Gợi ý viết đoạn văn 200 chữ trong dạng đề nghị luận xã hội

NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

Phê phán
Vấn đề

Giải thích

Phân tích

Chứng minh
+ Bài học

1. Ý chí

2. Lịng
khoan
dung

Ý thức, tinh thần
tự giác, quyết tâm
dồn sức lực, trí
tuệ để đạt được
mục đích.

Sự rộng lượng,
bao dung, sẵn
sàng tha thứ cho
những lỗi lầm mà
người khác đã
phạm phải.

- Ý chí giúp con người
vững vàng vượt qua
mọi khó khăn, chinh
phục mọi thử thách.

- Nguyễn Ngọc Kí

- Ý chí giúp con người
có nhiều quyết tâm, có
định hướng rõ ràng trên
con đường theo đuổi
mục đích.

- Ê-đi-xơn, Marie
Curie

- Lịng khoan dung
giúp nâng cao nhân
cách con người, tẩy rửa
tâm hồn, xóa bỏ những
hận thù.

- Giữ những giận
dữ, ốn hận trong
lịng giống như bỏ
đầy muối vào một
cốc nước, nước sẽ
mặn chát mà cơn
giận dữ ấy cũng
không nguôi ngoai.

Nhưng nếu chúng ta
mang
bỏ
muối
xuống một cái hồ thì
nước trong hồ vẫn
trong xanh và dịu
mát, muối lại có thể
tan đi.

- Lịng khoan dung
đem lại sự bình n,
hồ thuận, thân thiện
cho xã hội và gia đình.
- Khoan dung, tha thứ
cho lỗi lầm của người
khác thì có thể cảm hố
được họ.

- Thần đèn Nguyễn
Cẩm Lũy

- Bác Hồ khi đi tìm
đường cứu nước:
“Một viên gạch
hồng Bác chống lại
cả mùa băng giá”
(Chế Lan Viên)

- Thái độ sống nhu

nhược, khơng có ý chí
vươn lên, ngại khó, ngại
khổ.
- Nhận thức: ý chí là yếu
tố quan trọng dẫn đến
thành công trong học tập.
- Hành động: rèn luyện ý
chí; xác định mục đích
sống cao đẹp.

- Phê phán lối sống ích
kỷ, cố chấp, thù dai.
- Nhận thức: lấy sự
khoan dung, sự nhường
nhịn làm phương châm
xử thế.
- Hành động: khơng
ngừng tự rèn luyện, phấn
đấu bồi đắp cho mình có
lịng khoan dung rộng
lớn

- Chính sách khoan
hồng của Nhà nước
đã giúp nhiều người
hoàn lương.
- Lê Lợi cấp thuyền,
ngựa, lương thực
cho giặc Minh trở
về.

3. Tinh
thần
trách
nhiệm

Ý thức và nỗ lực
nhằm hoàn thành
tốt những phận sự
của mình, biểu
hiện qua 3 mối
quan hệ: giữa cá

- Là một phẩm chất cao
đẹp, một thước đo giá
trị con người. Mỗi
người phải có trách
nhiệm với chính cuộc
đời của mình.

- Những vụ việc
Vinashin,
Formosa… là minh
chứng về thói vơ
trách nhiệm đối với
cuộc sống của nhân

- Phê phán thói vơ trách
nhiệm.
- Nhận thức: khơng
ngừng nâng cao ý thức

trách nhiệm của mình


4. Ích kỉ

nhân với gia
đình, cá nhân với
tồn xã hội và cá
nhân với bản thân
mình.

- Là cơ sở để xây dựng
hạnh phúc của mỗi gia
đình.

Là chỉ biết vì lợi
ích của riêng
mình, lấy lợi ích
cá nhân làm
thước đo mọi giá
trị,
bất chấp
quyền lợi của
người khác.

- Người có lối sống ích
kỉ thường xem nhẹ
trách nhiệm của mình
đối với xã hội, thờ ơ
trước niềm vui, nỗi

buồn của những người
xung quanh; đồng thời,
họ cũng không coi
trọng tinh thần hi sinh
vì cộng đồng, tình
thương yêu đồng loại,
sự sẻ chia của người
khác.

- Góp phần quan trọng
tạo nên quan hệ xã hội
tốt đẹp, thúc đẩy sự
phát triển của xã hội.

- Thói ích kỉ khiến con
người dễ tha hóa về
nhân cách; khiến những
giá trị đạo đức truyền
thống sẽ trở nên xa lạ,
lạc lõng.
5.
Giữ
chữ tín

Là coi trọng niềm
tin của mọi người
đối với mình.

- Là một trong những
phẩm chất cần có của

mỗi người.
- Người biết giữ chữ tín
sẽ được mọi người u
mến, tin tưởng; bản
thân sẽ thấy ln thanh
thản vì đã làm đúng
điều mình hứa.

6. Hiếu
thảo

Là biểu hiện của
lịng kính u
ơng bà, cha mẹ,
ln làm ơng bà,
cha mẹ vui lịng.

- Là phẩm chất đạo đức
cần có ở mỗi người.
- Biểu hiện: nghe theo
những lời dạy bảo đúng
đắn của cha mẹ; phụ
giúp cha mẹ; chăm sóc
phụng dưỡng cha mẹ
khi già yếu.
- Người có lịng hiếu
thảo sẽ được mọi người
cảm phục, thương u.

dân, sự phát triển

của đất nước.

trong mọi lĩnh vực đời
sống.

- Sự tắc trách của
bác sĩ, của lái xe
cướp đi sinh mệnh
của bao nhiêu người
vơ tội.

- Hành động: có thái độ
kiên quyết đấu tranh với
mọi biểu hiện của thói vơ
trách nhiệm trong xã hội.

- Vì lợi ích vị kỉ của
người bán mà ảnh
hưởng tiêu cực đến
sức khỏe của người
tiêu dùng: thịt heo
có chất tạo nạc, cá
chết được ngư dân
vớt lên đem bán, rau
tẩm thuốc tăng
trưởng, cà phê được
làm từ hóa chất…

- Cần lên án và đấu tranh
chống lại lối sống ích kỉ.

- Phải biết sống vị tha, có
tinh thần trách nhiệm,
kết hợp hài hịa giữa
quyền lợi cá nhân và lợi
ích cộng đồng.

- Chương trình “Ước
mơ của Thúy” đã
được lan tỏa nhờ
tình yêu thương, biết
quan tâm đến những
người không may
mắc bệnh ung thư.

Hồi ở chiến khu Việt
Bắc, Bác Hồ có hứa
mua cho một em bé
một chiếc vòng bạc.
Hơn hai năm sau,
Bác trở về đã trao
tận tay bé chiếc
vòng như đã hứa.
Bác bảo đấy là chữ
“tín”.

- Phê phán những người
hay đùa giỡn với niềm
tin của người khác, hay
thất hứa.

- Diệp Hữu Lộc đã
dũng cảm hiến gan
để cứu người mẹ bị
ung thư giai đoạn
cuối. Rạng rỡ sau ca
phẫu thuật khi biết
mẹ đã qua cơn nguy
kịch, Lộc chia sẻ:
“Thương mẹ là sẽ
vượt qua hết”.

- Phê phán những đứa
con bất hiếu.

- “Tội lỗi lớn nhất
đời người là bất

- Chỉ nên hứa những
điều mình có thể làm và
phải có trách nhiệm làm
cho được những điều
mình đã hứa.

- Nhận thức: hiếu thảo là
giá trị đạo đức đáng quý
cần hướng đến.
- Hành động: biết yêu
thương, kính trọng, giúp
đỡ cha mẹ.

hiếu” (lời Phật dạy).
7. Biết ơn

Luôn ghi nhớ
công ơn của
người khác dành
cho mình.

- Để tạo ra giá trị vật
chất và tinh thần, con
người phải đổ mồ hôi,
công sức, phải chịu sự
mất mát hi sinh. Cịn
người
thụ
hưởng
thường khơng bỏ ra
cơng sức, nên lẽ tất yếu
phải biết ơn người tạo
thành quả. Đó là lẽ
công bằng trong xã hội.

- “Hăm mốt Lê Lai,
hăm hai Lê Lợi”.
- Bác Hồ: “Các vua
Hùng đã có cơng
dựng nước, bác cháu
ta phải cùng nhau
giữ lấy nước”.

- Phê phán thói vơ ơn,
“ăn cháo đá bát”, “qua
cầu rút ván”.
- Có ý thức kế thừa và
phát huy truyền thống
đạo lí tốt đẹp của dân
tộc.

- Là một tình cảm đạo
đức cao đẹp. Người
sống ân nghĩa luôn
được người khác quý
trọng, xã hội tôn vinh,
luôn cảm thấy thanh
thản.
8. Trung
thực/
Chân
thật

Là tơn trọng sự
thật, tơn trọng
chân lí, lẽ phải.

- Biểu hiện: sống ngay
thẳng, thật thà, dám
dũng cảm nhận khuyết
điểm, khơng né tránh
cái xấu, cái ác, khơng

nói dối.
- Là một phẩm chất cao
đẹp làm nên nhân cách
con người và là đức
tính cần thiết cho cuộc
sống, góp phần tích cực
thúc đẩy tiến bộ xã hội.
Sống trung thực là một
niềm hạnh phúc cao
quý.

- Bác Hồ luôn thẳng
thắn chỉ ra những
con đường sai của
các bậc tiến bối của
mình, phê phán
những cán bộ Đẳng
viên giấu dốt hay
đạo đức giả.
- Rất nhiều bạn học
sinh, nhiều tài xế
taxi đã được khen
ngợi vì sự trung thực
khi trả lại của rơi
cho người đánh mất.

- Phê phán những kẻ hai
mặt, đạo đức giả.
- Nhận thức: trung thực
là một giá trị làm nên

nhân cách của mình;
ngay cả khi đối diện với
thất bại, thua thiệt vẫn
cần sống cho trung thực.
- Hành động: khẳng định
và bảo vệ sự trung thực,
kiên quyết đấu tranh với
mọi hoạt động thiếu
trung thực đang tồn tại
khá phổ biến trong xã
hội.

- Sống trung thực
không phải lúc nào
cũng dễ dàng. Đơi khi,
người chân thật sẽ chịu
thiệt thịi, vì vậy phải
dũng cảm vượt qua để
đạt đến lợi ích lâu dài.
9.
Đạo
đức giả

Là cách ứng xử
giả tạo, giả dối,
dùng vỏ đạo đức
bề ngồi nhằm
che đậy bản chất
vơ đạo đức bên
trong.

- Biểu hiện: dùng
những lời nói hay ho,
đẹp đẽ để che đậy ý
nghĩ đen tối và tình
cảm thấp hèn; dùng
những hành động có vẻ
tích cực để ngụy trang

- Xã hội ta cũng - Tích cực trau dồi nhân
đang tồn tại kiểu
người “hãy làm theo
tơi nói, đừng làm
theo tơi làm”.
- Cảnh “Hạnh phúc
của một tang gia”

cách, bồi đắp những giá
trị đạo đức, sống chân
thành, trung thực.
- Kiên quyết lên án, vạch
trần và ngăn chặn thói


cho những động cơ xấu
xa, đê tiện.
- Người sống giả dối sẽ
tự đánh mất dần nhân
cách, đánh mất niềm
tin, sự quý trọng của

mọi người dành cho
mình; làm lẫn lộn
những giá trị đạo đức,
khiến cho thật giả bất
phân; làm suy đồi văn
hóa và gây nhiều hậu
quả khơn lường khác.
10.
Lí
tưởng
sống

11. Nghị
lực

12.
Nhường
nhịn

- Là mục đích,
ước mơ cao đẹp
mà mỗi người
muốn hướng tới.

Là sức mạnh tinh
thần tạo cho con
người sự kiên
quyết trong hành
động, luôn phấn
đấu để đứng lên

sau mỗi lần vấp
ngã.

- Là chịu phần
thiệt thịi về
mình, để cho

(Số đỏ - Vũ Trọng
Phụng) hay “Báo
hiếu: trả nghĩa mẹ”
(Nguyễn
Công
Hoan) vẫn đang xảy
ra ở một số gia đình
hiện đại.

đạo đức giả.

- Nhờ có lí tưởng, con
người sẽ có phương
hướng kiên định để
vượt qua khó khăn
trong cuộc sống.

- Vì lí tưởng GPDT,
anh
thanh
niên
Nguyễn Tất Thành
đã ra đi tìm đường

cứu nước.

- Phê phán những người
khơng có lí tưởng, khơng
có mục đích sống tốt
đẹp.

- Lí tưởng giúp cho đời
sống tinh thần của con
người trở nên tốt đẹp
hơn, hướng đến hành
động có ý nghĩa hơn.

- Khẩu hiệu “Quyết
tử cho Tổ quốc
quyết sinh” trong
thời kì kháng chiến
chống Pháp.

- Cuộc sống vốn khơng
phải màu hồng mà có
rất nhiều thử thách
khắc nghiệt ta phải
đương đầu. Nếu ta
bng xi, ta sẽ mất
tất cả. Cịn nếu xem
những khắc nghiệt của
hồn cảnh ấy chính là
mơi trường tơi luyện tốt
nhất, ta sẽ cứng rắn,

mạnh mẽ hơn để vượt
qua chông gai và chạm
tới đỉnh vinh quang

- Thầy Nguyễn
Ngọc Kí, diễn giả
Nick
Vujic,
Andecxen…

- Phê phán những kẻ
thiếu niềm tin vào bản
thân, thiếu nghị lực sống,
luôn bi quan, sống vô vị.

- Kim cương và than
chì đều hình thành
từ
nguyên
tố
Cacbon. Nhưng kim
cương bị nén ở độ
sâu hơn 1000km,
chịu áp suất 900
Giapascal nên có
cấu trúc hồn hảo,
cịn than chì khơng
trải qua mơi trường
đó nên dễ bị thiêu
rụi trong ngọn lửa

với nhiệt độ vài
trăm độ C.

- Nhận thức: cần ý thức
về giá trị của bản thân.

- Cuộc sống vốn đa
dạng, phức tạp, cịn con
người thì lại có rất

- Trong gia đình vợ
chồng anh em ln
hồ thuận, kính trên

- Phê phán những người
chỉ biết tranh giành phần
hơn về mình, chà đạp lên

- Nhận thức: tìm cho
mình một lí tưởng sống
cao đẹp để theo đuổi.
- Hành động: nỗ lực
trong học tập để hiện
thực hóa lí tưởng của bản
thân.

- Hành động: luôn tôi
luyện nghị lực, bản lĩnh
để đương đầu và khẳng
định mình trước những

khó khăn thử thách của
cuộc sống.


người khác được
hưởng phần hơn
trong quan hệ đối
xử

13.
Tranh
giành

- Là dùng lời nói,
vũ lực, mưu mơ
ganh nhau để
chiếm lấy phần
lợi thế hơn người
khác.
- Là biểu hiện của
lòng tham, của lối
sống vị kỉ, vun
vén cho lợi ích cá
nhân.

nhiều mối quan hệ khác
nhau trong gia đình và
ngồi xã hội. Nếu ta
biết nhường nhịn, nhẫn
nhịn trong ứng xử, ta sẽ

làm cho các mối quan
hệ trở nên tốt đẹp, lâu
dài. Nhưng nếu đi
ngược lại, ta sẽ khó
tránh khỏi những xung
đột, căng thẳng, khiến
mối quan hệ bị rạn nứt,
thậm chí là xảy ra
nhiều hậu quả khơn
lường.
- Nhường nhịn không
phải là đầu hàng, thất
bại, không phải là nhịn
nhục.
- Sự cạnh tranh gay gắt
của xã hội hiện đại đã
khiến cho lớp trẻ khơng
cịn học được tính cách
nhường nhịn lẫn nhau.
- Làm cho con người
trở nên ích kỉ, làm xấu
đi nhiều mối quan hệ
trong xã hội.

nhường dưới cảm
thông lẫn nhau thì
gia đình sẽ rất hạnh
phúc.
- Câu chuyện “Dê
đen và Dê trắng” .

- “Một điều nhịn là
chín điều lành”.

- Câu chuyện “Dê
đen và Dê trắng” khi
tranh nhau qua cầu,
vì khơng ai chịu
nhường nhịn ai nên
cuối cùng cả hai đều
rơi xuống sông.

các mối quan hệ.
- Nhận thức: ý thức rõ sự
nhẫn nhịn là điều cần
thiết để tạo lập và duy trì
những mối quan hệ trong
xã hội.
- Hành động: có thái độ
sống ôn hòa trong giao
tiếp, biết sống đúng với
truyền thống ứng xử tốt
đẹp của dân tộc.

- Phê phán những người
chỉ biết tranh giành phần
hơn về mình, chà đạp lên
các mối quan hệ.
- Nhận thức: ý thức rõ sự
nhẫn nhịn là điều cần
thiết để tạo lập và duy trì

những mối quan hệ trong
xã hội.
- Hành động: có thái độ
sống ơn hịa trong giao
tiếp, biết sống đúng với
truyền thống ứng xử tốt
đẹp của dân tộc.

14. Chia
sẻ

- Là chia với
nhau cùng hưởng
lợi hoặc cùng
chịu những khó
khăn, san sẻ với
những
người
khác những gì mà
mình có.

- Là truyền thống nhân
đạo hay tinh thần tương
thân tương ái của dân
tộc ta.
- Sự chia sẻ, đùm bọc,
giúp đỡ… về vật chất
và tinh thần (dù ít ỏi)
đối với những người sa
cơ lỡ vận hoặc khó

khăn ln là nguồn
động viên, an ủi, khích
lệ để họ tiếp tục duy trì
cuộc sống và vươn lên.
Hơn nữa, việc chia sẻ,
giúp đỡ người khác
cũng khiến “người cho
đi” nhận được niềm

Ở Palestine có hai
biển hồ. đều được
đón nhận nguồn
nước từ sông Jordan.
Nước sông Jordan
chảy vào biển Chết.
Biển Chết đón nhận
và giữ lại riêng cho
mình mà khơng chia
sẻ nên nước trong
biển hồ Chết trở nên
mặn chát. Biển hồ
Galilee cũng đón
nhận nguồn nước từ
sơng Jordan rồi từ
đó tràn qua các hồ
nhỏ và sông lạch,

- Phê phán thái độ thờ ơ,
vơ cảm, lạnh lùng, ích kỉ.
- Nhận thức: Có ý thức

phát huy truyền thống
đạo lí tốt đẹp đó của dân
tộc.
- Hành động: ln tích
cực chia sẻ với những
mảnh đời bất hạnh.


15. Ước
mơ/ khát
vọng

Là những khát
khao, mong đợi
hoặc những ý
tưởng đẹp đẽ mà
con người muốn
biến thành hiện
thực.

16. Dũng
cảm

Là gan dạ, không
sợ gian khổ, dám
vượt lên khó
khăn để đạt đến
những mục đích
tốt đẹp, dám nhận
lỗi và vượt lên

mặc cảm, lỗi lầm
của bản thân để
sống tốt.

17. Chủ
động
trong
cuộc sống

- Là tự mình khởi
xướng việc làm
và tự giác hành
động, làm chủ
cuộc sống của
chính mình.

vui, niềm hạnh phúc
của mình lên nhiều lần.

nhờ vậy nước trong
biển hồ này luôn
sạch và mang lại sự
sống cho cây cối,
muông thú và con
người.

- Sống khơng có ước
mơ, ln vừa lịng với
thực tại dễ dẫn đến trì
trệ, lạc hậu. Mơ ước,

khát vọng của cá nhân
còn là động lực cho sự
phát triển và sáng tạo.

- Ước mơ được mặc
bộ sắc phục cảnh sát
giao thông của cậu
bé ung thư người Đà
Nẵng Đỗ Tuấn
Dũng.

- Tuy nhiên, ước mơ
q cao xa, viển vơng,
vượt ngồi khả năng
của bản thân sẽ khơng
bao giờ thành hiện
thực.
- Lịng dũng cảm là
một đức tính tốt, thể
hiện sự mạnh mẽ, tự tin
của con người trong
cuộc sống.
- Lịng dũng cảm có
một sức mạnh cực kì
lớn. Nó là động lực
thúc đẩy sự phát triển
của con người. Nó là
gốc rễ của những bứt
phá, là cơ sở để vượt
lên chính bản thân

mình.
- Tuy nhiên, dũng cảm
xuất phát từ tấm lòng
của bản thân, muốn
thực hiện điều tốt chứ
khơng phải tỏ ra dũng
cảm để thể hiện mình
và cũng không phải
hành động một cách dại
dột, thiếu suy nghĩ để
chứng tỏ mình là người
có lịng dũng cảm.
- Hồn cảnh khách
quan chỉ là thứ yếu.
Thời cơ thực sự không
tự nhiên đến, cuộc sống
không phải bao giờ
cũng dọn sẵn cho ta
những điều thuận lợi để
thực hiện thành cơng
một dự định gì. Nếu

- Khát vọng giải
phóng đất nước,
khát vọng “ai cũng
có cơm ăn, ai cũng
có áo mặc, ai cũng
được học hành” của
Hồ Chí Minh.
- Chị Võ Thị Sáu

đứng trước họng
súng quân địch mà
vẫn cất cao tiếng
hát.
- Sĩ quan Alexander
Kosolapov
người
Nga đã dùng tính
mạng của mình để
cứu lấy sinh mạng
của 300 học sinh
trên 9 chiếc xe buýt
mà chiếc đi đầu bị
mất lái.

- CMT8 đã diễn ra
và nhanh chóng
thành cơng khơng
chỉ nhờ vào hồn
cảnh khách quan
thuận lợi mà quan
trọng nhất là nhờ
vào sự nỗ lực chuẩn

- Phê phán những kẻ
khơng có nổi một ước
mơ đơn giản cho mình.
- Nhận thức: Hiểu được
giá trị của ước mơ đối
với cuộc sống.

- Hành động: Cần phải
rèn luyện không ngừng
để nuôi dưỡng ước mơ
và biến ước mơ thành
hiện thực.
- Những con người hèn
nhát, không dám đương
đầu với thử thách, không
dám vượt qua chính
mình, thấy gian khổ thì
chùng bước, thấy nguy
hiểm thì khơng dám
hành động.
- Nhận thức: Hiểu được
dũng cảm là một đức
tính vơ cùng cần thiết
trong cuộc sống.
- Hành động: Cần rèn
luyện lịng dũng cảm để
trở thành một người cơng
dân có ích cho đất nước,
đống thời xây dựng một
cuộc sống, xã hội ngày
càng tươi đẹp.

- Phê phán lối sống ỷ lại,
thụ động, chờ thời, thậm
chí lấy đó làm sự ngụy
biện cho thái độ ngại khó
của bản thân.

- Nhận thức: Có ý thức
từ bỏ lối sống thụ động.


không nỗ lực hành
động, không chủ động
thúc đẩy tạo cơ hội cho
chính mình thì con
người sẽ chẳng bao giờ
“bắt đầu”, chẳng bao
giờ “khởi nghiệp”
được.
- Chủ động đón nhận
cuộc đời và tự tin trước
cuộc đời sẽ giúp ta có
bản lĩnh để vượt qua
mọi thử thách xảy đến
bất ngờ.

18.
tin

Tự

19. Tự ti

Là tin vào bản
thân mình.

Thiếu tự tin,

khơng tin vào khả
năng của bản
thân, sống mặc
cảm, thu mình.

- Người có lịng tự tin
ln khẳng định năng
lực và phẩm chất của
mình, coi đó là nguồn
sức mạnh chân chính,
có ý nghĩa quyết định,
giúp con người vững
vàng, lạc quan và thành
công trong cuộc sống.
- Tự tin là đức tính quý
báu, là điều kiện cơ bản
và cần thiết giúp đạt
đến những giá trị quý
báu: nghị lực và ý chí,
hi vọng và lạc quan…

- Tự ti là một dấu hiệu
của tâm lý mặc cảm về
thân phận nên không
dám tranh luận, thi thố,
thể hiện mình trước
người khác.
- Những người tự ti rất
khó thành cơng trong
cuộc sống, tự ti làm cho

họ khó có thể hịa nhập
được với tập thể, đồng
đội, cộng đồng.

bị tích cực trong 15
năm rịng rã của
Đảng và nhân dân
ta.
- Bốn người đàn ơng
Đài Loan, tuổi đời
trung bình là 81,
mang bệnh tật trong
mình và đang chờ
chết nhưng họ đã
đứng lên để theo
đuổi đam mê đua
mô tô thuở trẻ. Họ
đã đi quanh Đài
Loan trong 13 ngày,
không kể ngày đêm.
- Bill Gates đã bỏ
trường đại học nổi
tiếng để theo đuổi
đam mê công nghệ
và tuyên bố trở
thành triệu phú năm
30 tuổi.
- “Hãy tin vào bản
thân và đến một
ngày người ta sẽ

khơng cịn sự lựa
chọn nào khác ngoài
tin
vào
bạn”
(Cynthia Kersey)

- Nêu những tấm
gương vượt qua sự
tự ti, mặc cảm: Lê
Vũ Hồng – nhà vơ
địch Olympia – có
hồn cảnh nghèo
khó; Nick Vujicic đã
vượt qua mặc cảm
ngoại hình để trở
thành diễn giả nổi
tiếng và tự tạo dựng
cuộc sống hạnh
phúc.

- Hành động: Luôn chủ
động hành động, dám
đương đầu với thách
thức, vượt lên trên hoàn
cảnh.

- Phê phán thái độ tự
cao, tự đại (tự đánh giá
mình quá cao, quá lớn vì

thế mà trở nên hợm hĩnh)
và thái độ tự ti, mặc cảm
(tự đánh giá thấp bản
thân nên thiếu tự tin).
- Trong mọi hoàn cảnh
cuộc sống, đặc biệt
những khi gặp khó khăn,
thử thách, cần nêu cao
bản lĩnh, khơng đánh mất
niềm tin vào bản thân.
- Luôn sống tự tin nhưng
tránh chủ quan. Phải
cảnh giác với việc tự tin
mù quáng. Phải tỉnh táo
để biết lắng nghe; biết
học hỏi, hợp tác; biết tu
dưỡng phẩm chất và trau
dồi năng lực của bản
thân vì đó là cơ sở của
lịng tự tin.
- Khơng nên tự ti, mặc
cảm về bản thân mình.
- Cần biết đánh giá đúng
bản thân mình, phát huy
được những điểm mạnh
đồng thời khắc phục
những điểm yếu để hoàn
thiện bản thân.
- Cần biết khiêm tốn, học
hỏi từ người khác; đồng

thời năng động, nỗ lực
hết mình để hồn thành
cơng việc.


20.
Tự
cao
tự
đại
(tự
phụ)

Là thái độ đề cao
quá mức bản
thân, tự phụ (tự
cao tự đại) đến
mức xem thường
người khác.

- Trong cuộc đời này,
cái gì thái q cũng
khơng tốt. Tự hào, tự
tin là điều đáng trân
trọng. Nhưng nếu ta
quá đề cao bản thân và
cho rằng khơng ai bằng
mình thì sẽ dễ trở nên
kiêu căng, hợm hĩnh.
Chính điều này sẽ

khiến ta nhanh chóng
gặp thất bại vì chủ quan
và bị mọi người xa
lánh.

- Trong câu chuyện
ngụ ngôn “Thỏ và
Rùa”, Thỏ đã nhận
kết cục thất bại khi
quá tự phụ và khinh
thường Rùa.
- Câu chuyện ngụ
ngôn “Ếch ngồi đáy
giếng” dạy cho ta
biết rằng trong cuộc
sống này, mình chưa
là gì cả.

- Sự tự phụ sẽ giết chết
động lực phấn đấu của
chúng ta. Người tự phụ
chỉ có thể dậm chân tại
chỗ, nhìn mọi người di
chuyển mà khơng làm
được gì.
21.
hào

Tự

Là thái độ hãnh
diện về cái tốt
đẹp mà mình có,
về những đóng
góp của mình cho
cuộc sống.

- Khẳng định sự cần
thiết của việc biết tự
hào: biết tự khẳng định
mình, giúp bản thân tự
tin hơn trong cuộc sống
và trong cơng việc, có
thêm động lực để vươn
tới những ước mơ lớn
hơn.

- Cao Bá Quát từng
tự hào khẳng khái
nói: “Trong thiên hạ
có 4 bồ chữ. Một
mình tôi giữ hết 2
bồ. Anh tôi Bá Đạt
và bạn tôi Nguyễn
văn Siêu giữ một bồ.
Còn một bồ phân
phát cho thiên hạ!”

- Tuy nhiên, khoảng
cách giữa tự hào và tự

kiêu là rất ngắn. Cho
nên, nếu không biết
điều chỉnh bản thân, ta
sẽ dễ rơi vào sai lầm.

22. Tình
u vào
cơng việc

- Là thái độ trân
trọng với nghề
của mình; lựa
chọn nghề đúng
và sống đúng với
đam mê của
mình.

- Niềm tin, tình u đối
với cơng việc chính là
động lực mạnh mẽ để
mỗi người vượt qua
những khó khăn, trở
ngại khách quan lẫn
chủ quan để đạt đến
thành công. Người ta
khơng thể thành cơng
nếu khơng có niềm tin
vào cơng việc và khơng
tin đó là việc tốt.

- “Sự cẩu thả trong
bất cứ nghề gì cũng
là bất lương; nhưng
cẩu thả trong văn
chương thì thật là đê
tiện” (Nam Cao)
- Sự lao động nghệ
thuật đạt đến mức
độ “khổ hạnh” của
Nguyễn Tuân là
minh chứng rõ cho
tình yêu với nghề

- Phê phán thái độ tự
cao, tự đại.
- Cần biết đánh giá đúng
bản thân mình, phát huy
được những điểm mạnh
đồng thời khắc phục
những điểm yếu để hồn
thiện bản thân.
- Hành động: Nghiêm
khắc đối với chính mình;
khơng ngừng rèn luyện,
bồi dưỡng đạo đức nhân
cách.

- Phê phán thái độ tự
cao, tự đại (tự đánh giá
mình quá cao, quá lớn vì

thế mà trở nên hợm hĩnh)
và thái độ tự ti, mặc cảm
(tự đánh giá thấp bản
thân nên thiếu tự tin).
- Nhận thức sâu sắc về
những điểm mạnh, điểm
yếu của bản thân.
- Hành động: Nghiêm
khắc đối với chính mình;
khơng ngừng rèn luyện,
bồi dưỡng đạo đức nhân
cách.
- Phê phán những người
cẩu thả với nghề mà
mình đang làm.
- Cần yêu nghề, tin vào
nghề mình đang làm; cố
gắng phấn đấu, nỗ lực để
đạt được thành cơng
trong nghề của mình.


23. Hạnh
phúc

24. Đam
mê

- Là một trạng
thái cảm xúc của

con người khi
được thỏa mãn
một nhu cầu nào
đó mang tính trừu
tượng. Đó là một
cảm xúc bậc cao,
được cho rằng chỉ
có ở lồi người,
nó mang tính
nhân bản sâu sắc
và thường chịu
tác động của lí
trí.

Là sự yêu thích,
sự hứng thú đến

- Tuy nhiên, nếu chỉ có
niềm tin, tình u đối
với cơng việc mà muốn
hướng đến thành cơng
thì chưa đủ, cần có sự
hiểu biết/ kiến thức về
cơng việc, kĩ năng để
thực hiện cơng việc đó;
ngồi ra cịn có các yếu
tố khách quan và sự
may mắn cũng ảnh
hưởng không nhỏ đến
thành công của mỗi

người trong công việc.

cầm bút.

- Khi chúng ta tạo dựng
được hạnh phúc cho
bản thân, chúng ta sẽ
khiến cuộc sống trở nên
tươi đẹp, thoải mái,
thanh thản. Người sống
hạnh phúc luôn khiến
mọi người cảm thấy
ngưỡng mộ, yêu mến.

- Hạnh phúc là khi
quây quần bên gia
đình vào bữa cơm
tối; khi thấy nụ cười
của mẹ của cha; khi
làm việc tốt…

- Để có được hạnh
phúc, chúng ta vừa phải
biết mang lại niềm vui
cho người khác, vừa
phải biết bảo vệ hạnh
phúc của chính mình
trong khả năng có thể.
Vì rằng, một khi ta
mang lại niềm vui cho

người khác mà ta chịu
nhiều thiệt thịi thì
người được mang đến
niềm vui cũng khơng
thể nào thanh thản
trong tâm hồn. Hơn
nữa, chúng ta cần nhận
thức được hạnh phúc
không ở đâu xa mà ở
ngay bên cạnh ta, chỉ
cần ta để ý và trân
trọng thì hạnh phúc sẽ
được lâu bền.
- Tạo ra đam mê giúp
ta tạo ra hứng thú trong
cuộc sống, tạo ra nội

- Anh Phạm Văn
Nhật bỏ đơ thành về
nơng thơn ni
nhím, lợn rừng, vịt
trời và thành tỉ phú.

- Kiên quyết lên án,
chống lại những kẻ xấu
chỉ biết hưởng hạnh phúc
trên nỗi đau của người
khác hoặc những kẻ ích
kỉ, hẹp hịi chỉ biết chăm
lo cho hạnh phúc của bản

thân.
- Biết trân trọng những
giá trị của việc làm,
những niềm vui, hạnh
phúc thường ngày trong
cuộc sống.

- Chia sẻ về bí quyết
thành cơng của
mình, giáo sư Ngơ

- Phê phán những kẻ
sống không chút đam


cao độ của chúng
ta đối với một đối
tượng nào đó
trong cuộc sống
như cơng việc,
phong cảnh, thú
vui, con người…

25. Nhân
ái

Là tình yêu giữa
người với người.
Đây là biểu hiện
cao đẹp nhất của

con người, tính
người.

lực bên trong để cơng
việc đạt kết quả cao
nhất. Từ đó, chất lượng
cuộc sống của ta sẽ
được nâng cao và ta có
thể có hạnh phúc.
- Nhưng nếu như khơng
biết chế ngự đam mê
trước một đối tượng
nào đó thì cuộc sống
của ta sẽ mất đi sự cân
bằng. Từ đó, ta mất đi
khả năng cảm nhận, tận
hưởng những điều tốt
đẹp khác xung quanh

- Biểu hiện: đùm bọc,
san sẻ với nhau trong
lúc hoạn nạn, sẵn lịng
giúp đỡ mọi người, có
tình thương trắc ẩn với
con người,...
- Sự chia sẻ, đùm bọc,
giúp đỡ… về vật chất
và tinh thần (dù ít ỏi)
đối với những người sa
cơ lỡ vận hoặc khó

khăn ln là nguồn
động viên, an ủi, khích
lệ để họ tiếp tục duy trì
cuộc sống và vươn lên.
Hơn nữa, việc chia sẻ,
giúp đỡ người khác
cũng khiến “người cho
đi” nhận được niềm
vui, niềm hạnh phúc
của mình lên nhiều lần.

26.
học

Tự

Tự giác tìm kiếm,
khám phá và
chiếm lĩnh tri
thức về thiên
nhiên, con người,
cuộc sống để mở
rộng kiến thức.

- Tự học giúp ta tiếp
thu được kiến thức từ
nhiều nguồn khác nhau
như sách, báo, từ
truyền hình ti vi, từ bạn
bè hoặc từ những người

xung quanh, những
kinh nghiệm sống của
nhân dân… Tự học
chính là một chiếc chìa
khóa đưa ta đến kho

Bảo Châu – người
đã nhận giải thưởng
Fields tốn học tùng
nói: Tơi khơng có bi
quyết
nào
cả.
Phương pháp của
tôi chỉ tóm tắt trong
ba từ: kỉ luật, đam
mê, quả cảm.
- Dancer Lâm Vinh
Hải từng tuyệt vọng
khi bị thoát vị đĩa
đệm và được bác sĩ
khuyên giải nghệ.
Nhưng với đam mê
với nghề anh đã
vượt qua tất cả và
trở thành quán quân
cuộc thi So you
think you can dance.
- Những chương
trình

“Lục
lạc
vàng”, “Mùa xuân
cho em”, cứu trợ
đồng bào lũ lụt…
- Bác sĩ Lê Đức Tố
đã khám, chữa bệnh
từ thiện cho trẻ em
nghèo,
trẻ
em
khuyết tật. Ơng đã
thực
hiện
hơn
25.000 ca mổ miễn
phí giúp cho bao trẻ
em khuyết tật được
trở lại với cuộc sống
bình thường.

- Hồ Chí Minh tự
học ngoại ngữ.
- Macxim Gorki với
cả một thời thơ ấu
gian khổ, không
được đi học, bằng
tinh thần tự học ông
đã trở thành đại văn
hào Nga.

- Mạc Đĩnh Chi,
Nguyễn Hiền… vì
nhà nghèo mà khơng
có tiền theo học.

mê, sống khơng có lí
tưởng. Có những kẻ
khơng dám theo đuổi
đam mê đến cùng, lại có
những kẻ đam mê hời
hợt, làm việc qua loa,
thiếu trách nhiệm.
- Nhận thức: Hiểu được
rằng đam mê là một
trong những yếu tố quan
trọng dẫn đến thành
công.
- Hành động: Nuôi
dưỡng đam mê đúng đắn
và sống hết mình với
đam mê.

- Phê phán thái độ thờ ơ,
vơ cảm, lạnh lùng, ích kỉ.
- Nhận thức: Có ý thức
phát huy truyền thống
đạo lí tốt đẹp đó của dân
tộc.
- Hành động: ln tích
cực chia sẻ với những

mảnh đời bất hạnh.

- Phê phán những biểu
hiện tiêu cực: lối học thụ
động, học chay, học vẹt
của một số bạn trẻ hiện
nay.
- Hiểu rõ tầm quan trọng
của tinh thần tự học để
kiên trì rèn luyện.
- Cần ý thức rõ học là để
có kiến thức và kĩ năng
chứ khơng phải để chạy
theo thành tích.


27. Đọc
sách

Cách đọc sách
đúng nghĩa: đọc
kĩ, nghiền ngẫm,
đặt mình vào
trong tác phẩm,
sống với các nhân
vật để có thể cảm
nhận cái hay, cái
đẹp
của
tác

phẩm; vận dụng
kiến thức trong
sách vào cuộc
sống một cách
hiệu quả, linh
hoạt.

tàng tri thức, là điều
kiện giúp ta thành công
trong học tập.

Nhưng nhờ tinh thần
tự học mà họ đã trở
thành trạng nguyên,
tên tuổi được lưu
danh.

- Tự học giúp chúng ta
biến kiến thức thành tri
thức của riêng mình
qua việc chủ động thực
hành; từ đó, ta có thể
nhanh chóng hình
thành kĩ năng. Như
vậy, tự học giúp ta tìm
ra được phương pháp
học tập tốt nhất, phù
hợp nhất cho chính bản
thân mình.
- Sách giúp ta làm giàu

trí tuệ và tâm hồn: cung
cấp kiến thức và khám
phá bản thân.
- Thói quen đọc sách
đang bị mai một bởi sự
phát triển như vũ bão
của các phương tiện
nghe nhìn có kết nối
mạng Internet. Thay vì
cầm sách, người ta
thường đọc trên máy
tính, máy tính bảng,
điện thoại… Hơn nữa,
do nhịp sống hiện đại,
người ta có xu hướng
đọc theo kiểu “mì ăn
liền”, đọc lướt. Đây là
một hiện tượng đáng lo
ngại bởi cách đọc ấy
khiến con người sống
hời hợt.

Đọc sách để thành
công như Chủ tịch
Mao Trạch Đông,
như Thủ tướng Chu
Ân Lai. Đọc sách để
trở thành những nhà
lãnh đạo như cựu
Tổng thống Mỹ

Ronald Reagan hay
thống đốc bang giàu
có hàng đầu của Mĩ
- California - Arnold
Schwazenegger.

- Tuy nhiên, để được
độc giả yêu mến, các
cuốn sách phải thật sự
có giá trị sâu sắc.
Ngồi đọc sách, chúng
ta cịn cần học cả trong
thực tế, lúc đó thực tế
là một cuốn sách vĩ đại
nhất khơng có trang
cuối.

- Tạo thói quen và đam
mê đọc sách để nâng cao
kiến thức và làm giàu
tâm hồn. Cần trân trọng
những cuốn sách tốt,
sách hay, bài trừ những
cuốn sách xấu, sách dở.
- Cần biết lựa chọn sách
và có phương pháp đọc
sách hiệu quả.


28. Định

hướng
nghề
nghiệp

Là cung cấp cho
học sinh những
thông tin và kinh
nghiệm để họ
chuẩn bị tâm thế
sống và làm việc
trong môi trường
ngành nghề mà
họ lựa chọn.

29. Tiền

Là vật dùng để
trao đổi hàng hóa
và dịch vụ nhằm
thỏa mãn bản
thân. Tiền là một
chuẩn mực chung
để có thể so sánh
giá trị của các
hàng hóa và dịch
vụ.

30. Tình

Là lịng vị tha, sự

- Thực trạng của việc
định
hướng
nghề
nghiệp cho học sinh
THPT ở Việt Nam: ít
được quan tâm. Các
bậc phụ huynh thường
ép buộc con mình đi
theo những ngành nghề
mà mình thích; hoặc là
tự cho con quyền chọn
lựa và khơng can thiệp.
Trong khi đó, giáo viên
cũng ngại đưa ra định
hướng nghề nghiệp cho
học sinh vì nhu cầu sử
dụng lao động của xã
hội là rất ít và ln thay
đổi.
- Việc lựa chọn ngành
nghề thiếu sự định
hướng dẫn đến nhiều
hệ lụy như tình trạng
thất nghiệp của sinh
viên sau khi ra trường,
tình trạng “thừa thầy
thiếu thợ”, thiếu nhân
tài trong lĩnh vực nào

đó; khơng được làm
việc trong mơi trường
phù hợp với năng lực,
sở thích của bản thân…
- Tiền giúp đáp ứng
những nhu cầu vật chất
tối thiểu con người. Và
theo triết học Mác, vật
chất có trước và quyết
định ý thức. Điều đó
đồng nghĩa với việc
những giá trị tinh thần
khó mà tồn tại nếu
khơng có giá trị vật
chất.
- Đồng tiền chỉ là một
trong những công cụ
phục vụ cho mục đích
của con người. Bản
chất của tiền khơng
phải là tốt hay xấu, mà
là do người sử dụng nó
vì mục đích tốt hay
xấu. Người Pháp có
câu: “Đồng tiền là
người nơ lệ tốt nhưng
là người chủ tồi”.
- Tình u là một giá trị
tinh thần vơ giá, có thể

Để việc định hướng nghề
nghiệp có hiệu quả, phụ
huynh và giáo viên cần
tìm hiểu kĩ năng lực, sở
thích của con em, nhu
cầu lao động xã hội hiện
nay, gợi ý trên sự tôn
trọng suy nghĩ của các
em…

Truyện Kiều của
Nguyễn Du đã đề
cập đến cả hai mặt
tốt và xấu của đồng
tiền. Nguyễn Du
khơng có thái độ
một chiều hoặc cực
đoan khi nói đến
đồng tiền, ơng đã
sáng suốt phát hiện
ra tác dụng tích cực
của đồng tiền cũng
như tác hại ghê gớm
của nó thơng qua hai
tuyến nhân vật chính
diện và phản diện.

Then it feels that
always
love's

- Phê phán những kẻ
không hiểu được giá trị
của đồng tiền nên vung
tay tiêu pha phung phí
hoặc những kẻ q chi li,
tính tốn, lợi dụng đồng
tiền để làm điều xấu đối
với người khác.
- Hiểu được giá trị của
đồng tiền và sở hữu cũng
như sử dụng nó đúng
cách, tránh lạm dụng. Có
như vậy, ta mới có tất cả.

- Phê phán những kẻ vơ


yêu

31.
Sự
bất bình
đẳng giới
(bình
đẳng
giới)

hi sinh bản thân,
là

tình
yêu
thương của con
người với đồng
loại, với thiên
nhiên, với mơi
trường
xung
quanh. Đây chính
là sức mạnh vĩ
đại nhất mà lồi
người có được.

- Bất bình đẳng
giới là sự đối xử
khác biệt với nam
giới và nữ giới
tạo nên các cơ
hội khác nhau, sự
tiếp
cận
các
nguồn lực khác
nhau, sự thụ
hưởng khác nhau
giữa nam và nữ
trên các lĩnh vực
của đời sống xã
hội.
- Bình đẳng giới

là nam và nữ có
vai trị ngang
nhau, được tạo
điều kiện và cơ
hội phát triển
năng lực như
nhau, có quyền
hưởng thụ như
nhau về mặt kinh
tế, văn hóa, xã
hội.

32. Cao
thượng

Là vượt hẳn lên
trên những cái
tầm thường, nhỏ
nhen về phẩm
chất tinh thần.

mang đến cho con
người niềm vui, hạnh
phúc, tạo động lực và
sức mạnh giúp con
người vượt qua những
thử thách để chiến
thắng cái ác, cái xấu.
- Con người dù có vĩ
đại đến đâu cũng trở

nên nhỏ bé, yếu đuối,
bất lực trước sự cuồng
nộ của thiên nhiên, sức
mạnh hủy diệt của bom
hạt nhân… Chỉ có tình
u mới khiến cho lồi
người biết sống thân
thiện với mơi trường và
xích lại gần nhau, nắm
tay nhau để cùng tạo
dựng nên những giá trị
trường tồn, bất tử.
- Đất nước nào còn tồn
tại sự bất bình đẳng
giới thì ln là một xã
hội lạc hậu, thiếu nhân
quyền, thiếu dân chủ.
- Bình đẳng giới góp
phần nâng cao vai trị
cũng như sự đóng góp
của nữ giới trong sự
phát triển kinh tế xã
hội, chăm sóc gia đình.
- Tơn trọng bình đẳng
giới là một quan điểm
cực kì tiến bộ, cần phát
huy hơn nữa và có cách
nhìn nhận đúng đắn về
nó. Chẳng hạn, nói là
bình đẳng giới nhưng

khơng có nghĩa là cả
hai giới đều có thể làm
được việc của nhau, vì
mỗi cơng việc có đặc
thù riêng dành cho mỗi
giới.

- Lòng cao thượng rất
cần thiết trong sự ứng
xử giữa con người với
con người. Người có
lịng cao thượng ln
suy nghĩ, hành động vì
mục đích tốt đẹp: mang

enough
for
us
growing
So make a better
world, make a better
world (Và lúc đó
cảm giác rằng tình
u ln đủ để
chúng ta lớn mạnh
Vậy thì xin hãy tạo
dựng một thế giới
tốt đẹp hơn) –
Michael Jackson

cảm, ích kỉ, khơng có
tình yêu cũng như những
kẻ chỉ biết lợi dụng, chà
đạp lên tình yêu của
người khác.
- Nhận thức được giá trị,
sức mạnh của tình u.

- Ở Saudi Arabia,
một quốc gia giàu có
tương đương với Ý
và New Zealand,
phụ nữ không được
phép lái ô tơ, khơng
được xuất cảnh mà
khơng có nam giới
đi kèm, và chỉ được
bầu cử lần đầu vào
năm 2015.

- Phê phán tư tưởng
“trọng nam khinh nữ”
vẫn còn tồn tại cho đến
ngày nay; những kẻ lợi
dụng bình đẳng giới để
gây mất cân bằng xã hội
(ví dụ như đàn ơng bóc
lột phụ nữ về sức lao
động, phụ nữ cho rằng
không cần đàn ông trong

gia đình vì tự mình có
thể đảm đương hết…).

- Cần biết chia sẻ, có
lịng vị tha, cùng chung
tay ngăn chặn và đẩy lùi
chiến tranh, xung đột sắc
tộc, dịch bệnh, bảo vệ
môi trường sống…

- Những gương phụ
nữ thành đạt: Mai
Kiều Liên - Chủ tịch
kiêm CEO Cơng ty
Cổ phần Sữa Việt
Nam
(Vinamilk),
“nữ hồng trang
sức” PNJ Cao Thị
Ngọc Dung…

Lê Lợi tha cho
Vương Thông về
nước; Việt Minh đã
cứu những người
Pháp, bảo vệ tính

- Phê phán thói đố kị,
nhỏ nhen, lối sống ích kỉ.
- Nhận thức được vẻ đẹp

của lòng cao thượng.


Cao thượng là
đức tính tốt, là lối
sống đẹp.

33. Cơng
dân tồn
cầu

34. Văn
hóa xếp

Là cơng dân có
kiến thức nền
tảng về các vấn
đề văn hóa nhân
loại; có thể giao
lưu, học tập, làm
việc tại bất cứ
quốc gia nào; có
khả năng hịa
nhập với những
người dân trên
khắp thế giới; có
năng lực giải
quyết những vấn
đề chung của
tồn nhân loại:

bảo
vệ
mơi
trường,
chống
chiến tranh, đẩy
lùi dịch bệnh…

Là có ý thức giữ
trật tự theo hàng,

đến niềm vui, hạnh
phúc cho người khác.
- Lòng cao thượng là
động lực thúc đẩy con
người vươn lên trong
cuộc sống, tạo ra những
giá trị tốt đẹp, khiến xã
hội ngày càng phát
triển.
- Trong cuộc sống ln
có những khó khăn, thử
thách nên con người rất
cần có lịng cao thượng
để chia sẻ, yêu thương
và giúp đỡ lẫn nhau.
- Trong thời đại hội
nhập quốc tế, nếu
không muốn bị lạc hậu,
chúng ta phải biết xây

dựng giá trị bản thân để
trở thành cơng dân tồn
cầu.
- Cơng dân tồn cầu
phải có:
+ Nền tảng tri thức phổ
thơng cơ bản, vững
chắc.
+ Những hiểu biết về
các nền văn hóa khác
nhau trên thế giới
+ Những kĩ năng thiết
yếu
+ Năng lực tiếng Anh,
năng lực sử dụng công
nghệ thông tin và
truyền thông là cực kì
quan trọng.
+ Phẩm chất đạo đức:
lịng tự trọng, tự tơn,
tinh thần u nước, tinh
thần trách nhiệm, lịng
bác ái, khát vọng chinh
phục, sự trung thực,
tinh thần kỉ luật.
- Công dân tồn cầu có
thể hịa nhập vào thế
giới phẳng nhưng vẫn
giữ được bản sắc dân
tộc của mình. Đây là

một thách thức lớn đối
với giới trẻ trong xu
hướng hội nhập với thế
giới.
- Thực trạng: Ở nước
ta, cảnh xô đẩy, chen
lấn tại các nơi công

mạng và tài sản cho
họ khi xảy ra cuộc
đảo
chính
9/3/1945…

- Nhà ngoại giao
Tơn Nữ Thị Ninh.
- Cậu bé khuyết tật
Nguyễn Thiên Phú –
gương mặt học sinh
tiêu biểu nhất quốc
gia năm 2016 –
2016 – với khát
vọng trở thành cơng
dân tồn cầu.

- Điều chỉnh suy nghĩ,
hành vi theo hướng tích
cực: chia sẻ niềm vui của
người
khác,

khiêm
nhường học hỏi thành
công của người khác…

- Phê phán những người
vì hiểu chưa đúng về
khái niệm “cơng dân
toàn cầu” mà sẵn sàng
đánh mất bản sắc dân
tộc.
- BH:
+ Nhận thức được đầy đủ
ý nghĩa của khái niệm
“công dân toàn cầu”.
+ Hoàn thiện bản thân để
hội nhập với thế giới
hiện đại.

Chúng ta cũng đã
thấy những hành vi

- Giải pháp:
+ Kêu gọi thay đổi ý


hàng

35. Thực
phẩm
bẩn

lối, người nào
đến trước thì
đứng
trước,
người nào đến
sau thì đứng sau.

Là những thực
phẩm chứa các
chất độc hại, tác
động tiêu cực đến
sức khỏe và tính
mạng con người.

cộng như sân bay, nhà
ga, bến tàu và nhiều
môi trường khác là khá
phổ biến, khiến nhiều
người khó chịu. Đã có
rất nhiều người lên án
gay gắt hành vi này
nhưng có vẻ như chen
lấn, xen ngang vẫn tồn
tại và trở thành “nét
văn hóa” của người
Việt Nam.
- Nguyên nhân:
+ Do ý thức của người
Việt ta kém, không

kiên nhẫn xếp hàng.
+ Do thói quen.
+ Do quản lý xã hội
của ta cịn thiếu tính
cơng khai, minh bạch.

- Thực trạng: Thực
phẩm bẩn đang hoành
hành tràn lan trở thành
quốc nạn…
- Nguyên nhân:
+ Về phía doanh
nghiệp, người sản xuất:
vì lợi nhuận; sự xuống
cấp về lương tâm, đạo
đức, nhận thức hẹp hịi
ích kỉ…
+ Về phía người tiêu
dùng: thiếu hiểu biết;
tâm lí ham của rẻ…
+ Về phía cơ quan có
thẩm quyền: chưa xử lí
thích đáng đối với các
trường hợp sản xuất,
tiêu thụ thực phẩm bẩn;
chưa có sự phối hợp
đồng bộ giữa cơ quan
pháp luật với các tổ
chức khoa học để
nhanh chóng phát hiện,

ngăn chặn việc sản
xuất, tiêu thụ thực
phẩm bẩn…

đẹp, những hành
động nghĩa hiệp,
như: một vài thanh
niên,
sinh
viên
nhường chỗ cho phụ
nữ mang thai hoặc
em nhỏ trên xe buýt;
nhường lượt của
mình cho một người
bệnh nặng hơn mới
vào mà chưa đến
lượt,…

thức và nếp sống của
người dân và quan trọng
nhất là phải bắt đầu từ
cách quản lý xã hội của
thể chế; phải minh bạch
công khai, tạo sự cạnh
tranh lành mạnh và chia
đều cơ hội cho tất cả mọi
người.
+ Sự công bằng phải
luôn được thực thi trong

tất cả các lĩnh vực của xã
hội.
+ Nếu có được điều đó
chắc chắn niềm tin sẽ trở
lại với mọi người và mọi
người sẽ gương mẫu xếp
hàng để xây dựng một
nếp sống văn minh...

- Những vụ thực
phẩm bẩn đang gây
nhức nhối trong xã
hội: bơm nước vào
tơm, heo, vịt; chế
biến lịng lợn thối,
chân gà thối để bán;
dùng hóa chất để
làm cà phê…

- Giải pháp:
+ Nâng cao hiểu biết cho
cả người sản xuất lẫn
người tiêu thụ về tác hại
khôn lường, lâu dài của
việc sản xuất, tiêu thụ, sử
dụng thực phẩm bẩn.
+ Xử lí thích đáng việc
sản xuất, tiêu thụ thực
phẩm bẩn.
+ Đẩy mạnh sản xuất

thực phẩm hữu cơ, sạch,
an toàn cho sức khỏe.


- Hậu quả:
+ Sức khỏe bị ảnh
hưởng, tính mạng bị đe
dọa (ung thư)

36.
Khiêm
tốn

Là biết đánh giá
cái hay của mình
một cách vừa
phải, có chừng
mực và ln đề
cao tinh thần học
hỏi.

+ Tâm lí hoang mang,
sự bất ổn nảy sinh
trong xã hội…
- Khiêm tốn là đức tính
quý báu và cần thiết
của con người có lối
sống văn minh, tiến bộ.
- Con người cần có sự
khiêm tốn vì kiến thức

là một biển mênh
mơng, bất tận và ln
đổi mới mà sự hiểu biết
của mỗi người thì có
mức độ, hạn chế như
giọt nước giữa đại
dương.
- Biết khiêm tốn là đã
tự nâng cao giá trị con
người trong xã hội,
ngày càng trưởng thành
và sẽ thành công trong
nhiều lĩnh vực, nhất là
trong giao tiếp vì tạo
được sự thân thiện, cởi
mở, được nhiều người
giúp đỡ, hỗ trợ.

37. Giản
dị

Là cách sống phù
hợp với điều
kiện, hồn cảnh
của bản thân, gia
đình và xã hội,
nghĩa là khơng xa
hoa, lãng phí,
khơng cầu kì,
chuộng hình thức.

- Giản dị là đức tính
quý báu và cần thiết
của con người có lối
sống văn minh, tiến bộ.
- Sống giản dị là cách
sống khoa học, giúp
chúng ta tránh khỏi
phiền toái, khiến mọi
người xung quanh tơn
trọng ta vì cách ứng xử
gần gũi, chan hịa.
- Giản dị thể hiện ở
nhiều khía cạnh: cách
ăn nói cẩn thận, không

- Khi Quốc hội đề
nghị tặng Bác Huân
chương Sao Vàng –
huân chương cao
quý nhất của Nhà
nước - Người khiêm
tốn từ chối: “Miền
Nam cịn chưa được
giải phóng, khi nào
thống nhất đất nước
xin Quốc hội ủy
quyền cho đồng bào
miền Nam được
thay mặt Quốc hội

trao tặng thì tơi xin
nhận…”.
- Nhà bác học
Einstein từng nói:
“Tơi chỉ là một
người bình thường
như bao người khác
thơi, cũng sống và
làm cơng việc mình
u thích, sao lại gọi
tôi là người nổi
tiếng?”.
- Bác Hồ: nơi ở,
cách ăn mặc, cách
nói chuyện…
Nguyễn
Trãi,
Nguyễn
Bỉnh
Khiêm,
Nguyễn
Khun rất giàu
trách nhiệm, nặng
tình đời song khơng
tham đua chen chốn
quan trường mà
chọn thanh bần đế
chan hồ với khơng
gian suối rừng thơn
dã, tìm sự tự do và

thanh thản trong tâm
hồn

- Phê phán những kẻ tự
cao tự đại, kiêu căng
hợm hĩnh hoặc tự ti, mặc
cảm.
- Cần rèn luyện đức tính
khiêm tốn và tạo cho
mình lối sống giản dị.
- Biết phê phán những kẻ
chuộng hình thức, đánh
bóng danh tiếng nhưng
khơng có thực chất.

- Phê phán những kẻ
sống xa hoa, lãng phí,
đua địi, chuộng hình
thức. Nhưng giản dị
cũng khơng phải là qua
loa, đại khái, xuề xịa,
giản dị chứ khơng được
giản đơn.
- Cần rèn luyện đức tính
khiêm tốn và tạo cho
mình lối sống giản dị.
- Biết phê phán những kẻ
chuộng hình thức, đánh
bóng danh tiếng nhưng
khơng có thực chất.

khoa trương, lời nói
đơn giản, ngắn gọn dễ
hiểu, khơng quan trọng
hóa vấn đề, xem xét
vấn đề dưới cái nhìn
khoa học, cách ăn mặc
giản dị, hợp hoàn
cảnh...