Điều
quan trọng là để ý các MC không thấy được với khoảng cách từ máy chụp hình.
Năm 1985 đến 1988, Mỹ cho sử dụng hai
loại mắc cài là nhựa trong và cản quang.
Chúng tôi dùng 1 mắc cài đặt trên R1 trên để
xem mắc cài nào đẹp hơn. BN cũng đưa ra
lựa chọn của mình. Điều ngạc nhiên là 80%
mắc cài được chọn đều là mầu cản quang
chứ không phải là mầu trong. Điều này rất
quan trọng với bạn khi đánh giá “mắc cài
trong”, vì loại này có bán rất nhiều trên thị trường. Không phải mắc cài trong là tốt nhất.

$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |


© Bản quyền thuộc Y company

3
!

PAGE

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ


2. Mắc cài nhựa
Lọai mắc cài nhựa này thống lĩnh thị trường từ năm 1985-2000. Polycarbonate được
thêm vào để tăng độ khỏe cho vật liệu (chống gẫy). Chúng tôi gặp nhiều trường hợp gẫy
mắc cài, và mất nhiều thời gian bẻ dây khi kết thúc. Việc gẫy vỡ mắc cài rất hay xảy ra,
nhưng không nhiều đến mức như bạn nghĩ. Mắc cài được uốn tròn góc và torque trước,
tuy nhiên R3 trên phải có độ torque âm (Labial root torque), cần bẻ step out trong hầu
hết các trường hợp cần làm lồi R3.
MC loại này là MC đơn cánh mặc dù trông giống như MC 4 cánh. Không có khe tách
giữa cánh gần và cánh xa, đặc biệt ở răng cửa dưới. MC khó buộc hơn do khoảng cách
gần hơn giữa các cánh. Do khoảng cách ít hơn, nên MC nhựa (sứ) chỉ chấp nhận một
số loại buộc nhất định: ligature thép, chun, hoặc chun chuỗi. Sẽ rất khó có chỗ trong
cánh buộc để đặt 2 dây buộc như là vừa ligature thép vừa chun chuỗi.

Trường hợp này có mắc cài nhựa American Silkon đặt được 8 tháng.
TH này có mắc cài nhựa hàm trên là American
Silkon plastic đặt được 30 tháng. Chú ý sự đổi
mầu nhẹ.
Cũng để ý rằng mắc cài R1 trái có thêm
ligature thép thêm vào chun chuỗi trong. Rất
khó đặt do thiếu chỗ dưới cánh mắc cài ở cả
mắc cài sứ và nhựa.

$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |

© Bản quyền thuộc Y company

4
!

PAGE

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ


Trường hợp này có MC nhựa đặt được 4 năm.
Chú ý là MC không đổi màu.
Cũng chú ý là lacing bằng ligature thép thay vì
dùng chun chuỗi trong. Sự đổi mầu của chun
chuỗi xảy ra rất nhanh và BN không thể tự thay
ở nhà. Do đó nếu dùng chun chuỗi trong thì
nên hẹn BN 1-2 tuần/lần để thay chun chuỗi.

3. Vấn đề buộc chun ở mắc cài thẩm mỹ.
Chun tại chỗ trong đổi mầu rất nhanh, làm cho mắc cài có vẻ bị đổi màu. Bn có thể thay
chun tại chỗ ở nhà nếu có hướng dẫn, và tôi cảm thấy cần phải đặt diện mạo của bệnh
nhân lên hàng đầu. Chất gắn quanh mắc cài sẽ đổi mầu, nên cần phải lấy bỏ hết khi gắn
mắc cài. Dùng mũi khoan hoàn tất để lấy bỏ mọi chất gắn thừa đã đổi mầu. Dù gắn mắc
cài theo quy trình nào thì bong mắc cài cũng là một vấn đề lớn.
Ligature thép được dùng để buộc MC sứ như một “quy chuẩn”. Nếu BN hợp tác rất tốt,
dùng chun tại chỗ và cho BN tự thay chun tại nhà bằng cây đặt chun tại chỗ. Nhưng điều
này có thể làm tỉ lệ gẫy cánh MC tăng do BN làm không đúng.
Vì vấn đề thẩm mỹ, nên cho bệnh nhân dùng ligature thép hoặc chun tại chỗ có mầu.
Chun mầu răng sẽ tồn tại khoảng 1 tháng mà không thấy đổi mầu nhiều, nhưng mắc cài
nhìn vẫn đẹp.

Tôi đã gặp 1 trường hợp mà toàn bộ mắc cài bị đổi mầu ở bệnh nhân dùng Chlohexidine
để kiểm soát bệnh nha chu. Phải thay toàn bộ mắc cài và nó lại đổi mầu tiếp. Không biết
tại sao họ nghĩ nó không xảy ra lần nữa không biết! Nói chung, đừng bao giờ dùng mắc
cài sứ trên bệnh nhân dùng Chlohexidine dài hạn.

4. Độ Torque ở mắc cài sứ.
Mắc cài nhựa có khe mắc cài chứa độ torque không tốt sẽ làm giảm khả năng torque.
Khi đặt lực hướng đứng vào để thêm torque (dùng cung Utility) thì độ torque sẽ giống

$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |


© Bản quyền thuộc Y company

5
!

PAGE

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ


như ở mắc cài kim loại. Có nhiều độ torque khác nhau áp dụng từ năm 2004 ở các hãng
3M, GAC và Ormco sứ (thực tế Ormco là sapphire), nhưng bạn sẽ phải xem xét kĩ độ
torque và tự rút kinh nghiệm.

* Các sản phẩm
•

3M Unitek*** Clarity cung cấp nhiều độ torque nhất ở mắc cài dùng khe 22.
Mắc cài sứ này có khe kim loại thích hợp với R1 trên có độ torque lớn (+22),
MBT (+17), Roth (+12), và edgewise tiêu chuẩn (0).

•

Individual Orthodontics* IP Appliance cung cấp MC sứ với R1 trên Labial root
torque (+2), Roth-type (+12), and Lingual (+22) với hướng dẫn của máy tính
trên từng BN.

•

GAC international Mystique ceramic bracket có độ torque R1 +18, +12, and 0
degree ở khe 22. American Orthodontics 20/40 có Roth and Standard
edgewise. Ormco Inspire Ice, làm từ monocrystalline sapphire, có độ torque
R1 +12,+5, and 0 degree với khe 22.

Toàn bộ hệ thống trên, trừ IP không có độ torque cho R cửa dưới, thường dao động trong
khoảng 2 độ, không có lợi trên lâm sàng. Không loại nào có thay đổi về độ kiểm soát xoay.
Mắc cài sứ IP Appliance cung cấp Labial root torque (-5), Roth type (0 degree) and
Lingual (+5) degree torques áp dùng trên các trường hợp điều trị khác nhau ở từng bệnh
nhân.
Trường hợp này gắn Mắc cài Ormco Spirit, có tích
hợp kim loại vào khe mắc cài. Tính chất này được
biết đến như là một cách để kiểm soát độ torque,
nhưng có vẻ như là không đúng!

$
$

Mắc cài Spirit trông không đẹp như mắc cài
American Silkon (nhựa) và không dễ dùng.

$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |


© Bản quyền thuộc Y company

6
!

PAGE

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ


5. Ma sát
MC sứ và nhựa có nhiều ma sát hơn MC kim loại, và do đó cơ học trượt sẽ chậm hơn,
NẾU TRƯỢT MC dọc theo dây cung. Rất nhiều quảng cáo và nghiên cứu đề cập vấn đề
này, nhưng trên lâm sàng thì không cần quá chú ý.
Nếu nhổ R5, và đóng khoảng nhổ răng bằng cơ học trượt, phần R4-4 sẽ di chuyển mà
không có sự trượt dây cung trên khe MC!!! Nếu nhổ R4s, thì có dùng MC sứ R5 không?
Có lẽ là không nên dùng, nhưng nếu có dùng, nếu dùng đóng khoảng 1 thì, thì MC sứ sẽ
gây nhiều ma sát hơn MC kim loại. Thường thì ta dùng MC kim loại R5 ở hàm dưới
trong trường hợp nhổ răng, hiếm khi kéo răng 2 thì ở hàm dưới, do đó hãy quên hẳn ý
tưởng về ma sát ở hàm dưới đi!
Vị trí di chuyển răng bị chậm hay gặp nhất đối với MC sứ/nhựa là vị trí kéo lùi R5, hay
gặp nhất là ở hàm trên trong trường hợp hạng II. Với việc kéo răng này, phải biết là răng

sẽ di chuyển chậm hơn, nhưng trên lâm sàng có thấy khác biệt rõ rệt không? KHÔNG.
Lực đặt vào sẽ lớn hơn ma sát trên sứ, do đó hãy quên sự khác biệt này đi! Đây chỉ là
vấn đề của quảng cáo và nghiên cứu!

6. Gẫy vỡ mắc cài
MC sứ toàn thể sẽ dễ gẫy vỡ hơn so với MC kim loại. Nói chung cứ 1 đến 3 MC/ mỗi
trường hợp. Chính thế nên cần phải tính chi phí nhiều hơn cho các MC bị gẫy vỡ này.
Bạn nên tính nhiều hơn cho dịch vụ để không phải MỌI BN của bạn đều muốn kiểu MC
sứ, điều này sẽ đỡ tốn công sức và trí tuệ hơn!
Trong tình huống xấu, khi BN gẫy vỡ quá nhiều MC mỗi tháng, bạn nên chuyển luôn
sang MC kim loại để điều trị, hoặc là phải tính thêm tiền cho BN.

7. Hiện tượng mòn men răng
MC sứ đều có thể gây mòn men răng. Do đó ĐỪNG dùng MC sứ ở hàm dưới trong TH
cắn sâu. Rìa hàm trên cũng có thể sẽ bị mòn men. Trong các trường hợp cắn sâu, sử
dụng MC sứ hàm trên và kim loại hàm dưới.

$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |


© Bản quyền thuộc Y company

7
!

PAGE

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ

8. Giai đoạn hoàn tất
Hoàn tất có thể khó khăn nếu sử dụng mắc cài sứ/nhựa. Cánh MC gần và xa không có
khe giữa và MC không được thiết kế chính xác. Nếu có vấn đề khi kết thúc với MC sứ,
thì có thể chuyển sang MC kim loại trong 1 vài tháng cuối để tăng tốc độ điều trị và kết
qua tốt hơn. Gần như 100% các BN chấp nhận điều này để sớm kết thúc điều trị.

$
Ảnh miêu tả sự đổi màu nhẹ ở MC
Silkon của Mỹ đặt ở hàm trên và
dưới sau 24 tháng điều trị.

$
$
$
Chú ý là loop đặt ở cung dưới để “kết thúc” sửa độ xoay của răng cửa dưới. Có thể có
nhiều sai sót hơn khi đặt mắc cài, vì vậy cần bẻ dây nhiều hơn khi kết thúc các case MC
sứ, và một vài trường hợp bạn sẽ phải thay MC sứ sang MC kim loại để kết thúc đúng ý.

9. Tư vấn
Phải hiểu rõ để tư vấn chính xác khi dùng MC sứ. Thế nào BN cũng hỏi là “trông nó như
thế nào?”. Nên có mô hình MC hoặc 1 nhân viên đang đeo MC để cho BN xem sẽ giúp
Bn đưa ra quyết định đầu tư thêm tiền cho dịch vụ này. Hoặc sử dụng hình ảnh trong
mục tư vấn của bschinhnha để giới thiệu cho bệnh nhân.
Hãy cứ nói thêm về vấn đề “phí điều trị bằng MC kim loại” song song với việc nói về MC
sứ/nhựa. Cá nhân tôi nhận thấy rằng thu thêm chi phí là hợp lý nếu MC sứ bị gẫy và cần
thay thế cái mới.

$

$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |


© Bản quyền thuộc Y company

8
!

PAGE

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ


$
BN chọn MC sứ 20/20 để đạt thẩm mỹ tối đa. MC gần như là vô hình ở khoảng cách
thường.

10.Vấn đề Thẩm mỹ
MC sứ thường thẩm mỹ hơn nhựa. Rất ít người nhận ra những BN đang dùng MC sứ.
Giá MC sứ gấp đôi MC kim loại. Với sứ và nhựa, nguy cơ lớn hơn khi MC quá hạn. Cần
ít nhất 2 MC cho mỗi răng gắn để thay thế MC vỡ.

11.Tháo MC sứ
Vấn đề chính của sứ là nó dính quá chắc, và đo đó làm tổn thương men khi tháo MC.
Vấn đề này trở nên cực kỳ nổi tiếng khi MC sứ đầu tiên trên thị trường là Unitek
Transcend phải “đền răng bằng kim cương”.
Rất nhiều nghiên cứu đã được tiến hành để giải quyết vấn đề này. Bạn sẽ thấy rất nhiều
quảng cáo nói rằng MC này hay kia rất dễ tháo. Câu trả lời lại là: loại bỏ hoàn toàn MC

để bề mặt dán và chất dán đã được quang trùng hợp trên men (dùng Transbond XT và
Sondhi Rapid set (đều là sản phẩm của 3M)

$
Để cố định những răng di động trong khi
tháo MC sứ (thậm chí cả đối với MC kim
loại), cho BN cắn vào miếng bông cuộn khi
tháo bằng kìm tháo MC.

$

$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |


© Bản quyền thuộc Y company

9
!

PAGE

Tháng 9 - Tuần 3: Mắc cài thẩm mỹ


Yêu cầu BN cắn cuộn bông để cố định những răng lung lay nhẹ. Nếu MC “vỡ” thì hãy
dùng mũi khoan kim cương bằng tay high-speed để bỏ phần sứ còn lại.

12. Dây cung thẩm mỹ

Cho đến thời điểm này thì vẫn chưa có loại sản phẩm dây cung thẩm mỹ nào. Những
phương pháp thường thấy của nhà sản xuất là dây cung “trắng” là phủ Teflon lên trên
kim loại. Thật không may, lớp Teflon sẽ vỡ khi bẻ cung, hay thậm chí ngay khi chải răng.
Mầu “trắng” trông rất khác với mầu răng. Cung có vẻ không có dạng cung răng tiền
chỉnh và không có dạng cung vuông.

$
$
$
$
$
$
$
$
MC Lee-Fisher hàm trên với lớp Teflon phủ. Chú ý mầu trắng khác biệt với mầu răng.
Cũng chú ý là răng cửa trái trên được gắn MC mới hoàn toàn. So sánh với sự “đổi mầu”
của những MC nhựa đã đặt trước đó 16 tháng.

$
$
$

Chịu trách nhiệm chương trình: Y company | BS. Lê Yến Minh | BS. Hồ Mộng Thùy Dương |