Nhu cầu tiêu dùng sản phẩm nông nghiệp hữu cơ - ThS. Nguyễn Minh Hương

Header Page 1 of 133.

Dự án “Phát triển cơ cấu sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông
nghiệp hữu cơ ở Việt Nam”

Nhu cầu tiêu dùng sản phẩm
nông nghiệp hữu cơ
Trình bày:
ThS. Nguyễn Minh Hương

Footer Page 1 of 133.


Header Page 2 of 133.

Mục tiêu nghiên cứu
•

Xác định những thói quen và hành vi mua sắm của người tiêu dùng cũng
như sở thích và sự quan tâm của họ về chất lượng sản phẩm, giá cả,
các hình thức phân phối, và kiểu cách mẫu mã đóng gói

•

Xác định những hiểu biết của người tiêu dùng về các sản phẩm hữu cơ
và nhận thức của họ về những lợi ích của sản phẩm nông nghiệp hữu cơ

•

Tìm hiểu thái độ của họ đối với việc mở rộng tiêu dùng những loại sản
phẩm này trên thị trường

•

Chỉ ra những tiềm năng tiêu thụ những loại sản phẩm nông nghiệp hữu
cơ và so sánh, phân tích mối tương quan giữa sự khác biệt về trình độ
học vấn, thu nhập, và hoàn cảnh xuất thân của người tiêu dùng với
những tiềm năng tiêu dùng sản phẩm hữu cơ

Footer Page 2 of 133.


Header Page 3 of 133.

Khung phân tích vấn đề
Hoàn cảnh xuất
thân của người
tiêu dùng

Mức thu nhập
của hộ

Khả năng tiếp cận
thông tin về chất
lượng sản phẩm nông
nghiệp nói chung
Khả năng tiếp cận
thông tin về chất
lượng sản phẩm nông
nghiệp hữu cơ

Footer Page 3 of 133.

Hiểu biết của người tiêu
dùng về chất lượng sản
phẩm nông nghiệp

Quan niệm và thái độ về
chất lượng của sản phẩm
nông nghiệp

Nhận thức và thái độ đối
với sản phẩm nông nghiệp
hữu cơ

Thói quen mua sắm
-Thời gian đi mua sắm
-Chu kỳ mua sắm
-Sự lựa chọn về loại chợ
và kiểu sạp hàng
-Sự lựa chọn người bán hàng

Hành vi mua sắm
-Loại sản phẩm nông
nghiệp họ thường mua
-Tiêu chí lựa chọn sản
phẩm nông nghiệp
-Tiêu chí lựa chọn chất lượng
sản phẩm nông nghiệp

Sở thích và thị hiếu của

người tiêu dùng về giá cả,
mẫu mã đóng gói, hình
thức phân phối và địa
điểm bán các sản phẩm
nông nghiệp hữu cơ

Tiềm
năng tiêu
thụ sản
phẩm
nông
nghiệp
hữu cơ


Header Page 4 of 133.

Phương pháp nghiên cứu
• Phỏng vấn bằng bảng hỏi (800 mẫu): là
những người nội trợ trong gia đình ở 2
thành phố Hà Nội và Hải Phòng
• Phỏng vấn sâu: 20 đối tượng là nhà phân
phối sản phẩm nông nghiệp từ các loại
chợ khác nhau (siêu thị, chợ lớn, chợ nhỏ
và chợ cóc)

Footer Page 4 of 133.


Header Page 5 of 133.

Cách thức chọn mẫu
Loại chợ lựa chọn

Thành phố
Hà nội

Hải phòng

Phần
trăm (%)

No.

95

19.0

20

Chợ lớn/ chợ trung
tâm

125

25.0

Chợ vừa/ nhỏ của
phường

145

28.9

Chợ cóc/ chợ tạm
Tổng số

No.

Siêu thị

Footer Page 5 of 133.

Tổng số

Phần
trăm
(%)

No.

%

6.7

115

14.4

90

30.0

215

26.8

90

30.0

235

29.3

136

27.1 100

33.3

236

29.5

501

100.0 300

100.0

800

100.0


Header Page 6 of 133.

Những phát hiện chính
• Hiểu biết và thái độ của người tiêu dùng
đối với chất lượng và độ an toàn của các
sản phẩm nông nghiệp
• Thói quen và hành vi mua sắm của người
tiêu dùng
• Nhu cầu của người tiêu dùng đối với các
sản phẩm nông nghiệp hữu cơ

Footer Page 6 of 133.


Header Page 7 of 133.

Hiểu biết và thái độ của người tiêu dùng đối
với chất lượng và độ an toàn của các SPNN
• Đa số người tiêu dùng rất quan tâm của người tiêu dùng
đến độ an toàn của các SPNN
0.5%

2.0%
23.8%

Hoàn toàn ko quan tâm
Không quan tâm l?m
Quan tâm v?a ph?i
R?t quan tâm

73.7%

• Và mức độ quan tâm không có sự khác nhau đáng kể
giữa các nhóm xã hội khác nhau

Footer Page 7 of 133.


Header Page 8 of 133.

• Người tiêu dùng (NTD) cũng có hiểu biết khá tốt về khái
niệm sản phẩm nông nghiệp không an toàn.

Ý kiến khác
31.4%
31.7%

Các yếu tố
không an
toàn

12.4%
22.3%

0%

Footer Page 8 of 133.

Được nuôi bằng các chất kích
thích tăng trưởng
Được nuôi trong môi trường bị
ô nhiễm

57.1% Chứa hàm lượng chất hoá học/
dư lượng kháng sinh vượt giới
hạn
10% 20% 30% 40% 50% 60% Bị bảo quản bằng chất hoá học
độc hại


Header Page 9 of 133.

Thói quen và hành vi mua sắm
• Tiêu chí để đoán định về chất lượng của sản
phẩm
Các yếu tố khác
9.7
6.0
15.1

Các tiêu
chí

85.5

59.6
6.0
0.0

Footer Page 9 of 133.

20.0

Thương hiệu của sản
phẩm
Thông tin về nguồn gốc sản
phẩm
Hình thức của sản phẩm
Mùi vị của sản phẩm

40.0

60.0

80.0

100.0

Giá cả của sản phẩm


Header Page 10 of 133.

• Khi lựa chọn các sản phẩm nông nghiệp rất ít có thói
quen dựa vào những thông tin về nguồn gốc (15.1%)

hay thương hiệu của sản phẩm (6.0%)

•

Một số ít người tiêu dùng khác (9.7%) thì chỉ dựa vào
uy tín của người bán hàng hay sự tin tưởng và mối quen
biết của mình với người bán hàng, để xác định chất
lượng của sản phẩm
• Chỉ có một số lượng nhỏ người tiêu dùng cho là sản
phẩm càng đắt thì càng đảm bảo chất lượng (6%).

Footer Page 10 of 133.


Header Page 11 of 133.

Tiờu chớ la chn sn phm


0 = hon ton khụng quan trng, 1 = ớt quan trng nht v 5 = quan
trng nht
Giá cả
(mean)

Độ tơi
sống
(mean)

Độ bổ
dỡng

(mean)

Độ an
toàn
thực
phẩm
(mean)

Thông
tin về
nguồn
gốc SP
(mean)

Thơng
hiệu SP
(mean)

Rau

1.54

4.54 a

2.82 c

3.90 b

1.38

0.11

Hoa quả

1.48

4.43 a

2.86 c

3.81 b

1.64

0.23

Thịt gia súc, gia cầm

1.55

4.53 a

2.95 c

3.83 b

1.54

0.13

Thủy sản

1.61

4.64 a

2.97 c

3.53 b

1.40

0.19

Ngũ cốc

1.53

1.63

2.97 c

3.23 b

2.65 c

1.45

Chè, cà phê,

1.51

0.89

2.03

2.89 c

2.86 c

3.33 b

Footer Page 11 of 133.


Header Page 12 of 133.

• Cách thức lựa chọn những SPNN an toàn
60

58.1

50
40
30

21.4
15.7

20

10
0

Footer Page 12 of 133.

17.0

1.9

Ngư?i bán quen

Giá c? cao

2.0

Ngu?n g?c s?n ph?mĐư?c ch?ng nh?n Ch? d?a vào kinh
ho?c đ?m b?o
nghi?m b?n thân

Khác


Header Page 13 of 133.

• Nơi mua SPNN
58.0

6 0 .0

50 .0

4 0 .0

29.4

3 0 .0

16.7

2 0 .0

10 .0

5.1

8.4

0 .0
qu?y hàng quen

Footer Page 13 of 133.

qu?y hàng l?n

siêu th?

ơ
n i s?n xu?t

khác

Header Page 14 of 133.

La chn v loi ch
0- cha bao gi i loi ch ny
1 = ớt thng xuyờn nhtặ 5 = thng xuyờn nht

N

Minimum

Maximum

Mean

Mức độ thờng mua thức
ăn ở siêu thị của NTL

801

0

5

1.77

Mức độ thờng mua thức
ăn ở chợ trung tâm của
NTL

801

0

5

2.19

Mức độ thờng mua thức
ăn ở chợ vừa và nhỏ
của NTL

801

0

5

3.25

Mức độ thờng mua thức
ăn ở chợ cóc của NTL

801

0

5

2.54

Valid N (listwise)

801

Footer Page 14 of 133.


Header Page 15 of 133.

• Thời gian đi chợ

28.6%
46.6%
Sáng s?m
Trưa
Chi?u
Gi? khác

14.5%
10.4%

Footer Page 15 of 133.


Header Page 16 of 133.

•

Các loại sản phẩm mà người tiêu dùng thường mua từ mỗi loại chợ
Các sản phẩm

Siêu thị
(%)

Chợ lớn
(%)

Chợ nhỏ
(%)

Chợ
cóc (%)

Rau tươi

7.6

29.2

64.9

56.8

Hoa quả

6.0

30.2

62.2

53.1

Các loại thịt gia súc, gia
cầm

8.7

35.5

60.7

40.0

Các loại thuỷ hải sản

15.0

35.8

54.9

32.6

Ngũ cốc, gạo, đỗ, lạc

6.1

25.5

42.1

20.7

Chè, cà phê

26.6

19.6

26.5

9.6

Đồ gia dụng

54.3

33.0

21.2

6.1

Đồ hộp/ thức ăn đã chế
biến

56.3

18.0

19.2

6.4

Footer Page 16 of 133.


Header Page 17 of 133.

• Sự lựa chọn người bán hàng
Các sản phẩm Gánh
hàng
rong

Sạp
hàng
tạm

Quầy
cố
định

Cửa
hàng
có đảm
bảo

Siêu
thị

Tổng
số

Rau tươi

23.1

35.4

37.7

2.7

1.1

100.0

Hoa quả

20.0

27.9

49.5

1.6

1.0

100.0

Các loại thịt gia
súc,

0.4

10.1

86.9

0.7

1.9

100.0

Các loại gia cầm

0.5

10.8

84.5

1.5

2.6

100.0

Các loại thuỷ hải
sản

0.8

15.7

75.4

1.6

6.5

100.0

Ngũ cốc

2.3

4.6

61.6

25.6

5.9

100.0

Chè, cà phê

1.7

1.5

43.2

25.2

28.4

100.0

Footer Page 17 of 133.


Header Page 18 of 133.

Hiểu biết, thái độ và nhu cầu của
người tiêu dùng đối với SPNNHC
• Biết về sản phẩm nông nghiệp hữu cơ
(SPNNHC)
29.8%

Chưa bao gi?
Đã nghe nói

70.2%
Footer Page 18 of 133.


Header Page 19 of 133.

Hiu ca ngi tiờu dựng v cõy trng
theo phng thc hu c
S
tt

Cỏc phng ỏn tr li

Cha tng
nghe núi

ó tng
nghe núi

Chung

1. Là các loại cây trồng đợc chăm bón nh các loại
thông thờng nhng đợc kiểm soát về các d lợng
hoá chất và thuốc trừ sâu

10.5

27.2

18.1

2. Đợc trồng bằng các dỡng chất đặc biệt và vô trùng

12.5

8.3

10.5

3. Là sản phẩm đợc trồng trong một vùng riêng biệt

22.2

25.8

23.8

4. Đợc tới bón bằng phân tự nhiên (phân xanh hoặc
phân chuồng) không chứa hóa chất

21.8

33.6

27.2

5. Đợc diệt sâu bọ bằng phơng pháp tự nhiên không
phun hóa chất

7.4

15.7

11.2

6. Không chăm bón bằng các kích tố tăng trởng nhân
tạo

6.6

13.4

9.7

37.7

13.4

26.6

7 Phng ỏn khỏc
.
Footer Page 19 of 133.


Header Page 20 of 133.

Cỏc u im
Không có u điểm gì hơn
Ngon hơn

%
NTL
3.6
13.7

%
NTL

Không có nhợc điểm gì

14.4

Hình thức không đẹp bằng

18.0

Không ngon bằng

8.5

50.6

Dễ bị thối/hỏng khó bảo quản
lâu

2.9

Tốt hơn cho môi trờng
sinh thái

4.0

Mất công chăm sóc hơn nên đắt
hơn

15.3

Khác

7.5

Khác:

17.5

Không biết/ không trả lời

30.3

Chứa nhiều chất dinh
dỡng hơn
An toàn hơn

Không biết/ không trả lời

Footer Page 20 of 133.

6.6

Cỏc nhc im

32.2


Header Page 21 of 133.

• Không chỉ có người tiêu dùng mà ngay cả
người bán hàng từ bán rong đến nhà phân
phối ở trong siêu thị đều không có một ý
niệm gì về sản phẩm nông nghiệp hữu cơ.
• Trong các phỏng vấn sâu khi nhắc đến
sản phẩm nông nghiệp hữu cơ thì tất cả
những người bán hàng từ rau, hoa quả,
thịt, gia cầm, đến thuỷ sản hay chè, cà
phê hoặc ngũ cốc đều trả lời là chưa bao
giờ nghe nói đến loại sản phẩm này.

Footer Page 21 of 133.


Header Page 22 of 133.

Thỏi ca ngi tiờu dựng i vi
sn phm nụng nghip hu c
Hoàn toàn
không
muốn

Ko chắc

lắm (lỡng
lự)

Khá mong Rất mong
muốn
muốn

Tng
cng

Không
biết (ko
trả lời)

Rau

1.2

5.0

20.0

73.8

0

100.0

Hoa quả

1.1

5.2

20.0

73.7

0

100.0

Thịt gia súc,
gia cầm

1.4

5.2

19.9

73.4

0.1

100.0

Thủy sản

1.4

5.6

20.8

71.9

0.2

100.0

Ngũ cốc

3.0

5.7

21.3

69.5

0.4

100.0

Chè, cà
phê, đồ
uống

2.9

8.0

19.5

63.2

6.5

100.0

Footer Page 22 of 133.


Header Page 23 of 133.

Kh nng tr cao hn i vi tng loi
sn phm hu c (%)
Giỏ c

ít hơn 1,2
lần (dới
20%)

Gấp 1,2
lần (tăng
20%)

Gấp 1,3
lần (tăng

30%)

Gấp 1,5
lần (tăng
50%)

Gấp 2 lần
(tăng
100%)

Rau

13.2

23.8

15.1

31.6

16.3

Hoa quả

13.7

27.5

19.2

29.4

10.2

Thịt gia súc, gia
cầm

18.8

34.5

23.0

18.6

5.0

Thủy sản

18.5

33.7

24.0

18.8

5.1

Ngũ cốc

23.5

35.3

18.6

17.8

4.8

Chè, cà phê

25.7

34.9

15.9

18.0

5.4

Footer Page 23 of 133.


Header Page 24 of 133.

Kết luận
• Đa số người trả lời đều rất quan tâm đến

vấn đề an toàn thực phẩm và họ có hiểu
biết khá tốt về khái niệm sản phẩm nông
nghiệp không an toàn
• Để đoán định về chất lượng cũng như độ
an toàn của sản phẩm, đại đa số người
tiêu dùng trả lời là dựa vào những kinh
nghiệm và cảm quan của bản thân là
chính

Footer Page 24 of 133.


Header Page 25 of 133.

• Một tiêu chí quan trọng khác nữa để xác
định độ an toàn của SPNN là tin tưởng
vào uy tín của những người bán hàng
quen.
• Rất ít NTD dựa vào yếu tố thông tin về
xuất xứ của sản phẩm và thương hiệu của
sản phẩm để đoán định về chất lượng của
sản phẩm
• Khi lựa chọn SPNN, người tiêu dùng quan
tâm nhất đến độ tươi sống
• Điều này ảnh hưởng mạnh mẽ tới thói
quen đi chợ của họ
Footer Page 25 of 133.