Nghiên cứu, đề xuất và đánh giá học bạ điện tử trong một số trường trung học phổ thông dựa theo chuẩn trao đổi thông tin

TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
VIỆN CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG
---------------*--------------

BÁO CÁO
PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG
THÔNG TIN
Đề tài: Quản lý học bạ điện tử

Trung học phổ thông

Hà Nội ngày 5 tháng 3 năm 2017

1


Chuyên đề 6.2.22
Nghiên cứu, đề xuất và đánh giá học bạ điện tử
trong một số trường trung học phổ thông dựa theo
chuẩn trao đổi thông tin

2


Mục lục

Lời nói đầu
Công nghệ thông tin đang phát triển như vũ bão và tạo ra
những bước tiến nhảy vọt. Có thể nhận thấy rằng, công nghệ thông
tin ngày càng thể hiện được vai trò to lớn của mình trong mọi mặt
đời sống, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Trong mấy thập niên gần đây, đổi mới giáo dục đào tạo đã trở
thành xu thế toàn cầu. Tại Việt Nam, ứng dụng những thành tựu mới
nhất về khoa học và công nghệ vào công cuộc dạy và học, nhằm
thích ứng với sự phát triển của giáo dục thời đại trong bối cảnh kinh
tế tri thức phát triển mạnh mẽ như hiện nay đang trở thành một trong
những mục tiêu quan trọng hàng đầu.
Ngày nay khi mà CNTT ngày càng phát triển việc lưu trữ
thông tin ngày càng dễ dàng với chi phí rẻ và tính bảo mật cao thì
việc tiếp tục sử dụng học ba truyền thống cho thấy nhiều khuyết
điểm, lãng phí cả về thời gian, công sức và tiền bạc.Vì vậy, chuyển
đổi từ học bạ truyền thống sang học bạ điện tử là tất yếu và đem lại
nhiều lợi ích, giáo viên sẽ dễ dàng hơn trong việc quản lý học sinh
và nhập điểm, tiết kiệm thời gian và công sức. Gia đình có thể trực
tiếp xem kết quả học tập của con cái mọi lúc giúp sớm đưa ra giải
pháp trong trường hợp kết quả kém, cải thiện kết quả giáo dục.
Các trường THPT đã bắt đầu triển khai hệ thống Quản lý học
sinh bằng hệ thống điện tử. Nhưng nhìn chung, thực tế áp dụng
CNTT vào trường học còn nhiều hạn chế do nhiều yếu tố khác
nhau.Tuy nhiên, với sự phát triển của các công nghệ khác
nhau,chúng ta có thể khai thác triệt để thế mạnh của Công nghệ
thông tin trong lĩnh vực Giáo dục.
3


Trên cơ sở đó cùng với sự hướng dẫn của thầy Phạm Văn Hải,
chúng em đã cùng nhau tìm hiểu tổng quan về học bạ điện tử trong
một số trường Trung học phổ thông. Chúng em rất mong nhận được
những góp ý của thầy.
Chúng em trân trọng cảm ơn!

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN HỆ THỐNG THÔNG TIN HỌC BẠ
ĐIỆN TỬ TRONG TRƯỜNG HỌC
1.1.

Bối cảnh
Từ năm học 2007-2008 các Sở GD&ĐT, trường ĐH, CĐ sư phạm

điều tra, khảo sát hiện trạng về CNTT đối với các đơn vị, cơ sở giáo dục
thuộc địa phương. Các sở chỉ đạo các trường thuộc địa phương đẩy
mạnh việc giảng dạy môn Tin học theo hướng đưa phần mềm mã nguồn
mở, phần mềm có bản quyền hợp pháp vào giảng dạy như King Office,
Open Office, Linux,... và triển khai áp dụng chương trình giảng dạy
CNTT theo các mô đun kiến thức.
Hướng dẫn cũng nêu rõ, năm học này mỗi Sở GD-ĐT cần có
website riêng để cung cấp thông tin của Sở với website của Bộ GD-ĐT.
Mỗi trường ĐH, CĐ sư phạm cần phải có một website riêng với nội
dung được cập nhật thường xuyên. Đồng thời, xây dựng mô hình cổng
thông tin điện tử trên cơ sở dùng mã nguồn mở do chính đội ngũ cán bộ
CNTT của trường chuyên trách về ứng dụng CNTT khai thác.
Khuyến khích giáo viên soạn giáo án trên máy tính và chia sẻ trên
mạng để trao đổi kinh nghiệm và dùng chung. Triển khai thí điểm phần
4


mềm quản lí trường học và hệ thống thông tin quản lí giáo dục, cơ sở dữ
liệu về học sinh, giáo viên…, trong đó có học bạ và bảng điểm điện tử.
Mỗi học sinh có một mã số thẻ học sinh riêng, hệ thống này sẽ do Cục
CNTT cung cấp.
Sổ liên lạc điện tử được chính thức thử nghiệm từ nhiều năm trước.
Nhờ có sổ liên lạc điện tử, ngày nào cũng vậy, cứ vào giờ tan trường

phụ huynh nhận được tin nhắn thông báo từ nhà trường qua tổng đài về
tình hình của con mình trong thời gian ở trường. Hiện nay, Sở GD-ĐT
Hà Nội đã cơ bản hoàn thành lập trình phần mềm và đã tiến hành tập
huấn cho giáo viên. Theo đó, mỗi giáo viên được cấp một tài khoản để
đăng nhập, cập nhật thông tin của lớp và môn mình dạy. Phần mềm này
chỉ cho phép giáo viên nhập điểm và xem điểm của môn họ dạy, không
xem được môn khác. Với cách thức này, giáo viên không thể tự ý điều
chỉnh điểm số của học sinh như cách vào điểm trên sổ điểm giấy hiện
nay. Tuy nhiên, tới nay cũng chỉ có Hà Nội và TP.HCM là triển khai đại
trà, còn tại các địa phương, sổ liên lạc điện tử gần như rất xa lạ...
1.2. Giới thiệu về học bạ điện tử và chuẩn trao đổi thông tin
1.2.1. Học bạ điện tử
Học bạ điện tử là mô hình trường học điện tử bao gồm việc xây dựng
cổng thông tin trường học; quản lý học sinh trên các phương tiện: máy tính,
internet, tổng đài tin nhắn trên điện thoại di động , học bạ điện tử ứng dụng
những thành tựu tiên tiến của lĩnh vực công nghệ thông tin, nhằm truyền tải đầy
đủ những chức năng chính của một cuốn học bạ giấy truyền thống như ghi chép
điểm, quá trình rèn luyện từng năm học cụ thể, lời phê, ghi chú của thầy cô giáo
đồng thời bổ sung những chức năng mới do ứng dụng công nghệ thông tin đem
lại như cập nhật thời gian thực, truy cập bất cứ lúc nào và khắc phục các tồn tại
của học bạ giấy.

5


Về bản chất, Học bạ điện tử bao gồm nhiều phần được kết hợp với nhau
thành một hệ thống thống nhất: website trường học, bộ phần mềm ứng dụng
quản lý trường học phục vụ công tác quản lý và sổ liên lạc điện tử giữa giáo
viên, nhà trường với phụ huynh, học sinh. Điểm mới của kênh thông tin này
chính là thông qua môi trường mạng internet, tin nhắn trên điện thoại di động để

gắn kết Nhà trường - Gia đình - Xã hội.
Học bạ điện tử mang đầy đủ chức năng, ý nghĩa của một cuốn học bạ
truyền thống. Hơn thế nữa, nó còn mang nhiều ưu điểm vượt trội:
-

Công cụ kết nối thông tin tiện ích từ nhà trường tới phụ huynh, học

sinh và cán bộ, giáo viên bằng các tính năng như cập nhật định kỳ hoặc đột xuất
về điểm số, nề nếp của học sinh một cách chính xác, bất kỳ thời gian, địa điểm
nào thông qua các phương tiện của kết nối Internet.
-

Tạo kênh giao tiếp hiệu quả giữa gia đình, nhà trường và học viên.

-

Giúp cán bộ giáo viên quản lý mọi mặt của lớp như điểm chuyên cần,

kết quả học tập …
-

Gia đình có thể nhanh chóng xem điểm, kiểm tra tình hình học tập của

con em.
-

Lưu trữ, tra cứu dễ dàng dựa vào các thành tựu của lĩnh vực công

nghệ thông tin.
-

Tạo tiền đề cho quá trình tin học hóa quản lý trường học.

- Thực hiện nghị định chung của Chính phủ về việc tin học hóa quản lý
của các cơ quan hành chính nhà nước.
Học bạ điện tử mang đến những lợi ích to lớn trong giáo dục đào tạo:
Trên phương diện quản lý, học bạ điện tử góp phần phổ biến nhanh
chóng các thông tin chính sách, kế hoạch về giáo dục - đào tạo, các quy định,
quy chế đến các trường học; giúp tra cứu và tìm kiếm thông tin chi tiết từ cơ sở
một cách nhanh chóng, chính xác; hoạch định các chiến lược phát triển trên cơ
sở những báo cáo phân tích, thống kê toàn diện và sâu sắc.
6


Đối với trường học và giáo viên, học bạ điện tử giúp giảm thiểu thời gian
và tăng độ chính xác cho việc: Lên kế hoạch giảng dạy, quản lý thông tin học
sinh, lên kế hoạch thực đơn, chương trình học, phổ biến và nắm bắt nhanh các
thông tin về giảng dạy: thời khoá biểu, lịch công tác, tình hình lớp học, trường
học...
Đối với gia đình, học bạ điện tử giúp phụ huynh nắm bắt kịp thời tình
hình học tập của con em thông qua chức năng Sổ liên lạc điện tử, website. Phụ
huynh học sinh có thể biết được thời khoá biểu, thực đơn, giáo viên giảng dạy,
sự phát triển của trẻ về kỹ năng, nhận thức, các thông báo từ nhà trường, hay từ
phía giáo viên.
Có thể nói, với những tính năng ưu việt, học bạ điện tử là cơ sở nền tảng
để triển khai các ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác dạy và học đồng
thời là công cụ giúp phụ huynh, giáo viên, các đơn vị quản lý nắm bắt được
thông tin học tập, đạo đức của con em mình tại trường: Nhanh chóng - Chính
xác - Kịp thời.
1.2.2. Chuẩn trao đổi thông tin

Đến nay có rất nhiều trường đã sử dụng HBĐT nhưng do chưa có
chính sách cụ thể cũng như chưa được Bộ công nhận là học ba chính
thống nên mô hình HBĐT chưa hoàn toàn thay thế được học bạ truyền
thống. Một hệ quả khác là mỗi doanh nghiệp CNTT thường làm theo
chuẩn riêng, khó có thể chuyển tiếp nội dung từ ứng dụng của nhà cung
cấp, doanh nghiệp này sang nhà cung cấp, doanh nghiệp khác, vì vậy
cần có một chuẩn chung cho các doanh nghiệp.
Chuẩn trao đổi thông tin có vai trò quan trọng, nó đảm bảo các
luồng thông tin dễ dàng trong quản lý và hiệu quả trong trao đổi. Nó
cũng cần thiết như chuẩn HBĐT nêu trên khi việc xây dựng một CSDL
chung lớn là việc khó khăn và việc trao đổi thông tin giữa các CSDL
nhỏ chung hoặc riêng của từng trường là cần thiết. Chuẩn thông tin giúp
7


giảm chi phí và tăng hiệu quả trao đổi thông tin. Chuẩn trao đổi thông
tin cần chuẩn lưu trữ tài liệu(doc,pdf,…), phương thức trao đổi tài liệu,
dữ liệu trao đổi có cấu trúc.

CHƯƠNG 2. MỘT SỐ MÔ HÌNH HỆ THỐNG THÔNG TIN
HỌC BẠ ĐIỆN TỬ TRONG QUẢN LÝ VÀ ĐÀO TẠO
2.1. Khái quát
Sổ liên lạc điện tử
Sổ liên lạc điện tử (SLLĐT) là mô hình trường học điện tử bao gồm
cổng thông tin trường học và công cụ quản lý học sinh qua các phương
tiện máy tính kết nối internet/ tổng đài tin nhắn trên điện thoại di động .
Cho phép nhà trường, phụ huynh và học sinh tương tác trực tuyến đa
phương tiện với nhau qua 1 tài khoản duy nhất:
•
•

•
•

Truy cập Web và nhắn tin trên hệ thống
Gửi thư điện tử (email)
Gửi tin nhắn SMS qua điện thoại di động
Các tiện ích trực tuyến như diễn đàn, hệ thống trắc nghiệm, kết nối bạn bè
Về bản chất, SLLĐT bao gồm nhiều giao thức được kết hợp với

nhau thành một hệ thống thống nhất: website trường học, bộ phần mềm
ứng dụng quản lý trường học phục vụ công tác quản lý và kênh thông tin
liên lạc điện tử giữa giáo viên, nhà trường với phụ huynh, học sinh.
Điểm mới của kênh thông tin này chính là thông qua môi trường mạng

8


internet, tin nhắn trên điện thoại di động để gắn kết Nhà trường - Gia
đình - Xã hội.

Giải pháp SLLĐT là phương tiện cho phép:
•
•
•

Cập nhật thông tin nhà trường
Quản lý tình hình học tập của học sinh
Công cụ trao đổi trực tuyến tương tác giữa nhà trường và phụ huynh học

sinh bằng web, email, SMS

• Cổng tiện ích học tập trực tuyến

Các nhóm tính năng:
=> Quản trị tin tức sự kiện:
•
•

Cập nhật tin hoạt động của trường lớp
Học sinh được viết bình luận với các hoạt động của trường, lớp
=> Quản trị lớp học

•

Hồ sơ học sinh: thông tin cá nhân, thành tích vi phạm, nhận xét đánh giá

•
•
•
•

của giáo viên
Thời khoá biểu: Biết được lịch học tập trong ngày của học sinh
Nắm được thông tin để giúp con cái làm bài tập
Điểm danh: Giám sát tình hình học tập của con cái
Số điểm: Sổ điểm lớp cho từng môn học, học bạ học sinh, tự động tính
điểm trung bình học kì

9

Hình 1. Các chức năng cơ bản của sổ liên lạc điện tử

10


Hình 2. Mô hình kiến trúc hệ thống thông tin học bạ điện tử
Nhà trường
•
•
•

Tạo ra một giao diện website riêng cho chính trường mình.
Đăng tải những thông tin cần thiết cung cấp lên website của trường.
Gửi các thông tin, thông báo, chỉ đạo….qua SMS hoặc qua cổng thông tin

tới Giáo viên.
• Gửi thông tin báo cáo… về cho Sở Giáo dục, Phòng Giáo dục.
11


•

Nhận thông tin chỉ đạo từ Sở Giáo dục hoặc Phòng Giáo dục gửi đến và

Giáo viên gửi lên.
• Kết xuất, thống kê, giám sát….bất kỳ luồng thông tin vào/ra trên hệ thống
trong phạm vi của Trường đang quản lý nhằm xem xét, chỉ đạo kịp thời.
• Tạo ra các lớp học và mô tả thông tin của lớp học.
Giáo viên
•

Gửi các thông tin, thông báo… qua SMS hoặc qua cổng website đến từng

•
•
•
•

Phụ huynh học sinh đang quản lý.
Gửi thông tin báo cáo… về cho Nhà trường
Nhận thông tin chỉ đạo từ Nhà trường gửi đến.
Nhận thông tin phản hồi từ Phụ huynh học sinh gửi đến.
Kết xuất, thống kê, giám sát… bất kỳ luồng thông tin vào/ra trên hệ thống
trong phạm vi của lớp học đang quản lý.

Phụ Huynh học sinh
•

Nhận thông tin qua SMS hoặc đăng nhập vào một tài khoản trên web để
xem thông tin chi tiết tình hình học tập của con em mình như một sổ liên

lạc hay một sổ học bạ.
• Xem tất cả những thông tin được đăng tải trên hệ thống website.
• Gửi thông tin phản hồi cho giáo viên chủ nhiệm qua website.
• Gửi thông tin trao đổi với các phụ huynh khác có con em cùng lớp học.
2.2. Sổ liên lạc điện tử HOSCO CONTACT
Khoảng cách giữa nhà trường và phụ huynh luôn là mối quan tâm
của cả nhà trường và cả phụ huynh. Sổ liên lạc điện tử Hosco
Contact sẽ là cầu nối mối quan hệ giữa nhà trường và phụ huynh học
sinh.

Sổ liên lạc điện tử chính là biện pháp nâng cao chất lượng dạy và
học, kết nối giữa gia đình và nhà trường và cung cấp nhiều tính năng
quản lý rõ ràng, chính xác. Hosco Contact đang được sử dụng tại
một số trường học trên địa bàn Hà Nội như Trường quốc tế
12


Dreamhouse, Quốc tế Newton, Quốc tế Nguyễn Trãi, hệ thống
trường trung học cơ sở quận Tây Hồ … và được sự phản hồi rất tốt
từ phía nhà trường cũng như phụ huynh học sinh.

Chức năng của sổ liên lạc điện tử
- Quản lý học sinh, điểm số, thông tin của giáo viên,…
- Tin nhắn gửi đến điện thoại di động là tin nhắn Tiếng Việt có dấu.
- Hệ thống Sổ liên lạc điện tử HOSCO Contact có thể hỗ trợ gửi
1000 kí tự/1 tin nhắn.
- Cho phép phụ huynh học sinh gửi phản hồi tới giáo viên chủ
nhiệm đảm bảo thông tin 2 chiều.
- Báo cáo thống kê quá trình gửi, nhận tin nhắn và các thông tin liên
quan.
- Chức năng tra cứu điểm học tập, thông tin của học sinh.
13


- Sổ liên lạc điện tử kiểm tra chính xác tin nhắn đã được gửi tới
người nhận.

Tính linh hoạt của sổ liên lạc điện tử:
- Phần mềm sổ liên lạc điện tử có khả năng kết nối internet, mạng
Lan.

- Có khả năng quản lý ở chế độ offline và online.
- Phần mềm có khả năng tùy biến, thay đổi chức năng tùy theo yêu
cầu của nhà trường để đáp ứng cao nhất mục đích quản lý của nhà
trường.
- Hệ thống cho phép người sử dụng dễ dàng tùy biến, thay đổi các
công thức xét duyệt học sinh, sinh viên cho phù hợp với yêu cầu sử
dụng hoặc khi có sự thay đổi về quy chế, quy định, chương trình đào
tạo.
Tính bảo mật:
Để đảm bảo an toàn thông tin, dữ liệu, hệ thống thực hiện phân
quyền sử dụng cho từng đối tượng tham gia chi tiết đến từng chức
năng, báo cáo. Đồng thời, việc quản lý và truy xuất dữ cũng được
phân quyền theo từng đối tượng thông tin và các phòng ban để quản
lý thông tin học sinh.

2.3. Mô hình Website & SMS Hosting học bạ điện tử
Học bạ điện tử cho phép kết nối giữa nhà trường, giáo viên và phụ
huynh học sinh một cách kịp thời và cập nhật nhờ việc thông báo kịp
thời kết qủa học tập của học sinh tới phụ huynh học sinh thông qua 2
phương tiện là Website và tin nhắn tới điện thoại di động.
2.3.1. Mô hình website
14


Mô tả use-case

Hình 3.
Hoạt động của hệ thống
Giáo viên đăng nhập vào hệ thống và cập nhật thông tin về tình
hình học tập của học sinh trên hệ thống.

Phụ huynh có thể truy cập website bằng tài khoản được cấp khi
đăng kí để theo dõi việc học hành của con: Xếp loại học tập, hạnh
kiểm, tình hình đi học/ nghỉ học, nộp học phí và các khoản có liên
quan
Chức năng của hệ thống
Là mối liên kết giữa gia đình và nhà trường. Mọi thông tin liên
quan đến quá trình học tập của học sinh đều được cập nhật rõ ràng,
minh bạch trên website. Phụ huynh không cần phải đến trường cũng
có thể theo dõi được tình hình học tập của con. Ngoài ra các thông
tin phụ như các khoản phí cũng rất có giá trị.
Việc thuận tiện theo dõi quá trình học tập của con giúp phụ huynh
dễ tạo ra kế hoạch học tập cho con mình trong trường họp học kém,
việc theo dõi hàng ngày có thể sẽ gây áp lực học tập cho học sinh

15


nhưng bù lại nó giúp gia đình quan tâm nhiều hơn đến con mình, từ
đó đưa ra giải pháp gần con hơn để giảm áp lực.
2.3.2. SMS hosting
Là hệ thống gửi tin nhắn dưới dạng massage cho điện thoại di
động, mục đích là thông báo ngắn ngọn tình hình học tập cụ thể của
học sinh trong ngày hôm đó tới phụ huynh.
Tin ngắn thường ngắn gọn thông báo về điểm số, khen thưởng
hay kỉ luật phát sinh trong ngày, được giáo viên bộ môn cập nhật và
hệ thống gửi đi.
Mục đích cung cấp thông tin hàng ngày hoặc định kì của học sinh
cho phụ huynh trong trường hợp không có điều kiện vào website.
Đánh giá
Tiện ích của mô hình đối với giáo viên và gia đình là rất lớn, chỉ

cần lên website hoặc đọc tin nhắn là có thể biết hết thông tin học tập
cua con mình giúp tiết kiệm thời gian và công sức. Trong vài trường
hợp còn giúp gia đình tránh được những hậu quả không mong muốn
Tuy nhiên với sự phát triển quá nhanh và thiếu sự kiểm soát thông
tin việc lạm dụng các dịch vụ đôi khi đem lại nhưng kết qua không
như mong đợi. Ví dụ như các tin nhắn định kì thường chung chung
và lặp lại, đôi khi làm người nhận cảm thấy khó chịu.

16


KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
Nghiên cứu cho thấy triển khai học bạ điện tử cần đi đôi với việc
chuẩn hóa trao đổi thông tin để góp phần tăng hiệu quả thông tin từ
trường học đến gia đình và giữa các nhà trường. Việc dễ dàng trong
trao đổi thông tin giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Gia đình có thể
theo dõi quá trình học tập con mình không chỉ trong những năm cấp
3 mà trong tất cả các cấp cũng như các nhà tuyển dụng không chỉ có
thể xem thành tích trong các năm đại học của sinh viên, giúp đánh
giá nhanh và chính xác hơn.
Việc nghiên cứu học bạ điện tử có vai trò quan trọng vì lợi ích
nó đem lại không nhỏ nhưng việc áp dụng trên phạm vi toàn quốc lại
không dễ. Chúng ta cần có những biện pháp cải tiến sau:
•

Quy định chung về chuẩn trao đổi thông tin trên toàn quốc hoặc trong
từng tỉnh, thành phố như vậy sẽ thống nhất được cách trao đổi thông

tin giúp thông tin dễ dàng được chia sẻ, sử dụng tiết kiệm chi phí.
• Các trường sẽ có một máy chủ lưu trữ cơ sở dữ liệu hoặc liên kết

chung các trường trong khu vực lại, và thiết lập giao thức trao đổi
giữa các cơ sở dữ liệu khác dưa trên quy định về chuẩn trao đổi thông
tin.
• Mỗi trường cần có một đội ngũ quản trị viên có kiến thức về CNTT
để điều hành, bảo trì hệ thống. Tập huấn giáo viên sử dụng học bạ
điện tử.
• Phần mềm sử dụng có thể mua từ các doanh nghiệp hoặc do Bộ giáo
dục cấp nhưng phải dựa trên chuẩn trao đổi thông tin đã quy định.

17


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Tăng cường ứng dụng CNTT:
/>[2] Suy nghĩ từ học bạ điện tử: />[3] Học bạ điện tử eSR: />[4] Electronic Transcripts:
/>[5] Electronic Transcript Exchange:
/>
18